Орден Святого Александра Невского

Известно 3674 фактов награждений за время существования ордена [1] , наиболее щедро награда раздавалась в 1916 году (105 награждений).

Александр Невский: крестоносцы на Западе и Орда на Востоке | теория по истории �� русские земли в XII-середине XV веков

Католичество – одна из основных (наряду с православием и протестантизмом) ветвей (конфессий) в христианстве; общепринятое обозначение учения, религиозной практики и организационного устройства Римско-католической церкви, которую возглавляет римский папа. Раскол с православием произошёл в 1054 году.

В 1201 г. рыцари основали г. Ригу в качестве опорного пункта для дальнейшего наступления. Они завоевали земли эстов и основали в 1219 г. город Ревель (будущий Таллин). В 1224 году рыцари окончательно подчинили центр русского влияния в Прибалтике – город Юрьев (ныне Тарту).

Рыцари Ордена крестоносцев

В 1220-х гг. в Прибалтику прибыли рыцари Тевтонского Ордена для завоевания земель племени пруссов.

В 1234 г. меченосцы потерпели поражение в битве на реке Амовже от новгородско-суздальский войск, которые возглавлял великий князь Ярослав Всеволодович. А.Ю. Карпов предполагает, что в этом сражении принимал участие и 14-летний Александр Ярославич.

В 1236 г. меченосцев разбивают язычники-литовцы в битве при Шяуляе .

Оставшиеся рыцари-меченосцы решают войти в состав Тевтонского Ордена. В итоге в 1237 году официально утверждается образование нового Ливонского Ордена, как части Тевтонского.

Крестовый поход на Русь. Невская битва.

В 1237 году римский папа Григорий IX направил в Швецию буллу (папский документ с печатью) с призывом к крестовому походу против язычников, летописной “еми”. Логично, что Новгородская земля также интересовала агрессоров. Так было положено начало новому Крестовому походу 1240-1242 гг.

Поэтому, как справедливо утверждает А.Ю. Карпов, “наступление шведов на Русь летом 1240 года было составной частью общего наступления католического Запада на восток, координируемого папским престолом”. Руководство крестовым войском шведский король поручил Биргеру Магнуссону.

Невская битва. 15 юля 1240 г.

В 1240 г. два шведских корабля подплыли к берегам Невы. Воины высадились и разбили лагерь. Князь Александр Ярославич, который уже с 1236 года самостоятельно правил в Новгороде, узнал о предстоящей опасности, собрал ополчение с дружиной и пошёл к лагерю шведов. 15 июля 1240 года состоялась знаменитая Невская битва. Войско русского князя внезапно напало на ничего не подозревавших шведов, окружило лагерь, преградило им путь к кораблям и нанесло сокрушительное поражение. Как сообщает Новгородская первая летопись старшего извода, шведам всё-таки удалось уплыть на своих кораблях.

Значение победы в этой битве было большим:

1. Была остановлена шведская агрессия на русские земли.
2. Был сохранён выход Руси к Балтийскому морю.

Историк А.А. Горский подчёркивает, что в 1240 г. шведы планировали захватить стратегически важную территорию на побережье Невы. Следующая такая попытка имела место лишь через 60 лет. Таким образом, Невская битва была не очередной пограничной стычкой, как считают историки Дж. Феннел и И.Н. Данилевский, а отражением агрессии шведов на русские земли.

Ледовое побоище

Летом этого же 1240 года наступление на русские земли начали датские и немецкие рыцари Ливонского Ордена. Они взяли Изборск и завоевали Псков. Летопись сообщает, что в момент опасности Александр Невский “рассорился” с новгородцами и пошёл к своему отцу, Ярославу Всеволодовичу, в Переяславль. В 1241 году крестоносцы захватили земли племени водь и оказались в 30 верстах от Новгорода (ок. 32 километров). Новгородцы попросили князя Ярослава отдать им Александра для руководства войском.

Битва на Чудском озере. 1242 г.

Ледовое побоище. Миниатюра Лицевого летописного свода.

В том же 1241 году Александр отвоевал у рыцарей Копорье, а в 1242 году вместе со своим братом Андреем – Псков.

Далее князь Александр перенёс военные действия на территорию Эстонии (“Чудской земли”). После неудачной стычки с рыцарями русский полководец отошёл к Чудскому озеру, где стал поджидать неприятеля. 5 апреля 1242 года произошла знаменитая битва на Чудском озере или Ледовое побоище.

