Презентация на тему Afanasy Nikitin

Nikitin gəzdiyi ölkələrdə əhalinin dini inancları, adət-ənənələri və məşhur ziyarətgahlarla maraqlanırdı. Onun hinduizm dinində əsas ziyarətgahlardan sayılan Parvat məbədinə getməsi və orada keçirilən ibadət mərasimini ətraflı təsvir etməsi dediklərimizə sübutdur. Gündəlikdəki yazılardan məlum olur ki, o, fars, türk və hind dillərini kifayət qədər öyrənməyə nail olmuşdu. Ümumiyyətlə Afanasi Niktini hər şey maraqlandırırdı: geyim dəbləri, yeməklər, silahlar, müharibə qaydaları, heyvanat və bitki aləmi, bazarlardakı vəziyyət və s.

Məşhur rus səyyahı Afanasi Nikitin müsəlman imiş?

XV-XVI əsrlər tarixdə coğrafi kəşflər əsri kimi tanınır. Məhz həmin dövrdə dünyanın ən ucqar nöqtələri elm aləminə məlum olmuş və xəritəyə salınmışdır. Orta əsr səyyahları arasında özünəməxsus yerə malik olan, Kolumb, Magellan, Ameriqo Vespuççi kimi tədqiqatçılarla bir sırada adı çəkilən şəxsiyyətlərdən biri də məşhur rus səyyahı Afanasi Nikitindir.

Öz yazılarından məlum olduğu kimi, Afanasi Nikitinin əsas məqsədi Şərq bazarlarında rus malına olan tələbatı öyrənmək idi. Onun səyahətləri 1466-cı ildə başlamış və təqribən 8 il davam etmişdir. Məhz həmin ildə Nikitin daha bir neçə tacirlə birlikdə iki gəmidə qədim rus şəhəri Tveri tərk edib, Volqa çayı boyunca cənub istiqamətində yola düşür. Həştərxan yaxınlığında yerli hakimlə aralarında yaranmış anlaşılmazlıq üzündən tacirlərin gəmiləri qarət olunur. Nikitin yoluna davam edib, əvvəlcə Dərbəndə, oradan da “sönməyən alovun yandığı” Bakıya gəlir. Sonra o, şimaldan cənuba İran torpaqlarını arxada qoyaraq, dəniz yolu vasitəsilə Hindistana keçir. Müflisləşmiş səyyah Hindistan torpağında yolun hər qarışını min bir əziyyətlə qət edirdi. Yol boyu xırda ticarətlə məşğul olan Nikitin öz yol xərcini çətinliklə təmin edə bilirdi. Hindistanda yüksək qiymətə sata biləcəyi ümidi ilə aldığı cins atla hərəkət etmək də əlavə çətinliklər törədirdi. Nəhayət, səyyah Hindistanın mərkəzi vilayətlərini idarə edən müsəlman Bəhmənilər dövlətinin paytaxtı Bidar şəhərinə gəlir. Nikitin burada Bəhmənilərin böyük vəziri, bacarıqlı sərkərdə və bilikli alim kimi tanınan Mahmud Havanla tanış olur. Məhz böyük vəzirin nüfuzu sayəsində o, radikal düşüncəli bəzi yerli hakimlərin təzyiqlərindən amanda qalır. Üç il Hindistan torpaqlarında gəzib-dolaşdıqdan sonra Nikitin Vətənə qayıtmaq qərarına gəlir. O, İran və Türkiyədən keçərək, Qara dəniz vasitəsilə Rusiya ərazisinə daxil olur, amma öz şəhəri Tverə çatmadan Smolensk yaxınlığında vəfat edir.

Afanasi Niktininin səyahəti həm də ona görə müstəsna əhəmiyyət daşıyır ki, o, Avropadan Hindistana gedən dəniz yolunu kəşf etmiş Portuqaliya səyyahı Vasko da Qamadan 25 il əvvəl Hindistanda olmuşdur. Nikitin öz səfər xatirələrini “Üç dəniz arxasına səyahət” adlı gündəlikdə qeyd edirdi. Səyyah öz zəmanəsi üçün fantastik sayıla biləcək məsafə qət edərək, 3 dənizi üzüb keçmişdi. Bunlar Xəzər dənizi, Ərəbistan dənizi və Qara dəniz idi.

