Azərbaycan tarixi – VIII sinif (Mündəricat)

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Azərbaycan tarixi 8

YAQUB MAHMUDLU, HƏCƏR ƏLİŞOVA,
LEYLA HÜSEYNOVA, HAFİZ CABBAROV,
ESMİRA MUSAYEVA, SEVİL BƏHRƏMOVA
AZƏRBAYCAN
TARİXİ
Ümumtəhsil məktəblərinin 8-ci sinfi üçün
DƏRSLİK
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
08.06.2015-ci il tarixli 645№-li əmri ilə
təsdiq edilmişdir.

Mahmudlu Y., Əlişova H., Hüseynova L., Cabbarov H.,
Musayeva E., Bəhrəmova S.
M31 Azərbaycan tarixi. Ümumtəhsil məktəblərinin 8-ci sinfi
üçün dərslik. Bakı, «Təhsil», 2015, 200 səh.
Müəlliflik hüquqları qorunur. Xüsusi icazə olmadan bu nəşri və yaxud onun hər
hansı hissəsini yenidən çap etdirmək, surətini çıxarmaq, elektron informasiya
vasitələri ilə yaymaq qanuna ziddir.
© Azərbaycan Respublikası
Təhsil Nazirliyi, 2015
DƏRSLİKDƏ İSTİFADƏ OLUNMUŞ
ŞƏRTİ İŞARƏLƏR
— yönləndirici sual
— mənbə
— bunu bilmək maraqlıdır
— çıxış məlumatı
İxtisas redaktoru:
Tofiq Nəcəfli
tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Dil redaktoru:
Gülər Mehdiyeva

Bizim milli-mənəvi dəyərlərimiz, bizim tarixi,
milli köklərimiz, bizim dilimiz və dinimiz – hamısı
bizim milli ideologiyamızın böyük bir hissəsidir,
böyük bir qoludur.
HEYDƏR ƏLİYEV
Ümummilli lider
Müasirlik, yenilik və eyni zamanda milli dəyərlərə,
milli köklərə bağlılıq. Bugünkü Azərbaycanı təsvir edən
bu ideya artıq hamıya bəllidir. Azərbaycan xalqı daim
öz milli köklərinə bağlı xalq olmuşdur və bizim gələcək
uğurlarımız da məhz bu amillərlə bağlıdır. Biz tarixi
irsimizin, zəngin mədəni irsimizin əsasında müasir,
güclü
Azərbaycan qururuq.
İLHAM ƏLİYEV
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

