Tin qiyməti yenə artıb: “Bahalaşmanın sonunun olacağını demək hələ ki çox tezdir” – RƏY FOTO

pullu xidmətə olan tariflər.

Qiymətin funKSİyaları və qiymətəmələgəlmənin prinsipləri

qiymətlərinin dinamİKası əhəmiyyətli tə’sir göstərir.

Vahid sistemə daxil olan müxtəlif qiymət bloKİarının yalnız bir

Qiymət və onun əmələ gəlməsi mexanizmi

başa deyil, həm də

əlaqələri mövcuddur. Qiymətlərin artması

müəyyən dövrdən sonra bu sahələrə onların istifadə etdİKİəri ma-

ehtiyatların (maşın, avadanlıq və s.) bahalaşması

Vahid sistemdə qiymətlərin qarşılıqlı əlaqəsi və asılılığı ayrı- ayrı qiymət

bloKİarının və KonKret əmtəələrin onların daxilində sərbəst hərəKətini nəinni

irmar etmir, hətta onu zənginləşdirir.

Qiymət sistemi və onun fəaliyyət göstərdiyi iqtisadi mühit bir- biri

ilə sıx əlaqədardır. Bu mühiti bazar iqtisadiyyatının əsas elementləri,

yə’ni əmtəə istehsalı, rəqabət, müİKİyyətin müxtəlif formaları təşKİl

Qiymət sistemini təşKİl edən qiymət növləri

a ) xidmət eldiyi iqtisadi dövriyyənin xaraıcterinə görə; b) franıco

növlərinə görə;

V) fəaliyyəl müddətinə görə; q) ərazi

əlamətlərinə görə; ğ) ləsbit olunması

qaydalarına görə.

Xidmət etdiyi iqtisadi dövriyyənin xaraKterinə görə qiymətlər

aşağıdaKi növlərə bölünür:

sənaye məhsullarına olan topdansatış qiymətləri; tiıcinti

məhsullarının qiymətləri; yüıc və sərnişin nəqliyyatı tarifləri;

pəraıcəndəsatış qiymətləri;

Kənd təsərrüfatı məhsullarının satınalma qiymətləri; əhaliyə

pullu xidmətə olan tariflər.

Sənaye məhsullarının topdansatış qiymətləri öz növbəsində

müəssisənin topdansatış qiymətinə və sənayenin topdansatış qiymətinə bölünür.

ŞəKİl 4. Müəssisənin topdansatış qiymətinin tərKİbi.

Qiymətin növləri

Müossisənin topdansatış qiyməti – məhsul istehsalçılarının istehsal

etdİKİəri məhsulu istehlaKçılara – digər müəssisə və təşKİ- latlara

satdıqları qiymətlərdir. Müəssisə və təşKİlatlar öz məhsullarını

reallaşdıran zaman öz istehsal və reallaşdırma xərclərini ödəməli,

həmçinin bazarda fəaliyyət göstərməyə imnan verən mənfəət əldə

etməlidirlər. Müəssisənin topdansatış qiymətinin tərKİbini şəKİl 4-də

Müəssisənin topdansatış qiymətinin əsasında müəssisənin (firmanın) dəyər

göstəricilərinin hesablanması, təhlili və planlaşdırılması aparılır.

və yaxud satış (topdansatış) təşKİlatlarının məhsullarına

Məhsul istehsalçılarının qiyməti daha çox istehsalla bağlı olduğu halda

sənayenin topdansatış (buraxılış) qiymətləri dövriyyə (topdansatış ticarəti)

sferası ilə əlaqədardır.

ŞəKİl 5. Sənayenin topdansatış (buraxılış) qiymətinin tərKİbi

PəraKəndəsatış qiymətləri qiymətlərin əmələ gəlməsi prosesinin

son mərhələsinin nəticələri və xalq istehlaKi məhsullarının

satış qiymətləridir. Bu qiymətlərlə satılan məhsullar birbaşa istehlaK

sferasına daxil olur. Pəraıcəndəsatış qiyməti Kəmiyyətcə sənaye

topdansatış (buraxılış) qiyməti ilə ticarət əlavələrinin (güzəştlərinin)

istehsalçılardan İstehlaKçılara çatdırılması xərclərinin qiymətlərdə

uçotu qaydaları başa düşülür. FranKO növlərinə aşağıdanı qiymət

FranKo-anbar – istehsalçı (malgöndərən) və ya istehsal yerində

qiyməti. Bu qiymət növünün tətbiqi zamanı məhsulun

göndərilməsi xərcləri qiymətlərə daxil edilməyərəK istehlançı tərə-

Dostları ilə paylaş:

Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2023
rəhbərliyinə müraciət

Ətin qiyməti yenə artıb: “Bahalaşmanın sonunun olacağını demək hələ ki çox tezdir” – RƏY + FOTO

Ət və ət məhsullarında növbəti dəfə qiymət artımı müşahidə olunur. Sümüksüz mal ətinin bir kiloqramı 16, sümüklü isə 14 manata satılır. Ötən həftə isə müvafiq olaraq 15 və 13 manat idi. Bir həftədə ət məhsullarında müşahidə olunan qiymət artımı insanlar tərəfindən birmənalı qarşılanmayıb.

Ərzaq mallarının sürətlə bahalaşmasının əsas səbəbi kimi dünyada ərzaq qiymətlərinin nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksəlməsi göstərilir. Eləcə də pandemiyanın hələ də aradan qalxmaması, kənd təsərrüfatı məhsullarının yetəri qədər artmaması bahalaşmaya şərait yaradır.

