ESTN plastik tullantıların ətraf mühitə mənfi təsirini azaltmaq üçün tədbirlərin icrasına başlayacaq

Həyat təravətimiz və halımızın xoş olması müxtəlif şeylərdən asılıdır. Əvvəl öz hal və əhvalımız, sonra isə ətrafımızda olanların halı. Ailədən, dostdan tutmuş qonşulara qədər. Sonra isə bizi əhatə edən ətraf mühit.

Təmiz ətraf mühit lahiyə

İslam dini həm bizi tanıyır, həm də mühitimizi. Ona görə də bizimlə ətraf mühit arasında olan rabitəyə dəqiq tərif verə bilir. Bu rabitə müvəqqəti deyildir. Çünki hər birimiz Allahın xəlq etdikləriyik. Biz elə yaradılmışıq ki, ətraf mühitdən ayrılmazıq.

Həyat təravətimiz və halımızın xoş olması müxtəlif şeylərdən asılıdır. Əvvəl öz hal və əhvalımız, sonra isə ətrafımızda olanların halı. Ailədən, dostdan tutmuş qonşulara qədər. Sonra isə bizi əhatə edən ətraf mühit.

Bizim qədim əcdadlarımız elə yerdə yaşayırdılar ki, orada təbiətdən savayı başqa şey olmazdı. Su, hava, fərqli coğrafiyalar təbiətin müxtəlif simalarıdır. İnsan yaşadığı təbiətə təsir edər və ondan təsirlənər.

Biz şəhər əhalisi təbiətdən uzaq olduğumuz üçün səs-küydən tez yoruluruq. Bütün varlığımızla İmam Sadiqin (ə) bu nurani kəlamını dərk edirik: “Həyat üç şeydən başqası ilə xoş olmaz: pak hava, çoxlu dadlı su, yumşaq torpaq”.

Xülasə, hamımız bu şəhər həyatından yorulur və ruhumuza təravət qatmaq üçün ana təbitəin qoynunu axtarırıq. Yaşıllığa baxan zaman ruhumuz şadlanar. Yeni qüvvə əldə etmək üçün təbiətin qoynuna çıxmağa ehtiyac duyuruq. Gözəlliklərə tamaşa etmək istəyirik. Təbiət başqa şeylər kimi insan üçün xəlq edilmişdir. Bu nemətdən bəhrələnməyin də özünəməxsus qaydaları vardır.

İslam dini bizləri həmişə ağac əkməyə və ağaclara qulluq etməyə dəvət etmişdir. Əhli-beyt (ə) bu işə xüsusi əhəmiyyət verərdi. Belə ki, İmam Sadiq (ə) buyurur: “Əkinçilik edin, ağac əkin. Allaha and olsun ki, insanlar bundan pak və üstün iş görməyiblər”.

İmam Baqir (ə) buyurur: “Meyvə ağaclarını kəsməyin ki, Allah sizə əzab nazil edər”.

Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Hər kim ağac əkər, Allah həmin ağacın verdiyi meyvələrin sayı qədər əməl dəftərinə savab yazar”.

Həzrət (s) başqa yerdə buyurur: “O müsəlman ki, ağac əkər və ya tarlanı əkərsə, insan, ya quş, ya heyvan ondan yeyərsə – onun üçün sədəqə hesab edilər”.

Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Hər kəs ağac əksə və onun qulluğunda zəhmət çəksə ki, meyvə versin, ondan hər nə qədər meyvə əldə edərsə, Allah yanında mükafatı olar”.

İmam Sadiq (ə) buyurur: “İnsanların ehtiyacı olan suyu çirkləndirməyin”.

Əmirəl-möminin (ə) buyurur: “Zibili evin qapısının arxasına tökməyin, çünki şeytanların yeridir”.

İmam Əli (ə) başqa yerdə buyurur: “İlahi təqvaya Allah bəndələri və şəhərləri barəsində riayət edin. Çünki hətta məkanlar və heyvanlar barəsində sizdən sual olunacaqdır”.

Ona görə də deyə bilərik ki, ətraf mühiti təmiz saxlamaq – imandandır. Hər bir müsəlman ağaclara zərər vurmaqdan, təbiəti çirkləndirməkdən çəkinməlidir. Təbiətin qoynunda olan zaman atəş qalayarsa, ağaclara və heyvanlara ziyan vurmamalıdır.

