ELEKTRONIKA VA ELEKTROTEXNIKA. ELEKTR TUSHUNCHASI ELEKTROTEXNIKA VA ELEKTRONIKA ELEKTR ZANJIRI ELEKTRONIKA VA ELEKTROTEXNIKA. презентация
Содержание предлагаемого курса дополнено, что привело к необходимости его разделения на две части: часть I – “Электротехника”, часть II – “Электроника”. В первой части значительно расширены темы “Магнитные цепи и электромагнитные устройства” и “Электрические машины”, введена тема “Измерительные приборы и электрические измерения”, изменено изложение материала об электрических цепях.
ВВЕДЕНИЕ. Электротехника и электроника
Электротехника и электроника. Курс лекций. Часть I. Электротехника. Череповец, 2005.
Курс лекций по электротехнике и электронике соответствует утвержденным учебным планам по специальности 65.32.00 – Транспортные машины и транспортно – технологические комплексы по специальности17.09.00 “Подъемно – транспортные машины”.
Предлагаемый курс читался автором в ЧГУ на протяжении десяти лет. Первая часть курса состоит из 17 лекций, рассчитана на изучение дисциплины в одном семестре и включает материал как для аудиторного, так и для факультативного освоения.
Лекции рассмотрены и одобрены на заседании кафедры ЭП и ЭТ, протокол № 3 от 31.03.05, одобрены редакционной комиссией ИМиХ, протокол № 4 от 10.04.05.
Рецензенты: А. Г. Вэрэш – зав. кафедрой ЭП и ЭТ ИМиХ ЧГУ;
В. Л. Тамп – начальник кафедры специальных РЭС ЧВВИИРЭ
ПРЕДИСЛОВИЕ
После первого выпуска курса лекций “Электротехника и промышленная электроника” в 1997 г. были утверждены новые учебные планы и новая программа курса “Электротехника и электроника” для студентов неэлектрических специальностей. Изменения в новой программе обусловили переработку курса лекций.
Содержание предлагаемого курса дополнено, что привело к необходимости его разделения на две части: часть I – “Электротехника”, часть II – “Электроника”. В первой части значительно расширены темы “Магнитные цепи и электромагнитные устройства” и “Электрические машины”, введена тема “Измерительные приборы и электрические измерения”, изменено изложение материала об электрических цепях.
Основное внимание автор стремился уделять логичности и стройности изложения материала, по возможности увязывая его с практическими приложениями в технике ПТМ. Курс лекций адаптирован к утвержденным учебным планам по специальности 65.32.00 – Транспортные машины и транспортно – технологические комплексы по специальности17.09.00 “Подъемно – транспортные машины”.
Автор выражает благодарность рецензентам канд. техн. наук, доценту А. Г. Вэрэш и канд. техн. наук, доценту В. Л. Тамп за полезные предложения, которые были учтены при подготовке второго издания курса лекций.
Электротехника – область науки и техники, использующей электрические и магнитные явления для практических целей. История развития этой науки занимает более двух столетий. Она началась после изобретения первого электрохимического источника электрической энергии в 1799 г. Именно тогда началось изучение свойств электрического тока, были установлены основные законы электрических цепей, электрические и магнитные явления стали использоваться для практических целей, разработаны первые конструкции электрических машин и приборов.
Большой вклад в развитие электротехники внесли русские ученые. Так, еще в 1802 г. выдающийся русский ученый В.В. Петров впервые указал на возможность использования электрической дуги для освещения. Было разработано большое число конструкций дуговых ламп освещения. Но наиболее экономичной оказалась электрическая свеча П.Н. Яблочкова. В предложенной Яблочковым (в 1876 г.) конструкции был впервые применен для практических целей трансформатор. Однако главная заслуга изобретения в том, что оно повысило спрос на генераторы переменного тока.
