Press "Enter" to skip to content

Ekspert: “Sərt pul-kredit siyasəti Rusiyada tənəzzülə gətirib çıxaracaq” – FOTO

Korseti, Dedola va Leduk (2011) [30] xalqaro valyuta siyosatining retseptlari bo’yicha olib borilgan tadqiqotlar holatini sarhisob qilish: “Shunday qilib, optimal pul-kredit siyosati noto’g’ri yo’naltirilgan shamolga suyanib, valyuta notekisligi va mamlakat ichidagi talabni noto’g’ri taqsimlash bilan ichki bo’shliqqa va inflyatsiyaga o’xshash o’zgaruvchilarning kombinatsiyasini maqsad qilishi kerak. valyuta kurslari va xalqaro muvozanatning buzilishi. ” Bu mamlakat pul holatining asosiy omili.

Dövlətin kredit siyasəti

Pul-kredit siyasətinin mərkəzində pul haqqında nəzə-riyələr du­rur. Bunlar özlərində, pulun və dövlətin yeritdiyi pul-kredit siyasətinin iqtisadiyyata təsirini əks etdirirlər. Lakin problemin aydınlaşdırıl­ması­na iki yanaşma metodu diqqəti daha çox cəlb edir. Bunlardan biri mo­dernləşdirilmiş Keyns nəzəriyyəsi, digəri isə monetarizmdir. Onların ikisi də pul üzrə təklifin dəyişməsinin nominal ÜMM-in dəyişmə-sinə təsirini etiraf etsələr də, məsələni müxtəlif mövqelərdən qiymətləndi­rir­lər. Belə ki, Keynsçilər pul-kredit siyasətinin faiz dərəcələrindən, mone­ta­ristlər isə pul üzrə təklifdən ibarət olduğunu deyirlər.
Keynsçilərin fikrincə bazar iqtisadiyyatı qeyri-sabit sistemdir. Ona görə də dövlət müxtəlif vasitələrdən istifadə etməklə, iqtisadiyyatı, o cümlədən pul-kredit münasibət-lərini tənzimləməlidir. Pul üzrə təklifin dəyişməsinin səbəbi faiz dərəcələrinin dəyişməsidir. Bu isə öz növbə­sində inves-tisiyaya olan tələbin dəyişməsinə gətirib çıxarır. Monetar siya­sət iqtisadiyyatın sabitləşdirilməsində fiskal və ya büdcə siyasəti qə­dər faydalı deyildir.
Lakin XX əsərin 70-ci illərində Keyns məktəbində böhran baş­layır və bunun nəticəsində iqtisadi nəzəriyyədə neoklassik istiqamət, o cümlədən onun müasir forması olan monetarizm üstünlük qazanır.
Müasir monetarizmin tanınmış nümayəndəsi, Nobel mükafatı laureatı M. Fridmendir. Monetarizm nəzəriyyə-sinə görə bazar iqtisa­diy­yatı daxilən sabit sistemdir. Mənfi hallar ona görə baş verir ki, döv­lət iqtisadiyyata yersiz müdaxilə edir. Ona görə də bu müdaxilə mini­muma endiril-məlidir.
M. Fridmenin özünə gəldikdə isə o, uzun müddətli monetar si­ya­sətlə tarazlaşdırılmış «pul qaydaları» ideyasını irəli sürmüşdür. Bu­nun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, dövlət tədavüldə olan pul kütləsinin daim artmasını müdafiə etməlidir. Bu artımın kəmiyyətini onun fik­rincə aşağıdakı bərabərliklə müəyyən etmək olar:

Burada: ∆M–pulun orta illik artımını (uzun müddət üçün, %-lə); ∆Y–ÜMM-in orta illik artımını (uzun müddət üçün %-lə); ∆P – gözlənilən inflyasiyanın orta illik artımını, (gözlənilən inflyasiyanın orta illik artım sürətini hesabla-dıqda inflyasiyanın ümumi səviyyəsindən dövlətin, həmkar-lar ittifaqlarının fəaliyyəti ilə əlaqədar olan inflyasiya çıxılır) göstərir.
M.Fridmenin monetar qaydaları tədavüldə olan pul kütləsinin artımına ciddi nəzarət olunmasını — (illik 3-5 % olmaqla) nəzərdə tutur. Məhz pul kütləsinin belə artımı iqti-sadiyyatda işgüzar fəallığı artırır. Onun fikrincə tədavüldə olan pul kütləsi il ərzində 3-5 %-dən çox artdıqda inflyasiya baş verir, bu həddən az olduqda isə ÜMM-in artım sürəti aşağı düşür.
M. Fridmenin «pul qaydaları» keçən əsrin 70-ci illə-rinin axır­la­rında ABŞ və Böyük Britaniyanın (reyqanomika və tetçerizm) pul-kre­dit siyasətinin əsasını təşkil etmişdir.
Pul-kredit siyasətinin müasir nəzəri modelləri də vardır. Onlar Keynsçilik və monetarizmin ən səmərəli ün-sürlərinin birləşmiş variant­la­rıdırlar. Başqa sözlə, hər nəzə-riyyədən ən səmərəli ünsürlər seçilmiş və onlardan istifadə edilmişdir. Hazırda uzun müddətli dövrdə pul-kredit siyasə-tində monetar yanaşmalar üstünlük təşkil edir. Bununla bir-likdə, dövlət ən çevik iqtisadi manevretmədə faiz dərəcələ-rinin bilavasitə təsi­rindən istifadə olunmasından imtina et-mir, əksinə ondan hərtərəfli ya­rarlanır.
Göründüyü kimi, dövlət özünün pul-kredit siyasətin-də konkret şəraitdən asılı olaraq hər iki nəzəriyyənin ünsür-lərindən istifadə edir.
Dövlətin pul-kredit siyasəti dedikdə onun pul təda-vülü və kre­dit sahəsində həyata keçirdiyi tədbirlər nəzərdə tutulur. Bu siyasətin əsas məqsədi kredit bazarı və pul tədavülünə nəzarət etməkdən, habelə inflyasiyaya qarşı fəal mübarizə aparmaqla, mövcud iqtisadi şəraiti tən­zimləmək və sağlamlaşdırmaqdan ibarətdir.
Pul-kredit siyasəti ya kreditin və pul emissiyasının stimul­laş­dırılmasına, yaxud da onların ləngidilməsi və məh-dudlaşdırılmasına yö­nəldilir. Bunlardan birincisinə kredit ekspansiyası, ikincisinə isə kredit restriksiyası deyilir.
Istehsalın səviyyəsi aşağı düşdükdə və işsizlik artdıq-da mərkəzi banklar kredit verilməsini genişləndirmək və faiz dərəcəsini aşağı sal­maq yolu ilə mövcud vəziyyəti canlan-dırmağa çalışırlar. Iqtisa­diyyatın yüksəlməsi isə əksəriyyət hallarda «birja ehtirasları»nın, möh­təkirliyin, qiymətlərin, müxtəlif sahələr arasında uyğunsuzluqların artması ilə mü­şayiət olunduğuna görə mərkəzi banklar kredit verilməsini məhdud­laş­dır­maq, faiz dərəcələrini artırmaq, ödəniş vasitələri emis­siyasını azalt­maq və s. köməyilə vəziyyətin «alovlanması»nın qarşısını alırlar.
Dünya təcrübəsində tədavüldə olan pul kütləsinin tənzim­lən­məsində aşağıdakı vasitələrdən istifadə olunur: 1) Açıq, yəni qiymətli kağızlar bazarında aparılan əməliyyat-lar; 2) Diskont siyasəti, yəni kom­­mersiya banklarının verdikləri kreditlər üzrə faiz dərəcələrinin tən­zim­lənməsi; 3) Məcburi ehtiyatların yaradılması normativlərinin dəyiş­di­­rilməsi. Bu tədbirləri görməkdə məqsəd tədavüldə olan pul kütləsini azaltmaq və ya artırmaqdan ibarətdir.
Müasir dövrdə tədavüldə olan pul kütləsinin tənzim-lənməsinin başlıca vasitələri qiymətli kağızlar bazarında aparılan əməliyyatlardır. Bunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, mərkəzi bank dövlət qiymətli kağızlarını kommersiya banklarından ya satın alır, ya da onlara satır, qabaqcadan elan olunmuş, yaxud da bazar qiymətləri ilə aksept və kre­dit əməliyyatlarını yerinə yetirir. Pul bazarında pul kütləsi artıqlığı mü­şahidə olunduqda mərkəzi bank dövlət qiymətli kağızlarını açıq bazara çıxarır. Bu zaman onların bazar qiymtləri aşağı düşür, faiz dərəcələri və alıcılarda onları satın almağa maraq isə artır. Bu, onların ehtiyat he­sab-larındakı qalığın azalmasına gətirib çıxarır. Pul bazarında pul kütləsi azlıq etdikdə isə mərkəzi bank pul üzrə təklifin genişləndi­ril­mə­sinə yönəldilən siyasət yeridir. Başqa sözlə, mərkəzi bank digər banklar­da və əhalidə olan qiymətli kağızları satın alır və bununla da onlara olan tələbi artırır. Nəticədə qiymətli kağızların bazar qiymətləri yüksə­lir, faiz dərəcələri aşağı düşür, bu da onların «gözdən düşməsinə» səbəb olur. Banklar və əhali dövlət qiymətli kağızlarını həvəslə satdıqlarına görə mərkəzi bankın ehtiyat hesabın-dakı qalıq artır.
Diskont siyasəti kreditin tənzimlənməsinin ən qədim meto­du­dur. Bu metoddan XIX əsrin ortalarından başlaya-raq geniş istifadə edilir. Onun meydana gəlməsi mərkəzi bankın kommersiya banklarının kreditoruna çevrilməsi ilə əlaqədardır. Belə ki, mərkəzi banklar kom­mer­siya bankları-nın götürdükləri kreditlər üzrə uçot (diskont) dərəcə­lə­rini artırmaqla, onları digər kredit müəssisələrindən borc götürməyin zərərli olduğuna inandıra bilmişlər. Bu, bank ehtiyatlarının tamam­lan­masını çətinləşdirmiş, uçot dərəcə-lərinin yüksəlməsinə və nəticə etiba­ri­lə kredit əməliyyatla-rının azalmasına səbəb olmuşdur.
Bu siyasətdən istifadə edilməsi XIX əsrin axırları, XX əsrin əvvəllrində daha geniş miqyas almışdı. Belə ki, keçən əsrin 30-40-cı illə­rində mərkəzi banklar C.M.Keynsin təklif etdiyi «ucuz pullar», yəni aşağı faiz dərəcələri ilə kredit verilməsi siyasəti yeritmişlər. Ingiltərədə 1932-ci ildən 1951-ci ilədək uçot (diskont) dərəcəsi 2%, ABŞ-da 1937-1948-ci illərdə 1% səviyyəsində olmuşdur.
Faiz dərəcələrinin aşağı müəyyən olunmasında ikinci dünya müharibəsindən sonra xəzinədarlığın imtiyazlı şərt-lərlə maliyyələş­di­ril­məsi böyük rol oynamışdır. XX əsrin 50-ci illərindən etibarən ölkə­lərin çoxunda uçot siyasətindən istifadə olunması yenə də fəallaşmışdır. Ha­zırda xarici ölkə-lərdə uçot dərəcələri 2-15% arasında tərəddüd edir.
Kommersiya bankları üçün icbari ehtiyat normativ-lərinin müəy­yən edilməsi bir tərəfdən, bankın öz maliyyə öhdəliklərini ödəyə bilmək qabiliyyətinin yaxşılaşmasına təsir edirsə, digər tərəfdən, bu normalar, investisiyaların məhdudlaşdırılması «amili» kimi çıxış edir. Başqa sözlə, bu normaların dəyişməsi bank ehtiyatlarına birbaşa təsi­retmə üsuludur. Bu metoddan ilk dəfə 1933-cü ildə ABŞ-da istifadə edilmişdir.
Pul-kredit siyasətinin seçmə metodlarından da istifadə edilir ki, bunlara da aşağıdakılar aiddir: 1) Kreditin ayrı-ayrı növlərinə nəzarət edilməsi. Bu üsuldan əksəriyyət hallarda birjaların qiymətli kağızlarını satın almaq, habelə ipoteka və istehlak kreditlərinə nəzarət etmək üçün istifadə olunur; 2) Riskin və bank əməliyyatlarının tənzimlənməsi. Çox­saylı hökumət sənədlərində (qanunlarda, təlimatlarda, göstəriş­lər­də, di­gər hüquqi–normativ sənədlərdə) əsas diq-qət riskə və bank əmə­liyyat­larının etibarlılığına verilir. Sə-ciyyəvi haldır ki, bankların fəa­liyyəti ilə bağlı risketmə borc alanın maliyyə vəziyyətinə qiymət vermək yolu ilə deyil, bankın xüsusi vəsaiti ilə verilmiş kredit arasındakı nisbətlə mü­əyyən edilir.
Ölkəmizdə bazar münasibətlərinə keçid dövrünün əv-vəllərində iqtisadiyyatınmızda mövcud olan ağır iqtisadi böhranın aradan qal­dı­rılması üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirilmişdir. Bunları görməkdə əsas məqsəd inflyasiyanın cilovlanması və dövlətin az müdaxiləsi ilə bazar iqtisadiy-yatının əsaslarının yaradılmasından ibarət olmuşdar. Bu problemlərin həll edilməsi mexanizmi büdcənin qeyri-infl-yasiya mən­bə­ləri hesabına maliyyələşdirilməsinə, güzəştlərin azaldılması və son nəticədə ləğv edilməsinə, pullu hərrac-larda özəlləşdirmənin aparıl­masına, MDB dövlətləri ilə bəzi ittifaqlardan, xüsusilə də vahid pul məkanından çıxmağa yönəldilmişdi. Bütün bunlar özünün qismən müs­bət nəticələ­ri­ni vermişdir.
«Banklar və bank fəaliyyəti haqqında» və «Azərbay-can Res­publikasının Milli Bankı haqqında» Azərbaycan Resupblikasının qa­nun­larına uyğun olaraq ölkəmizin pul-kredit siyasətinin əsas isti­qa­mət­ləri Azərbaycan Respubli-kası Nazirlər Kabineti ilə qarşılıqlı əlaqə şəra­itində Azər-baycan Resublikasının Milli bankı tərəfindən işlənib hazır­lanır.
1990-cı illərin ikinci yarısında Azərbaycan Respub-likasında pul-kredit siyasətinin formalaşmasının əsasında aşağıdakı makroiqti­sadi məqsədlərə nail olunması durmuş-dur:
1) Maliyyə sabitliyinin ya­ra­dılması və bu sahədə əldə edilmiş nəticələrin möhkəmləndirilməsi;
2) In­flyasiyanın sürətinin azaldılması;
3) Iqtisadi subyeklərin formalaş­maq-da olan şəraitə uyğunlaşdırılması üçün əlverişli mühit yara-dılması;
4) Mil­li valyutanın məzənnəsinin möhkəmləndi-rilməsi;
5) Iqtisadiyyat­da nominal və real faiz dərəcələrinin azaldılması;
6) Ölkənin tədiyə ba­lan­sının müsbət saldosu-nun təmin edilməsi;
7) Qeyri-inflyasiya iqtisadi ar­tım meyli-nə nail olunması və onun möhkəmləndirilməsi.
Azərbaycan Respublikası Milli Bankının pul-kredit siyasətinin əsas vəzifəsi isə ölkəmizin milli valyutasının – manatın sabitliyini təmin etməkdən və onu qoruyub saxlamaqdan ibarətdir.
Bu vəzifənin yerinə yetirilməsinin zəruri şərtləri aşa-ğıda­kı­lardır:
1) Pul emissiyası üzərində sərt nəzarətin həyata keçirilməsi;
2) Çevik idarə olunan valyuta məzənnəsi siyasə-tinin yeridilməsi;
3) Ba­zar mexa­nizm­lərinin daha da inkişaf etdirilməsi və təkmilləşdirilməsi;
4) Pul-kredit siyasətinin başlıca vəzifələrindən olan milli bankın apar­dığı əməliyyat-lara görə faiz dərəcələrindən məqsədyönlü istifadə edil­məsi.
Görülən tədbirlərin nəticəsində ölkəmizdə maliyyə və pul tə­da­vülünün sağlamlaşdırılması və iqtisadiyyatın sabit-ləşdirilməsi sahə­sində bir sıra nailiyyətlər qazanılmışdır. Əgər 1994-cü ildə ölkəmizdə inflya­siya səviyyəsinin 1760% olduğunu, hazırda bir o qədər də təhlükəli olmadığını ya­da salsaq bu sahədə nə kimi nailiyyət qazanıldığı aydın olar.
Bütün bunlar onu göstərir ki, ölkəmizdə yeridilən pul-kredit siyasəti öz bəhrələrini verir və gələcəkdə iqtisa-diyyatımızda müşahidə olunan çatışmazlıqların aradan qaldırılması bəzi problemlərin həll edil­məsinə, mövcud imkanlarımıza uyğun gələn həyat səviyyəsinə nail ol­mağa imkan verən sosial yönümlü bazar iqtisadi sisteminin for­malaş­masına şəarait yaradacaqdır.

  • Teqlər:
  • kredit sistemi
  • , makroekonomiks. kredit siyaseti

Ekspert: “Sərt pul-kredit siyasəti Rusiyada tənəzzülə gətirib çıxaracaq” – FOTO

“Qərb ölkələrindən Rusiyaya komplektləşdirici vasitələrin və avadanlıqların tədarükündə fasilələr, rublun məzənnəsinin “oynaması”, o cümlədən pul-kredit siyasətinin kəskin sərtləşdirilməsi tənəzzülə gətirib çıxaracaq”.

“Report” Rusiya mətbuatına istinadən xəbər verir ki, bunu “Uralsib Bank”ın baş iqtisadçısı Aleksey Devyatov bildirib.

