Marketinq Strategiyası: Detallı İzah ilə Hazırlanma Qaydası və Nümunə Şablonar

Bütün bu qeyd edilən məlumatlar əsasında Marketinq Strategiyası hazırlamaq təbii ki, vaxt tələb edəcək. Bu sahədə fəaliyyət göstərən bir neçə fərqli şirkət və universitetin hazırladığı ümumi marketinq planı şablonu, məhsul və xidmət üzrə marketinq planları üzrə şablonlar, həmçinin strateji və takitki marketinq planları üzrə şablonları yükləmək üçün buraya keçid edə bilərsiniz. 9 fərqli marketinq strategiyası üzrə plan şablonları mövcuddur. Qeyd edim ki, şablonlar müxtəlif sektorlar üzrə ümumi struktura əsasən hazırlanıb və ingilis dilindədirlər.

Marketinq nədir – strateji marketinqin növləri, funksiyaları və prinsipləri

Bir mənfəət əldə edən müəssisə yaratmaq və onu necə idarə etmək üçün kifayət deyil. Malların və xidmətlərin təşviqi üçün effektiv biznes planının hazırlanması vacibdir. Marketinq nədir və marketinq vasitələrini öyrənməyi təklif etməlidir.

Marketinq – nədir?

Marketinq konsepsiyası haqqında müəssisənin hər bir meneceri məlum deyil. Marketinq müştərilərə bir məhsul və ya xidmət yaratmaq və təşviq etmək məqsədilə müəyyən proseslərin bir sıra təşkilati funksiyasıdır. Bundan əlavə, bu müddətə təşkilatla bağlı əlaqələrin idarə olunmasını başa düş. Marketinqin məqsədi insan və sosial ehtiyacların tərifi və razılığının adlandırılmasıdır və marketinq konsepsiyaları malların və istehsalın yaxşılaşdırılmasıdır.

Marketinq fəlsəfəsi

Marketinq fəlsəfəsi şirkətin səmərəliliyi müştərilərin tələbatından necə razı qaldığına dair anlayışa əsaslanan bir sıra prinsiplər, inanclar və dəyərlərdir. Marketinq, biznes fəlsəfəsi kimi, bazar idarəçiliyi ilə istehsal idarəetmə konsepsiyasıdır. Burada bazar məlumatları əhəmiyyətli qərarlar qəbul etmək üçün əsasdır və malların satışı zamanı etibarlılıq yoxlanıla bilər.

Bu səbəbdən, marketinqin nə olduğu sualına, bazarların ümumi analizinə və müştərilərin ehtiyaclarına əsasən malların təşkili, yaradılması, istehsal edilməsi və marketinqi üçün bir sistem hesab olunur. Marketinqin əsasını bazarın hərtərəfli öyrənilməsi, dadı və ehtiyacları, istehsalın bu tələblərə yönəldilməsi, bazarın özünə təsir göstərməsi, ehtiyacların formalaşdırılması adlandırıla bilər.

Marketinq psixologiyası

Heç bir ünsiyyət heç bir işçi kollektivi tərəfindən təsəvvür edilə bilməz. İdarəetmə sahəsində mütəxəssislər üçün biznes danışıqları zamanı əsas vasitə ola bilər. Marketinqin mahiyyəti istehlakçılara məhsulu və ya göstərilən xidmətləri ən yaxşı şəkildə təqdim etməkdir, müxtəlif üsullarla həyata keçirilir. Potensial istehlakçılara düzgün yanaşma bu yollardan biridir. Bazarı qabaqcadan təhlil edərkən və müştərilərin ehtiyaclarını öyrənsəniz çətin deyil.

Balina marketinqi nədir?

Gələcəyin lideri bilmək vacibdir ki, balina marketinqi yalnız xidmət və ya mal deyil, həm də təşkilatın tarixini satan bir sıra marketinq materiallarıdır. Onun köməyi ilə bütün potensial istehlakçılara, müştərilərə, təchizatçılara və tərəfdaşlara təşkilatın rəqabətqabiliyyətli strukturlardan fərqli olduğunu göstərmək imkanı var. Bəzi mütəxəssislər marketing dəstləri kimi bir sıra çevik kişiselleştirilmiş sənədləri başa düşürlər. Onlar belə materiallarda şirkətin köçürülməsi, səyahət edilmiş yol haqqında bir hekayə olmalıdır.

Marketinqin üstünlükləri və mənfi cəhətləri

Marketinq müəssisədə bir çox üstünlüklərə malikdir. Üstünlüklər arasında:

• Şirkəti əlverişli işıqda təqdim etmək imkanı;
• potensial istehlakçılara təşkilat haqqında məlumat vermək imkanı;
• rəqiblərini düçar və ən yaxşı şirkət olmaq;
• gələcək müştərilərin ehtiyaclarını öyrənmək.

Ekspertlər marketinqin belə mümkün nöqsanlarını deyirlər:

• yüksək rəqabət;
• başlanğıc kapitala ehtiyac;
• şirkətin məhsulunun tanıtımında səmərəsizlik riskləri.

Marketinqin məqsədi və məqsədi

Bu cür marketing məqsədlərindən fərqlənmək alışmışdır:

1. Şirkətin məhsullarını cari və gələcək istehlakçılara maraq göstərən sahələrdə təhlil etmək, öyrənmək və qiymətləndirmək.
2. Təşkilatın yeni xidmətləri və mallarının inkişafının təmin edilməsi.
3. Marketinq vəziyyətinin təhlili, qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması. Rəqiblərin işlərinin araşdırılması.
4. Şirkət siyasətinin formalaşması.
5. Qiymətlərin inkişafı və təsdiqlənməsi.
6. Təşkilatın bazar davranışının istiqamət və taktikasının formalaşdırılması.
7. Şirkətin məhsul və xidmətlərinin satışı.
8. Əlaqə marketinqi.