Рыцари Ливонского Ордена располагались в виде “свиньи”. “Свиньёй” русские называли боевой порядок крестоносцев в форме клина или трапеции, при котором каждая последующая шеренга насчитывала на несколько человек больше, чем в предыдущей.

Александр расположил своё войско в виде перевёрнутого треугольника. Как показала битва, его тактика оказалась верной. Рыцарский клин пробил передовые отряды русских и уткнулся в берег. В это же время русские с обеих сторон нанесли удары по немцам и датчанам, взяв их в клещи. Рыцари бежали .

Так была одержана важнейшая победа над крестоносцами.

Вл. А. Серов «Ледовое побоище». 1942 г.

“Князь же отступил на озеро, немцы же и чудь двинулись на него. Узрев их, князь Александр и новгородцы поставили полк на Чудском озере, на Узмени, у Вороньего камня. И наехали на полк немцы и чудь, и пробились свиньёй сквозь полк, и была тут великая сеча немцам и чуди. Бог же и Святая София и святые мученики Борис и Глеб, за которых новгородцы кровь свою проливали, — тех святых великими молитвами пособил Бог князю Александру; и пали тут немцы, а чудь спину показала. И гнались за ними, избивая, 7 вёрст по льду, до Соболичского берега; и погибло чуди без числа, а немцев 400, а 50 в плен взяли и привели в Новгород. А бились месяца апреля в 5-й [день], на память святого мученика Клавдия, на Похвалу Святой Богородицы, в субботу…” Новгородская первая летопись старшего извода.

Итоги битвы:

По сведениям русской летописи погибло 400 немцев. Согласно же Ливонской хронике в бою пали 20 рыцарей, а 6 были взяты в плен. Скорее всего, хроника имеет ввиду не общее число потерь, а лишь число действительных членов Ордена – “братьев-рыцарей”. При этом по подсчётам английского историка Дж. Феннела всего в Ливонский Орден входило около 100 рыцарей. То есть в битве Орден лишился, как минимум, 1/4 части своего состава. Это было действительно большое по масштабу сражение.

Таким образом, победа русских войск в битве на Чудском озере имеет следующее значение :

1. Новгородские и Псковские земли сохранили свою независимость.
2. Вторжение крестоносцев на русские земли было остановлено.

Медиевист А.А. Горский считает, что немецкие крестоносцы “впервые совершили масштабное вторжение на территорию собственно Новгородской земли”. Были захвачены русские города, и самому Новгороду угрожала опасность осады. Получается, что удары, нанесённые Александром Невским крестоносцам в 1241-1242 гг., были отражением всплеска агрессии на Новгородскую землю с Запада. Поэтому некорректно преуменьшать значение Ледового побоища, как это делают историки Дж. Феннел и И.Н. Данилевский.

Отношения с Ордой.

В отношении Золотой Орды Александр Невский вёл гибкую политику подчинения. Как считают исследователи, в период своей поездки в Сарай к хану Батыю, а потом в столицу Монгольской империи – Каракорум князь убедился в несокрушимой мощи Монгольской империи, в невозможности разорённой и ослабленной Руси противиться власти монголо-татар. Именно поэтому Александр отказался от помощи Запада, которую ему предлагал римский папа. В обмен на введение католичества на Руси Запад мог предоставить войско для борьбы с Ордой. Но князь понимал, что силы Запада едва ли смогут изменить ситуацию.

Александр избрал “путь вынужденной покорности Орде, принятию всех её условий” (А.Ю. Карпов). Это проявилось в следующих событиях.

Посажение Александра Невского на великое княжение во Владимире

В 1247-1249 гг. он едет в Сарай и Каракорум, где получает ярлык на великое княжение Киевское. Его брат Андрей получает ярлык на великое Владимирское княжение.

В 1252 году князь Александр снова является в ставку к хану в Орду, где уже получает ярлык на великое Владимирское княжение. Против его брата Андрея хан посылает “Неврюеву рать”, потому что тот вёл независимую от Орды политику.

1257 г. – поездка Александра Невского с другими князьями в Орду, где они почтили хана и поднесли ему дары. В этот же год произошла перепись населения (“взятие в число”) Северо-Восточной Руси баскаками. “Исчисление” произошло и в Новгороде, который поднял мятеж против жестокого обращения с ними татарских чиновников. Князь Александр сурово подавил восстание новгородцев. Перепись была проведена.