Afanasi Nikitinin vəfatından dərhal sonra onun səfər gündəliyi Moskva knyazının katibi Vasili Mamıryovun əlinə keçmiş, artıq XV əsrin sonlarında Rusiyanın Salnamələr məcmuəsinə daxil edilmiş, II Sofiya və Lvov salnamələrində öz əksini tapmışdı.

Hər şeydən öncə onu qeyd etmək lazımdır ki, Afanasi Nikitinin səfər gündəliyinin mətni katiblər və xristian rahibləri tərəfindən dəfələrlə köçürüldüyü üçün, müəllifin orijinal əlyazması bizə gəlib-çatmamışdır. Hal-hazırda gündəliyin 3 mötəbər əlyazma nüsxəsi məlumdur: Salnamələr, Troitsa və Suxanov nüsxələri. Bu nüsxələr arasında kifayət qədər fərqlər mövcuddur. Elə bu fərqlər kitabın mətninin sonralar dəyişiklik və təhriflərə məruz qaldığını göstərir. Lakin bütün bu təhriflərə baxmayaraq, əsərdə diqqət çəkici xeyli məqamlara rast gəlmək mümkündür.

Nikitin gəzdiyi ölkələrdə əhalinin dini inancları, adət-ənənələri və məşhur ziyarətgahlarla maraqlanırdı. Onun hinduizm dinində əsas ziyarətgahlardan sayılan Parvat məbədinə getməsi və orada keçirilən ibadət mərasimini ətraflı təsvir etməsi dediklərimizə sübutdur. Gündəlikdəki yazılardan məlum olur ki, o, fars, türk və hind dillərini kifayət qədər öyrənməyə nail olmuşdu. Ümumiyyətlə Afanasi Niktini hər şey maraqlandırırdı: geyim dəbləri, yeməklər, silahlar, müharibə qaydaları, heyvanat və bitki aləmi, bazarlardakı vəziyyət və s.

“Üç dəniz arxasına səyahəti” oxuyarkən, kitabın mətni boyunca müəllifin dini baxışlarının nə qədər təbəddülata uğradığının şahidi oluruq. Nikitin öz gündəliyini xristian əqidəsinə uyğun olan dua ilə başlayır və səfərə çıxarkən həm xristian keşişlərindən, həm də yerli knyazlardan xeyir-dua aldığını bildirir. Lakin gündəliyin sonrakı səhifələrində müəllifin xristian dininə bağlılığını nümayiş etdirən sübutlar getdikcə azalır, bunun əvəzinə Nikitinin müsəlmanlara və İslam dininə rəğbətini göstərən ifadələr görünməyə başlayır.

Afanasi Nikitinin Hindistanda keçirdiyi günlər haqqında xatirələrində bir maraqlı məqam diqqətə layiqdir. Səyyah səfərinin lap əvvəlində bütün əmlakını, o cümlədən kitablarını və təqvimini də itirdiyi üçün, xristian dini ayinlərini vaxtında icra etməyə çətinlik çəkirdi. Müsəlman Bəhmənilər dövlətində hicri təqvim işləndiyinə görə, xristian dini ayinlərinin miladi təqvimlə vaxtını dəqiq bilmək səyyah üçün qeyri-mümkün idi. Buna görə Afanasi Nikitin bir müddət təqribi hesablamalar vasitəsilə xristian təqviminin əlamətdar günlərini təyin edir və dini ayinləri yerinə yetirir. Maraqlıdır ki, bu zaman Nikitin Tanrıya müsəlman duaları ilə müraciət edirmiş. Dua orijinalda belə səslənir: “Tanqrıdan istremen ol saklasın. Ollo xudo, ollo akber, ollo raqim, ollo kerim. Tanqrısen, Xudo sensen”.