Marketinq prinsipləri

Hər bir gələcəyin lideri yalnız marketinqin əsaslarını bilmək üçün deyil, həm də prinsiplərini başa düşmək üçün vacibdir. Belə marketinq prinsipləri altında, məhsul və ya xidmət yaratmaq və satma dövrünün bütün iştirakçıları üçün lazımlı fəaliyyət sahələrini müəyyən edən marketinq fəaliyyətinin əsaslarını anlayın. Bu marketinqin mahiyyəti. Marketinq prinsipləri sayəsində bu proses bir-birinə uyğun ola bilər. Onlar marketinqin əsas prinsiplərini deyirlər:

1. Tələb edilən müxtəlif dəyişikliklərə tez reaksiya göstərməyə kömək edəcək strategiya və taktika kimi anlayışların birliyi.
2. Çox təsirli bir şəkildə satarkən bazarda olmaq.
3. İstehsal və satış bazarlarda vəziyyətə və gələcək müştərilərin ehtiyaclarına və təşkilatın öz imkanlarına uyğun olmalıdır.
4. Bu ehtiyaclar yerinə yetirilir və eyni zamanda bədii və texniki inkişaf səviyyəsinə uyğun gəlir.

Marketinqin əsas funksiyaları

Belə marketinq funksiyalarını ayırd etmək adi haldır:

1. Analitik – müəssisənin xarici və daxili fəaliyyətinin öyrənilməsi və qiymətləndirilməsi.
2. İstehsal – yeni məhsulların istehsalının təşkili, keyfiyyətin idarə edilməsi.
3. Satış – müəyyən bir əmtəə dövriyyəsi sisteminin təşkil edilməsi.
4. İdarəetmə və nəzarət – strateji nəzarət və planlaşdırma təşkilatı.
5. Formasiya – birincil tələbin formalaşması.

Marketinq növləri

Tətbiq sahəsinə uyğun olaraq aşağıdakı marketinq növləri adlanır:

• sənaye;
• istehlakçı;
• investisiya;
• marketinq xidmətləri.

Bazarda tələbin vəziyyətini nəzərə alaraq, belə növlərin ayrılması vacibdir:

1. Dönüşüm – tələbin mənfi olduğu və bazarın böyük bir hissəsi məhsulu qəbul edə bilmədiyi və istifadəsindən imtina etmək üçün ödəməyə qadir olan şəraitdə istifadə olunur.
2. Marketinqi stimullaşdırmaq – tamamilə laqeydlik və istehlakçıların maraqlarından asılı olmayaraq tələb olunmayan malların və xidmətlərin mövcudluğu ilə bağlıdır.
3. İnkişaf – xidmət və mallara olan tələbatın artması ilə əlaqədardır.
4. Yenidənqurma – məhsula və ya xidmətə sərmayə qoymağın ayrı bir dövründə tələbi bərpa etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.
5. Synchromarketing – dəyişkən tələb üçün müraciət edir.
6. Dəstəkləmə – malların tələbinin səviyyəsi və strukturu təklifin strukturuna uyğun olduğu hallarda tətbiq edilir.
7. Qarşılıqlı mübarizə – cəmiyyətin mənafeyindən rasional olaraq qiymətləndirilən tələbatın azalması üçün istifadə olunur.
8. Demarketing – tələbatın tələb edə biləcəyi hallarda məhsula tələbatın azaldılması üçün istifadə olunur.

Marketinq və reklam

Məqsəddən asılı olaraq marketinqdə bu cür reklamların fərqləndirilməsi vacibdir:

1. İnformasiya – istehlakçılara tamamilə yeni xidmət və malların bazarında görünməsi barədə məlumat vermək üçün istifadə olunur.
2. Təqibçi seçici tələbin formalaşmasıdır.
3. Müqayisəli – malların bənzər rəqabətli mallarla müqayisəsi.
4. Xatırladım – əmtəə bazarlarını qazanmış malların reklamı.

Yerdə və üsulda aşağıdakı növlər adlanır:

1. KİV-lərdə – televiziya lövhələrində və proqramlarında, radioda, qəzet və jurnalların sütunlarında, kataloqlarda.
2. Dəniz – xüsusi məlumatlar, qalereyalar, işıq qutuları olan qalxanlar.
3. Nəqliyyatda – monitorlarda reklam, kabinədəki reklamlar;
4. Yerdə satışlar – müxtəlif ticarət zalılarının xüsusi dizaynı, mərtəbə etiketləri.
5. Basılı məhsul kataloqları, təqvimlər, broşürlər, vizit kartlar, kartpostallar.
6. Doğrudan – poçt vasitəsilə təbliğat məlumatları, reklamla reklam materialları, telefondakı məlumatlar, pulsuz qəzetlər və elanlar.
7. Suvenir – reklam şüarları və loqosu, markalı döş nişanları, xüsusi reklamı olan qovluqlar, əlfəcinlər olan fəvvarə qələmləri.
8. İnternetdə kontekstli, şirkətin İnternet təmsilçiliyi, media, abunəçilərə poçt, axtarışı optimizasyonu.

Marketinqdə rənglər

Hər bir reklam marketinqi hər birinin müəyyən məlumatları daşıyır:

1. Qırmızı, enerjiyi və ya təcilliyi simvollaşdırır, onu stimullaşdırmağa çağırır, ancaq bu ziddiyyətli deyilir. Beləliklə, bu rəngin çoxalması zorakılıq deməkdir, buna görə ekspertlər orta səviyyədə istifadə etməyi məsləhət görürlər.
2. Yaşıl , gənclik, sağlamlıq və həyat sevgisini simvollaşdırır. Çox vaxt dərman şirkətləri tərəfindən istifadə olunur.
3. Mavi gücü təmsil edir. O, tez-tez sükunət, hikmət və yuxu ilə əlaqələndirilir. Rəng, güvən hissi, təhlükəsizlik, çünki bir çox banklar onu istifadə etmək istəyirlər.
4. Sarı xoşbəxtliyi və günəşi simvollaşdırır və çox şən və hətta stimullaşdırır. Aydın sarı rəng satış və müxtəlif tədbirlər üçün ideal ola bilər, çünki bu açıqlıq və sosial əlaqələrin rəngidir.
5. Narıncı , təzə və meyvəli, yalnız rabitəni deyil, həm də yaradıcılığı simvollaşdırır. Qırmızı və sarı kimi rənglərlə birlikdə satışların artmasına kömək edəcəkdir. Mobil ünsiyyət, yemək, fitness və idman kimi sahələr üçün idealdır.

