Bir uşağı məktəbə necə hazırlamaq olar

İdman bölümündəki siniflər uşağın sağlamlığını deyil, intizamlı bacarıqlarını da verə bilər. Təmiz hava, yaxşı bəslənmə və fiziki fəaliyyət gələcək məktəblilərin sadiq köməkçiləridır.

Uşaqları məktəbə necə hazırlayaq? – Professordan TÖVSİYƏLƏR

Məktəbin başlanğıcı – həyatda keyfiyyətcə yeni bir dövr və uşağın orqanizminə bir növ psixoloji yükdür. Məktəblə tanışlığın ilk təəssüratlarının müsbət olması və sağlamlığına mənfi təsir etməməsi üçün uşağınıza necə kömək edə bilərsiniz?

BAKU.WS “Lent.Az”a istinadən xəbər verir ki, sözügedən sualı Azərbaycan Tibb Universitetinin (ATU) Uşaq xəstəlikləri kafedrasının professoru, tibb elmləri doktoru Hüseyn Qabulov cavablayıb.

Professorun sözlərinə görə, bu məsələdə valideynlərin rolu əvəzsizdir:

“Körpənin həyatında yeni bir vacib mərhələyə alışmasını asanlaşdıran bəzi sadə tövsiyələr və məsləhətlər vermək istərdim. Övladınızı məktəbə qabaqcadan zehni və fiziki hazırlamağa başlayın. Məktəbdə oxumağın niyə vacib və zəruri olduğunu izah edin. İdeallaşdırmadan, eyni zamanda, məktəb haqqında mənfi danışmadan maraqlı, maarifləndirici, əyləncəli məktəb təcrübələrinizi paylaşın. Tədricən gələcək şagirdə dərslərə vaxtında gəlmək üçün səhər tezdən qalxmağı, arzu olunan oyanma vaxtına yaxınlaşdırmağı öyrədin. Tədris ili başlamazdan öncə, məktəbin həyətində gəzintiyə çıxın, onu gələcək müəllimi ilə tanış edin, sinfi göstərin. Bu, uşağın yeni mühitə alışmasını asanlaşdıracaq”.

H.Qabulov bunun üçün valideynlərə tövsiyələr verib:

“Evdə, əyləncəli formada bir məktəb dərsinin səhnəciyini yaradın: stullar qoyun, potensial bir şagirdi, bacı-qardaşlarını otuzdurun, əgər yoxdursa, uşağın sevimli oyuncaqlarından istifadə edin və s. Sadə suallar verin, uşağınızı düzgün cavab verməyə təşviq edin, məktəbdə və dərs zamanı partada davranış qaydalarını izah edin. Ümumiyyətlə, hər şey valideynlərin təxəyyülündən və yaradıcılığından asılıdır. Uşağa qabiliyyətli olduğunu və məktəbdə onun böyük uğurlara nail edə biləcəyini demək vacibdir. Məktəb ləvazimatlarını mütləq şəkildə uşaqlarınızla birlikdə alın. Məsləhətləşin, dinləyin, lazım gələrsə izah edin və əsaslandırın ki, niyə siz bu və ya digər dəftəri, qələmi, qovluğu, çantanı almağı üstün tutursunuz. Gələcəkdə bu, uşağın ehtiyac duyduğu malları şüurlu şəkildə istifadə etməsini və almasını stimullaşdıracaq.

Övladınızın ilk məktəb günü unudulmaz, rəngarəng və əhəmiyyətli bir bayram kimi keçsin. Uşağınızla bu gün hansı yeməyi bişirəcəyinizi, bu əlamətdar hadisəni qeyd etmək üçün sevdiklərinizdən kimləri şam yeməyinə dəvət edəcəyinizi, harada gəzintiyə çıxacağınızı müzakirə edin”.

Professor əlavə edib ki, birinci sinif şagirdi həddindən artıq yükləmək məsləhət görülmür, xüsusən də birinci tədris ilinin əvvəlində, xarici dildə əlavə dərslər, musiqi və s. Bu, psixikaya düşən yükü artırır və körpənin görmə orqanını gərginləşdirir:

“Bu müddət ərzində gimnastika, açıq havada gəzinti və dərslərdən sonra axşamlar məktəbdə yeni hadisələrin müzakirəsi faydalı ola bilər. Müvafiq şərtlər və istəklər daxilində uşaq üzgüçülük, stolüstü tennis, rəqslə məşğul ola bilər. Fiziki fəaliyyət qan dövranını yaxşılaşdıracaq, immuniteti, yaddaşı gücləndirəcək və körpənin əhvalını qaldıracaq”.

Bir uşağı məktəbə necə hazırlamaq olar?