Bununla yanaşı, Ukrayna və Rusiya müharibəsi səbəbindən də bir çox ərzaq məhsullarının qiymətində bahalaşma müşahidə olunur.

Bəs görəsən, bahalaşma nə vaxta qədər davam edəcək?

Mövzu ilə bağlı Oxu.Az-a açıqlama verən iqtisadçı-ekspert Asif İbrahimov bahalaşmanı təbii proses hesab edir:

“Hər hansı bir məhsulun qiymətinin formalaşması onun maya dəyərini təşkil edən xərclərdən ibarətdir. Yemdə, daşınmada, nəqliyyatda, yanacaq xərclərində, lisenziyada, icazələrdə və digər kommunal xidmətlərdə artım müşahidə olunursa, bu, yekun məhsulun qiymətinə təsir edəcək.

Məhsulun qiymətəmələgəlmə prosesini təşkil edən əsas meyarlar ona çəkilən xərclərdir. Xərclərə istilik, vergi, əməkhaqqı, xammal və daşınma xərcləri daxildir. Bunlar toplanır. Üzərinə 10-20 faiz mənfəət gəldikdən sonra məhsulun qiymətəmələgəlməsi baş verir”.

A.İbrahimov qeyd edib ki, ətin qiymətinin bahalaşmasına təsir edən əsas göstərici yem məhsullarının qiymətinin artmasıdır:

“Qiymətləri stabil tutmaq lazımdır ki, artım müşahidə olunmasın. Bunlara çarə tapa bilmiriksə, qiymətlər bahalaşmağa doğru gedirsə, istehsalı artırmaq lazımdır.

Bazarlarda qiymətin düşməsinə təsir edə biləcək faktorlarından biri Azərbaycana Rusiya və Ukraynadan daşınan mal-qaranın qiymətlərinin aşağı olmasıdır. Ətin qiymətinin bahalaşmasına təsir edən əsas göstərici yem məhsulları, daşınma, kommunal xərclərinin artmasıdır. Fermer əməkdaşına ötən il 250 manat əməkhaqqı verirdisə, indi 300 verir”.

İqtisadçı Rəşad Həsənov əlavə edib ki, bahalaşmanın sonunun olacağını demək çox tezdir:

“Pozitiv istiqamətə köklənmiş meyillər, ümidlər Rusiyanın son addımları ilə daha da pisləşib. Çünki burada qiymət artımını şərtləndirən müxtəlif səbəblər var. Bunlardan biri də Rusiya-Ukrayna konfliktidir. Xammalın baha başa gəlməsi, kənd təsərrüfatında istifadə olunan məhsulların baha başa gəlməsi bütün istiqamətlərdə özünü göstərir. Azərbaycan hökumətinin özünün də bu istiqamətdə proqnozları var.

Büdcə sənədində 2023-cü ildə inflyasiyanın hələ də altı faiz ətrafında olacağı proqnozlaşdırılır. Qida inflyasiyası 8-10 faiz olacaq. Qeyri-rəsmi ehtimallar ondan ibarətdir k, 2023-cü ildə qida məhsullarının təminatında 20 faiz inflyasiya ola bilər”.

R.Həsənov 2023-cü ilin sonunda idarəolunan qiymət artımları olacağını söyləyib:

“2023-cü ilin ikinci yarısından etibarən qismən də olsa, qida təchizatında təklifin artması gözlənilir. Hər hansı bir məhsul növləri üzrə tələb yarananda həmin istiqamətlərdə investisiya qoyuluşları artmağa başlayacaq.

Bu gün qlobal səviyyədə qida məhsullarının istehsalı ilə bağlı bir səfərbərlik var. Demək olar ki, ölkələr bu istiqamətlərdə müxtəlif təşviq alətlərindən istifadə etməyə çalışırlar. 2023-cü ilin ikinci yarısında qismən də olsa, bu istiqamətdə artım meyillərinin zəifləməsini və 2023-cü ilin sonuna artıq təxminən idarəolunan bir qiymət artımlarını görəcəyik. Bu, illik iki-üç faiz qiymət artımlarının səviyyəsinə nail olma imkanı yarada bilər”.

Nəzrin Vahid

Qiymətəmələgəlmə

Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet.

Aİ Azərbaycana transfert qiymətəmələgəlmə mexanizmini təkmilləşdirməyə kömək edəcək

17:48 – 17 Aprel 2018

17 aprel, Fineko/abc.az. Transfert qiymətlərinin müəyyən edilməsi və Azərbaycanda vergidən yayınmanın qarşısının alınması üzrə təkliflərin hazırlanması üzrə tvinninq-layihələrin həyata keçirilməsi başlandı.

Vergilər Nazirliyindən bildirildi ki, layihə Avropa Birliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilir.

“Layihənin məqsədi transfert qiymətəmələgəlmənin və praktik məsələlərin idarə edilməsinin müəyyən edilməsi sahəsində Avropa təcrübəsinin öyrənilməsi, eləcə də transfert qiymətəmələgəlmənin auditin tətbiqi və icrasıdır”, – məlumatda belə deyilir.

Məlumatda deyilir ki, tvinninq-layihənin yekununda 3 nəticənin əldə edilməsi gözlənilir: transfert qiymətəmələgəlmə sahəsində qanunvericiliyinin Avropa standartlarına çatdırılması, transfert qiymətləndirmənin tənzimlənməsi mexanizmlərinin yaradılması və Vergilər Nazirliyinin bu sahədə institusional potensialının təkmilləşdirilməsi.