Oxumağa dəyər olan marketinq üzrə kitablar

İdarəetmə sahəsində lazımi biliyi əldə edin və bu marketinqin xüsusi ədəbiyyata kömək edəcəyini öyrənin. Mütəxəssislər marketinq üzrə ən yaxşı kitabları adlandırırlar:

1. D. Moore “uçurumun üstələməsi.Texnologik məhsulu kütləvi bazara necə gətirmək olar? “ – yüksək texnologiyalara həsr olunmuşdur. Tips və nümunələr sənaye və biznesdə tətbiq oluna bilər.
2. B. Harry “Görünməz Satış” – müştəriyə yönəldilmiş bir xidmətə keçid haqqında danışır və marketinqin idarə kimi uğur kimi mühüm komponentləri olduğunu aydınlaşdırır.
3. R. Chaldini “Etki Psixologiyası” – hər bir gələcək istehlakçı rəqiblərinə üstünlük verməməsi üçün edilməsi lazım olan sirləri ortaya çıxaracaq.
4. K. Anderson “The Long Tail” – online məlumat almaq və qəbul etmək və hansı alətlərin müəyyən bir şəxsin istəklərini nəzərə ala bilməsi vərdişləri barədə danışır.

Marketinq Strategiyası: Detallı İzah ilə Hazırlanma Qaydası və Nümunə Şablonar

Marketinq strategiyası şirkətin vahid satış məqsədinə nail olmaq məqsədi ilə göstərdiyi bütün marketinq səylərinin toplusudur. StartUp’lar, kiçik müəssisələr və böyük şirkətlər həm ənənəvi, həm də rəqəmsal marketinq kanallarını əhatə edən marketinq plan daxilində nəzərə alınmış strategiya və taktikalar vasitəsilə hədəf bazarı əhatə etmək üçün kampaniyalar yaradırlar.

Düzgün marketinq strategiyası effektiv şəkildə tətbiq edildikdə şirkətinizi böyüdə və ciddi gəlir əldə edə bilərsiniz. Bu bloq yazısında marketinq strategiyalarını müəyyənləşdirmək və həyata keçirməklə bağlı əsas məsələlərə yer verilib.

Marketinq Strategiyası Nədir?

Marketinq strategiyası müştərilərin ehtiyac və istəklərini başa düşmək yolu ilə davamlı rəqabət üstünlüyünə nail olmaq kimi əsas məqsədi olan hər hansı bir şirkətin və ya biznesin uzunmüddətli, perspektivli yanaşması və ümumi yol xəritəsidir.

Marketinq plan şirkətin özünü necə pozisiyalandırmasından tutmuş kreativ, strateji tərəfdaşlar, media əlaqələri, marketinq miksi, kanallar və taktikalara qədər hər şeyi əhatə edən strategiyalardan ibarətdir.

Marketinq strategiyası potensial müştəriləri hədəfləmək və onları öz məhsul və ya xidmətlərindən istifadə etmələri üçün şirkətin ümumi biznes inkişaf planının bir hissəsidir. Həmçinin şirkətin sosial dəyərini, brendin çatdırmaq istədiyi mesajı, hədəf auditoriyanı, potensial müştəri demoqrafik məlumatlarını və digər yüksək səviyyəli elementləri özündə birləşdirir.

Marketinq Strategiyası ilə Taktika Arasındakı Fərq Nədir?

Marketinq strategiyası taktikalardan daha geniş mövhumdur və ya başqa sözlə desək, strategiya ümumilikdə taktikalardan ibarətdir. Məsələn, bir şirkət SMM və ya axtarış motoru optimizasiyası üçün kontent marketinq strategiyası hazırlaya bilər və sonra onun hər bir media kanalı üçün yerinə yetirdiyi xüsusi taktikaları ola bilər.

Məsələyə bu qaydada baxmaq lazımdır: Ümumi Marketinq Strategiyası > Rəqəmsal Marketinq Strategiyası > Xüsusi Taktika.

Marketinq Strategiyası Nə Üçün Önəmlidir?

Bəzən marketoloqlar və sahibkarlar biznesin ümumi vizyonunu və məqsədlərini unudurlar. Onlar hədəf auditoriyanı və məhsullarının müştəri üçün həll etdiyi əsas nöqtələrin nə olduğunu unudurlar. Bu baş verdikdə, biznesin tətbiq etdiyi marketinq plan və öz növbəsində də taktikalar effektivliyini itirir.

Deməli, marketinq strategiyası elə bir sənəd deyil ki, onu arxiv sənədlərinin arasına qoyub unudasınız. Şirkətinizin əsas məqsəd və vəzifələrini, onlara nail olmaq yollarını aşkar etmək üçün həyata keçirilən prosesin əsasını təşkil edir. Beləliklə, məhsul və ya xidmətinizi bazara daha yaxşı çıxarmaq üçün etməli olduğunuz bütün proseslərin planıdır.

Uğurlu Marketinq Strategiyası Nələri Əhatə Etməlidir?

Uğurlu strategiya şirkətinizi hədəfə çatdıran, yəni brendinizi böyüdən strategiyadır. Uğurlu marketinq strategiyası elmi faktlara əsaslanmalıdır. Bunun üçün marketinq qanunlarına uyğun strategiyaları seçmək lazımdır.

Üstəlik, marketinq strategiyasının uğurlu olması üçün çoxkanallı, realist və ardıcıl hazırlanmalıdır. Qısa müddətə marketinq plan hazırlamaq mümkün deyil. Uğurlu marketinq strategiyası hazırlamaq vaxt və səbir tələb edir.

Uğurlu marketinq strategiyası aşağıdakıları əhatə etməlidir:

• Biznes hədəfinizi
• Hədəf auditoriyanızı
• Əldə edilən uğurları necə ölçəcəyinizi
• Hər bir fəaliyyətə kimin cavabdeh olacağını

Addım-Addım Marketinq Strategiyası Hazırlamaq Qaydası

Marketinq strategiyası, daxil olduğunuz sektoru, istehlakçılara (B2C) və ya digər müəssisələrə (B2B) satış etdiyinizi və rəqəmsal kanallarda nə dərəcədə yer almanızı əks etdirmək üçün olduqca detallı və geniş ola bilər. Buna baxmayaraq, effektiv marketinq strategiyası hazırlamaq üçün vacib olan bütün addımlara diqqət etməlisiniz.