Bir müddət keçdikdən sonra Afanasi Nikitin xristian ayinlərinin vaxtını təqribi də olsa təyin etmək fikrindən əl çəkir və müsəlmanlarla birlikdə dini ayinləri icra etməyə başlayır. O yazır: “Muhəmməd Rəsulullahın dininə əsasən, müsəlmanların ulu bayramından bir ay əvvəl Bidardan çıxdım. Pasxa, İsanın dirilməsi bayramları nə vaxtdır bilmirəm. Müsəlmanlarla birlikdə onların oruc vaxtında oruc tutdum, onlarla eyni vaxtda orucumu qurtardım”. Diqqət yetirin ki, burada müəllif İslam peyğəmbərini müsəlman əqidəsinə tam uyğun olaraq “Rəsulullah”, yəni Allahın elçisi adlandırır.

Afanasi Nikitinin yerli müsəlman feodalı Məlik Həsən Bəhri ilə görüşünün təsviri də gündəliyin maraqlı hissələrindəndir. Məlik səyyaha təklif edir ki, İslam dinini qəbul etsin. Lakin mətndən görünür ki, bu təklif məcburi deyildi. Nikitin həmin söhbətdən sonra qəlbində yaranmış təlatümü bu sözlərlə təsvir edir: “Vay mənim halıma! Düz yoldan azmışam, bilmirəm ki, hansı yolla gedim. Ey hər şeyə qadir olan, yeri-göyü yaradan Tanrı! Öz bəndəndən üz çevirmə, məyusluq içindəyəm. İlahi, mənə rəhmin gəlsin, axı, məni sən yaratmısan. Məni düzgün yoldan döndərmə. İlahi, məni öz düzgün yoluna hidayət et. Mən ehtiyac üzündən sənə yaxşı bəndəlik etməmişəm, günlərimi şər içində yaşamışam”. Dua bu sözlərlə qurtarır: “Allah pərvərdigar, Allah sənsən. Kərim Allah, rəhim Allah, əlhəmdulillah”. Bu ifadələr müəllifin qəlbində öz keçmiş əqidəsinə qarşı şübhələrin yarandığını və onun “düzgün yol” – siratəl-müstəqim axtarışında olduğunu göstərir.

Qeyd etdiyimiz kimi, Afanasi Nikitinin gündəliyi lap əvvəldən xristian rahiblərin əlinə keçdiyi üçün, onun mətnində xeyli uyğunsuzluqlar mövcuddur. Belə ki, burada xristian əqidəsi ilə müsəlman əqidəsini bildirən ifadələr bir-birinə qarışıb. Bəzi yerlərdə müəllifin dilindən söylənən və İsa Məsihi tanrı kimi vəsf edən cümlələrə rast gəlinir. Bəzən isə Nikitinin obrazı böyük çətinliklə öz əqidəsini qoruyan təəssübkeş xristian təsiri bağışlayır. Məşhur amerikalı tədqiqatçı Lenkoff və başqaları bu cümlələrin xristian katiblər tərəfindən mətnə sonradan əlavə edildiyini bildirirlər.

“Üç dəniz arxasına səyahət”, müəllifin əhatəli bir duası ilə sona çatır. Bu duanın mətninin mövzu ilə bağlılığını nəzərə alaraq, onu orijinalda olduğu kimi səsləndiririk: “İsa rux ollo, alik solom. Ollo akber. La iləqila illollo. Ollo pervordiqer. Alxamdu lillo, şukur xudo afatad. Bismilnaqi raxman irraqim. Xuvo muqu ləzi lə iləqu illə quə. Alimul-qaybi va şaqadati. Xuva raxmanu raqim. Xuva moqu ləzi lə iləqa illəxu”. Zənnimizcə, bu sözlərin tərcüməsini söyləməyə ehtiyac yoxdur. Yalnız İsanın xristianlıqda olduğu kimi, “Allahın oğlu” deyil, əsil müsəlman əqidəsincə, “Allahın ruhu” adlandırıldığını vurğulamaq istərdik. Duanın sonunda isə azacıq təhrif olunmuş şəkildə Allah-təalanın gözəl adlarından 28-i çağırılır: əl-Məlik, əl-Quddus, əs-Səlam, əl-Mömin, əl-Muheymin, əl-Əziz, əl-Cabbar, əl-Mutəkəbbir, əl-Xaliq, əl-Bari, əl-Musəvvir, əl-Ğafir, əl-Qəhhar, əl-Vahid, ər-Raziq, əl-Faiq, əl-Alim, əl-Qabiz, əl-Basit, əl-Hafiz, ər-Rəfi, əl-Məvuf, əl-Muzill, əs-Səmi, əl-Bəsir, əl-Qaim, əl-Adil, əl-Lətif!”. Kitabın sonluğunu təşkil edən bu müqəddəs kəlmələr sanki bir müsəlmanın ölümqabağı söylədiyi kəlmeyi-şəhadət cümlələrini xatırladır.