K İ T A B I N İ Ç İ N D Ə K İ L Ə R

ƏZİZ MƏKTƏBLİLƏR!
Siz artıq Azərbaycanın orta əsrlər tarixini öyrənmisiniz. Bu dərslikdə isə XVI əsrin
sonu – XIX əsrin əvvəllərində Vətənimizdə baş verən mürəkkəb iqtisadi-siyasi
proseslərlə tanış olacaqsınız. Yeni dövrdə Azərbaycan tarixinin çox mürəkkəb bir
mərhələsinə qədəm qoydu. Azadlıqsevər xalq və tarixi şəxsiyyətlərin böyük səyləri
Azərbaycanın dövlətçilik tarixini qoruyaraq XIX əsrin əvvəllərinə qədər gətirib
çatdırdı. Bu, çətin, bəzən də çox ziddiyyətli tarixi mərhələ idi.
Siz Səfəvi dövlətinin qüdrətli olduğu zamanlarda Azərbaycanda baş verən hadisələri
artıq bilirsiniz. Lakin bütün imperiyalar kimi, Səfəvi dövləti də tənəzzül dövrünə daxil
oldu. Osmanlı-Səfəvi müharibələri, daxili çəkişmələr Şərqin ən qüdrətli
imperiyalarından biri olan Səfəvi dövlətinin dayaqlarını sarsıtdı. Bu zaman tarix
səhnəsinə görkəmli Azərbaycan sərkərdəsi Nadir xan Əfşar çıxdı. O, Səfəvi
dövlətinin sərhədlərini bərpa etdi.
Azərbaycanda baş verən siyasi-iqtisadi proseslərin bir mərhələsi də xanlıqlar
dövrüdür. Siyasi dağınıqlıq XIX əsrin əvvəllərində Azərbaycan torpaqlarının Rusiya və
Qacarlar dövləti arasında bölüşdürülməsi ilə başa çatdı. Gülüstan və Türkmənçay
müqavilələri dünyanın ən ədalətsiz sənədləri sırasındadır. Bu dərslikdə
Azərbaycanın iki yerə parçalandığı tarixi şərait, ölkənin daxili və beynəlxalq vəziyyəti,
işğalların nəticələri təhlil edilmişdir.
Dərslikdəki materialları öyrənməklə siz müasir dövrdə baş verən soyqırımı və
işğalların tarixi köklərini də biləcəksiniz. Ermənilərin Şimali Azərbaycana
köçürülməsi, onların Azərbaycan torpaqlarında yerləşdirilməsi, qondarma «Erməni
vilayəti» yaradılması ideyalarının kökündə dayanan hadisələri öyrənəcəksiniz. Siz bu
dərslikdə Nadir şah Əfşar, Ağa Məhəmməd şah Qacar, Hacı Çələbi xan, Pənahəli xan
Cavanşir, Qubalı Fətəli xan və onlarla başqa tarixi simalarla tanış olacaqsınız.
Mürəkkəb tarixi prosesləri izləyəcək, hadisələrə özünüz qiymət verəcəksiniz.
Vətənimizin tarixini mükəmməl surətdə öyrənmək üçün bu dərslik sizə etibarlı
köməkçi olacaqdır. Dərsliyi dərindən öyrənin və doğma tariximizə sahib çıxın!

Azərbaycan XVII əsrdə

1. AZƏRBAYCAN SƏFƏVİ DÖVLƏTİ XVI ƏSRİN
SON RÜBÜNDƏ
XVI əsrin ikinci yarısında Səfəvi imperiyasında siyasi və iqtisadi vəziyyət necə idi?
Səfəvi-Osmanlı müharibəsinin ikinci mərhələsinin səbəbləri və nəticələri nə oldu?
Şah I İsmayıl t ərəfindən başlanmış Azərbaycan torpaqlarının birləşdirilməsi
siyasəti onun ölümündən sonra da davam etdirildi. Şah I Təhmasib 1538-ci ildə
Şirvanşahlar dövlətinə, 1551-ci ildə isə Şəki hakimliyinə son qoydu. Beləliklə,
Azərbaycan torpaqlarının vahid dövlətin tərkibində birləşdirilməsi prosesi
başa çatdı. Eyni soya və dinə mənsub dövlətlər — Səfəvi və Osmanlı arasında
sürən müharibələrin birinci mərhələsi XVI əsrin ortalarında başa çatdı. 1555-ci
ildə bağlanan Amasya sülh müqaviləsinə görə Şərqi Gürcüstan Səfəvi
dövlətinə, Qərbi Gürcüstan isə osmanlılara verildi. Amma sonra osmanlılar
Amasya müqaviləsinin şərtlərini pozdular.

Azərbaycan tarixi

I Bölmə. Azərbaycan XI əsrin ortaları – XIII əsrin əvvəllərində
I fəsil. Səlcuqlar və Azərbaycan

§1. Azərbaycan Böyük Səlcuq imperatorluğunun tərkibində
§2. Azərbaycan xalqının Cənubi Qafqazda əsas etnik amilə çevrilməsi

I Bölmə. Azərbaycan XI əsrin ortaları – XIII əsrin əvvəllərində
II fəsil. Azərbaycan XII əsr – XIII əsrin əvvəllərində