Все возрастающая потребность в использовании электрической энергии привела к проблеме ее централизованного производства, передачи на дальние расстояния, распределения и экономичного использования. Решение проблемы привело к разработке и созданию трехфазных электрических цепей. Огромная заслуга в создании элементов таких цепей принадлежит выдающемуся русскому ученому М.О. Доливо-Добровольскому. Он создал трехфазный асинхронный двигатель, трансформатор, разработал четырехпроводную и трехпроводную трехфазные цепи (1891г.).
Сегодня электрическая энергия используется в технике связи, автоматике, измерительной технике, навигации. Она применяется для выполнения механической работы, нагрева, освещения, используется в технологических процессах (электролиз), в медицине, биологии, астрономии, геологии и др. Столь обширное проникновение электротехники в жизнь человека привело к необходимости включить ее в состав общетехнических дисциплин при подготовке специалистов всех технических специальностей.
При этом перед студентами стоят две главные задачи. Первая задача заключается в усвоении физической сущности электрических и магнитных явлений. Это позволит понять принципы работы электромагнитных устройств, правильно их эксплуатировать.
Однако, современному специалисту недостаточно знаний одних физических явлений. Поэтому вторая задача студентов неэлектрических специальностей заключается в приобретении навыков расчета элементарных цепей и устройств. Это позволит им успешно осваивать последующие прикладные курсы.
Дисциплина «Электротехника и электроника» построена так, что каждая тема включает практические и лабораторные занятия. Эти виды занятий направлены на закрепление теоретического материала, а также на развитие первичных практических навыков применения полученных знаний к решению инженерных задач.
Весь теоретический материал имеет строгое математическое обоснование. Он востребует знания студентов по математике (разделы векторной алгебры, дифференциального, интегрального, комплексного исчисления, рядов), а также по физике (разделы электричества, магнетизма, молекулярной физики).
Поделиться с друзьями:
Нам важно ваше мнение! Был ли полезен опубликованный материал? Да | Нет
ELEKTRONIKA VA ELEKTROTEXNIKA. ELEKTR TUSHUNCHASI ELEKTROTEXNIKA VA ELEKTRONIKA ELEKTR ZANJIRI ELEKTRONIKA VA ELEKTROTEXNIKA. – презентация
Презентация на тему: ” ELEKTRONIKA VA ELEKTROTEXNIKA. ELEKTR TUSHUNCHASI ELEKTROTEXNIKA VA ELEKTRONIKA ELEKTR ZANJIRI ELEKTRONIKA VA ELEKTROTEXNIKA.” — Транскрипт:
1 ELEKTRONIKA VA ELEKTROTEXNIKA
2 ELEKTR TUSHUNCHASI ELEKTROTEXNIKA VA ELEKTRONIKA ELEKTR ZANJIRI ELEKTRONIKA VA ELEKTROTEXNIKA
3 Elektr (elektro. ) elektr zaryadlarning mavjudligi, harakati va ta ʼ siri bilan bog ʻ liqhodisalar majmui. Miloddan avvalgi 8-asrda yunon faylasufi F. Miletskiy jun matoga ishqalangan ebonit parchasi momiq va boshqalar yengil buyumlarni o ʻ ziga tortish xususiyatiga ega bo ʻ lib qolishini ta ʼ kidlagan. Oradan ancha vaqt o ʻ tgach, 1600-yilda ingliz vrachi U. Gilbert ipakka ishqalangan shisha va bir qator boshqa moddalar ham shunday xossaga ega bo ʻ lishini aniqlagan va “E”. terminini qo ʻ llagan. Ishqalanish natijasida yengil jismlarni o ʻ ziga tortadigan jismlarni elektrlangan yoki elektr zaryadi bilan zaryadlangan jismlar deb yuritildi. Faqat 18-asrga kelib E. hodisalari tez sur ʼ atlar bilan o ʻ rganildi. E. haqidagi ta ʼ limot taraqqiyotini 3 bosqichga ajratish mumkin: 1) tajriba dalillarining to ʻ planishi va asosiy tushunchalar, qonunlarni aniqlash davri (miloddan avvalgi 8-asr, 19-asr o ʻ rtalari); 2) elektromagnit maydon haqidagi ta ʼ limotning shakllanish davri (19-asr ikkinchi yarmi); 3) E. atomistik nazariyasining shakllanish davri (19-asr oxiri 20-asr boshlari). ELEKTR
6 ELEKTRONIKA Elektronika fan va texnikaning elektronlar va boshqalar zaryadlangan zarralarning elektromagnit maydon hamda turli jismlar bilan o ʻ zaro ta ʼ siri qonuniyatlarini o ʻ rganish, bu o ʻ zaro ta ʼ sirdan foydalanib energiyani o ʻ zgartiradigan elektron asbob va qurilmalarni yaratish usullarini ishlab chiqish bilan shug ʻ ullanadigan sohasi. Matematika, fizika, nazariy elektronika kabi fanlar E.ning nazariy asosini tashkil qiladi. E.da axborotni diskret va uzluksiz elektromagnit signallar ko ʻ rinishida olish va ularni o ʻ zgartirish, almashtirish masalasi ham o ʻ rganiladi. Elektronlarning juda kichik inersion xossaga ega ekanligi ularning elektron asboblar ish hajmidagi makromaydonlar bilan ham, atom, molekula yoki kristall panjara ichidagi mikromaydonlar bilan ham o ʻ zaro ta ʼ siridan chastotasi 1012Gs gacha bo ʻ lgan elektromagnit terbanishlarni, shuningdek, chastotasi Gs bo ʻ lgan infraqizil, optik, ultrabinafsha va rentgen nurlanishlarni samarali generatsiyalash, o ʻ zgartirish va qabul qilish imkonini beradi. Elektron jarayonlar va hodisalarni, shuningdek, elektron asbob va qurilmalar yaratish usullarini tadqiq qilish natijalari elektron texnikaning turlituman asbobuskunalarini, hisoblash texnikasi, informatika, aloqa, radiolokatsiya, televideniye, telemexanika va boshqalar sohalardagi murakkab masalalarni hal qilishga mo ʻ ljallangan turli tizimlar va komplekslarni yaratishda o ʻ z aksini topgan.
7 ELEKTROTEXNIKA Elektrotexnika (elektro. va texnika) fan va texnikaning energiyani o ʻ zgartirish, materiallar ishlab chiqarish hamda ularga ishlov berish, axborotlarni uzatish va boshqalar masalalarni amalga oshirishda elektr va magnit hodisalardan foydalanish bilan shug ʻ ullanuvchi sohasi. Elektr va magnetizm haqidagi bilimlarning rivojlanishi E.ning yaratilishiga olib keldi asrlarda chex fizigi P. Divish, rus fizigi G.V. Rixman, M.V. Lomonosov, Sh.O. Kulon va boshqalar ning ishlari elektr hodisalarini tadqiq qilishga bag ʻ ishlandi. Birinchi uzluksiz tok manbai vol ʼ t ustuni, keyinchalik ancha mukammal galvanik elementlarning paydo bo ʻ lishi E.ning rivojlanishida muhim ahamiyatga ega bo ʻ ldi. 19-asrning birinchi yarmida elektr tokiga bog ʻ liq bo ʻ lgan kimyoviy, issiqlik, yorug ʻ lik va magnit hodisalariga doir ko ʻ pgina tadqiqot ishlari o ʻ tkazildi. Shu davrda elektrodinamikaga asos solindi, elektr zanjirining muhim qonuni Om konuni kashf qilindi. Telegrafiya, harbiy ish, elektr o ʻ lchash ishlarida bu sohadagi yutuqlardan ayniqsa keng foydalaniddi. Elektromagnit induksiyaning kashf etilishi elektr mashinalari dvigatel va generator yaratilishiga sabab bo ʻ ldi.