“Artıq müəyyən sahələrdə (avtomobilqayırma, hava nəqliyyatı və s.) başlayan tənəzzülün ilk əlamətlərini görürük. Yaxın aylarda artıq tətbiq edilmiş sanksiyalar ləğv edilməsə, 2022-ci ildə Rusiyanın ümumi daxili məhsulunun (ÜDM) 5-7% azalacağını gözləmək olar. İqtisadiyyatdakı resessiya və inflyasiyanın sürətlənməsi fonunda əhalinin real gəlirləri də əhəmiyyətli dərəcədə azalacaq”, – deyə o, qeyd edib.

“İndi dəqiq proqnoz vermək çətindir. Çox şey sanksiyaların daha da genişləndirilib-genişləndirilməyəcəyindən asılı olacaq. O cümlədən, Rusiya karbohidrogenlərinin ixracına məhdudiyyətlər olacaqmı, əgər olacaqsa, nə cür? Rusiyanın maliyyə sektoruna qarşı artıq tətbiq olunan sanksiyalar genişləndiriləcəkmi? Əgər geosiyasi vəziyyət kəskin şəkildə yaxşılaşarsa və yaxın günlərdə sanksiyalar aradan qaldırılarsa, o zaman böyük ehtimalla resessiyadan yan qaçmaq olar”, – A.Devyatov ehtiyatla ilin sonunda iqtisadiyyatda resessiya olmayan potensial variantı təsvir edib.

“Rusiyada inflyasiya rublun məzənnəsinin zəifləməsi və Rusiyaya bir sıra mal və xidmətlərin (ilk növbədə elektronika, avtomobillər və onlar üçün ehtiyat hissələri, hava sərnişin daşımaları xidmətləri, geniş miqyasda logistika xərclərinin artması) tədarükünə qoyulan məhdudiyyətlər səbəbindən əhəmiyyətli dərəcədə artacaq. Əgər artıq tətbiq edilmiş sanksiyalar yaxın aylarda ləğv olunmasa, cari ilin sonuna kimi qiymətlərin 25-30% artması qeyri-mümkün kimi görünmür”, – ekspert 2022-ci ildə qiymət artımı ilə bağlı mümkün variantı şərh edib.

“Ortamüddətli perspektivdə Rusiya iqtisadiyyatı yeni tarazlıq tapacaq və sonra artıma qayıdacaq. Texnoloji sanksiyalar potensial artım templərinə mənfi təsir göstərə bilər, lakin bu təsir zaman keçdikcə genişlənəcək. Məni Qərb ölkələrindəki enerji keçidi də nəzərəçarpacaq dərəcədə narahat edir. Artıq tətbiq edilmiş sanksiyalar şəraitində Rusiya ÜDM-nin uzunmüddətli artım tempinin 1 % civarında olacağını güman etməyə cəsarət edərdim”, – iqtisadçı potensial artım templəri ilə bağlı qiymətləndirməsini deyib.

Pul-kredit siyosati – Monetary policy

Pul-kredit siyosati tomonidan qabul qilingan siyosatdir pul hokimiyati millatni boshqarish uchun stavka foizi uchun to’lanadigan juda qisqa muddatli qarz olish (banklarning qisqa muddatli ehtiyojlarini qondirish uchun bir-biridan qarz olish) yoki pul ta’minoti, ko’pincha kamaytirishga urinish sifatida inflyatsiya yoki stavka foizi ta’minlash uchun narxlarning barqarorligi va milliy valyutaning qiymati va barqarorligiga umumiy ishonch. [1] [2] [3]

Aksincha soliq siyosati, bu tayanadi soliq solish, davlat xarajatlari va hukumat qarzi, [4] tanazzul kabi biznes tsikli hodisalarini boshqarish uchun hukumat uchun usullar sifatida pul-kredit siyosati bu pul taklifini o’zgartirish, ya’ni ko’proq pulni “bosib chiqarish” yoki foiz stavkalarini o’zgartirish yoki pul massasini kamaytirish orqali kamaytirishdir. ortiqcha zaxira.

Pul-kredit siyosatining keyingi maqsadlari odatda barqarorlikni ta’minlashga yordam beradi yalpi ichki mahsulot, past darajaga erishish va saqlab qolish ishsizlik va taxmin qilinadigan darajada ushlab turish valyuta kurslari boshqalari bilan valyutalar.

Monetar iqtisodiyot optimal pul-kredit siyosatini ishlab chiqish to’g’risida tushuncha berishi mumkin. Yilda rivojlangan mamlakatlar, pul-kredit siyosati odatda moliya siyosatidan alohida shakllantiriladi.

Pul-kredit siyosati ekspansiyali yoki qisqaruvchi deb yuritiladi.

Kengayish siyosati monetar hokimiyat o’z protseduralarini iqtisodiyotni rag’batlantirish uchun ishlatganda yuzaga keladi. Kengayish siyosati qisqa muddatli foiz stavkalarini odatdagidan pastroq darajada ushlab turadi yoki umumiy miqdorni oshiradi pul ta’minoti iqtisodiyotda odatdagidan tezroq. An’anaviy ravishda kamaytirishga harakat qilish uchun ishlatiladi ishsizlik davomida turg’unlik kamaytirish orqali foiz stavkalari arzonroq kredit korxonalarni ko’proq pul olishga va shu bilan kengayishiga olib keladi degan umidda. Bu ko’payadi yalpi talab (iqtisodiyotdagi barcha tovar va xizmatlarga bo’lgan umumiy talab), bu o’sish bilan o’lchanadigan qisqa muddatli o’sishni oshiradi yalpi ichki mahsulot (YaIM). Kengaytirilgan pul-kredit siyosati muomaladagi valyuta miqdorini ko’paytirish orqali odatda boshqa valyutalarga nisbatan valyutaning qiymatini pasaytiradi ( valyuta kursi ), bu holda chet ellik xaridorlar qadrsizlangan valyuta bilan mamlakatda o’z valyutalari bilan ko’proq narsani sotib olishlari mumkin. [5]

Kontraktsion pul siyosat qisqa muddatli foiz stavkalarini odatdagidan yuqori darajada ushlab turadi, pul massasi o’sish sur’atlarini pasaytiradi yoki hatto uni qisqartiradi va qisqa muddatli iqtisodiy o’sishni pasaytiradi inflyatsiya. Shartnoma pul-kredit siyosati ishsizlikning ko’payishiga va iste’molchilar va korxonalar tomonidan qarzdorlik va xarajatlarning tushkunligiga olib kelishi mumkin, natijada iqtisodiy tanazzul juda kuchli amalga oshirilsa. [6]

Mundarija

  • 1 Tarix
  • 2 Pul-kredit siyosati vositalari
    • 2.1 An’anaviy vosita
    • 2.2 Nol chegarasida noan’anaviy pul-kredit siyosati
    • 3.1 Turlari
      • 3.1.1 Inflyatsiyani maqsadli yo’naltirish
      • 3.1.2 Narxlar darajasiga yo’naltirish
      • 3.1.3 Pul agregatlari / pul massasini yo’naltirish
      • 3.1.4 Nominal daromad / NGDP maqsadli yo’nalishi
      • 3.1.5 Valyuta kurslarining aniq yo’naltirilganligi
      • 5.1 Xalqaro iqtisodiyotda
      • 5.2 Rivojlanayotgan mamlakatlarda
      • 6.1 Shaffoflik
      • 6.2 Biznes tsikllariga ta’siri
      • 6.3 Pul-kredit siyosati

      Tarix

      Pul-kredit siyosati bilan bog’liq foiz stavkalari va mavjudligi kredit. Pul-kredit siyosati vositalariga qisqa muddatli foiz stavkalari va pul bazasi. [7] Ko’p asrlar davomida pul-kredit siyosatining faqat ikkita shakli mavjud edi: tangalarni o’zgartirish yoki bosib chiqarish qog’oz pul. Foiz stavkalari, hozir esa uning bir qismi deb o’ylardi pul hokimiyati, shu vaqt ichida pul-kredit siyosatining boshqa shakllari bilan umuman muvofiqlashtirilmagan. Pul-kredit siyosati ijro etuvchi qaror sifatida qaraldi va odatda hokimiyat tomonidan amalga oshirildi senyoraj (tanga kuchi). Kattaroq savdo tarmoqlari paydo bo’lishi bilan valyuta qiymatini oltin yoki kumushga, mahalliy valyutaning narxini esa xorijiy valyutalarga qarab aniqlash imkoniyati paydo bo’ldi. Ushbu rasmiy narx, hatto bozor narxidan farq qilsa ham, qonun bilan amalga oshirilishi mumkin edi.

      Qog’oz pullar kelib chiqishi veksellar deb nomlangan “jiaozi “7-asrda Xitoy. Jiaozi metall valyutani almashtirmadi va mis tangalar qatorida ishlatilgan. Muvaffaqiyatli Yuan sulolasi qog’oz valyutani muomalada bo’lgan muomala vositasi sifatida ishlatgan birinchi hukumat edi. Urushni moliyalashtirish va o’z hukmronligini saqlab qolish uchun turlarning katta tanqisligiga duch kelgan sulolaning keyingi davrida ular qog’oz pullarni cheklovlarsiz bosib chiqarishni boshladilar, natijada giperinflyatsiya.

