İlahi Komediya – Dante Alighieri

Hər kədəri ziyarət edirlər, burada kədərlənəni, diqqətsizliyi, acgözlüyü və s. Təmizlik ruhları cənnətə girməyə hazırlayarkən, hər bir günahkar qrupu, günahlarına qarşı olan fəzilət nümunələrini müşahidə edir və tətbiq edir. Məsələn, qarınqullar günahlarını aclıqdan təmizləyirlər.

Dantenin “İlahi komediya” əsəri və Dolçino üsyanı

XIV əsrin əvvəlində, İtaliyanın şimalında kəndlilərin və şəhər yoxsullarının kilsəyə və feodal qayda-qanunlarına qarşı üsyanı baş vermişdir. Üsyan “Apostol qardaşları” adlı təşkilat tərəfindən hazırlansa da . . Üsyanın rəhbəri Dolçino (1275-1307) olmuşdur. Dolçino Qerardo Seqarellinin şagirdi idi. Ustadının edam edilməsindən sonra hərəkata rəhbərlik etmişdir. Onun haqqında Dante özünün “İlahi komediya” əsərində bəhs edir. İtaliya xalq folklor numunələrində o, nağıl qəhrəmanı kimi yad edilir. Keçmiş SSRİ-də Dolçino üsyanı haqqında uşaqlar və yuxarı sinif şagirdləri üçün tarixi roman nəşr edilmişdir. Jidkov. S. N. “Dolçino”. Moskva,. Uşaq ədəbiyyatı, 1965.

Просмотр содержимого документа
«Dantenin “İlahi komediya” əsəri və Dolçino üsyanı»

Dantenin “İlahi komediya” əsəri və Dolçino üsyanı

XIV əsrin əvvəlində, İtaliyanın şimalında kəndlilərin və şəhər yoxsullarının kilsəyə və feodal qayda-qanunlarına qarşı üsyanı baş vermişdir. Üsyan “Apostol qardaşları” adlı təşkilat tərəfindən hazırlansa da . . Üsyanın rəhbəri Dolçino (1275-1307) olmuşdur. Dolçino Qerardo Seqarellinin şagirdi idi. Ustadının edam edilməsindən sonra hərəkata rəhbərlik etmişdir. Onun haqqında Dante özünün “İlahi komediya” əsərində bəhs edir. İtaliya xalq folklor numunələrində o, nağıl qəhrəmanı kimi yad edilir. Keçmiş SSRİ-də Dolçino üsyanı haqqında uşaqlar və yuxarı sinif şagirdləri üçün tarixi roman nəşr edilmişdir. Jidkov. S. N. “Dolçino”. Moskva,. Uşaq ədəbiyyatı, 1965.

(Жидков С. Н. “Дольчино”. М,. Детская литература, 1965).

Bəs Dolçino kimdir? Niyə Dante özünün məhşur “ İlahi komediya” əsərində ondan bəhs edir? Mənim üçün ən maraqlısı odur ki, Dante öz əsərində nə səbəbdən Məhəmməd Peyğəmbər, İmam Əlidən söz açır.

31 Смотри, как Магомет обезображен!

Передо мной, стеня, идет Али,

Ему весь череп надвое рассажен.

61 Так молвил Магомет, когда он ногу

Уже приподнял, чтоб идти; потом

Ее простер и двинулся в дорогу.

Müəllif ( Jidkov. S. N.) yazır: Dolçino . bu adla mən ilk dəfə Dantenin (1265-1321) “İlahi komediya” əsərini oxuyanda tanış olmuşam. Dolçino kimdir? Şairin müasiri olmuş insanlar kimlər olmuşlar? .

(P.S. Doğrudanmı o mürəkkəb və keşməkeşli bir dovrdə, XIII – XIV əsrlərdə özü də xristian aləmində İslamın banisi Məhəmməd Peyğmbər ( 570 -632), imam Əlidən (656-661) daha yaxşı birisi yox idi? Dante onlar barəsində niyə yazıb? . Bu suallara cavab tapmaq üçün tarixi arxivlərə və kitab nəşr ediləndən indiyədək dərc edilmiş kitablara yazılmış rəyləri oxumaq lazımdır. Xüsusən kitabın nəşr edildiyi yüzillikdə yazılanlıara .

. oxuduqca . daha maraqlı olur. o dövrün tarixi səlnamələrini . bir adi çəlləkçi (çəllək düzəldən) sosial bərabərlik uğrunda mübarizəyə qalxmış, ancaq bu mübarizəni silahlı üsyan yolu ilə həyata keçirməyə cəhd etmişdir. Lakin həyata keçirə bilməmişdir. Dolçino üsyanı 1307-ci ildə yatırıldı. . üsyançılara isə divan tutuldu. ). .

