Azərbaycan Dilinin İzahlı Luğəti 4 Cild

A) Sərab xanlığı

Azarbaycan tarixi. Yeddi cildda. I-VII cild.

Цитата:
Yeddi cildlik “Azərbaycan tarixi”nin II cildində III əsrdən tutmuş XIII yüzilin I rübünədək olan dövrü tədqiq edilmiş, sasanilərin və ərəblərin hakimiyyətləri zamanı baş verən siyasi-ictimai, iqtisadi-mədəni dəyişikliklər aşkarlaşdırılmışdir. Xilafətin zəifiədiyi dövrdə təşəkkül tapan Azərbaycan feodal dövlətlərinin tarixi, səlcuq yürüşü və onun nəticələri, Azərbaycan Atabəyləri dövlətinin yaranması və süqutu, eləcə də dövrün ictimai, iqtisadi, mədəni həyatı və maddi mədəniyyəti bu cilddə geniş şərh olunmuşdur.

“Azərbaycan tarixi”nin I cildi Azərbaycan tarixinin ən qədim zamanlardan başlayaraq eramızın III əsrinin birinci rübü ilə başa çatan böyük bir dövrünü əhatə edir.
II cildində III əsrdən tutmuş XIII yüzilin I rübünədək olan dövrü tədqiq edilmiş, sasanilərin və ərəb lərin hakimiyyətləri zamanı baş verən siyasi-ictimai, iqtisadi-mədəni dəyişikliklər aşkarlaşdırılmışdir.
III cilddə Vətənimizin orta əsrlər tarixinin XIII əsrdən başlayaraq son dövrü işıqlandırılmış,
IV cilddə XIX əsr Azərbaycan tarixinin əsas sahələri əhatə olunmuşdur. XIX əsrin başlanğıcında çar Rusiyası Şimali Azərbaycanı istila etdi, yurdumuzun şimal torpaqları Rusiya imperiyasının tərkibində qaldı.
“Azərbaycan tarixi” çoxcildliyinin V cildində XX yüzilliyin son dərəcə mühüm hadisələrlə zəngin olan ilk iki onilliyi işıqlandırılmışdır.
VI cilddə Vətən tarixinin mürəkkəb və ziddiyyətli dövrlərindən biri olan 20-30-cu illərin uğurlu və məşəqqətli tarixi hadisələri nəzərdən keçirilir. Sovet hakimiyyətinin qurulması, “milli” dövlət quruculuğu, sənayeləşdirmə və kollektivləşdirmə, mədəni həyat, idarəetmənin zorakılıq, görünməmiş cəza tədbirləri ilə müşayiət olunan inzibati-amirlik sistemi, eləcə də yeni cəmiyyət qurmağın bütün ağırlıqlarını çiyinlərində daşıyan milyonlarla zəhmətkeşin gərgin əmək fəaliyyəti indiyədək öyrənilməmiş arxiv sənədləri və dövri mətbuat materialları əsasında tam və hərtərəfli şərh olunur.
“Azərbaycan tarixi”nin VII cildi Azərbaycanın 1941-ci ilin iyun ayından 2002-ci ilədək olan mürəkkəb, ziddiyyətli tarixi dövrünü əhatə edir.

Azərbaycan Dilinin İzahlı Luğəti 4 Cild

” Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti” keçən əsrin 40-cı illərindən hazırlanmağa başlansa da, birinci cildi 1966-cı ildə işıq üzü görmüşdür. Həmin cildi görkəmli leksikoqrafvə lüğətçi alim, Dövlət mükafatı laureatı, Azərbaycan Milli Elmlər Aka¬demiyasının müxbir üzvü, f.e.d., professor Əliheydər Orucov tərtib etmişdi. Lüğotin redaktoru Əkrəm Cəfər idi. Redaksiya heyətinə isə Azərbaycan Milli Elmlər Aka¬demiyasının akademikleri Məmməd Arif Dadaşzado və Məmmədağa Şirəliyev, o cümlədən Əliheydər Orucov və Rəsul Rüstəmov daxil idilər .