8 19-asrning 70yillari oxirida J.K. Maksvellnkng ishlari elektromagnit maydon ta ʼ limotiga asos soldi. 80- yillarda o ʻ zgarmas tok asosida ishlaydigan elektr mashinalari hozirgi zamon mashinalari shaklini oldi. Elektr mashina generatorlari bilan bir vaqgda kimyoviy tok manbalari ham rivojlantirila bordi. Bu sohada qo ʻ rg ʻ oshin akqumulyatori yaratildi (fransuz fizigi G. Plante, 1859) va rivojlantirildi. E.ning keyingi taraqqiyoti E. sanoatining paydo bo ʻ lishi va elektr yorug ʻ ligidan keng foydalanish bilan bog ʻ liq bo ʻ ldi. Elektr yoritish manbalarining yaratilishi va ishlatilishida qo ʻ lga kiritilgan yutuklar yorug ʻ lik texnikasining rivojlanishiga kuchli ta ʼ sir ko ʻ rsatdi. Elektr yorug ʻ liganing keng joriy qilinishi elektr energiyasi sistemasining yaratilishiga olib keldi. Elektr toki metall nusxalar ko ʻ chirish va metall qoplash sohasida ham qo ʻ llanila boshladi (qarang Galvanotexnika). 19-asrning yillarida elektr energiyaning masofalarga uzatilishi masalasi hal qilinganidan keyingina elektr energiyasidan amalda keng foydalanishga imkon tug ʻ ildi.
9 Elektrotexnikaning hozirgi taraqqiyoti bosqichiga asos solgan ixtirolar qatoriga M.O. Dolivo-Dobrovolskiy yaratgan uch fazali tok transformatori, uch fazali generator va dvigatel hamda uch fazali tok sistemalarini kiritish mumkin. Elektr energiyasiga bo ʻ lgan talabning quchayishi kuchli elektr st-yalari va elektr tarmoqlari qurilishiga, yangi elektr energetika sistemalarini yaratish va eskilarni qayta tiklashga sabab bo ʻ ddi. Elektrotexnika qurilmalarining takomillashishi yuqori quchlanish elektr zanjirlari texnikasi va nazariyasining, elektr mashinalari, elektr yuritmalari nazariyasi kabi ilmiy sohalarning shakllanishiga yordam berdi. Elektrotexnika yutuqlari radiotexnika, elektronika, telemexanika, avtomatika, hisoblash texnikasi va kibernetikatlsh rivojlanishiga olib keldi.
11 Elektr zanjirlari deb, elektr toki hosil qiluvchi va uni olinishini ta`minlash uchun berk yo`l hosil qiladigan qurilmalar yig`indisiga aytiladi. Elektr zanjiri, asosan elektr energiyasining manbai YE elektr energiyasi iste`molchisi-R, birlashtiruvchi simlar hamda zanjirni ulab-uzish uchun moslama (ulagich) – U kabi elemetlardan tashkil topgan ELEKTR ZANJIR
12 Manbada boshqa tur energiya (issiqlik, mexanik, kimyoviy va shunga o`xshashlar) elektr energiyasiga aylanadi. Elektr energiyasini hosil qiluvchi turli manbalarning shartli belgilanishi quyidagicha: – EYUK; – Galvanik elementlar yoki akkumulyator batareyalari; – Ketma-ket ulangan galvanik elementlar; -Termometrlar; – Fotoelement; – O`zgarmas tok mashini generatori; -O`zgaruvchan tok elektr mashina generatori ELEKTR ZANJIR
13 Elektr energiya ist`yemolchilarda boshqa tur energiyalarga aylanadi. Elektr energiya iste`molchilari sxemalarda quyidagicha belgilanadi: -Zaryadlanuvchi akkumulyator; – – O`zgarmas tok dvigateli; — Elektr peni; – – Chuglanma lampa. -Elektrotexnik qurilmalarni ulab uzish uchun kommutatsion (qurilmalar) apparatlar ishlatiladi (uzgichlar, ulagichlar, tumblerlar, va sh. o`.). -Elektr zanjirlarini kommutatsion apparatlari quyidagicha belgilanadi: — Bir qutbli (uzgich); – – Pereklyuchatel; — 3 fazali ulagich (rubilnik). ELEKTR ZANJIR
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.