İtaliyada Dolçiyoya qoyulmuş abidə.

İlahi Komediya – Dante Alighieri

İlahi Komediya1307-1321-ci illər arasında bəstələnmiş, bütün zamanların ən böyük ədəbi əsərlərindən biridir. Zəncirlənmiş üçüklərlə yazılmış şeirin üç hissəsində Dante Alighieri ölülər dünyasına alleqorik bir səyahət izah edir.

Dante uzun bir alleqorik şeirində ilk ikisində Latın şairi Virgilin, üçüncüsündə sevdiyi Beatricein müşayiəti ilə Cəhənnəm, Təmiz və Cənnət içindəki ziyarətini təsvir edir.

İşin xülasəsi

İlahi Komediya Dante 35 yaşında olanda başlayır. Günah içində yaşadıqdan sonra fəzilətə aparan yolla getməyə qərar verir. Qonaq olmayan yerdə Aeneid Dante-də böyük heyranlıq doğuran Virgil ilə qarşılaşır. Şair, ölülər dünyasında onu Allaha yönəltmək məqsədini açıqlayır.

Acheron çayından keçmək

Dante və Virgilio, canlılar aləmini ölülərdən ayıran Acheron çayını keçməyə başladılar. Bunu ölüləri bir bankdan digərinə aparan Charon barjası vasitəsi ilə edirlər.

Gəmiçi Dantedən hələ də sağ olduğu üçün ölülərdən uzaq durmasını istəsə də, Virgil Dantenin axirət dünyasına səyahət etmək üçün Tanrıdan icazə aldığını izah edərək onu sakitləşdirir.

Cəhənnəm

Çayı keçdikdən sonra zəvvarlar, bir-birindən ayrılmış doqquz konsentrik dairəsi olan böyük bir huni şəklində bir şalterə bənzər İnfernoya baxırlar; hər birində fərqli insanlar günahlarının əvəzini verirlər: acgöz, şəhvətpərəst, zorakı, yalançı və s.

Hər biri günahın onları ora gətirməsinə görə fərqli bir əzab alır. Cəhənnəmdə Dante və Virgil Paris, Helena, Kleopatra və Dido kimi klassik antik dövrlərin saysız-hesabsız simvolları ilə qarşılaşırlar.

Luciferin padşah olduğu Dite şəhəri olan Cəhənnəmin qorxunc bir hissəsinə də baxırlar. Bidətçilər üçün ayrılmış bu yerdə, bədəni qana və ilanların başına bürünmüş intiqam tanrıçaları olan Erinis kimi çirkin canlılar və ona baxan hər kəsi dəhşətə gətirən qorxulu məxluq olan Medusa.

lənətə gəlmiş cəhənnəmə

Cəhənnəmdəki müxtəlif yerlər vasitəsilə Dante, onları oraya aparan hərəkətləri izah edən məhkumlarla söhbət etmək fürsətinə sahibdir.

Bu şəkildə, həyatı boyunca tanıdığı və Floransanın siyasi həyatındakı iştirakı ilə tanınan və ya Vatikanla əlaqəli çoxsaylı müasirləriylə tanış olduğu bir çox insanla görüşür; simonyanın törədilməsinə görə səkkizinci dairə (müqəddəs şeylər sayəsində, müqəddəs şeylər və ruhani faydalar kimi iqtisadi cəhətdən faydalanmaq cinayətidir).

təmizləyici

Zəvvarlar Cənnətə girmədən əvvəl ruhların təmizləndiyi bir yer olan Təcavüzə çatırlar. Təmizləmə, adadakı yeddi pilləyə bölünmüş uca bir dağla təmsil olunur – hər biri ölümcül günahlardan birini simvolizə edir – yuxarıdakı bir əməliyyat və Cənnət.

Hər kədəri ziyarət edirlər, burada kədərlənəni, diqqətsizliyi, acgözlüyü və s. Təmizlik ruhları cənnətə girməyə hazırlayarkən, hər bir günahkar qrupu, günahlarına qarşı olan fəzilət nümunələrini müşahidə edir və tətbiq edir. Məsələn, qarınqullar günahlarını aclıqdan təmizləyirlər.

Matildanın və alleqorik yürüşün görünüşü

Təmizləmə ziyarətindən sonra Virgil vidalaşır, çünki xristianlıqda yaşamadığı üçün cənnətə qalxa bilməz. Danteni cənnətin necə olduğunu izah edən gözəl və fəzilətli bir xanım Matilda müşayiət edir. Yanında, simvolik rəqəmlərlə Kilsənin tarixini və onun izzətlərini əks etdirən bir alay keçir.