Cəmi 10 addımda marketinq strategiyası hazırlamaq prosesi aşağıdakı kimidir:

• Xülasə
• Şirkətin Missiyası
• Bazar Araşdırması (SWOT Analiz)
• Rəqabət Analizi
• Hədəf Bazar və Alıcı Şəxslər
• Marketinq Məqsədləri və KPI-lar
• Qiymət Strategiyası
• Marketinq Büdcəsi
• Marketinq Kanalları
• İnkişaf Strategiyası

Nəzərinizdə olsun ki, bazara çıxarılacaq yeni məhsul və ya xidmətin marketinq strategiyası satış kanallarınızdan və kadr resurslarınızdan asılı olaraq dəyişəcək. Odur ki, marketinq plan hazırlayarkən bütün bunlara diqqət edin.

1. Qısa Xülasə Hazırlayın

Bu hissə bəzi marketoloqlar üçün bir qədər formal görünə bilər, lakin vacibdir və səbəbini oxumadan keçməyin:

Marketinq plan hazırlamaq həqiqətən uzandıqca uzanır, ona görə də qısa bir xülasə hazırlamaq və strategiyanızın hər bir aspektinin ən əsas məqamlarını elə başlanğıcda vurğulamaq daha yaxşıdır.

Xülasə üçün müəyyən edilmiş bir uzunluq yoxdur, lakin, marketinq plan üzrə bütün əsas elementlərini əhatə etməlidir. Həmçinin ümumi marketinq strategiyası qısaca izah edilməli və nəyə nail olmağa çalışdıldığını vurğulamalıdır. Xülasəyə KPI-larınızı, marketinq kanallarınızı, strategiyanızı və büdcənizi əlavə edin.

Düzgün hazırlanmış xülasə, onu nəzərdən keçirən şəxsdə bütün plan haqqında fikir oyandırmalıdır (investor, rəhbərlik, direktor və s.) və planın qalan hissəsini oxumağa təşviq etməlidir.

2. Şirkətin Missiyasını Yaradın

Şirkətin missiyası 3 kritik komponenti özündə birləşdirməlidir

• Şirkətin ümumi missiyası və ya vizyonu
• Şirkətin əsas dəyərləri
• Məqsədlər və hədəflər

Əsas odur ki, dəqiq, qısa və yaddaqalan olsun. Uzun uzadı məlumatlar yazmağa ehtiyac yoxdur. Şirkətdəki işçilərdən sizə lazım olan məlumatları alaraq hazırlaya bilərsiniz.

İşçilərin bununla bağlı rəyi çox vacibdir, çünki marketinq strategiyası və satış fəaliyyətləri şirkətin missiyasına uyğun olmalıdır, ona görə də biznesdəki bütün müxtəlif komandalar ümumi missiya üzrə razılığa gəlməlidir.

Edə biləcəyiniz ən pis şey, faktiki fəaliyyət və ya tapşırıqlarla birbaşa əlaqəsi olmayan missiya tərtib etməkdir. Belə bir missiya biznesinizi inkişaf etdirməyə kömək etməyəcək.

Şirkətin vizyonu ilə missiyası arasında nə fərq var?

Vizyon, şirkətin əsas məqsədi və təməli kimidir. Şirkətin missiyası vizyonu əhatə edir və şirkətin vizyonunu inkişaf etdirmək üçün həyata keçiriləcək tədbirlərin toplusudur.

3. Bazar Araşdırması Edin

Bazar araşdırması bazarın kəmiyyət və keyfiyyət baxımından qiymətləndirilməsidir. Araşdırmada bazarın böyüklüyünə dəyər (₼) və həcm (satılan məhsulun miqdarı) tərəfindən baxılaraq və ümumi olaraq fürsətlərin gəlirliliyini müəyyən edən ən son trendlər və ya ətraf mühit şəraitləri vurğulanır. Bütün bunları strukturlaşdırmağın asan yolu SWOT analiz texnikasından istifadə etməkdir.

SWOT Analiz Nədir? Düzgün marketinq təhlili hazırlamağınıza kömək edə biləcək ümumi marketinq texnikalarından biri SWOT analizdir. Güclü tərəfləri, zəif tərəfləri, fürsətləri və təhdidləri ifadə edir.

Şirkət, məhsul və ya xidmət (tətbiq edilə biləcək hər şey) baxımından: güclü tərəfləri, zəif tərəfləri, fürsətləri və təhlükələri nəzərə almaqla hazırlanan sadə analiz texnikalarından biridir.

Güclü tərəflər – şirkətiniz həqiqətən nədə yaxşıdır? Rəqiblərinizlə müqayisədə hansı üstünlükləriniz var? Dəyər təklifiniz nədir? Şirkətinizin malik olduğu əsas resurslar və imkanlardan üstün olanlar hansılardır?

Zəif tərəflər – biznesin ən zəif tərəfləri hansılardır? Hansı sahələrdə təkmilləşdirə bilərsiniz? Rəqiblərinizlə müqayisədə şirkətinizin çatışmazlıqları nədir?

Fürsətlər – bazarda şirkətinizə üstünlük verə biləcək ən böyük tendensiyalar hansılardır? Bunlar demoqrafik nümunələr, həyat tərzi seçimləri, əhalinin dinamikası və ya hökumətin tənzimləmə siyasəti ola bilər.

Təhlükələr – bazarda biznesinizə mənfi təsir göstərə biləcək xarici amillər hansılardır? Biznesinizin performansını və uğurunuza təhlükə yarada biləcək bəzi mümkün dəyişikliklər hansılardır?

SWOT Analiz haqqında olan məqalədə tam ətraflı izah olunmuş təhlil və nümunə araşdırmaya baxa bilərsiniz.