      Ning yaratilishi bilan Angliya banki 1694 yilda, [8] oltin bilan tasdiqlangan yozuvlarni chop etish vakolatiga ega bo’lgan, ijro etuvchi harakatlardan mustaqil ravishda pul-kredit siyosati g’oyasi [ Qanaqasiga? ] tashkil etila boshlandi. [9] Pul-kredit siyosatining maqsadi tanga qiymatini saqlab qolish, turlar darajasida savdo qiladigan notalarni chop etish va tangalarning muomaladan chiqib ketishining oldini olish edi. Sanoati rivojlangan davlatlar tomonidan milliy banklarning tashkil etilishi, keyinchalik valyutaning o’zaro munosabatini saqlab qolish istagi bilan bog’liq edi oltin standart va tor doirada savdo qilish valyuta tasmasi oltin bilan ta’minlangan boshqa valyutalar bilan. Shu maqsadda milliy banklar oltin standartining bir qismi sifatida o’z qarz oluvchilaridan va likvidlik uchun pul talab qiladigan boshqa banklardan olinadigan foiz stavkalarini o’rnatishni boshladilar. Oltin standartni saqlash deyarli har oyda foiz stavkalarini o’zgartirishni talab qildi.

      Oltin standart – bu milliy valyuta narxi oltin qiymatiga nisbatan qat’iy belgilangan va hukumatning oltinni asosiy valyuta bo’yicha belgilangan narxda sotib olish yoki sotish haqidagi va’dasi bilan doimiy ravishda saqlanib turadigan tizim. Oltin standart “qat’iy belgilangan valyuta kursi” siyosatining alohida holati yoki tovar narxlari darajasiga yo’naltirilganlikning maxsus turi sifatida qaralishi mumkin.

      Hozirgi kunda ushbu turdagi pul-kredit siyosati endi biron bir davlat tomonidan qo’llanilmaydi. [10]

      1870-1920 yillar mobaynida sanoat rivojlangan davlatlar markaziy bank tizimlarini tashkil etishdi, ulardan keyingisidan biri Federal zaxira 1913 yilda. [11] Bu vaqtga kelib Markaziy bankning “oxirgi chora uchun qarz beruvchi “tashkil etildi. Bundan tashqari, foiz stavkalari butun iqtisodiyotga ta’sir qilishi, tobora ortib borayotgani uchun minnatdorchilik tufayli marginal inqilob iqtisodiyotda, bu odamlar o’zlarining iqtisodiy savdosidagi o’zgarishlarga qarab qarorlarini o’zgartirishini namoyish etdi.

      Monetarist iqtisodchilar uzoq vaqtdan beri pul taklifining o’sishi makroiqtisodiyotga ta’sir qilishi mumkin deb ta’kidlashmoqda. Bularga kiritilgan Milton Fridman kariyerasining boshida buni himoya qilgan davlat byudjeti defitsiti tanazzul paytida teng miqdorda moliyalashtiriladi pul yaratish rag’batlantirishga yordam berish yalpi talab ishlab chiqarish uchun. [12] Keyinchalik u inflyatsiyani ushlab turish va ishlab chiqarishning barqaror o’sishini ta’minlashning eng yaxshi usuli sifatida shunchaki pul taklifini past, doimiy stavkada oshirishni yoqladi. [13] Biroq, qachon AQSh Federal zaxira Rais Pol Volker 1979 yil oktyabridan boshlab pul agregatlari va boshqa makroiqtisodiy o’zgaruvchilar o’rtasidagi beqaror munosabatlar tufayli bu siyosat amalda qo’llanilmasligi aniqlandi. [14] Keyinchalik Milton Fridman ham pulni to’g’ridan-to’g’ri etkazib berish u umid qilganidan kam muvaffaqiyatli bo’lganini tan oldi. [15]

      Shu sababli, hozirgi vaqtda pul qarorlari yanada kengroq omillarni hisobga oladi, masalan:

      • qisqa muddatli foiz stavkalari; [ajratish kerak ]
      • uzoq muddatli foiz stavkalari;
      • iqtisodiyot orqali pul tezligi;
      • valyuta kurslari;
      • kredit sifati;
      • obligatsiyalar va aktsiyalar (qarz va korporativ mulk huquqi);
      • xususiy sektor xarajatlari va jamg’armalarga nisbatan davlat;
      • xalqaro kapital oqimi katta tarozida pul;
      • moliyaviy hosilalar kabi imkoniyatlari, almashtirishlar va fyuchers shartnomalari

      Pul-kredit siyosati vositalari

      Asosiy maqola: Markaziy bank § Siyosat vositalari

      An’anaviy vosita

      The markaziy bank ta’sirlar foiz stavkalari muomaladagi valyuta va banklarning markaziy bankdagi depozit zaxiralaridan iborat bo’lgan pul bazasini kengaytirish yoki shartnoma tuzish orqali. Markaziy banklarda pul siyosatining uchta asosiy usuli mavjud: ochiq bozor operatsiyalari, chegirma stavkasi va zaxira talablari.

      A bilan muhim usul markaziy bank pul bazasiga ta’sir qilishi mumkin ochiq bozor operatsiyalari, agar uning davlatida davlat obligatsiyalari uchun yaxshi rivojlangan bozor mavjud bo’lsa. Bu muomaladagi pul miqdorini Markaziy bankdagi depozitdagi pul evaziga turli xil moliyaviy vositalarni, masalan, xazina veksellari, qayta sotib olish shartnomalari yoki “repo”, kompaniya zayomlari yoki xorijiy valyutalarni sotib olish va sotib olish orqali boshqarishni o’z ichiga oladi. Ushbu depozitlar valyutaga konvertatsiya qilinadi, shuning uchun ushbu sotib olish yoki sotishning barchasi ozmi-ko’pmi asosiy valyutaning bozor muomalasiga kirishiga yoki undan chiqishiga olib keladi, masalan, agar Markaziy bank foiz stavkalarini pasaytirishni xohlasa (kengaytiruvchi pul-kredit siyosatini amalga oshirsa), u hukumat qarzini sotib oladi. , shu bilan muomaladagi yoki kreditdagi naqd pul miqdorini oshirish banklarning zaxira hisobvaraqlari. Keyinchalik tijorat banklari qarz berish uchun ko’proq pulga ega, shuning uchun ular kredit stavkalarini pasaytirib, kreditlarni arzonlashtiradi. Kredit kartalaridagi foiz stavkalari arzonligi iste’molchilar sarfini oshiradi. Bundan tashqari, biznes kreditlari qulayroq bo’lganda, kompaniyalar iste’molchilar talabiga javob beradigan darajada kengayishi mumkin. Oxir oqibat ular ko’proq ishchilarni yollaydilar, ularning daromadlari ko’payadi, bu esa o’z navbatida talabni ham oshiradi. Ushbu usul odatda talabni rag’batlantirish va iqtisodiy o’sishni sog’lom darajaga etkazish uchun etarli, odatda ochiq bozor operatsiyalarining qisqa muddatli maqsadi ma’lum bir qisqa muddatli foiz stavkasiga erishishdir. Boshqa hollarda, pul-kredit siyosati buning o’rniga ba’zi bir chet el valyutalariga yoki oltinga nisbatan ma’lum bir valyuta kursini belgilashga olib kelishi mumkin. Masalan, Qo’shma Shtatlar The Federal zaxira maqsadlari federal fondlar stavkasi, a’zo banklarning bir kechada bir-birlariga qarz berish darajasi; ammo Xitoyning pul-kredit siyosati bu [ qachon? ] Xitoy renminbi va chet el valyutalari savati o’rtasidagi kursni maqsad qilib qo’yish.

      Agar ochiq bozor operatsiyalari kerakli natijalarga olib kelmasa, ikkinchi vositadan foydalanish mumkin: markaziy bank foiz stavkasini oshirish yoki kamaytirish u chegirmalar yoki overdraft uchun to’lovlarni oladi (Markaziy bankdan tijorat banklariga qarzlar, qarang chegirma oynasi ). Agar bunday operatsiyalar bo’yicha foiz stavkasi etarlicha past bo’lsa, tijorat banklari zaxira talablarini qondirish uchun Markaziy bankdan qarz olishlari va o’zlarining balanslarini kengaytirish uchun qo’shimcha likvidlikdan foydalanishlari, iqtisodiyot uchun mavjud bo’lgan kreditlarni ko’paytirishi mumkin.

      Uchinchi alternativa – o’zgartirish zaxira talablari. Zaxira talabi banklar bir kecha-kunduzda o’zlarining kassalarida yoki markaziy bankda ushlab turishlari kerak bo’lgan majburiyatlarning umumiy ulushini anglatadi. Banklar aktivlarining ozgina qismini darhol pul olish uchun mavjud bo’lgan naqd pul sifatida saqlashadi; qolgan qismi ipoteka va kredit kabi likvidsiz aktivlarga sarmoya yotqizilgan. Zaxira talabining pasaytirilishi banklarning kreditlarni oshirish yoki boshqa foydali aktivlarni sotib olish uchun mablag’larini bo’shatadi. Bu kengaymoqda, chunki u kreditni yaratadi. Biroq, ushbu vosita likvidlikni darhol oshirsa ham, markaziy banklar zaxira talabini kamdan-kam o’zgartiradilar, chunki bu tez-tez amalga oshirilayotgani banklarning rejalashtirishiga noaniqlik qo’shadi. Shuning uchun ochiq bozor operatsiyalaridan foydalanish afzalroq.