В 1262 году Александр Ярославич снова поехал в Орду. Он смог добиться у хана того, чтобы русские войска не участвовали в междоусобной войне между ханом Золотой Орды и великим ханом Монгольской империи. На пути из Сарая во Владимир князь умер.

В заключении необходимо сказать, что Александр Невский – “не просто выдающийся политик, не просто крупнейший государственный деятель переломной эпохи в истории России. Это ещё один из самых почитаемых русских святых, “небесный заступник” земли Русской, как назвали его на Руси” (А.Ю. Карпов). Вскоре после его смерти было составлено Житие Александра Невского .

Фигура князя оказалась актуальной и в XX веке, когда появились фильм С. Эйзенштейна “Александр Невский”, поэма К. Симонова “Ледовое побоище”, кантата С. Прокофьева “Александр Невский” и одноимённый Орден (1942).

Ссылки на литературу:

1. Карпов А.Ю. Великий князь Александр Невский. Молодая Гвардия. М., 2013.
2. Горский А.А. Русь. О славянского расселения до Московского царства. М., 2004.
3. Феннел Дж. Кризис средневековой Руси. М., 1989.
4. Данилевский И.Н. Русские земли глазами современников и потомков (XII-XIV вв.). М., 2001.

Орден Святого Александра Невского

Императорский О́рден Святого Благоверного Князя Алекса́ндра Не́вского (орден Святого Александра Невского) — государственная награда Российской империи с 1725 до 1917 года. Учреждён Екатериной I и стал третьим российским орденом после ордена Св. Андрея Первозванного и женского ордена Св. Великомученицы Екатерины.

Знак ордена представлял собой четырёхконечный прямой крест с расширяющимися концами и характерными двуглавыми орлами, помещёнными между концами креста. В центре креста располагался круглый медальон с изображением конной фигуры Александра Невского. Также к знакам ордена относилась серебряная восьмилучевая звезда с девизом ордена «ЗА ТРУДЫ И ОТЕЧЕСТВО».

История ордена

Орден Святого Александра Невского был задуман Петром I для награждения за военные заслуги. Однако учреждённый уже после его смерти 21 мая (1 июня) 1725 года Екатериной I орден стал использоваться и для поощрения гражданских лиц.

Впервые кавалерами ордена стали 18 человек в день свадьбы дочери Екатерины и Петра I, царевны Анны и герцога Шлезвиг-Гольштейн-Готторпского Карла-Фридриха. Судя по списку награжденных лиц, орден предназначался для награждения не самых высших военных и государственных чинов, соответствующих примерно генерал-лейтенанту или генерал-майору. Однако уже 30 августа (10 сентября) 1725 года, в годовщину перенесения из Владимира мощей святого благоверного великого князя Александра Невского, императрица Екатерина I жаловала орден себе, а также ещё 21 человеку из высшей знати, в том числе польскому королю Августу II и королю Дании Фредерику IV. В список не попал ни один генерал-майор. Орден утвердился как награда для чинов от генерал-лейтенанта и выше.

До царствования Екатерины II орденом Святого Александра Невского наградили около 300 человек. Императрица Екатерина II выдала еще 250 орденов. При Павле I в 1797 году орден впервые получил официальный статут и описание: «Крест красный, имеющий в промежутках двуглавых орлов, а в середине изображение Святого Александра на коне. На другой стороне в белом поле его вензель с Княжескою Короною. Звезда серебряная, в середине которой в серебряном поле вензеловое имя Святого Александра Невского под Княжескою Короною.»

В 1860-е годы, по тогдашней моде, знак ордена нередко покрывали чёрной эмалью.

В Павловское время учреждается особая комиссия из шести кавалеров ордена Александра Невского, которая занималась благотворительной деятельностью на разовые взносы в 200 рублей от вновь награжденных. При Александре I взносы увеличились.

В период войн с Наполеоном 1812—1814 годов орден Святого Александра Невского выдавался 48 раз, из них 14 орденов с бриллиантами. За Бородинское сражение Александр I пожаловал 4 ордена известным генералам Д. С. Дохтурову, М. А. Милорадовичу, А. И. Остерману-Толстому и Н. Н. Раевскому.