4. Rəqabət Təhlili Aparın

Növbəti vacib addım rəqabətinizi və fəaliyyət göstərdiyiniz sektorda rəqabət mənzərəsinin necə göründüyünü anlamaqdır. Rəqabət təhlilinizin cavab verməli olduğu əsas suallar aşağıdakılardır:

• Rəqibləriniz kimlərdir?
• Onlar hansı marketinq strategiyalarından istifadə edirlər?
• Onlar öz məqsədlərinə necə nail olurlar?

5. Hədəf Bazarınızı və Alıcı Şəxsləri Müəyyənləşdirin

İstənilən brend üçün hədəf alıcı şəxs (İng: buyer persona) yaratmağın ən yaxşı yolu müştəri səyahət xəritəsi (İng: customer journey map) yaratmaqdır. Müştəri səyahət xəritəsi, markanızın potensial müştəri ilə həyata keçirdiyi bütün qarşılıqlı əlaqə nöqtələrinin vizual təsviridir.

Alış-veriş edən şəxslər həm onlayn, həm də offlayn olaraq 100-lərlə kanal vasitəsilə məhsul və ya xidmətiniz haqqında məlumat ala bilərlər. Müxtəlif analitika alətləri ilə (məs: Google Analytics) alıcı şəxslərin ilkin olaraq məhsul və ya xidmətlə hansı kanal vasitəsilə tanış olduğunu və satışın həyata keçirilməsinə qədər hansı kanalların alıclıq qabiliyyətinə nə dərəcədə təsir etdiyini müəyyənləşdirmək mümkündür. Nəticədə isə, alış-verişi tamamlamış şəxslərin bütün demoqrafik məlumatları və maraqlar dairələrinə uyğun alıcı şəxs profili yarada bilərsiniz.

Hubspot tərəfindən təqdim olunan bu veb platforma ilə öz sektorunuza uyğun olaraq müasir dizaynda alıcı şəxs profili hazırlaya bilərsiniz.

6. Məqsədlərinizi və KPI-larınızı Müəyyənləşdirin

Marketinq strategiyası hazırlayarkən ilk addım, bu strategiyanın hansı biznes məqsədlərinin həyata keçirildiyini başa düşmək və müəyyən etməkdir. Biznes və marketinq həmişə bir-biri ilə sıx əlaqədə olmalıdır. Marketinqin hədəfi, biznes plana uyğun olaraq nəzərə alınmalıdır və aşağıdakı suallara cavab verməsi kifayətdir:

• Hansı biznes məqsədlərimə çatmalıyam?
• Məqsədlərimə çatmağım üçün hansı KPI-lar mənə kömək edəcək?
• Marketinq hunim (marketinq funnel) necə olmalıdır?

7. Qiymət Strategiyanızı Təyin Edin

Qiymət strategiyası çox vaxt bazar və rəqabət araşdırması bölmələrinin bir hissəsidir, lakin bəzən şirkətlər bunu ayrıca olaraq hazırlayırlar. Bu, qiymət strategiyasının biznesiniz üçün nə qədər vacib olmasından və bazarın nə qədər rəqabətli olmasından asılıdır.

Məsələn, biznesinizdə əsas üstünlük məhsulunuzun qiymətinin rəqiblərinizdən xeyli aşağı olmasıdırsa, qiymət strategiyası marketinq plan üzrə ciddi rol oynayacaq və əlavə bölmədə təyin olunmalıdır. Qiymət strategiyası əsasən 5 fərqli növdə ola bilir:

• Xərc Əsaslı Qiymət
• Dəyər Əsaslı Qiymət
• Rəqabətli Qiymət
• Qaymağın Yığılması
• Aşağı Qiymət (Dempinq)

1. Xərclərə Əsaslanan Qiymət

Bu strategiya qiymətin yalnız məhsulların xərclərinə əsaslandığı zaman nəzərə alınır. Şirkət sadəcə olaraq məhsul və ya xidmətin istehsalı üçün lazım olan xərcləri nəzərə alır və qiymətə əlavə edir.

2. Dəyərə Əsaslanan Qiymət

Bu strategiya məhsulunuzun qəbul edilən dəyərinə əsaslanır. Məsələn: Apple kimi bir şirkət təqdim etdiyi qəbul edilən dəyərə görə məhsullarını rəqiblərindən əhəmiyyətli dərəcədə yüksək qiymətlə bazara çıxarır.

3. Rəqabətli Qiymət

Bu strategiyada şirkət, rəqabətin tələb etdiyi qiymətə əsaslanaraq qiymət təyin edir. Misal olaraq yanacaqdoldurma məntəqələrini nümunə gətirmək olar. Hər bir yanacaqdoldurma məntəqəsi eyni yol üzərində olan digər yanacaqdoldurma məntəqələri ilə rəqabət aparır, qiyməti cüzi dəyişməklə daha çox qazanc əldə edə bilir.

4. Qaymağın Yığılması

Bu strategiyada yüksək qiymət təyin etmək və sonra yavaş-yavaş aşağı salmaq nəzərdə tutulur. Bir çox texnoloji məhsullar mənfəəti və şirkət dəyərini artırmaq üçün ilk dəfə satışa çıxarıldıqda yüksək qiymətə sahib olurlar. Həmçinin, geyim sektorunda da bu qiymət strategiyası tətbiq olunur.

5. Aşağı Qiymət və ya Dempinq

Dempinq, qaymağın yığılması strategiyasının tam əksidir. Bu, rəqabətli bazara daxil olmaq üçün əvvəlcə məhsulun həddindən aşağı qiymətə qoyulmasını, sonra isə zamanla yavaş-yavaş artırmağı nəzərdə tutur.

Qiymət strategiyası seçərkən müştəri seqmentinizi nəzərə alın. Sırf bir qiymət strategiyasından uzun müddət istifadə etmək doğru olmaya bilər. Mütəmadi olaraq müştəri rəyləri və rəqabətə davamlı qiymət strategiyaları üzərində çalışmaq və marketinq plan üzrə müvafiq düzəlişlər (yenilənmələr) etmək lazımdır.

Davamlı olaraq inkişaf üzərində çalışırsınızsa mütləq PESTEL Analizi ilə rəqabət apardığınız bazarı və ona təsir edən xarici amilləri təhlil etməlisiniz.