Sonda bu məşhur rus səyyahının İslamı qəbul etməsi barədə gətirilən sübutlara inanıb-inanmamağı oxuyucuların öz öhdəsinə buraxırıq. Yalnız bunu xatırlatmaq istərdik ki, Afanasi Nikitindən təqribən 30 il əvvəl Hindistana səfər etmiş italyan səyyahı Nikola de Konti də Hindistanda İslamı qəbul etmiş və orada evlənərək bir müddət yaşamışdı.

Məqalədə Zurab Hacıyevin “Исламская цивилизация” internet jurnalında dərc edilmiş məqaləsindən və başqa mənbələrdən istifadə edilmişdir.
Milli.Az

Презентация на тему Afanasy Nikitin

EARLY YEARSIn 1466, Nikitin left his hometown of Tver on a commercial trip to India. He travelled down the Volga River, reached Derbent, then Baku and later Persia proper by crossing the Caspian Sea. He lived in Persia for one year. In the spring of

Слайды презентации

Слайд 1 AFANASY NIKITIN
CREATED BY NIKITINA VALERIA (GR. 9119)

Слайд 2 EARLY YEARS
In 1466, Nikitin left his hometown of Tver on a commercial trip

to India. He travelled down the Volga River, reached Derbent, then Baku and later Persia proper by crossing the Caspian Sea. He lived in Persia for one year. In the spring of 1469, Nikitin arrived at the city of Ormus and then, crossing the Arabian Sea, reached the sultanate of Bahmani, where he would live for 3 years.

Слайд 3 INDIA
On his way back, Nikitin visited Muscat, the Arabian sultanate of Fartak, Somalia and Trabzon,

and in 1472 arrived at Feodosiya by crossing the Black Sea. On his way to Tver, Nikitin died not far from Smolensk in the autumn of that year.

Слайд 4 STUDIES
During his trip, Nikitin studied the population of India, its social

system, government, military (he witnessed war-games featuring war elephants), its economy, religion, lifestyles, and natural resources. His resesrch provides a valuable source of information about India at that time.

Afanasi Nikitin

Afanasi Nikitin (?-1472) — XV əsr rus səyahətçisi və taciri. Afanasi Nikitin Hindistanda ilk dəfə оlmuş rus səyyahıdır.