      Nol chegarasida noan’anaviy pul-kredit siyosati

      Pul-kredit siyosatining boshqa shakllari, xususan foiz stavkalari 0% ga yaqin yoki deflyatsiya yoki deflyatsiya yuzaga kelishi xavfi mavjud bo’lganda qo’llaniladi. noan’anaviy pul-kredit siyosati. Bunga quyidagilar kiradi kreditni yumshatish, miqdoriy yumshatish, oldinga yo’naltirish va signal berish. [16] Kreditni yumshatish jarayonida markaziy bank likvidlikni yaxshilash va kredit olish imkoniyatini yaxshilash uchun xususiy sektor aktivlarini sotib oladi. Signal yordamida kelajakda foiz stavkalarining pasayishi bo’yicha bozor kutishlarini pasaytirish uchun foydalanish mumkin. Masalan, 2008 yildagi kredit inqirozi davrida AQSh Federal rezervi ko’rsatilgan stavkalar “uzoq muddat” uchun past bo’ladi va Kanada banki stavkalarni 2010 yil ikkinchi choragining oxiriga qadar 25 bazaviy punktning eng past chegarasida (0,25%) ushlab turish uchun “shartli majburiyat” oldi.

      Pul-kredit siyosatining keyingi heterodoksal takliflari g’oyani o’z ichiga oladi vertolyot pullari bu bilan markaziy banklar o’z balansida tengdosh sifatida aktivlarsiz pul yaratadilar. Yaratilgan pul to’g’ridan-to’g’ri fuqaroga dividend sifatida aholiga tarqatilishi mumkin edi. Bunday pul zarbasi fazilatlari orasida uy xo’jaliklari xavfidan qochishning pasayishi va talabning oshishi inflyatsiyani ham, ishlab chiqarishdagi farqni ham oshiradi. Ushbu parametr ECB prezidentidan keyin 2016 yil martidan tobora ko’proq muhokama qilinmoqda Mario Draghi u “juda qiziq” tushunchani topganini aytdi [17] va taniqli sobiq markaziy bankirlar tomonidan yana bir bor tiklandi Stenli Fischer va Filipp Xildebrand tomonidan nashr etilgan maqolada BlackRock. [18]

      Nominal ankrajlar

      Pul-kredit siyosati uchun nominal langar – bu Markaziy bank tomonidan xususiy agentlarning nominal narx darajasi yoki uning yo’li yoki Markaziy bankning ushbu yo’lga erishish borasida nima qilishi mumkinligi to’g’risida taxminlarini kamaytirish uchun foydalanadigan bitta o’zgaruvchisi yoki moslamasi. Monetar rejimlar uzoq muddatli nominal langarni qisqa muddatda egiluvchanlik bilan birlashtiradi. Langar sifatida ishlatiladigan nominal o’zgaruvchilarga birinchi navbatda valyuta kurslari, pul massasi va foiz siyosati bilan inflyatsiya maqsadlari kiradi. [19]

      Turlari

      Amalda pul-kredit siyosatining har qanday turini amalga oshirish uchun asosiy vositani miqdorini o’zgartirish ishlatiladi asosiy pul muomalada. Monetar hokimiyat buni moliyaviy aktivlarni sotib olish yoki sotish orqali amalga oshiradi (odatda davlat majburiyatlari). Bular ochiq bozor operatsiyalari yoki pul miqdorini yoki uning likvidligini o’zgartirish (agar kamroq likvidli pul shakllari sotib olinsa yoki sotilsa). The multiplikator effekti ning kasrli zaxira banki bu harakatlarning ta’sirini kuchaytiradi pul ta’minoti bank depozitlari bilan bir qatorda asosiy pullarni ham o’z ichiga oladi.

      Monetar organ tomonidan amalga oshiriladigan doimiy bozor operatsiyalari valyuta taklifini o’zgartiradi va bu bozorning boshqa o’zgaruvchilariga ta’sir qiladi qisqa muddatli foiz stavkalari va valyuta kursi.

      Pul-kredit siyosatining har xil turlari o’rtasidagi farq birinchi navbatda pul organlari tomonidan o’z maqsadlariga erishish uchun foydalanadigan vositalar va maqsadli o’zgaruvchilar to’plamiga bog’liq.

      Pul-kredit siyosati Maqsadli bozor o’zgaruvchisi Uzoq muddatli maqsad
      Inflyatsiyani maqsadli yo’naltirish Bir kecha-kunduz qarzi bo’yicha foiz stavkasi CPI-ning ma’lum bir o’zgarish darajasi
      Narx darajasiga yo’naltirish Bir kecha-kunduz qarzi bo’yicha foiz stavkasi Muayyan CPI raqami
      Pul agregatlari Pul massasining o’sishi CPI-ning ma’lum bir o’zgarish darajasi
      Belgilangan valyuta kursi Valyutaning spot narxi Valyutaning spot narxi
      Oltin standart Oltinning spot narxi Oltin narxi bilan o’lchanadigan past inflyatsiya
      Aralash siyosat Odatda foiz stavkalari Odatda ishsizlik + CPI o’zgarishi

      Siyosatning har xil turlari ham deyiladi pul rejimlariga parallel ravishda valyuta kurslari rejimlari. Belgilangan valyuta kursi, shuningdek, valyuta kursi rejimidir; Oltin standart boshqa mamlakatlar valyutasiga nisbatan oltin standarti bo’yicha nisbatan barqaror rejimga va boshqa bo’lmaganlarga nisbatan o’zgaruvchan rejimga olib keladi. Inflyatsiyaga, narxlar darajasiga yoki boshqa pul agregatlariga yo’naltirish, agar tegishli xorijiy valyutalar rahbariyati aynan bir xil o’zgaruvchilarni kuzatmasa (masalan, iste’mol narxlarining uyg’unlashgan indekslari) bo’lsa, valyuta kursining o’zgarishini nazarda tutadi.

      Inflyatsiyani maqsadli yo’naltirish

      Asosiy maqola: Inflyatsiyani maqsadli yo’naltirish
      Shuningdek qarang: Pul-kredit siyosatining reaktsiyasi funktsiyasi

      Ushbu siyosat yondashuviga binoan maqsad uni saqlashdir inflyatsiya kabi ma’lum bir ta’rif ostida Iste’mol narxlari indeksi, kerakli oraliqda.

      Inflyatsiya maqsadiga markaziy bankka davriy tuzatishlar orqali erishiladi stavka foizi nishon. Amaldagi foiz stavkasi odatda bir kecha stavkasi bunda banklar bir-birlariga pul oqimi uchun bir kechada qarz berishadi. Mamlakatga qarab ushbu foiz stavkasi naqd pul stavkasi yoki shunga o’xshash narsa deb nomlanishi mumkin.

      Sifatida Fisher effekti model tushuntiradi, inflyatsiyani foiz stavkalari bilan bog’laydigan tenglama quyidagicha:

      bu erda π – inflyatsiya darajasi, men bu markaziy bank tomonidan belgilangan uy nominal foiz stavkasi va r bu haqiqiy foiz stavkasi. Foydalanish men langar sifatida markaziy banklar influence ta’sir qilishi mumkin. Markaziy banklar har doim yoki vaqtincha belgilangan foiz stavkasini saqlashni tanlashi mumkin. Ushbu siyosatning davomiyligi nominal foiz stavkasini o’zgartirish bilan bog’liq bo’lgan soddaligi sababli farq qiladi.

      Foiz stavkasi ochiq bozor operatsiyalari yordamida ma’lum bir muddat davomida saqlanib turadi. Odatda foiz stavkasining barqarorligi davomiyligi oylar va yillarda o’zgarib turadi. Ushbu foiz stavkasi odatda siyosat qo’mitasi tomonidan har oy yoki har chorakda ko’rib chiqiladi. [19]

      Foiz stavkasini o’zgartirish iqtisodiy tendentsiyalarni prognoz qilish uchun bozorning turli ko’rsatkichlariga javoban amalga oshiriladi va shu bilan bozorni belgilangan inflyatsiya maqsadiga erishish yo’lida ushlab turiladi. Masalan, inflyatsiyani nishonga olishning oddiy usullaridan biri Teylor hukmronligi inflyatsiya darajasining o’zgarishiga va foizga javoban foiz stavkasini rostlaydi ishlab chiqarishdagi bo’shliq. Qoida tomonidan taklif qilingan Jon B. Teylor ning Stenford universiteti. [20]

      Narxlar darajasiga yo’naltirish

      Narxlar bo’yicha maqsadli – bu inflyatsiya maqsadiga o’xshash pul-kredit siyosati, bundan mustasno CPI o’sishi bir yil ichida yoki uzoq muddatli narxlar darajasi maqsadlari keyingi yillarda qoplanadi, shunda vaqt o’tishi bilan maqsadli narxlar tendentsiyasiga erishiladi, masalan. besh yil, iste’molchilarga kelajakdagi narxlarning oshishi to’g’risida aniqroq ma’lumot berish. So’nggi yillarda sodir bo’lgan inflyatsiyani nishonga olish darajasi joriy va kelgusi yillarda hisobga olinmaydi yoki tuzatilmaydi.