8. Marketinq Büdcənizi Müəyyənləşdirin

Marketinq büdcə planı biznesinizin hansı mərhələdə olmasından asılıdır. Marketinq məqsədləri və KPI-lər kimi, büdcə planlamanız da biznesinizin hansı mərhələdə olmasından aslıdır (fəaliyyətə yeni başlayacaq və bir müddətdir ki, fəaliyyət göstərən biznes). Normalda yeni yaranan şirkətlər bazar payı qazanmaq və yeni müştərilər əldə etmək üçün daha çox investisiya qoyur, fəaliyyət göstərən şirkətlər isə daha çox etibarlılığı yüksəltmək üçün investisiya yatırırlar.

Marketinq nişiniz (niche)

Hər bir sektor fərqli marketinq strukturuna və müştəri davranışına malikdir, buna görə də sizin nişiniz marketinq büdcənizin paylanmasını da müəyyənləşdirir. Məsələn, moda kimi rəqabətli e-ticarət sektorunda nişiniz CAC-ı (customer-acquisition-cost, Az: müştəriləri cəlb etmə xərci) və ya CPC-ni (cost-per-click, Az: klik başına xərc) azaltmaqla və satışları artırmaq olmalıdır.

Xərclərin düzgün bölünməsi

Əgər siz 5.000 AZN investisiya ayırmısınızsa və 400 potensial müştəriniz varsa, eyni nisbətin 100AZN səviyyəsində qalacağını gözləyə bilməzsiniz. Hər bir marketinq kanalının investisiya gəlirliliyi (ROI) və mənfəət əsasında ona ayrılmış fərqli məbləği olmalıdır. Buna görə hər bir kanala kifayət qədər invstisiya qoyduğunuzdan əmin olun. Niş daxilindəki rəqiblərinizlə davamlı olaraq müqayisə apara bilərsiniz və ya qızıl qayda olaraq əldə etdiyiniz gəlirin minimum 20%-ni marketinqə ayıra bilərsiniz.

Marketinq büdcənizi planlaşdırarkən ilk addım indiyə qədər işləyən və gələn il üçün marketinq strategiyanızın bir hissəsi olan kanallarının hansılar olduğunu başa düşməkdir. Hər bir kanalın effektivliyinə və gəlirliliynə uyğun olaraq aylıq və illik xərclərinizi bölüşdürə bilərsiniz.

Aşağıdakı suallara uyğun olaraq xərclərinizi bölüşdürün:

• İndiyə qədər sahib olduğunuz ən təsirli marketinq kanalları hansılardır?
• Gələn il sınaqdan keçirmək istədiyiniz marketinq kanalı var?
• Mövsümilik satışlarınıza təsir edirmi?
• Ayrılan büdcənizi təyin etdiyiniz KPI-larınıza uyğundurmu?

Bu suallara cavab taparaq marketinq büdcənizi təyin etdikdən sonra hansı marketinq kanallarından istifadə edəcəyinizi təyin etməlsiniz.

9. Marketinq Kanallarını Təyin Edin

Hazırki dövrdə biznesiniz üçün ən yaxşı olan konkret marketinq kompleksi (İng: marketing mix) ilə qərar vermək vacibdir. Sosial media platformaları və digər marketinq kanalları son on ildə güclü inkişaf edib və bu səbəbdən də seçim üçün onlarla marketinq kanalı mövcuddur.

İstifadə edəcəyiniz hər bir kanalda markanızın həqiqətən nə iş görəcəyini unutmayın və yalnız marketinq strategiyasına uyğun olan kanallardan istifadə edin.

1. Məzmun (Kontent) Marketinqi

Kontent marketinq inbound marketinq üçün çox təsirlidir. Araşdırmalar göstərir ki, marketoloqların 60 %-i gündə ən azı bir kontent hazırlayır və trafikin ildən-ilə artımı kontent marketinqə önəm verən şirkətlər üçün ~8 dəfə daha yüksəkdir.

Unutmayın ki, kontent marketinq uzunmüddətli bir prosesdir və bu sahədə qısa müddətdə uğur qazanmaq nadir hallarda olur. Daimi olaraq keyfiyyətli məzmunlar yaratmalı, dizayn etməli, paylaşmalı və optimallaşdırmalısınız.

Kontent plan hazırlayarkən, RTM Kampaniyalarınız üçün SMM Təqvimindən istifadə etməyi untmayın

2. Sosial Media

Sosial media hər hansı bir markanın marketinq strategiyasının ən güclü marketinq aspektlərindən biridir. Şəkillər və videolar vasitəsilə brendinizi vizual şəkildə təqdim etməyə imkanı verir.

Araşdırmalar göstərir ki, Y nəslinin 90,4%-i, X nəslinin 77,5%-i və Baby Boomers-in 48,2%-i aktiv sosial media istifadəçiləridir, buna görə də brendiniz kifayət qədər cəlbedici sosial media kanallarına sahib deyilsə, rəqiblərə uduzacaqsınız.

Kontent marketinq ilə sosial media kanallarını aktiv istifadə edərək izləyicilər ilə daim qarşılıqlı əlaqədə olmalısınız. İnsanlara dəyər qazandırsanız, nəticədə satışa çevriləcək potensial yaradacaqsınız.

3. E-mail Marketinq

E-mail marketinq istənilən marketinq kanalı arasında ən yüksək ROI-yə malikdir. Araşdırmalar göstərir ki, marketoloqlar e-mail marketinqinə xərclədikləri hər 100 AZN-ə qarşılıq 4400 AZN qazanırlar. Bu isə satış həyata keçirmək üçün sosial mediadan 40 qat daha effektivdir.

Əgər siz B2C şirkətisinizsə, e-mail marketinqdən mütləq istifadə etməlisiniz. Həftəlik və ya iki həftəlik kampaniyalar hazırlamalı, veb saytınız varsa, müştəri davranışlarına uyğun avtomatlaşdırma etməlisiniz.

Əgər siz B2B fəaliyyət göstərirsinizsə, e-mail marketinqinin sizin üçün o qədər də güclü olmadığını düşünməyin. WordStream-ə görə, B2B sahəsində fəaliyyət göstərən marketoloqlarının 59%-i e-mail marketiniqn satış üçün ən təsirli yol olduğunu deyir.