Lüğetin ikinci cildinin nəşri üçün 14 il vaxt lazım oldu. Bu cildin tərtibi ilə f.e.n. Bəhruz Abdullayev, f.e.d., professor Əlilıeydər Oruc ov, f.e.n. Nərgiz Rəhim¬zadə, f.e.n. Məmmədlıüseyn Xəlifəzadə və Mikayıl Rzaquluzade məşğul olmuş¬dular. Redaktoru Əliheydər Oruc ov idi. Üçüncü cildin nəşri çox çəkmədi. 3 il sonra oxucular izahlı lüğetin üçüncü cildini də əldə etdilər. Kitabın redaktoru yenə Əlilıeydər Orucov idi. Redaksiya heyətinə f.e.d., professor Vaqif Aslanov daxil edilmişdi .

Nəhayət, sonuncu – dördüncü cild oxuculara 1987-ci ildə təqdim edildi. Kita¬bın tertibçilori, redaktoru və redaksiya heyəti də dəyişməz qalmışdı .

Beləliklə, 60 illik tərtib, 21 illik çap ömrü olan nəhəng bir lüğət ölkənin həyatında böyük mədəni bir hadisə kimi qarşılanmışdı .

İlk cildinin nəşrindən keçən qırx ilə yaxın zaman ərzində ədəbi dilimizdə, özellikle, onun lüğət tərkibində xeyli dəyişikliklərin yaranması, müəyyən qram¬matik və üslubi təkrnilləşmənin olması tamamilə təbiidir. Şübhə yoxdur ki, bu dəyişikliklər lüğotin sözlüyüne və məqalələrinə də öz təsirini göstərmişdir və bu, öz növbəsində, dilimizin lüğət tərkibinə yenidən nəzər salmağa, lüğəti yeni yaran¬mış sözlərlə zəngirıləşdirməyə, lüğət məqalələrində müəyyən redaktə işləri apar-mağa ehtiyac doğurmuşdur. Bu sözlər gündəlik heyatımızdan alınıb, oxuculara təq¬dim olunan bu möhtəşəm lüğətə daxil edilməklə müasirleşdirilmiş, bugünkü oxucular üçün yararlı olmasına çalışılmışdır .

Lüğetin birinci cildino 150-dən artıq söz əlavə edilmişdir .

Lüğatin kiril əsaslı Azərbaycan elifbasından latın qrafıkalı Azərbaycan əlifba¬sına keçirilməsi, təbii olaraq, lüğotin quruluşunda, redaksiya heyətinin tərkibində, tortibçilerin kimliyində müəyyən dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. Başqa sözlə, əvvəlki nəşrdə birinci cild A, B, V, Q, ikinci D, E, Ə, J, Z, İ, Y, üçüncü K, G, L, M, N, 0, Ö, P, R, dördüncü S, T, U, Ü, F, X, H, ç, C, Ş hərfləri ilə başlayan sözləri..

Azərbaycan tarixi, VIII sinif KSQ № 4 ( III variantda)

Azərbaycan tarixi, VIII sinif test 3 variantda təqdim edilir.

Просмотр содержимого документа
«Azərbaycan tarixi, VIII sinif KSQ № 4 ( III variantda)»

KSQ № 4 ( I Variant )

Sinif VIII (—-) Fənn:Azərbaycan tarixi Tarix:________________________ Soyadı________________________adı__________________________

1.Azərbaycanda yaranmış ilk xanlıq:

A) Qarabağ B) Şəki C) Təbriz D) Bakı E) Maku

2. Hacı Çələbi Azərbaycanı vahid dövlətdə birləşdirmək məqsədilə ilk olaraq hücum etdi:

A) Qarabağa B) Şəkiyə C) Təbrizə D) Bakıya E) Makuya

3. Qarabağ xanlığına yürüşdə Şəki xanlığının müttəfiqi olan xanlıq:

A) Şamaxı B) Şəki C) Təbriz D) Bakı E) Maku

4. “Bayat savaşı”nda məğlub olan xanlıq:

A) Qarabağ B) Şəki C) Təbriz D) Bakı E) Maku

5. Gürcü çarı II İrakli Azərbaycanın hansı torpaqlarını işğal etmək istəyirdi?

A) Şimal B) Cənub C) Qərb D) Mərkəzi E) Abşeron

6. gürcülərin işğal siyasətinə mane olan xanlıq:

A) Qarabağ B) Şəki C) Təbriz D) Bakı E) Maku

7. Biri 1752-ci ildə II İrakli ilə ittifaqa girmədi:

A) Qarabağ xanlığı

B) Gəncə xanlığı

C) İrəvan xanlığı

D) Naxçıvan xanlığı

8. Qazax və Borçalı mahallarını azad edərək Azərbaycana qaytardı:

C) Fətəli xan Əfşar

E) Hacı çələbi xan

9. Hacı Çələbi xan Şirvana yürüş etdi:

10. Hansı Şəki xanının dövründə xüsusi qanunnamə qəbul edildi?

A) Hacı Çələbi xanın

B) Ağakişi bəyin

D) Məhəmmədhəsən xanın

11. “Qızılqaya xəyanəti”ndən neçə il sonra Hacı Çələbi xan vəfat etdi ?

A) 1 B) 6 C) 3 D)2 E) 10

12. 1767-ci ildə ərazisi Şəki və Quba xanlıqları arasında bölüşdürüldü:

A) Bakı xanlığının

B) Dərbənd xanlığının

C) Şamaxı xanlığının

D) Gəncə xanlığının

E) Lənkəran xanlığının

13. 1795-ci ildə Şəki xanlığında hakimiyyətə gəldi:

C) Fətəli xan Əfşar

D) Qubalı Fətəli xan

14. Biri Cənubi Azərbaycan xanlığı deyil:

A) Sərab xanlığı

B) Urmiya xanlığı

C) Ərdəbil xanlığı

D) Marağa xanlığı

E) Gəncə xanlığı

15. Urmiya xanlığının banisi :

A) Hacı Çələbi xan

D) Fətəli xan Əfşar

KSQ № 4 ( II Variant )

Sinif VIII (—-) Fənn:Azərbaycan tarixi Tarix:________________________ Soyadı________________________adı__________________________

1. 1759-cu ildə Urmiyalı Fətəli xan hücum etdi:

A) Sərab xanlığına

B) Qarabağ xanlığına

C) Ərdəbil xanlığına

D) Marağa xanlığına

E) Gəncə xanlığına

2. 1763-cü ildə Urmiya şəhərini ələ keçirdi:

A) İbrahimxəlil xan

B) Kərim xan Zənd

C) Hacı Çələbi xan

D) Fətəli xan Əfşar

3. Urmiya xanlığından sonra Cənubi Azərbaycanda ən güclü xanlıq oldu:

A) Sərab xanlığı

B) Qarabağ xanlığı

C) Ərdəbil xanlığı

D) Marağa xanlığı

4. Bu xanlıqlardan biri Azərbaycan torpaqlarını birləşdirmək siyasəti yürütmüşdür:

A) Sərab xanlığı

B) Qarabağ xanlığı

C) Ərdəbil xanlığı

D) Marağa xanlığı

E) Urmiya xanlığı

5. Quba xanlığının əsasını qoymuşdur:

B) Hacı Çələbi xan

C) Fətəli xan Əfşar

E) Hüseynəli xan

6. Quba xanlığı özünə birləşdirdi:

A) Gəncəni B) Dərbəndi C) Təbrizi D) Marağanı E) Naxçıvanı

7. Qubalı Fətəli xan hakimiyyətə gəldikdən neçə il sonra Bakı birləşdirildi:

A) 2 B) 5 C)9 D)1 E) 25

8. Salyan ərazisi Quba xanlığına birləşdirildi:

9. Salyan ərazisi birləşdirildikdən neçə il sonra Şamaxı xanlığı tamamilə Quba xanlığına birləşdirildi?

A) 11 B) 6 C) 3 D)2 E) 10

10. Şamaxı xanlığı ilə eyni ildə Quba xanlığına birləşdirildi:

A) Salyan ərazisi

B) Cavad xanlığı

C) Qarabağ xanlığı

E) Urmiya xanlığı

11. Qubalı Fətəli xan birləşdirdi:

A) Azərbaycanın cənub torpaqlarını

B) Azərbaycanın ancaq şimal torpaqlarını

C) Azərbaycanın şimal-qərb torpaqlarını

D) Azərbaycanın qərb torpaqlarını

E) Mərkəzi torpaqları

12. Fətəli xan neçə il Quba xanlığını idarə etmişdir?

A) 31 B) 16 C)2 3 D)27 E) 10

13. Pənahəli xan hansı türk tayfasına mənsub idi?

14. Nadir xan Əfşar Qarabağ tayfalarını cəzalandıraraq onları sürgün etmişdi:

A) İraqa B) Muğana C) Xorasana D) Gürcüstana E) Abşerona

15. Urmiya xanlığının banisi :

A) Hacı Çələbi xan

D) Fətəli xan Əfşar

KSQ № 4 ( III Variant )