Известно 3674 фактов награждений за время существования ордена [1] , наиболее щедро награда раздавалась в 1916 году (105 награждений).

Как государственная награда орден был упразднён в 1917 году.

Орден сохранён в эмиграции домом Романовых как династическая награда [2] . О награждениях орденом после 1917 г. см. статью Пожалования титулов и орденов Российской империи после 1917 года.

29 июля 1942 года в СССР был учреждён новый орден Александра Невского для награждения командного состава Красной Армии. После распада Советского Союза орден был сохранён в системе государственных наград Российской Федерации постановлением Верховного Совета от 20 марта 1992 года, однако до 2010 года российский орден не имел статута и официального описания, награждения им не производились. 7 сентября 2010 года указом Президента России учреждён статут и описание ордена, в соответствии с которыми он вновь стал общегражданской наградой [3] . Знак ордена Александра Невского Российской Федерации воспроизводит дизайн дореволюционного ордена.

Орден Александра Невского является единственной наградой, существовавшей (с определёнными изменениями) в наградных системах Российской империи, Советского Союза и Российской Федерации.

Aleksandr nevski ordenli cəngavərlərimiz

Ekmeleddin İhsanoğlu: “Qayıdış prosesində hər kəs Azərbaycanın yanında olmalıdır”

Hacı Şahini əvəzləyən şəxs barədə maraqlı məlumatlar

Bağban işlədiyi evdə meyiti tapılan Vüsalı qohumları öldürtdürüblər? – ŞOK İDDİA

Dilarə Kazımova: “Tale kartları təqdim edir, biz onları oynayırıq” – FOTO

Bayramovun məktubu BMT Təhlükəsizlik Şurasının sənədi kimi yayıldı

Dövlət sərhədində 60 kiloqramdan çox narkotik aşkarlanıb – FOTO

Rüstəm İbrahimbəyovun qəbirüstü abidəsinin açılışı olub

Kiçik daxmada acınacaqlı vəziyyətdə yaşayan ailə – FOTOREPORTAJ

Ulduz falı: 10 mart, 2023-cü il – Əvvəl fərq etmədiyiniz fürsətləri görəcəksiniz

Sertab Erenerin Bakıdakı konsertindən FOTOREPORTAJ

ABŞ İrana kömək edən Çin şirkətlərinə sanksiyalar tətbiq etdi

Vüqar Əliyev Naxçıvan Baş Gömrük idarəsinin rəisi təyin edilib

Türkiyədə 8 müəssisə karantinə alındı

Masallıda narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsinə görə 12 nəfər saxlanıldı

Gürcüstanda kütləvi etirazlar davam edir – VİDEO

Poqbanın intizamsızlığı başına bəla oldu

Azərbaycanda daha 6 nəfər COVID-19-a yoluxub

Qazaxıstanlı nazir: “Xəzərdə suyun səviyyəsinin 9-30 metr düşəcəyi gözlənilir”

Nazir: “Bu gün qlobal istiləşmə su resurslarına öz təsirini göstərir”

Donmuş Batabat gölündən FOTOREPORTAJ

Moskva sakini 8 martda sevgilisinə hədiyyə almadığı üçün pəncərədən atılıb – FOTO

Növbəti “Kənddən Şəhərə” yarmarkaları fasiləsiz fəaliyyət göstərəcək – FOTO

“Azercell” 2022-ci il üzrə hesabatını açıqlayır – VİDEO

Mikayıl Cabbarov Andris Teikmanis ilə görüşüb – FOTO

X Qlobal Bakı Forumu çərçivəsində ilk panel iclası keçirilib – FOTO

Millət vəkilləri Xızı ilə bağlı hökumətə müraciət edəcəklər

“3-4 dəfə doğurlar, sonra kişilərin arxasınca düşürlər ki, aliment ver. ”

Polşa Ukraynaya “Leopard-2” tankları yolladı

Canni De Byazi Azərbaycan millisi ilə vidalaşır? – YENİLƏNİB

Abşeronda evdən 20 min manatdan çox oğurluq edilib

Zakir Həsənov NATO generalı ilə görüşüb – FOTO

Azərbaycan Milli Teatrının 150, yoxsa 165 illiyi?