Bu kanaldan istifadə etməyin başqa bir üstün cəhəti brendə dəyər qatmaqdır. Məsələn, bir çox şirkət COVID pandemiyasında e-mail marketinqdən insanların əhval-ruhiyyəsini yüksəltməyə kömək edən faydalı e-maillər göndərmək üçün istifadə etdilər.

4. Reklam

Reklam marketinq strategiyasının ən vacib aspektidir. Marketinq kanallarından istifadə edərək reklam etməyin çox sayda yolu var. Ən asan və geniş yayılmış rəqəmsal marketinq kanallarını: Facebook, Instagram, LinkedIn kimi platformalardan reklam kanalları kimi də istifadə edə bilərsiniz. PPC reklam növündən istifadə edən Google Axtarış Motoru Reklamları var və əlavə olaraq Görüntülü şəbəkə reklamlarından istifadə edərək digər saytlarda, YouTube-da reklamlarınızı yayımlaya bilərsiniz. Əlavə olaraq, bu reklam kanalları vasitəsilə remarketinq kampaniyaları hazırlayıb, veb saytınızın ziyarətçilərinə yenidən reklamlar göstərə bilərsiniz.

Marketinqin bir çox sahəsini özündə birləşdirən 72 Marketinq Bloqunu izləməklə, düzgün rəqəmsal marketinq kanallarının seçilməsində öz biliklərinizi artıra bilərsiniz.

10. İnkişaf Strategiyası Qurun

Hədəflərinizi, KPI-lərinizi və reklam büdcənizi təyin etdikdən sonra inkişaf strategiyanızı planlaşdırmağa başlaya bilərsiniz. İnvestisiya edəcəyiniz marketinq kanallarının nələr olduğunu təyin etdikdən sonra hər bir kanal üzrə həyata keçirəcəyiniz bütün fəaliyyətləri göstərin. Aşağıda göstərilmiş bir neçə nümunəyə baxaraq öz inkişaf strategiyanızı hazırlaya bilərsiniz.

1. Ödənişli media marketinq kampaniyaları

Ödənişli kampaniyalarınızı düzgün planlaşdırmaq və həyata keçirmək üçün ən effektiv kanalların nə olduğunu bilməlisiniz. İlk başlarda sizi tanımayan potensial müştərilərə reklamlarınızı göstərmək və qarşılıqlı əlaqə yarandıqca remarketinq tətbiq edə biləcəyiniz marketinq funneli (və ya marketinq hunisi) hazırlamalısınız. Əlavə olaraq xüsusi günlər və mövsümi endirimlər təşkil edə biləcəyiniz kampaniyaları da bura daxil etməlisiniz.

2. Kontent strategiyası

Kontent strategiyası marketinq funnel’in hər səviyyəsində müştəri bazanız və potensial müştərilərinizlə əlaqə qurmaqla əlaqəlidir. Effektiv kontent strategiyası, paylaşmaq istədiyiniz məzmunların növlərini və marketinq funnel’in hər mərhələsində potensial müştəriləriniz üçün əlçatan olacaq kanalları nəzərə almalıdır. Unutmayın ki, kontent strategiyasında ardıcıllı vacibdir.

3. Oflayn fəaliyyətlər

Bir çox şirkət onlayn marketinq kanallarına o qədər diqqət ayırırlar ki, klassik marketinqin əldə edə biləcəyi imkanları unudurlar. Küçə reklamları və broşuralar kimi oflayn marketinq kanallarında istifadə etmək hazırki rəqəmsal dünyada ciddi fərq yarada bilir. Əgər biznesiniz üçün uyğundursa, bir neçə dəfə oflayn marketinq fəaliyyətlərini sınamaq və əldə olunan nəticəyə görə davam etdirmək məqsədəuyğundur.

Marketinq Strategiyası və Plan üzrə Nümunə Şablonlar

Bütün bu qeyd edilən məlumatlar əsasında Marketinq Strategiyası hazırlamaq təbii ki, vaxt tələb edəcək. Bu sahədə fəaliyyət göstərən bir neçə fərqli şirkət və universitetin hazırladığı ümumi marketinq planı şablonu, məhsul və xidmət üzrə marketinq planları üzrə şablonlar, həmçinin strateji və takitki marketinq planları üzrə şablonları yükləmək üçün buraya keçid edə bilərsiniz. 9 fərqli marketinq strategiyası üzrə plan şablonları mövcuddur. Qeyd edim ki, şablonlar müxtəlif sektorlar üzrə ümumi struktura əsasən hazırlanıb və ingilis dilindədirlər.

İstifadə olunmuş Mənbələr: 1 / 2

Marketinq nədir?

Marketinq, bazar araşdırması və reklam da daxil olmaqla məhsul və ya xidmətlərin təşviqi və satışı aktıdır. Marketinq bu sahədə çalışan insanlar tərəfindən çətin ki, müəyyən edilə bilən bir termindir.

Marketinq nədir?

“Marketinq” və onunla əlaqəli olan ənənəvi marketinq, digital marketinq kimi sözlər son zamanların çox eşidilən terminlərindən biridir. Bu anlayış səslənəndə bir çoxlarının ağlına gələn ilk fikir onun “reklam” mənasını verməsidir. Həqiqətən də marketinq sadəcə reklamdır?!

Araşdırma edərkən bir çox təriflə qarşılaşmaq olar. Marketinq sözünün ilkin mənası ingilis dilindəki market (bazar) sözündən yaranıb və Azərbaycan dilində hərfi tərcümədə “bazar fəaliyyəti” mənasını verir.

Əvvəlcə məhsulun inkişafı və məhsul satışı mərhələlərində marketinqin nə üçün zəruri olduğunu düşünə bilərsiniz. Bu çox təbii olsa belə, bir az daha düşünməyə başlayanda sualınızın cavabını tapacaqsınız. Marketoloqlar əslində müştərilərinizə ən yaxın gördüyünüz insanlardır.