      Narxlar darajasidagi noaniqlik atrofida noaniqlikni keltirib chiqarishi mumkin narx va ish haqi firmalar va ishchilar uchun faoliyatni sozlash va har qanday narsaga putur etkazadi ma `lumot dan olinishi mumkin nisbiy narxlar, chunki firmalar uchun o’zgarishini aniqlash qiyinroq narx a yaxshi yoki xizmat chunki inflyatsiya ortishi kabi boshqa omillar samaradorlik ning ishlab chiqarish omillari, agar inflyatsiya baland va o’zgaruvchan. Ortishi inflyatsiya ning pasayishiga olib keladi pulga bo’lgan talab, chunki u kamayadi rag’batlantirish pulni ushlab turish va ko’payish tranzaksiya xarajatlari va poyabzal teri narxi.

      Pul agregatlari / pul massasini yo’naltirish

      1980-yillarda bir nechta mamlakatlar pul massasining doimiy o’sishiga asoslangan yondashuvni qo’lladilar. Ushbu yondashuv turli xil pul va kredit sinflarini (M0, M1 va boshqalar) o’z ichiga olgan holda takomillashtirildi. AQShda pul siyosatiga ushbu yondashuvni tanlash bilan to’xtatildi Alan Greinspan kabi Fed raisi.

      Ushbu yondashuv ba’zan ham deyiladi monetarizm.

      Markaziy banklar uzoq muddatli istiqbolda narxlarni barqaror ushlab turish uchun nominal langar sifatida pul massasi o’sishini belgilashni tanlashi mumkin. Miqdor nazariyasi uzoq muddatli model bo’lib, u narx darajasini pul talab va taklifiga bog’laydi. Ushbu tenglamadan foydalanib biz quyidagilarni ko’rishimiz mumkin:

      bu erda π – inflyatsiya darajasi, m – pul massasining o’sish darajasi va g – ishlab chiqarishning real o’sish sur’ati. Ushbu tenglama shuni ko’rsatadiki, pul massasining o’sish sur’atlarini nazorat qilish oxir-oqibat narxlar barqarorligiga olib kelishi mumkin. Ushbu nominal langarni ishlatish uchun markaziy bank $ m $ doimiy qiymatiga tenglashtirishi va ushbu maqsadni saqlab qolish majburiyatini olishi kerak.

      Shu bilan birga, pul massasining o’sish sur’atiga yo’naltirish zaif siyosat deb hisoblanadi, chunki bu real ishlab chiqarish o’sishi bilan barqaror bog’liq emas, Natijada, o’sish sur’atlarining yuqori darajasi inflyatsiyaning juda past darajasiga olib keladi. Ishlab chiqarishning past darajadagi o’sishi inflyatsiyani istalgan darajadan yuqori bo’lishiga olib keladi. [19]

      Pul-kredit siyosati odatda a ga e’tibor qaratadi narx signali u yoki bu shaklda ushbu yondashuv pul miqdoriga yo’naltirilgan. Ushbu miqdorlar uy xo’jaliklarining xavf-xataridan qochish darajasiga qarab iqtisodiyotda va ishbilarmonlik davrlarida o’z rolini o’ynashi mumkin bo’lganligi sababli, ba’zida pul Markaziy bankning reaktsiya funktsiyasiga aniq qo’shiladi. [21] 1980-yillardan so’ng, markaziy banklar real ishlab chiqarish o’sishini keltirib chiqaradigan noaniqlik sababli pul taklifini yo’naltirishga yo’naltirilgan siyosatdan voz kechishdi. ECB singari ba’zi markaziy banklar, pul ta’minoti langarini boshqa maqsadlar bilan birlashtirishni tanladilar.

      Nominal daromad / NGDP maqsadli yo’nalishi

      Asosiy maqola: Nominal daromad maqsadi

      Pulni yo’naltirish bilan bog’liq, nominal daromadlarni yo’naltirish (shuningdek, nominal YaIM yoki NGDP maqsadli yo’nalishi deb ataladi), dastlab taklif qilgan Jeyms Mead (1978) va Jeyms Tobin (1980), tomonidan himoya qilingan Skott Sumner va tomonidan mustahkamlangan bozor monetaristi fikr maktabi. [22]

      Markaziy banklar ushbu pul-kredit siyosatini aniq amalga oshirmaydilar. Shu bilan birga, ko’plab tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, bunday pul-kredit siyosati Markaziy bankning zararlariga yaxshiroq mos keladi [23] pul-kredit siyosatini optimallashtirish [24] ko’proq standart pul-kredit siyosatining nishonliligi bilan taqqoslaganda.

      Valyuta kurslarining aniq yo’naltirilganligi

      Ushbu siyosat a ni saqlashga asoslangan belgilangan valyuta kursi chet el valyutasi bilan. Belgilangan valyuta kurslarining har xil darajalari mavjud bo’lib, ular belgilangan valyuta kursining langar millati bilan qanchalik qat’iyligiga qarab belgilanishi mumkin.

      Fiat stavkalari tizimida mahalliy hukumat yoki pul-kredit organlari belgilangan kursni e’lon qiladi, lekin kursni ushlab turish uchun valyutani faol ravishda sotib olmaydi yoki sotmaydi. Buning o’rniga stavka konvertatsiya qilinmaydigan o’lchovlar bilan amalga oshiriladi (masalan. kapitalni boshqarish, import / eksport litsenziyalari va boshqalar). Bunday holda qora bozordagi valyuta kursi mavjud bo’lib, valyuta o’z bozori / norasmiy kursi bo’yicha savdo qiladi.

      Belgilangan konvertatsiya tizimida valyuta maqsadli kursga erishish uchun har kuni Markaziy bank yoki pul-kredit organi tomonidan sotib olinadi va sotib olinadi. Ushbu maqsadli stavka belgilangan darajadagi yoki belgilangan tarmoqli bo’lishi mumkin, uning ichida valyuta kursi valyuta kursini ushlab turish uchun zarur bo’lganda sotib olish yoki sotishga aralashguncha valyuta kursi o’zgarishi mumkin. (Bu holda, belgilangan darajaga ega bo’lgan belgilangan valyuta kursi, bantlar nolga o’rnatilgan bantlar bilan belgilangan kursning maxsus holati sifatida qaralishi mumkin.)

      Valyuta taxtasi tomonidan yuritiladigan belgilangan valyuta kurslari tizimida mahalliy valyutaning har bir birligi chet el valyutasining birligi bilan ta’minlanishi kerak (kursni tuzatish). Bu mahalliy valyuta bazasi mustahkam valyuta bilan ta’minlanmasdan inflyatsiya qilinmasligini ta’minlaydi va mahalliy valyutani qattiq (ankrajli) valyutaga aylantirishni istaganlar tomonidan milliy valyutada ishlash xavotirlarini yo’q qiladi.

      Ostida dollarizatsiya, chet el valyutasi (odatda AQSh dollari, shuning uchun “dollarizatsiya” atamasi) muomala vositasi sifatida eksklyuziv yoki mahalliy valyutaga parallel ravishda erkin foydalaniladi. Bu natija mahalliy aholi mahalliy valyutaga bo’lgan ishonchini yo’qotganligi yoki hukumatning siyosati bo’lishi mumkinligi sababli yuzaga kelishi mumkin (odatda inflyatsiyani ushlab turish va ishonchli pul-kredit siyosatini olib kirish).

      Nazariy jihatdan, foydalanish sotib olish qobiliyatining nisbiy pariteti (PPP), mamlakat valyutasining amortizatsiya darajasi inflyatsiya differentsialiga teng bo’lishi kerak:

      amortizatsiya darajasi = uy inflyatsiyasi darajasi – tashqi inflyatsiya darajasi,

      uy inflyatsiyasi darajasi = chet el inflyatsiyasi darajasi + amortizatsiya darajasi.

      Ankraj o’zgaruvchisi – bu amortizatsiya darajasi. Shu sababli, uydagi inflyatsiya darajasi xorijiy mamlakatlardagi inflyatsiya darajasiga va o’z mamlakatidagi valyuta kursining ikkinchisiga nisbatan amortizatsiya stavkasiga teng bo’lishi kerak.

      Qat’iy belgilangan valyuta kursi yoki qoziq bilan valyuta kursining amortizatsiya darajasi nolga tenglashtiriladi. Agar a sudraluvchi qoziq, amortizatsiya darajasi doimiy qiymatga teng o’rnatiladi. Cheklangan egiluvchan diapazon bilan amortizatsiya normasining ma’lum bir diapazonda o’zgarishiga yo’l qo’yiladi.

      Eskirganlik stavkasini belgilab, PPP nazariyasi mamlakat inflyatsiya darajasi xorijiy davlatga bog’liq bo’lishi kerak degan xulosaga keladi.