§3. Şirvanşahlar dövləti
§4. Azərbaycan Atabəylər (Eldənizlər) dövləti
§5. Eldənizlər dövlətinin qüvvətlənməsi və tənəzzülü
§6. İqtisadi yüksəliş
§7. Şəhərlər. Sənətkarlıq və ticarət

I Bölmə. Azərbaycan XI əsrin ortaları – XIII əsrin əvvəllərində
III fəsil. Azərbaycan intibah mədəniyyəti

§8. Azərbaycan dünya sivilizasiyanın mərkəzlərindən biri kimi. Məktəb və elm
§9. Ədəbiyyat
§10. Memarlıq. İncəsənət

II Bölmə. Azərbaycan XIII əsr – XV əsrin əvvəllərində
IV fəsil. Azərbaycan monqollar hakimiyyəti dövründə

§11. Monqolların Azərbaycana birinci yürüşü
§12. Cəlaləddinin Azərbaycana hücumu
§13. Monqolların Azərbaycana ikinci yürüşü
§14. Monqolların Azərbaycana üçüncü yürüşü. Azərbaycan Hülakü imperatorluğunun tərkibində.
§15. Azərbaycan Çobanilərin və Cəlairilərin hakimiyyəti dövründə
§16. Toxtamış və Əmir Teymurun Azərbaycana yürüşləri
§17. Şirvanşahlar dövləti
§18. Şəki hakimliyi

II Bölmə. Azərbaycan XIII əsr – XV əsrin əvvəllərində
V fəsil. Azərbaycanın iqtisadi həyatı

§19. Azərbaycanın iqtisadi vəziyyəti. Şəhərlər. Sənətkarlıq və ticarət
§20. Qazan xanın islahatları

II Bölmə. Azərbaycan XIII əsr – XV əsrin əvvəllərində
VI fəsil. Mədəniyyət

§22. Elm. Nəsrəddin Tusi
§23. Ədəbiyyat
§24. Memarlıq. İncəsənət

III Bölmə. Azərbaycan XV əsrdə
VII fəsil. Qaraqoyunlu dövləti

§25. Qaraqoyunlu tayfa ittifaqının meydana gəlməsi
§26. Qaraqoyunlu dövlətinin yaranması
§27. Qaraqoyunlu dövlətinin genişlənməsi, imperatorluğa çevrilməsi

III Bölmə. Azərbaycan XV əsrdə
VIII fəsil. Ağqoyunlu dövləti və Ərdəbil hakimliyi

§28. Ağqoyunlu dövlətinin meydana gəlməsi və genişlənməsi
§29. Ağqoyunlu dövlətinin xarici siyasəti
§30. Ağqoyunlu-Osmanlı müharibələri
§31. Ağqoyunlu dövlətinin süqutu
§32. Ərdəbil hakimliyi

III Bölmə. Azərbaycan XV əsrdə
IX fəsil. Azərbaycanda ictimai-iqtisadi həyat və mədəniyyət

§33. İctimai-iqtisadi həyat
§34. Mədəniyyət

IV Bölmə. Azərbaycan XVI əsr – XVII əsrin birinci yarısında
X fəsil. Azərbaycan Səfəvi dövləti

§35. Azərbaycan Səfəvi dövlətinin yaranması
§36. Səfəvi dövlətinin geniş ərazili imperatorluğa çevrilməsi
§37. Səfəvi-Osmanlı müharibələrinin başlanması. Çaldıran döyüşü
§38. Səfəvi-Osmanlı münasibətlərinin kəskinləşməsi
§39. Vahid Azərbaycan dövlətinin yaranması prosesinin başa çatması
§40. İctimai-iqtisadi həyat

IV Bölmə. Azərbaycan XVI əsr – XVII əsrin birinci yarısında
XI fəsil. Azərbaycan Səfəvi dövləti XVI əsrin yarısı – XVII əsrin birinci yarısında