Prezident İlham Əliyev Şahzadə Turki Al Faysal Al Saudu qəbul edib

Rusiya-Ukrayna müharibəsi: Ermənistan süqut ərəfəsində – TƏHLİL

Sabahın hava proqnozu AÇIQLANDI

Ulduz falı: 9 mart, 2023-cü il – Köhnə səhvləri düzəltmək imkanınız olacaq

Azərbaycanda daha 36 nəfər COVID-19-a yoluxub, üç nəfər ölüb – FOTO

Ulduz futbolçu Gürcüstandakı etirazlara dəstək oldu

Kral Faysal İslam Araşdırmalar Mərkəzinin İdarə Heyətinin sədri Şuşada olub – FOTO

Azərbaycandakı aqroparklarda buğda əkini sahələri artırılacaq

İran hökuməti 8 Mart tədbirlərinin qarşısını almaq üçün səfərbər olub – VİDEO

Gömrük əməkdaşları ölkəmizə gələn xanım sərnişinləri çiçəklərlə qarşıladılar – FOTO/VİDEO

Fəxrəddin Koca: “Hatayda yoluxucu xəstəliyin yayılması məsələsində diqqətli olmalıyıq”

Emil Mustafayev Azərbaycana görə Ukrayna millisində oynamaqdan imtina edib

Ordubadda 54 evdən silsilə oğurluq edən cinayətkar qrup saxlanılıb

Rumıniya parlamenti Rusiyanın Ukraynaya hücumunu pisləyən qətnamə qəbul edib

Azərbaycanda İT sahəsində fəaliyyət göstərən xanımlar mükafatlandırılacaq

Əli Əsədov Çin Hökumətinin Avropa məsələləri üzrə xüsusi nümayəndəsi ilə görüşüb

Emil Mustafayev Azərbaycana görə Ukrayna millisində oynamaqdan imtina edib

Prezident İlham Əliyev: “Gələn illərdə Avropa İttifaqı ilə ticarətin həcmi artacaq”

İlham Əliyev: “Azərbaycanın Avropaya qaz təchizatı ilbəil artır”

Latviya Prezidenti Heydər Əliyevin məzarını ziyarət edib

Fəxrəddin Koca: “Hatayda yoluxucu xəstəliyin yayılması məsələsində diqqətli olmalıyıq”

İlham Əliyev: “Latviya Prezidentinin bugünkü səfəri sıx əməkdaşlığımızın yaxşı təzahürüdür”

Prezident: “Latviya və Azərbaycan strateji tərəfdaşlardır”

İlham Əliyev: “Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatına sədrlik dövründə çox yaxşı irs qoyub”

Azərbaycanda oynamış tanınmış hücumçu karyerasını başa vurub

Azərbaycanda ənənəvi keçirilən Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu gələn ildən bərpa olunacaq

Prezident İlham Əliyev BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansının ali nümayəndəsini qəbul edib

Bakı Şəhər Dövlət Yol Polis İdarəsi xanım sürücüləri və piyadaları təbrik edib

Azərbaycan və Latviya prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü olub

Ümummilli Lider Heydər Əliyev ilinə həsr olunmuş Biologiya fənnindən bilik yarışması keçirildi

İsmayıllıda 8 Mart – Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibətilə şəhid ailələri ilə görüş keçirilib.

Hatayda qırılma xətti zeytun ağacını iki yerə böldü – VİDEO

İstanbuldan Bakıya avtobus reysi fəaliyyətini bərpa edib? – RƏSMİ AÇIQLAMA

Sumqayıtda şirkətin baş energetiki iş yerində ölüb

Şamaxı rayon Sabirli kəndində Şəhid Cavid Süleymanovun əziz xatirəsinə bulaq kompleksinin açılışı olub.-FOTO/VİDEO

İşdən qovulan əməkdaşı dinlədikdən sonra Maskın verdiyi cavab heyrət doğurdu – FOTO

Güneyli rejissor: “Əhmədinejadın dövründə Urmu gölündən film çəkdiyimə görə həbsdə yatmışam” – MÜSAHİBƏ + FOTO

Şamaxıda qəzaya düşən klub rəsmisinin vəziyyəti ağırdır: Bakıya göndərildi – YENİLƏNİB + FOTO

Şiraz hava limanında yanğın olub – FOTO

8 Martda metronun hərəkət cədvəlində dəyişiklik olacaq

Hatayda zəlzələdən zərərçəkənlər indi də çadırlarda fırtına ilə sınanırlar – VİDEO

Bakıda şirkətə basqın: Şüşələri qırıb.