      Mamlakatlar narxlar barqarorligidan foydalanish va inflyatsiyani nazorat qilish maqsadida qat’iy belgilangan valyuta rejimidan foydalanishga qaror qilishlari mumkin. Amalda, davlatlarning pul rejimlarining yarmidan ko’pi belgilangan valyuta kurslarini ankrajdan foydalanadi. [19]

      Ushbu siyosat ko’pincha pul-kredit siyosatidan chet el valyuta vakolatxonasi yoki hukumatdan voz kechadi, chunki qoziqdosh millatdagi pul-kredit siyosati valyuta kursini ushlab turish uchun langar millatdagi pul-kredit siyosatiga mos kelishi kerak. Mahalliy pul-kredit siyosatining xalqqa bog’liqligi darajasi kapitalning harakatchanligi, ochiqlik, kredit kanallari va boshqa iqtisodiy omillar.

      Amalda

      Nominal langaralar turli xil valyuta kurslari rejimlari bilan mumkin.

      Nominal langar turi Mos keladigan valyuta kurslari rejimlari
      Valyuta kursi bo’yicha maqsad Valyuta birligi / o’z valyutasi bo’lmagan mamlakatlar, qoziqlar / bantlar / sudraluvchilar, boshqariladigan suzuvchi
      Pul ta’minoti maqsadi Boshqariladigan suzuvchi, erkin suzuvchi
      Inflyatsiya maqsadi (+ foiz stavkasi) Boshqariladigan suzuvchi, erkin suzuvchi

      Bretton-Vuds qulaganidan so’ng, pul siyosatini ishlab chiqaruvchilar va inflyatsiyani pasaytirish uchun nominal ankrajning ahamiyati oshdi. Xususan, hukumatlar 1970 va 1980 yillarda tez va yuqori inflyatsiyani to’xtatish uchun ankrajdan foydalanishga intildilar. 1990-yillarga kelib mamlakatlar aniq nominal langarlarni aniq belgilay boshladilar. Bundan tashqari, ko’plab mamlakatlar bir nechta maqsadlar, shuningdek yashirin maqsadlarni tanladilar. Natijada, 1970-yillardan keyin global inflyatsiya darajasi o’rtacha, asta-sekin pasayib bordi va markaziy banklar ishonchga ega bo’lib, mustaqillikni oshirdilar.

      2008 yildagi Jahon moliyaviy inqirozi inflyatsiyani nominal langarni ishlatish va moslashuvchanligi to’g’risida bahs-munozaralarga sabab bo’ldi. Ko’pgina iqtisodchilarning ta’kidlashicha, inflyatsiya ko’rsatkichlari ko’plab pul rejimlari tomonidan juda past belgilangan. Inqiroz davrida inflyatsiyani qo’llab-quvvatlaydigan ko’plab mamlakatlar nol stavkalarining pastki chegarasiga erishdilar, natijada inflyatsiya darajasi deyarli nolga yoki hatto deflyatsiyaga tushdi. [19]

      Ta’siri

      Ushbu maqolada muhokama qilingan ankrajlar inflyatsiyani kerakli darajada ushlab turish maqsadli foiz stavkasini, pul massasining o’sish sur’atlarini, narxlar darajasini yoki amortizatsiya darajasini belgilash orqali amalga oshirilishini taklif qiladi. Biroq, ushbu ankrajlar faqat markaziy bank ularni saqlash majburiyatini olgan taqdirda amal qiladi. Bu, o’z navbatida, markaziy bankdan uzoq muddatli istiqbolda pul-kredit siyosati avtonomligidan voz kechishni talab qiladi. Agar maqsadli inflyatsiya darajasini ushlab turish uchun markaziy bank ushbu langarlardan birini ishlatsa, ular boshqa siyosatlardan mahrum bo’lishlari kerak edi. Ushbu langarlardan foydalanish ma’lum valyuta kurslari rejimlari uchun yanada murakkablashishi mumkin. Erkin suzuvchi yoki boshqariladigan suzuvchi rejimlar ularning inflyatsiyasiga ta’sir qilish uchun ko’proq imkoniyatlarga ega, chunki ular bog’langan valyutaga yoki valyutasiz davlatga qaraganda ko’proq moslashuvchanlikka ega. Oxirgi rejimlar inflyatsiyaga ta’sir qilish uchun valyuta kursini amalga oshirishi kerak edi, chunki boshqa vositalarning hech biri ular uchun mavjud emas.

      Ishonchlilik

      Pul-kredit siyosatining qisqa muddatli ta’siriga yangi siyosat to’g’risida e’lonlarni qabul qilish darajasi ta’sir qilishi mumkin ishonchli. [25] Xususan, inflyatsiyaga qarshi siyosat markaziy bank tomonidan e’lon qilinganda, jamoatchilik oldida ishonch yo’q bo’lganda inflyatsion kutishlar tushmaydi va e’lonning qisqa muddatli ta’siri va keyinchalik davom etadigan inflyatsiyaga qarshi siyosat inflyatsiya va ishsizlikning yuqori darajasining kombinatsiyasi bo’lishi mumkin (qarang Fillips egri chizig’i # NAIRU va ratsional kutishlar ). Ammo, agar siyosatni e’lon qilish ishonchli deb topilsa, e’lon qilingan siyosat niyatiga ko’ra inflyatsion kutishlar mutanosib ravishda pasayadi va inflyatsiya tezroq tushadi va ishsizlik nuqtai nazaridan bu qadar katta xarajatlarga olib kelmaydi.

      Shunday qilib, Markaziy bankning siyosiy hokimiyatdan mustaqil bo’lishining, uni siyosat yo’nalishini teskari yo’naltirish uchun uni siyosiy bosimdan himoya qilishning afzalligi bo’lishi mumkin. Ammo mustaqil ko’rinadigan markaziy bank bilan ham, qo’llari inflyatsiyaga qarshi siyosat bilan bog’lanmagan markaziy bank to’liq ishonchli emas deb hisoblanishi mumkin; bu holda Markaziy bankning qandaydir tarzda siyosat bayonotlarini bajarishi va unga ishonch bildirishi shart bo’lgan afzalligi bor.

      Iqtisodchilar o’rtasida mustaqil markaziy bank yanada ishonchli pul-kredit siyosatini olib borishi mumkinligi to’g’risida juda kuchli kelishuv mavjud bo’lib, bozor kutishlarini markaziy bank signallariga ko’proq javob beradi. [26]

      Kontekstlar

      Xalqaro iqtisodiyotda

      Xalqaro iqtisodiyotdagi maqbul pul-kredit siyosati bir-biriga bog’liq bo’lgan ochiq iqtisodiyotda pul-kredit siyosati qanday o’tkazilishi kerakligi bilan bog’liq. The klassik ko’rinish xalqaro makroiqtisodiy o’zaro bog’liqlik faqat ichki ishlab chiqarishdagi bo’shliqlarga va inflyatsiyaga ta’sir qilgandagina dolzarb bo’ladi, deb hisoblaydi va pul-kredit siyosati retseptlari ochiqlikdan zararsiz mavhum bo’lishi mumkin. [27] Ushbu qarash ikkita aniq taxminlarga asoslanadi: import narxlarining valyuta kursiga yuqori darajada javobgarligi, ya’ni ishlab chiqaruvchilarning valyuta narxlari (PCP) va narxlarni moslashuvchan taqsimlash samaradorligini qo’llab-quvvatlovchi ishqalanmagan xalqaro moliya bozorlari. [28] [29] Empirik tadqiqotlarda topilgan ushbu taxminlarning buzilishi yoki buzilishi xalqaro maqbul valyuta siyosati adabiyotining muhim qismidir. Ushbu xalqaro istiqbolga xos bo’lgan siyosat savdo-sotiqlari uch xil: [30]

      Birinchidan, tadqiqotlar valyuta kurslari harakatining import narxlaridagi zaif aksini, mahalliy valyutani narxlashning qarama-qarshi nazariyasiga (LCP) qarz berish ishonchini taklif qiladi. [31] Buning natijasi shundaki, klassik nuqtai nazardan chiqishda bo’shliqlar va xalqaro nisbiy narxlardagi mos kelmaslik o’rtasidagi o’zaro hisob-kitoblar, pul-kredit siyosatini inflyatsiya nazorati va real valyuta kursini barqarorlashtirishga yo’naltirish.