Beatriz və Cənnət

Cənnətdə Dante, fəzilət nümunəsi olan sevimli Beatrice tərəfindən idarə olunur. Cənnət, doqquz göydən və mütərəqqi dərəcədə xoşbəxtlik və səadət dərəcələrinin yaşandığı empiriya tərəfindən qurulur, beləliklə Tanrı imperiyada qalır. Dante, oraya Beatrizin əli ilə gəlir və Tanrı haqqında düşünməkdən məmnun qalır.

Təhlili İlahi Komediya

Dante, görüşdüyü, qınadığı və ya döyüldüyü insanlar vasitəsilə insanlıq tarixini ümumiləşdirir və dünyadakı sosial, siyasi və dini problemləri ilə orta əsrlərə baxışını ifadə edir. Səfərində, həm də Dante’nin fəal iştirak etdiyi dövrün Florensiya siyasəti ilə əlaqəli müasirlərini mühakimə etdi.

Orta əsrlərin sonunda xristian humanizmi baxımından İnsanın vəziyyəti və digər insanların dramları qarşısında duyğularını gizlədə bilməz ki, bunun da Rönesans humanizmini gözləməsi.

İlahi Komediya mürəkkəb bir alleqorik məna daşıyır. Şairin cəhənnəm, təmiz və cənnət yolu ilə etdiyi ziyarət, günahkar insanın (Dante) günahdan lütfə aparan təmizliyə, pis meylləri təmizləməsinə getməli olan yolu simvollaşdırır.

Əsərin alleqorik mənası güclü bir simvol sisteminə söykənir: şeirin quruluşu üç və doqquz simvolik rəqəmlərə əsaslanır. Üçü orta əsr xristian düşüncəsində ilahi kamilliyi ifadə edir, çünki Tanrı üç şəxslə təmsil olunur: Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh. Şeirin üç hissəsi var.

Üçü hər misranın (üçlü adlanır) beytləridir, burada 11 hecalı misralar olmaqla hər misranın 33 hecası var. Doqquz, üçdən çox, bu son ədədin dəyərini artırır və quruluşu da müəyyənləşdirir: əsərin üç hissəsinin hər biri doqquz dairəyə bölünür.

Başına: Wilson Teixeira Moutinho

Dante “İlahi Komediya” PDF

Dante 1307–1321 illərdə “axirət dünya”sına etdiyi xəyali səyahətdən danışan “İlahi Komediya” əsərini yazmışdır. Əsər ilk dəfə olaraq latınca yerinə Toksana ləhcəsi ilə işlədilmiş italyan dilində yazılmışdır. Cəhənnəm -İnferno, Araf-Purgatrio və Cənnət-Paradiso hissələrindən ibarətdir.

“İlahi komediya” əsəri Dantenin həyat hekayəsinin onun sənətinə yansımış halıdır. Həyatın böyük hissəsini sürgündə keçirən Dantenin Florensiyaya qayıtmaq üçün etdiyi cəhdlər nəticəsiz qalır. Vətənində xoşbəxt yaşamaq haqqı varkən , o dövrün ziddiyətləri bunu əlindən alır. Üstəlik qarışdığı siyasi hadisələr , qarşılıqsız sevgisi Dantenin iç dünyasını daha da qarmaqarışıq edir. O , iç dünyasını rahatlatmağın yolunu Tanrıya sığınmaqda tapır. Yenidən şeirə və Beatriçeyə olan sevgisinə qayıdır. Özünün doğru yolu tapdığını göstərmək üçün isə “İlahi komediya”nı yazır. Dantenin fikrincə Tanrı insanları iki şey üçün yaratmışdır. Bunlardan biri fani dünyada yaşanan xoşbəxt həyatdır. İnsan bu xoşbəxt həyata bütün əxlaq normalarına riayət edərək nail ola bilər. İkinci məqsədi isə ölümdən sonrakı sonsuz yaşamdır. Bunun üçün isə Tanrıya qeyd-şərtsiz inanmalı, onun qoyduğu hər normaya əməl etməli idi. Bu məqsədin gerçəkləşməsində imperator və papa insanlara yol göstərir. Dante deyirki , insan özü təkbaşına da bu yolu tapa bilər. Əsərində də insanlarq bu yolu göstərir.