§41. Daxili vəziyyət. Səfəvi-Osmanlı müharibələrinin yeni mərhələsinin başlanması
§42. Səfəvi dövləti XVI əsrin sonunda
§43. Şah I Abbasın islahatları
§44. Səfəvi-Osmanlı müharibələri
§45. Səfəvi-Osmanlı müharibələrinin nəticələri
§46. Cəlalilər hərəkatı. Koroğlu
§47. İqtisadi həyat. Kənd təsərrüfatı. Şəhərlər
§48. Ticarət əlaqələri. Sosial münasibətlər
§49. Mədəniyyət

Haqqımızda

Bu portalı yaradılmasında məqsədimiz ən tez yenilənən təhsil xəbərlərı məkanı yaratmaq idi. Burada sizlər heç yerdə olmayan testlər, sınaqlar, gündəlik dərslərin yoxlanılması imkanı tapacaqsınız.

Əlaqə

• Azərbaycan, Bakı şəhəri
• +994 50 686 86 44
• sbabanli@yahoo.com

Abunə

Xüsusi kampaniyalar, endirimlər, sınaqlar haqqında ən birinci məlumat almaq üçün abunə olun (PULSUZDUR)

© Bütün hüquqlar qorunur.

yr_azerbaycan_tarixi_8_2015

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

• Page 2 and 3: Respublikanın ümumtəhsil məktə
• Page 4 and 5: Alt standartlar Say 1.1.1. Azərbay
• Page 6 and 7: Səhifə 27. 2-ci abzasda “hər v
• Page 8 and 9: Səhifə 95. Quba ərazisi əvvəlc
• Page 10 and 11: результате” ifadəsinin
• Page 12 and 13: кожевники и вообще
• Page 14 and 15: “Elm” yarımbaşlığında elm
• Page 16 and 17: Səhifə 112. 2 və 3-cü abzaslard
• Page 18 and 19: aş verdiyini tam əks etdirmir. B
• Page 20 and 21: Səhifə 77. XVIII əsrin birinci y
• Page 22 and 23: əksəriyyəti qapalıdır. Bəzi s
• Page 24 and 25: MMV-də şagirdlərin səmərəli i
• Page 26: üçün əhəmiyyətli və zərərl

Share

Share from cover

Share from page:

Inappropriate

Flag as Inappropriate Iptal

Inappropriate

You have already flagged this document.
Thank you, for helping us keep this platform clean.
The editors will have a look at it as soon as possible.

Похожие статьи

• Azərbaycan tarixi 8

  VIII sinif. Azərbaycan tarixi, KSQ № 1 ( 2022-23) Şah I Abbas hansı sahələrdə islahatlar keçirdi? yr_azerbaycan_tarixi_8_2015 YUMPU automatically turns…

• Azerbaycan dili ümumi testleri

  Mumi BİLİKLƏr və azərbaycan diLİ ÜZRƏ test proqrami 17. Sifətlərədn neçəsi zahiri görkəm bildirir? TƏHSİL KOMPASI CƏHƏTİNİZİ BİZİMLƏ MÜƏYYƏN EDİN ,…

• Azerbaycan tarixi 7 ci cild

  Azərbaycan tarixi – VII sinif (Mündəricat) Azərbaycan tarixini sevənlər buradan istifadə edə bilərlər. Təhsil Nazirliyi 7-ci sinif “Azərbaycan tarixi”…

• Azerbaycan tarixi ler

  Azərbaycan tarixi (mühazirələr) Xalq öz rəhbəri Heydər Əliyevin ətrafında daha sıx birləşdi. 1993-cü il oktyabrın 3-də Heydər Əliyev Azərbaycan…

• Azerbaycan tarixi 9

  Azərbaycan tarixi – IX sinif (Mündəricat) © Bütün hüquqlar qorunur. 9-sinf Jahon tarixi Assalomu alaykum. Aziz bilimdonlar. Bu ajoyib ilova sizlar uchun….