      Ikkinchidan, xalqaro maqbul pul-kredit siyosatining yana bir o’ziga xos xususiyati – bu miqdorlar va narxlarning transchegaraviy parchalanishi bilan bog’liq bo’lgan strategik ta’sir o’tkazish va raqobatbardosh devalvatsiyalar masalasidir. [32] U erda turli mamlakatlarning milliy ma’murlari manipulyatsiya qilish uchun imtiyozlarga duch kelishmoqda savdo shartlari xalqaro siyosat muvofiqlashtirilmagan taqdirda milliy farovonlikni oshirish. Xalqaro siyosatni muvofiqlashtirishning yutuqlari oz bo’lsa ham, xalqaro hamjihatlikni rag’batlantirish bilan muvozanatlashgan holda, bunday yutuqlar juda dolzarb bo’lib qolishi mumkin. [28]

      Uchinchidan, agar aktivlar bozoridagi buzilishlar global miqyosda samarali taqsimlanishiga to’sqinlik qilsa, ochiq iqtisodiyotlar siyosat bilan to’qnashuvlarga duch kelmoqdalar. Haqiqiy valyuta kursi amaldagi va kutilayotgan asoslardagi zarbalarni o’ziga singdirgan bo’lsa ham, uning sozlanishi istalgan taqsimotga olib kelmaydi va hatto ichki va global darajada iste’mol va bandlikning noto’g’ri taqsimlanishini kuchaytirishi mumkin. Buning sababi shundaki, to’liq bozorlarga nisbatan, Fillips egri chizig’i ham, yo’qotish funktsiyasi ham farovonlikka tegishli mamlakatlararo nomutanosiblik o’lchovini o’z ichiga oladi. Binobarin, bu ichki maqsadlarga olib keladi, masalan. chiqish bo’shliqlari yoki inflyatsiya, savdo o’zgarishi shartlari yoki talab farqi kabi tashqi o’zgaruvchilarning barqarorlashuviga qarshi sotiladi. Demak, bu holda optimal pul-kredit siyosati talabning nomutanosibligini bartaraf etish va / yoki inflyatsiya hisobiga xalqaro nisbiy narxlarni tuzatishdan iborat. [33] [ o’z-o’zini nashr etgan manba? ]

      Korseti, Dedola va Leduk (2011) [30] xalqaro valyuta siyosatining retseptlari bo’yicha olib borilgan tadqiqotlar holatini sarhisob qilish: “Shunday qilib, optimal pul-kredit siyosati noto’g’ri yo’naltirilgan shamolga suyanib, valyuta notekisligi va mamlakat ichidagi talabni noto’g’ri taqsimlash bilan ichki bo’shliqqa va inflyatsiyaga o’xshash o’zgaruvchilarning kombinatsiyasini maqsad qilishi kerak. valyuta kurslari va xalqaro muvozanatning buzilishi. ” Bu mamlakat pul holatining asosiy omili.

      Rivojlanayotgan mamlakatlarda

      Rivojlanayotgan mamlakatlarda samarali operatsion pul-kredit siyosatini belgilashda muammolar bo’lishi mumkin. Asosiy qiyinchilik shundaki, kam rivojlanayotgan mamlakatlarda hukumat qarzi chuqur bozorlarga ega. Bu masala pul talabini prognoz qilishdagi qiyinchiliklar va bazani tezda kengaytirish orqali inflyatsiya solig’ini undirish uchun soliq bosimini keltirib chiqarishi bilan yanada murakkablashmoqda. Umuman olganda, ko’plab rivojlanayotgan mamlakatlarning markaziy banklari pul-kredit siyosatini boshqarishda yomon ko’rsatkichlarga ega. Bu ko’pincha rivojlanayotgan mamlakatlarning pul-kredit organlari asosan hukumatdan mustaqil bo’lmaganligi sababli bo’ladi, shuning uchun yaxshi pul-kredit siyosati hukumatning siyosiy istaklarini orqaga qaytaradi yoki boshqa pul bo’lmagan maqsadlarni amalga oshirish uchun ishlatiladi. Shu va boshqa sabablarga ko’ra ishonchli pul-kredit siyosatini o’rnatmoqchi bo’lgan rivojlanayotgan mamlakatlar valyuta kengashini tashkil qilishi yoki qabul qilishi mumkin dollarizatsiya. Bu hukumat aralashuvidan qochishi va langar mamlakatda amalga oshiriladigan pul-kredit siyosatini olib borishiga olib kelishi mumkin. Yaqinda moliyaviy bozorlarni liberallashtirish va isloh qilishga urinishlar (xususan, Nigeriya va boshqa joylardagi banklar va boshqa moliya institutlarini kapitalizatsiya qilish) asta-sekin tegishli markaziy banklar tomonidan pul-kredit siyosati tizimini amalga oshirish uchun zarur bo’lgan kenglikni ta’minlamoqda.

      Trendlar

      Shaffoflik

      1990 yildan Yangi Zelandiya bilan boshlanib, markaziy banklar rasmiy, ommaviy qabul qilishni boshladilar inflyatsiya maqsadlari pul siyosatining natijalarini, agar bo’lmasa, yanada oshkora qilish maqsadida. Boshqacha qilib aytganda, markaziy bank ma’lum bir yil uchun inflyatsiya ko’rsatkichini 2% tashkil qilishi mumkin va agar inflyatsiya 5% ga teng bo’lsa, u holda markaziy bank odatda tushuntirish topshirishi kerak bo’ladi. The Angliya banki ikkala tendentsiyani ham misol qilib keltiradi. Angliya banki 1998 yilgi qonuni orqali hukumatdan mustaqil bo’lib, inflyatsiya maqsadini 2,5% RPI darajasida qabul qildi va 2003 yilda CPI ning 2% gacha qayta ko’rib chiqildi. [34] Birlashgan Qirollikda inflyatsiyani nishonga olishning muvaffaqiyati Angliya banki shaffoflikka e’tibor qaratganligi bilan bog’liq. [35] Angliya banki, ayniqsa, boshqa ko’plab markaziy banklar tomonidan taqlid qilingan, inflyatsiya to’g’risidagi hisobot orqali jamoatchilikka ma’lumot etkazishning innovatsion usullarini ishlab chiqarishda etakchi bo’lgan. [36]

      The Evropa Markaziy banki adopted, in 1998, a definition of narxlarning barqarorligi ichida Evro hududi as inflation of under 2% HICP. In 2003, this was revised to inflation below, but close to, 2% over the medium term. Since then, the target of 2% has become common for other major central banks, including the Federal zaxira (since January 2012) and Yaponiya banki (since January 2013). [37]

      Effect on business cycles

      There continues to be some debate about whether monetary policy can (or should) smooth biznes tsikllari. A central conjecture of Keyns iqtisodiyoti is that the central bank can stimulate yalpi talab in the short run, because a significant number of prices in the economy are fixed in the short run and firms will produce as many goods and services as are demanded (in the long run, however, money is neutral, as in the neoclassical model ). However, some economists from the yangi klassik maktab contend that central banks cannot affect business cycles. [38]

      Behavioral monetary policy

      Conventional macroeconomic models assume that all agents in an economy are fully rational. A ratsional agent has clear preferences, models uncertainty via expected values of variables or functions of variables, and always chooses to perform the action with the optimal expected outcome for itself among all feasible actions – they maximize their qulaylik. Monetary policy analysis and decisions hence traditionally rely on this Yangi klassik yondashuv. [39] [40] [41]

      However, as studied by the field of behavioral economics that takes into account the concept of cheklangan ratsionallik, people often deviate from the way that these neoclassical theories assume. [42] Humans are generally not able to react fully rational to the world around them [41] – they do not make decisions in the rational way commonly envisioned in standard macroeconomic models. People have time limitations, kognitiv tarafkashlik, care about issues like fairness and equity and follow rules of thumb (evristika ). [42]

      This has implications for the conduct of monetary policy. Monetary policy is the final outcome of a complex interaction between monetary institutions, central banker preferences and policy rules, and hence human decision-making plays an important role. [40] It is more and more recognized that the standard rational approach does not provide an optimal foundation for monetary policy actions. These models fail to address important human anomalies and behavioral drivers that explain monetary policy decisions. [43] [40] [41]

      An example of a behavioral bias that characterizes the behavior of central bankers is zarardan nafratlanish: for every monetary policy choice, losses loom larger than gains, and both are evaluated with respect to the status quo. [40] One result of loss aversion is that when gains and losses are symmetric or nearly so, risk aversion may set in. Loss aversion can be found in multiple contexts in monetary policy. The “hard fought” battle against the Great Inflation, for instance, might cause a bias against policies that risk greater inflation. [43] Another common finding in behavioral studies is that individuals regularly offer estimates of their own ability, competence, or judgments that far exceed an objective assessment: they are overconfident. Central bank policymakers may fall victim to haddan tashqari ishonch in managing the macroeconomy in terms of timing, magnitude, and even the qualitative impact of interventions. Overconfidence can result in actions of the central bank that are either “too little” or “too much”. When policymakers believe their actions will have larger effects than objective analysis would indicate, this results in too little intervention. Overconfidence can, for instance, cause problems when relying on interest rates to gauge the stance of monetary policy: low rates might mean that policy is easy, but they could also signal a weak economy. [43]

      These are examples of how behavioral phenomena may have a substantial influence on monetary policy. Monetary policy analyses should thus account for the fact that policymakers (or central bankers) are individuals and prone to biases and temptations that can sensibly influence their ultimate choices in the setting of macroeconomic and/or interest rate targets. [40]

      Shuningdek qarang

      • Pul portali

      Related posts:

      1. Biirnci sinif ucun riyaziyyat dersliyi pdf
      2. Avropanın göllri
      3. Elcernon üçün çiçklr
      4. Nisbet muxtarova türk xalqları tarixi

Published in ! Без рубрики

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.