Prezident: “Azərbaycan və Bolqarıstan arasında ticarət dövriyyəsinin artırılması üçün səylər göstərilməlidir”

Prezident İlham Əliyev: “Azərbaycan ilə Bolqarıstan yaxın və strateji tərəfdaşlardır”

Xalq artisti maaşından gileyləndi

Hosteldə qətl törədən üç uşaq atasına hökm oxundu – VİDEO

Xaçmazda 10 yaşayış məntəqəsinin yolu yenidən qurulur – FOTO/VİDEO

Reklam

Həftənin ən çox oxunanları

Həkim səhvinin qurbanı “Ələkbər əmi” öləcəyi günü öncədən necə öyrənmişdi? – VİDEO

Azərbaycan Respublikasının Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi ədaləti və beynəlxalq hüququ müdafiə kimi qəbul olunur

Ümummilli Lider Heydər Əliyev ilinə həsr olunmuş Biologiya fənnindən bilik yarışması keçirildi

Oğuzda köhnə qəbiristanlıqlarda olan ağaclar kəsilib – FOTO

Məşhur tiktoker həbs edilib

Sabirabadda qadın əvvəl zəhər içdi, sonra özünü yandırdı, əri isə.

Göyçay sakini dəm qazından zəhərlənib, reanimasiyadadır

Şamaxı rayon Sabirli kəndində Şəhid Cavid Süleymanovun əziz xatirəsinə bulaq kompleksinin açılışı olub.-FOTO/VİDEO

“Aeroflot” Gəncəyə uçuşlara başlayır

Yüzlərlə ukraynalı və azərbaycanlı naməlum istiqamətə aparılıb – VİDEO

Quşlarda plastikdən yaranan yeni xəstəlik aşkar edildi

İsmayıllıda 8 Mart – Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibətilə şəhid ailələri ilə görüş keçirilib.

Azərbaycanda oynamış tanınmış hücumçu karyerasını başa vurub

Fəxrəddin Koca: “Hatayda yoluxucu xəstəliyin yayılması məsələsində diqqətli olmalıyıq”

Ordubadda 54 evdən silsilə oğurluq edən cinayətkar qrup saxlanılıb

Hövsələ, iltifat, cəldlik: Peşəkar ofisiant necə olmalıdır? – FOTO

Kürdə suyun səviyyəsi minimum həddən aşağı düşüb

Azərbaycanda ənənəvi keçirilən Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu gələn ildən bərpa olunacaq

Bakı Şəhər Dövlət Yol Polis İdarəsi xanım sürücüləri və piyadaları təbrik edib

Prezident İlham Əliyev BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansının ali nümayəndəsini qəbul edib

Ulduz falı: 4 mart, 2023-cü il – Boş mübahisələrə vaxt itirməyin

Prezident: “Latviya və Azərbaycan strateji tərəfdaşlardır”

“Azərpoçt” MMC-dən silahlı basqında ölən şəxslə bağlı AÇIQLAMA

Vergi və Mühasibatlıq Zirvə Toplantısına sayılı günlər qalır – FOTO

Rəşad Dağlının həbs müddəti artırılıb – YENİLƏNİB + VİDEO

İlham Əliyev: “Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatına sədrlik dövründə çox yaxşı irs qoyub”

Ulduz falı: 10 mart, 2023-cü il – Əvvəl fərq etmədiyiniz fürsətləri görəcəksiniz

Ulduz falı: 9 mart, 2023-cü il – Köhnə səhvləri düzəltmək imkanınız olacaq

İlham Əliyev: “Latviya Prezidentinin bugünkü səfəri sıx əməkdaşlığımızın yaxşı təzahürüdür”

Sabah bəzi yollarda görmə məsafəsi məhdudlaşacaq

Təqvim

« Mart 2023 »
Be	Ça	Ç	Ca	C	Ş	B
1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Maraq

CinemaPlus-da “Dəmir qadın: Neslican” filminin nümayişinə başlanılıb

1 dirhəmə ehtiyacı olan, 10 000 dirhəmi niyə qəbul etmədi?