/Deyerler/

ESTN plastik tullantıların ətraf mühitə mənfi təsirini azaltmaq üçün tədbirlərin icrasına başlayacaq

ESTN plastik tullantıların ətraf mühitə mənfi təsirini azaltmaq üçün tədbirlərin icrasına başlayacaq Bakı. 30 yanvar. REPORT.AZ/ “Plastik tullantıların ətraf mühitə mənfi təsirlərinin azaldılması məqsədi ilə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (ETSN) beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə maraqlı tərəflərin görüşünü təşkil edib”.

30 Yanvar , 2019 14:33

https://static.report.az/photo/9de10122-dc33-4d3b-8820-f8688f006587.jpg

Bakı. 30 yanvar. REPORT.AZ/ “Plastik tullantıların ətraf mühitə mənfi təsirlərinin azaldılması məqsədi ilə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (ETSN) beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə maraqlı tərəflərin görüşünü təşkil edib”. Bunu “Report”a açıqlamasında nazirliyin sektor müdiri Mehman Nəbiyev deyib. Onun sözlərinə görə, nazirlik plastik qablaşdırma tullantılarının ətraf mühitə mənfi təsirlərinin azaldılması üzrə “Tədbirlər Planı” qəbul olunduqdan sonra bütün maraqlı tərəflərin iştirakı ilə mərhələli şəkildə tədbirlərin icrasına başlayacaq: “Planda ətraf mühitin çirklənməsində daha çox paya malik yüngül çəkili polietilen torbalardan istifadənin məhdudlaşdırılması, marketlərdə ödənişli sistemin tətbiqi və çox yüngül çəkili növlərinin isə tam qadağan edilməsi ilə bağlı təkliflər yer alıb”. ETSN rəsmisi qeyd edib ki, beynəlxalq təcrübə bu torbaların ödənişli olmasından sonra onlara olan tələbat 95 faizədək azaldığını göstərir: “Lakin polietilen torbalardan istifadəni azaltmaq üçün onların marketlərdə ödənişli olması yeganə həll üsulu deyil. Həmin materialların alternativləri, yəni kağız, parça, kətan torbaların istehsalının genişləndirilməsi ilə bağlı tədbirlər də nəzərdə tutulub və nazirlik beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə maraqlı tərəflərin görüşünü təşkil edib. Görüşdə müvafiq qurumların, qeyri-hökumət təşkilatlarının və istehsalçı şirkətlərin nümayəndələri də iştirak edib”. Nazirliyin mətbuat xidmətinin rəhbəri İradə İbrahimova isə xatırladıb ki, polietilen torbalar ətraf mühiti çirkləndirən əsas faktorlardan biridir: “Bu torbalar təbii yolla çürüyüb parçalanmır, torpağa qarışmır və uzun müddət tullantı kimi qalaraq, ətraf mühiti çirkləndirir. Marketlərdə polietilen torbaların pulla satılmasının tərəfdarıyıq, lakin qiymət məsələsini biz müəyyən etmirik. Bir daha qeyd edirəm ki, polietilen torbaların pullu olmasını isə dəstəkləyirik. Marketlərdə sellofan torbaların pulsuz verilməsi ilk baxışdan yaxşı bir təşəbbüs kimi görünür. Alıcılar da bundan pulsuzdur deyə məmnuniyyətlə istifadə edirlər. Ancaq bilmirlər ki, bu torbaların ətraf mühitə, flora və faunaya mənfi təsirləri hesaba gəlməyəcək dərəcədə böyükdür. Ona görə də, sellofan torbalardan istifadə tədricən məhdudlaşdırılmalıdır. Bu torbalar qısa müddət ərzində istifadə edildikdən sonra atılır və yol kənarında, ətraf ərazilərdə xoşagəlməz mənzərə yaradır”. İ.İbrahimova qeyd edib ki, nazirlik bir müddət əvvəl polietilen torbaların tədricən azaldılması və məhdudlaşdırılması təşəbbüsünü irəli sürüb və bununla bağlı KİV nümayəndələrinin iştirakı ilə aksiyalar keçirilib, ictimaiyyət arasında sorğular aparılıb: “Plastik və polietilen tullantılarının ətraf mühitə mənfi təsirlərinin azaldılması məqsədilə nazirlik tərəfindən kompleks tədbirlər planı hazırlanıb və qərar verilməsi üçün aidiyyəti qurumlara təqdim edilib. Hazırda polietilen torbaların pullu olması, plastik qablaşdırma materiallarından istifadənin məhdudlaşdırılması, alternativ qablaşdırma materiallarından istifadə üçün şəraitin yaradılması və bu kimi digər məsələlərlə bağlı təkliflər paketi razılaşdırma mərhələsindədir. ETSN vətəndaşlarımızı təmiz ətraf mühit üçün polietilen torbalardan imtina etməyə, alış-verişlərdə parça torbalardan və həsir zənbillərdən istifadə edərək ətraf mühitin qorunmasına töhfə verməyə çağırır”.