Ruslar ХV əsrin I yarısında artıq bir sıra şərq ölkələri ilə ticarət əlaqələri yaratmışdılar. 1466-cı ildə Tverdən Xəzər dənizi arхasındakı ölkələrlə ticarət aparmaq üçün yоllanmış tacirlər əvvəllər uzaq ölkələrdə оlmuş, qərarı və savadı ilə sеçilən Afanasi Nikitini karvanbaşı sеçirlər. Həmin dövrdə Volqa aşağı aхında tatarlar tərəfindən tutulduğundan tacirlər Novqorodda birləşməklə qüvvələrini səfərbər еtdilər. Buna baхmayaraq Həştərxan yaхınlığında tatar хanı Qasımın adamları tərəfindən qarət еdilirlər. Şamaхı səfirinin gəmisində оlan Afanasi Nikitin хilas оlur. О, Bakıya yоla düşür və bir müddətdən sоnra İranın ən qədim şəhərlərindən biri оlan Rey şəhərinə çatır. 1469-cu ildə İrana məхsus Hörmüz limanında müvəqqəti məskunlaşan A.Nikitin yazır: “Burada dünyanın hər yеrindən adamlar var, Hörmüzdə nə istəsən tapmaq mümkündür.” Hörmüzdə bir ay qalmaqla aparılan ticarətlə yaхından tanış оlan A.Nikitin Hindistanda atlara yüksək qiymət vеrildiyini öyrənərək bir nеçə at almaqla bu ölkəyə üzür. Bir ay yarım üzməklə о, Bombey şəhərindən cənubda Çayl limanında Hindistana qədəm basır. Ölkə haqqında kifayət qədər məlumatı оlmayan A.Nikitin təəccüblə yazır: “Burada insanlar ayaqyalın gəzir, baş və döşlər açıq, saçlar bir hörüklüdür. Uşaqları çохdur, kişi və qadınlar qaradır. Mən hara gеdirəmsə arхamca adam dоludur, çünki ağ adama təəccüblənirlər.” Çaylı limanından ölkənin daхili hissələrini öyrənməyə çalışır. Cünеy хanı tərəfindən atı alınan A.Nikitinə müsəlman dinini qəbul еtmək təklif оlunur. Təhlükə qarşısında qalan səyyah iranlı tanışı Хоca Məhəmməd tərəfindən хilas оlur. Şəhərin təbiəti, iqlimi, əhalinin məşğuliyyəti və еtiqadı haqqında qеydlərindən sоnra, Bidar şəhərinə yоla düşür və qеydlərini davam еtdirir. Üç il Hindistanda yaşadıqdan sоnra Dabuldan Hind оkеanı ilə yеnidən Hörmüzə üzür. Lakin fırtına оnların çох da böyük оlmayan gəmilərini Afrika sahillərinə yönəldir. Buradan Ərəbistan sahillərinə yan almaqla təkrar Hörmüzə qayıdırlar. Tacir karvanına birləşməklə A.Nikitin Türkiyənin Qara dəniz sahilində yеrləşən Trabzon şəhərinə gəlir. Buradan vətəninə yоla düşən səyyah yоlda Smolensk şəhəri yaхınlığında 1472-ci ildə vəfat еdir. Yоldaşları Üç dəniz arxasında əsərinin əlyazmalarını Moskvaya çatdırırlar.

Afanasi Nikitin ruslara əfsanəvi ölkə sayılan Hindistan haqqında ilk dəfə оlaraq ən dəqiq məlumatları çatdırır. Bu baхımdan “Üç dəniz arхasında” əsəri Hindistan haqqında dövrünə qədərki bütün təsvirlərdən daha qiymətlidir. Хatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə Vоlqa çayı sahilində, Kalinin şəhərində hеykəli qоyulmuşdur.

Xarici keçidlər

• Хожение за три моря Афанасия Никитина. (ZİP). Авторы: Афанасий Никитин Пер., вступ. ст., ред. и коммент. Сергей Николаевич Кистерев; Послесл. Лариса Михайловна Сорина. 2003.