Marketoloqlar daim istehlakçıları araşdırır və təhlil edirlər. Onlar fokus qrupları təşkil edir, sorğularla istehlakçıları bir araya gətirir, onların satın alma davranışlarını araşdırır və bütün bunları aşağıdakı sual çərçivəsində edirlər: “İstehlakçı sözügedən bizneslə harada, nə vaxt və necə ünsiyyət qurmaq istəyir?”.

Marketinqin tərifi:

Marketinq insanların şirkətinizin məhsulları və ya xidmətləri ilə maraqlanması prosesidir. Bu proses bazar araşdırması, təhlil və ideal müştərilərin maraqlarını anlamaq yolu ilə baş verir. Marketinq məhsulun inkişafı, paylama üsulları, satış və reklam da daxil olmaqla biznesin bütün aspektləri ilə əlaqədardır.

Marketinq ;müştərilər, tərəfdaşlar və bütövlükdə cəmiyyət üçün dəyərli təkliflər yaratmaq, ünsiyyət qurmaq, təqdim etmək və mübadilə etmək fəaliyyətidir. Marketinq biznes məhsullarının və ya xidmətlərinin hədəf auditoriyaya çatdırılmasıdır. İş yeri marketinqinin ümumi nümunələrinə televiziya reklamları, bilbordlar və jurnal reklamları daxildir.

Müasir marketinq 1950-ci illərdə, insanlar bir məhsulu təsdiqləmək üçün çap mediasından daha çox istifadə etməyə başlayanda başladı. Televiziyalar insanların evlərinə çatmağa başlayanda marketoloqlar bütün kampaniyaları bir çox platformada keçirə bildilər. Son 70 ildə marketoloqların əhəmiyyəti daha da artıb. Çünki şirkətlər satış uğurunu optimallaşdırmaq üçün istehlakçılara çatmağın ən yaxşı yolunu tapmaq istəyirlər.

Marketinq müştəriləri müəyyən etmək, mövcud müştəriləri gələcəkdə saxlamaq və müştəriləri məmnun etmək üçün istifadə olunur. Marketinq biznesi və idarəçiliyi biznes idarəçiliyinin ən vacib hissəsidir, çünki bütün marketinq fəaliyyətləri müştərilərə yönəldilmişdir. Son iki əsrdə biznes daxilində marketinqin artan əhəmiyyətinin ən uyğun izahı bazarların inkişaf etməsi, yetkinləşməsi və hətta müştərilərin tələb imkanlarına çatmasıdır. Bu səbəbdən, xüsusilə inkişaf etmiş, yarı inkişaf etmiş və sürətlə inkişaf edən ölkələrdə şirkətlərin diqqəti istehsal proseslərindən və məhsullarından ayrılaraq, müştərilərə və buna görə də marketinq prosesinə diqqət yetirərək, səmərəli və gəlirli və məhsuldar olmaq məqsədi daşıyır. mənfəətlərini artırır.

Marketinqin növləri :

• Ekoloji marketinq (Green marketing) – ekoloji təmiz məhsulun təbliği;
• Qlobal marketinq(Global marketing) – Qlobal marketinq “qlobal əməliyyat fərqlərini, oxşarlıqlarını və qlobal hədəflərə çatmaq üçün imkanları uzlaşdıran və ya dəyərləndirən dünya miqyaslı marketinq” olaraq təyin edilir.
• Təsir marketinqi (Influencer marketing) – “İnfluencer” marketinqi (təsir marketinqi kimi də bilinir) məhsul yerləşdirmə və təsir sahələri, fərdlər və öz sahələrində mütəxəssis olmaq üçün iddia edilən bir bilik və ya sosial təsir sahibi təşkilatlar tərəfindən təsdiqlənmələri əhatə edən bir formadır. Təsirləndirənlər, “Instagram”, “YouTube”, “Snapchat” və ya digər onlayn kanallar kimi bir növ orijinal (tez-tez sponsorluq edilən) bir məzmun yükləyərək başqalarının alışma vərdişlərini və ya ölçülə bilən hərəkətlərini təsir etmək gücünə sahib birisidir.
• Əlaqələr marketinqi (Relationship marketing) – Əlaqələr marketinqi, satış əməliyyatlarından çox müştərinin saxlanmasını və məmnunluğunu vurğulayan birbaşa marketinq kampaniyalarından inkişaf etdirilən bir marketinq formasıdır.
• Xidmətlər marketinqi (Services marketing) – Xidmət marketinqi marketinqin xüsusi bir sahəsidir.Xidmətlərin marketinqi ümumiyyətlə həm biznesdən istehlakçıya (B2C) həm də biznesdən biznesə (B2B) xidmətlərə aiddir və telekommunikasiya xidmətləri, maliyyə xidmətləri, hər növ qonaqpərvərlik, turizm istirahəti və əyləncə xidmətləri, avtomobil kimi xidmətlərin marketinqini əhatə edir.
• Sosialmarketinq (Social marketing) – Sosial marketinqin əsas məqsədi “ümumi yaxşılığa” nail olmaqdır. Ənənəvi ticari marketinq məqsədləri müsbət sosial təsirləri olsa da, ilk növbədə maliyyə məqsədidir. Bir ictimai sağlamlıq kontekstində sosial marketinq ümumi sağlamlığı təşviq edəcək, məlumatlılığı artıracaq və davranış dəyişikliklərinə səbəb olacaqdır.
• Hədəf marketinq (Destination marketing) – Hədəf marketinq təşkilatı (DMO) bir yeri cəlbedici bir səyahət yeri olaraq tanıdan bir təşkilatdır.
• Ticarət marketinqi və sənaye marketinqi (Business marketing and industrial marketing) – Ticarət marketinqi, fərdlərin və ya təşkilatların (ticarət müəssisələri, hökumətlər və qurumlar daxil olmaqla) marketinq təcrübəsidir.Sənaye marketinqi (və ya işdən biznesə marketinq) malların və xidmətlərin bir işdən digərinə marketinqidir.
• Kənd təsərrüfatımarketinq (Agricultural marketing) – Kənd təsərrüfatı marketinqi kənd təsərrüfatı məhsulunun təsərrüfatdan istehlakçıya daşınması ilə əlaqəli xidmətləri əhatə edir.