Sinif VIII (—-) Fənn:Azərbaycan tarixi Tarix:________________________ Soyadı________________________adı__________________________

1. Nadir xan Əfşar Qarabağ tayfalarını cəzalandıraraq onları sürgün etmişdi:

A) İraqa B) Muğana C) Xorasana D) Gürcüstana E) Abşerona

2. “Bayat savaşı”nda məğlub oldu:

A) Təbriz xanlığı

E) Urmiya xanlığı

3. Qarabağ xanlığının paytaxtı oldu:

A) Bakı B) Gəncə C) Şuşa D) Quba E) Urmiya

4. 1757-ci ildə Pənahəli xan qalib gəldi:

A) Urmiyalı Fətəli xana

B) Hacı Çələbi xana

C) Fətəli xan Əfşara

E) Məhəmmədhəsən xana

5. 1763-cü ildə Pənahəli xandan sonra hakimiyyətə gəldi:

B) Hacı Çələbi xan

C) Fətəli xan Əfşar

E) İbrahimxəlil xan

6. Uyğunluq gözlənilmişdir:

1. Gavduşan döyüşü a)1774

2. “ Xatın arxı” döyüşü b)1757

3. “Bayat savaşı” c) 1748

7. XVIII əsrin ortalarında İranda mərkəzi hakimiyyət uğrunda mübarizədə Kərim xan Zəndin əsas rəqibi idi:

B) Fətəli xan Əfşar

D) İbrahimxəlil xan

E) Hacı Çələbi xan

8. 1759-cu ildə Urmiyalı Fətəli xan hücum etdi:

A) Sərab xanlığına

B) Qarabağ xanlığına

C) Ərdəbil xanlığına

D) Marağa xanlığına

E) Gəncə xanlığına

9. 1763-cü ildə Urmiya şəhərini ələ keçirdi:

A) İbrahimxəlil xan

B) Kərim xan Zənd

C) Hacı Çələbi xan

D) Fətəli xan Əfşar

10. Urmiya xanlığından sonra Cənubi Azərbaycanda ən güclü xanlıq oldu:

A) Sərab xanlığı

B) Qarabağ xanlığı

C) Ərdəbil xanlığı

D) Marağa xanlığı

11. Bu xanlıqlardan biri Azərbaycan torpaqlarını birləşdirmək siyasəti yürütmüşdür:

A) Sərab xanlığı

B) Qarabağ xanlığı

C) Ərdəbil xanlığı

D) Marağa xanlığı

E) Urmiya xanlığı

12. Quba xanlığının əsasını qoymuşdur:

B) Hacı Çələbi xan

C) Fətəli xan Əfşar

E) Hüseynəli xan

13. Quba xanlığı özünə birləşdirdi:

A) Gncəni B) Dərbəndi C) Təbrizi D) Marağanı E) Naxçıvanı

14. Qubalı Fətəli xan hakimiyyətə gəldikdən neçə il sonra Bakı birləşdirildi:

A) 2 B) 5 C)9 D)1 E) 25

15.Azərbaycanda yaranmış ilk xanlıq:

A) Qarabağ B) Şəki C) Təbriz D) Bakı E) Maku

Azərbaycan Dilinin İzahlı Luğəti 4 Cild

Azarbaycan tarixi. Yeddi cildda. I-VII cild.

Azərbaycan Dilinin İzahlı Luğəti 4 Cild

Azərbaycan tarixi, VIII sinif KSQ № 4 ( III variantda)

Просмотр содержимого документа «Azərbaycan tarixi, VIII sinif KSQ № 4 ( III variantda)»

Похожие статьи

Related posts:

Просмотр содержимого документа
«Azərbaycan tarixi, VIII sinif KSQ № 4 ( III variantda)»