Avqust 12, 2021
Ən son məqalələr

E.ə. 599

E.ə. 59

E.ə. 590

E.ə. 593

E.ə. 6

E.ə. 604

E.ə. 605

E.ə. 607

E.ə. 60

E.ə. 600

Ən çox oxunan

Başıayaqlılar

Başın transplantasiyası

Başınağacı

Başıpozuqlar

Baş-Muğan kanalı

afanasi, nikitin, 1472, əsr, səyahətçisi, taciri, hindistanda, dəfə, оlmuş, səyyahıdır, afanasi, nikitindoğum, tarixi, əsrdoğum, yeri, tver, tver, knyazlığıvəfat, tarixi, 1474vəfat, yeri, smolenskvətəndaşlığı, tver, knyazlığıfəaliyyəti, tədqiqatçı, səyyah, tac. Afanasi Nikitin 1472 XV esr rus seyahetcisi ve taciri Afanasi Nikitin Hindistanda ilk defe olmus rus seyyahidir AFANASI NIKITINDogum tarixi XV esrDogum yeri Tver Tver knyazligiVefat tarixi 1474Vefat yeri SmolenskVetendasligi Tver knyazligiFealiyyeti tedqiqatci seyyah d tacir yazici seyyah d traveler yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteRuslar HV esrin I yarisinda artiq bir sira serq olkeleri ile ticaret elaqeleri yaratmisdilar 1466 ci ilde Tverden Xezer denizi arhasindaki olkelerle ticaret aparmaq ucun yollanmis tacirler evveller uzaq olkelerde olmus qerari ve savadi ile secilen Afanasi Nikitini karvanbasi secirler Hemin dovrde Volqa asagi ahinda tatarlar terefinden tutuldugundan tacirler Novqorodda birlesmekle quvvelerini seferber etdiler Buna bahmayaraq Hesterxan yahinliginda tatar hani Qasimin adamlari terefinden qaret edilirler Samahi sefirinin gemisinde olan Afanasi Nikitin hilas olur O Bakiya yola dusur ve bir muddetden sonra Iranin en qedim seherlerinden biri olan Rey seherine catir 1469 cu ilde Irana mehsus Hormuz limaninda muveqqeti meskunlasan A Nikitin yazir Burada dunyanin her yerinden adamlar var Hormuzde ne istesen tapmaq mumkundur Hormuzde bir ay qalmaqla aparilan ticaretle yahindan tanis olan A Nikitin Hindistanda atlara yuksek qiymet verildiyini oyrenerek bir nece at almaqla bu olkeye uzur Bir ay yarim uzmekle o Bombey seherinden cenubda Cayl limaninda Hindistana qedem basir Olke haqqinda kifayet qeder melumati olmayan A Nikitin teeccuble yazir Burada insanlar ayaqyalin gezir bas ve dosler aciq saclar bir horukludur Usaqlari cohdur kisi ve qadinlar qaradir Men hara gediremse arhamca adam doludur cunki ag adama teeccublenirler Cayli limanindan olkenin dahili hisselerini oyrenmeye calisir Cuney hani terefinden ati alinan A Nikitine muselman dinini qebul etmek teklif olunur Tehluke qarsisinda qalan seyyah iranli tanisi Hoca Mehemmed terefinden hilas olur Seherin tebieti iqlimi ehalinin mesguliyyeti ve etiqadi haqqinda qeydlerinden sonra Bidar seherine yola dusur ve qeydlerini davam etdirir Uc il Hindistanda yasadiqdan sonra Dabuldan Hind okeani ile yeniden Hormuze uzur Lakin firtina onlarin coh da boyuk olmayan gemilerini Afrika sahillerine yoneldir Buradan Erebistan sahillerine yan almaqla tekrar Hormuze qayidirlar Tacir karvanina birlesmekle A Nikitin Turkiyenin Qara deniz sahilinde yerlesen Trabzon seherine gelir Buradan vetenine yola dusen seyyah yolda Smolensk seheri yahinliginda 1472 ci ilde vefat edir Yoldaslari Uc deniz arxasinda eserinin elyazmalarini Moskvaya catdirirlar Mirasi RedakteAfanasi Nikitin ruslara efsanevi olke sayilan Hindistan haqqinda ilk defe olaraq en deqiq melumatlari catdirir Bu bahimdan Uc deniz arhasinda eseri Hindistan haqqinda dovrune qederki butun tesvirlerden daha qiymetlidir Hatiresini ebedilesdirmek meqsedile Volqa cayi sahilinde Kalinin seherinde heykeli qoyulmusdur Xarici kecidler RedakteHozhenie za tri morya Afanasiya Nikitina ZIP Avtory Afanasij Nikitin Per vstup st red i komment Sergej Nikolaevich Kisterev Poslesl Larisa Mihajlovna Sorina 2003 Vikianbarda Afanasi Nikitin ile elaqeli mediafayllar var Sexs haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Afanasi Nikitin amp oldid 6080647, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.