Qarşısı alınmalı olan 5 növ Ətraf Mühitin Çirklənməsi

Ekosistemlərin məhvi, dəniz suyunun çirklənməsi və çirklənmə tüstüsünün göydə yığılması getdikcə daha çox hiss olunan ətraf mühitin çirklənməsinin bir neçə nümunəsidir. Hələ də ətraf mühitdən asılı olacaq insan olaraq, əlbəttə ki, bunun qarşısını almağın yollarını tapmalıyıq, başlamağın bir yolu ətraf mühitin çirklənməsinin mənası və növləri haqqında daha çox məlumat əldə etməkdir. Beləliklə, qarşıdakı sevimli dünyaya zərər verə biləcək şeylər etməməklə özümüzü məhdudlaşdıra bilərik.

Ətraf mühitin çirklənməsini başa düşmək

• Vulkan püskürmələrindən toz
• Küləklə üfürülmüş torpaqdan toz və kir
• Dəniz duzu spreyi
• Bitkilərdən üzvi tullantılar

• Avtomobillərdən çıxan mazut (BBM) tullantıları
• Fabrik tüstüsü
• Dənizdə üzən zibil
• Çaylarda zavod tullantılarının atılması
• Təsərrüfatlardan və kənd təsərrüfatından istixana qazı tullantıları

5 Ətraf mühitin çirklənməsi növləri

Ətraf mühitin çirklənməsi, hava çirkliliyi, torpaq çirkliliyi, su çirkliliyi, səs çirkliliyi və işıq çirkliliyi kimi beş böyük qrupa bölünə bilər.

1. Hava çirkliliyi

• Ağrılı gözlər
• Nəfəs darlığı
• Ağciyər xərçəngi

2. Torpağın çirklənməsi

• Kağız və karton: ümumi tullantıların 26% -i
• Artıq qida: 15%
• Qalıq ot: 13%

3. Suyun çirklənməsi

Suyun çirklənməsi ətraf mühitin çirklənməsinin bir nümunəsidir.Suyun çirklənməsi tullantı maddələrin və ya zərərli kimyəvi maddələr, zibil və digər əşyalar olan tullantıların, istər dəniz, istər çaylar, istər göllər, istərsə də digər su hövzələri suya girərkən meydana gələn çirklənmədir. çirklənmiş adətən buludlu və qoxulu görünür. Belə bir hadisədə əlbəttə ki, bundan asanlıqla qaça bilərik. Ancaq nadir hallarda deyil, çirklənmiş su hələ də təmiz və aromatsızdır, bu da bizi daha diqqətli olmağa məcbur edir.Çünki çirklənmiş sudan bir şey istehlak etmək, uzun müddətdə olsa da müxtəlif xəstəliklərə səbəb ola bilər.Əslində, çirklənmiş su istehlak etməsi nəticəsində hər gün təxminən 4000 uşağın öldüyü təxmin edilir. Çirklənmiş suda yaşayan balıq yeyirsinizsə də xəstələnə bilərsiniz.Həmçinin oxuyun:Çirkli Su səbəbindən ortaya çıxa bilən yoluxucu xəstəliklər

4. Səs-küy çirklənməsi

• Nəqliyyat vasitələrinin buynuzlarından həddindən artıq istifadə
• Bir inşaat sahəsinin səsi
• Hava limanında təyyarələrin səs-küyü
• Dinamiklərdən gələn səs yerində deyil
• Zavod mühərrikinin səsi

• Eşitmə zəifliyi
• Yüksək qan təzyiqi
• Stress
• Danışıq pozğunluqları

5. İşıq çirklənməsi

• Gecə saatlarında parıldayan işıq səbəbindən saatlarla çığıran quşlar nadir deyil
• Gündüz və gecə cədvəlləri dəyişdirildiyi üçün heyvanlar qida almaqda çətinlik çəkirlər
• Alimlər gecə ulduzları və səmanın hərəkətini görməkdə çətinlik çəkirlər
• Bitki böyüməsi nümunələrinin pozulması
• Göydə qurtarmaq çox çətin olan tüstü