Gələcək məktəb şagirdlərinin valideynləri həmişə düzgün sual verirlər – uşaqlarının məktəbdə rahat olmasını təmin etmək üçün nə edə biləcəkləri və nə etməlidirlər. Məktəbə hazırlıq yalnız oxumaq, hesablama və yazma bacarıqları ilə müəyyənləşdirilmir. Və əgər çox səmimiyyətli olsaydı, məktəb hələ bu bacarıqları yoxdursa, uşaq təlimdə imtina etməyə haqqı yoxdur. Yalnız məktəbin vəzifəsi qırıntıları bütün bu fəndləri öyrətməkdir.

Lakin, məktəb günlərinə hazır olmayan bir uşağın vəziyyəti çox çətindir. Xüsusilə, sinif yoldaşlarının böyük əksəriyyəti məktəbə hazırlaşacaqları nəzərə alınmaqla.

Bir uşağı məktəbə hazırlamaq üçün harada?

Oğluna və ya qızıma kömək etmək istəyən valideynlər məktəbdə “ağ qoyun” hiss etmirlər, iki yolu var:

Məktəbə ev hazırlığı.
Mütəxəssislərin köməyi ilə uşaqlara xüsusi hazırlıq.

Bir uşağı evdə məktəbə hazırlamaq üçün gələcək bir şagirdlə işləmək üçün çox tənbəl olmayacaqsınız. Aşağıdakı nöqtələrə diqqət yetirin:

ümumi dünyagörüşünün inkişafı (uşağın “həyat haqqında” səmimi söhbətləri, sonrakı mübahisələrlə kitab oxuması);
rəqəmlər, məktublar, həndəsi rəqəmlər, rənglər, “geniş” və “dar”, “sol” və “hüququ”, “böyük” və “kiçik” anlayışlar;
ən az hecələri oxumaq qabiliyyətinin formalaşması;
On və yuxarı səviyyədə sayma qabiliyyətinin formalaşdırılması;
Gözəl motor bacarıqlarının inkişafı (fırçaların və barmaqların bacarıqları);
şeirlər və mahnılar yaddaşı ilə təlim yaddaşına;
təhlil etmək və təsnif etmək bacarığının inkişaf etdirilməsi (uşağın hekayə qurmağı öyrənmək, səbəb və təsir əlaqələrini müəyyənləşdirmək, ayrı-ayrı şəkillərdən bütünlüklə toplamaq, bəzi əsaslarla obyektlərin yerləşdirilməsi).

Vaxt və pul və uşaq üçün məktəb hazırlamaq mümkün olmadıqda, uşaqları məktəbə hazırlamaq problemi özəl müəllimlər və psixoloqlar tərəfindən müstəqil şəkildə idarə edilə bilər. Bəzi valideynlər, həmçinin, erkən uşaqlıq dövrünün inkişafı və ya hazırlıq kurslarına üstünlük verirlər (tercihen uşağın öyrənəcəyi məktəbdə).

Uşaqların məktəbə psixoloji hazırlığı

Xatırladaq ki, uşaqların məktəbə hazırlıq səviyyəsi yalnız bilik yığımı ilə deyil, psixoloji hazırlıqla müəyyənləşdirilir. Bu psixoloji hazırlıq bir sıra komponentlərə malikdir:

kommunikativ və sosial bacarıqlara (gündəlik həyatda ünsiyyət qurma, anlama və tətbiq etmə bacarığı, uşağın yaşadığı cəmiyyətdə qəbul edilmiş əxlaqi-mənəvi normalar);
böyüklər və həmyaşıdları ilə ortaq bir dil tapmaq bacarığı;
pozitiv təcavüz və ya həddindən artıq qorxu göstərmədən, öz mövqeyini sivil üsullarla müdafiə etmək bacarığı;
məktəbdə tədris prosesinin mənasını, biliklərin əldə edilməsinin vacibliyini, təhsilin təşkili qaydasını;
müəyyən qaydalara riayət etmək qabiliyyəti, intizam tələbatı və onun mahiyyətini anlamaq;
müsbət motivasiya və öyrənmə arzusu;
məqsədyönlü və öz təşəbbüsü ilə işləməyiniz üçün bir tapşırıq üzərində çalışmaq, hərəkətlərinizi planlaşdırmaq və onların nəticələri üçün məsuliyyət daşıyır;
özünüzə müsbət münasibət.

Uşaqların məktəbə fiziki hazırlığı

İlk sinifə girməzdən əvvəl, uşağın toxunulmazlığını gücləndirmək və duruşunu yaxşılaşdırmaq üçün idman etmək çox faydalı olardı. Məktəb ilinin başlaması fiziki hazırlıqsız uşaqlar üçün ciddi bir sınaq olur.