Cəhənnəm yolunda Danteye Vergili rəhbərlik edir. Orta əsrlərdə antik dünyanın mifologiyasını , ədəbiyyatənı , fəlsəfəsinu məqbul saymırdılar. Buna baxmayaraq qədim dövrün bütpərəstliklə bağlı ayrı-ayrı əsatir və rəvayətlərini ruhanilər xristian dininə uyğunlaşdırır və yeni variantlar kimi istifadə edirdilər. Şair Vergilini orta əsrlərdə xristian dininin ilk xəbərçisi kimi şöhrətləndirir , onu müdrikliyin təcəssümü sayır. Dante Vergilini həmdə insan zəkasının rəmzi kimi vermişdir. Vergili insanı bu dünyada ağıl və idrakın gücünə dəvət edə bilər, buna görə də onun vəzifəsi məhduddur, o , yalnız müəyyən yerə kimi Danteyə məsləhətçi ola bilər. Araf təpəsində Vergili öz yerini ilahi etiqadın rəmzi Beatriçəyə buraxır. Cənnət boyunca Danteni Beatriçə müşahidə edir. Beatriçe Dantenin gəncliyində sevdiyi qızdır. Bu qız iyirmi beş yaşı olanda vəfat etmişdir. Dante “ Yeni həyat” əsərində yazmışdıki, “ onun haqqında mən elə bir bədii söz deyəcəyəm ki , hələ indiyə kimi heç bir zaman və heç bir qız haqda o cür bədii söz deyilməmiş olsun. “

Fikrimcə o bu vədini “İlahi komediya” da yerinə yetirərək sevgilisinin obrazını əbədiləşdirmişdir. Beatriçe ilahi müdriklik rəmzidir. ” Gözəl yurdunu tərk edərək məhəbbətin naminə gəlmişəm bu yerlərə” deyə Danteyə müraciət edən Beatriçe əsl yerinin cənnət olduğunu və yalnız Danteyə bəslədiyi məhəbbət naminə bu yerlərə gəldiyini bildirir.

Dante kainatı Ptolomeyin görüşləri ilə təsvir edir. Dünya bütün kainatın mərkəzidir və fırlanmır , olduğu yerdə durur. Dünyanın ətrafında yeddi planet ( Ay, Merkuri , Venesiya, Günəş, Mars, Yupiter, Saturn) fırlanır. Planetlər iç-içə keçmiş yeddi göyün içində fırlanır. Yeddinci göydən sonra gələn səkkizinci göydə isə fırlanmayan ulduzlar yerləşir. Göyün doqquzuncu qatında isə bütün planetlərə hərəkət verici qüvvə verən yaradıcı var. Məryəm, Beatriçə kimi tanrının sevgili qulları isə “ müqqəddəs bir gül” yaratdıqları onuncu qat isə göyün ən hündür qatıdır.

Dünya iki bölümdən şimal ilə cənubdan ibarətdir. Cənub qütbü dünyanın yuxarı hissəsi, şimal qütbü isə dabanıdır. Şimal yarısının ortasında Qüds yerləşir. Luciferin (baş şeytanın) göydən düşərək açtığı çuxur olan cəhənnəmin girişi Qüdsün altındadır. Cənub yarımkürəsinin ortasında ada yerləşir. Bu adanın üstündə cəhənnəm çuxuru açılarkən çıxan torpağın yaratdığı Araf dağ yerləşir.

Cəhənnəm xristian dini əfsanəsinə görə üç ilahi qüvvə ata (Allah-ali qüvvə), oğul(əql-küll) və müqəddəs ruh (ilk məhəbbət) tərəfindən yaradılmışdır ki , lucifer dərgahdan qovulandan sonra orada əbədi cəza üçün qalsın. Cəhənnəm bütün müvəqqəti aləmlərin hamısından qabaq yaradılmışdır. Dantenin təsvirində Cəhənnəmin girişi Yerin içinə uzanan və getdikcə daralan qıf şəklindədir. Onun qapısı şimal yarım kürəsində , çıxışı isə cənub yarım kürəsində okeanın içindədir. Buradan sonra isə Araf dağı ucalır və onun zirvəsindən sonra fəza dairələri və Cənnətin yolu başlanır.

Xristinalıq üçlüyü müqəddəs hesab etdiyi üçüb 3 rəqəmi “İlahi Komediyada “ da özəl bir önəm qazanmışdır.

Kitabın sonunda Dante etiraf edir ki , onun üçün mənəvi gərginlik son həddə çatmışdır və o , yorulmuşdur. Artıq heçnə görməyə taqəti qalmayıb. Lakin bütün bu gördüklərindən sonra onun ehtirası və iradəsi öz hərəkətində həmişə ilahi məhəbbətin kainatı hərəkətə gətirdiyi ahəngə uyğun olacaqdır.