Misirdə yeni firon sərdabəsi tapıldı

Rusiyadan Tacikistana uçan təyyarədə körpə dünyaya gəldi

Tarixin ilk qadın hökmdarı – Tomris ana

“Xırnik”, yoxsa xurma?

Bahar Muradova: “Müxtəlif nailiyyətlər qazanan gəncləri mükafatlandırmağı qərara aldıq”

Azərbaycanın 1941- 1945 “Aleksandır Nevski”Ordenli Cəngavərlərimiz Baş-Leytnant Kərəm Bəşirov

Azərbaycanın 1941- 1945 “Aleksandır Nevski”Ordenli Cəngavərlərimiz Baş-Leytnant Kərəm Bəşirov
Kərəm Fateh oğlu Bəşirov 1920 –ci ildə Şamaxı rayonu Cabanı kəndində anadan olmuşdur.1938 ci ildə Bakı piyada Məktəbinə daxilolmşdur. Müharibənin başlanması ilə Azərbaycanda yeni birləşmələr yaradılmasına başlanıldı.Belə birləşmələrdən biridə Bakıda 317-ci atıcıdivizy aolmuşdur .Kiçik komanda heyət iBakı Piyada Məktəbinin məzunlarından toplanılmışdır.Leytnant Bəşirov 761-ci atıcı alayına təyin olundu.Burda əvvəlcə minaatan tağımında ,sonra isə minaatan bölüyün komandiri vəzifəsində xidmət etdi.
1941-ci ilin payızında 317 ci atıcı divizya Şimali-Qafqaz hərbi dairəsi heyətinin bazası əsasında yaradılmış 56-cı Ordunun tərkibinə daxil oldu.Noyabrda Rastov-don yaxınlığında divizya vermaxtın 3-cü motorlaşdırılmış korpusunun zərbəsinə məruz qaldı
Burada,Rastov –don da cəsur komandir Bəşirovun döyüşkən xarakteri formalaşmışdı.1942-ci ilin yazında 317-ci atıcı divizya 57-ci ordunun tərkibinə Xarkov hücum əməliyyatında iştirak edirdi.Ordunun birləşməri üçün əməliyyat faciə ilə nəticələndi. Əməliyyatda iştirak edən qoşunların cüzi hissəsi Barvenkova rayonunda mühasirədən çıxa bildi.Düşmən məngənəsindən xilas olanlar sırasında Leytnant
Kərəm Bəşirovda var idi.
Xarkov yaxınlığındakı döyüşlərdə salamat qalmışvə döyüş təcrübəsi olan əsgər və komandirlər 1942 –ci ilin yayında Qızıl Ordunun komandanlığı tərəfindən yenidən formalaşan 317-ci atıcı divizyaya cəlb olundu .Çeçen-İnquş respublikasında formalaşdırılan yeni divizyada leytnant Bəşirova atıcı bölüyə komandirlik etmək etibar olundu.1942 –ci il sentyabrın 14- də bölüyün gənc döyüşçüləri digər bölmələrin döyüşçüləri ilə hərbi and qəbul etdilər. Növbəti gün divizya Qafqazın müdafisinə göndərildi .1942-ci ilin oktyabrında divizya Molqobek istiqamətindəmüdafiə döyüşlərində qələbə üçün lazım olan təcrübə toplayırdı .1943 –cü ilin yanvarında Qızıl Ordunun Qafqazda həlll edici hücumu başlayanda bu artıq möhkəm, qorxmaz hərbi birləşmə idi.Leytnant Bəşirovun bölüyü Proxladnı ,Budenovsk,Georgiyevsk ,Minvodı döyüşlərində özünü yaxşı güstərdi.1943 –cü ilin iyununda Kərəm Bəşirova “Baş- Leytnant” hərbi rütbəsi verildi. Bu dövürdə düşmən Şimali Qafqazdan qovulmuş,317 –ci atıcı divizyanın alayları Krosnadar diyarını düşməndən azad edirdirdilər.
1943-cü ilin iyulunda 22-də Baş- leytnant Bəşirovun bölüyünə yeni tapşırıq verildi –Krosnadar diyarı Klevskaya stansiyası yaxınlığında 1033 yüksəkliyindən almanları qovmaq .Döyüşü düzgün təşkil eden Kərəm Bəşirov döyüşçüləri şəxsən hücuma apardı.Onunn komandirlik etdiyi bölük birinci olaraq düşmən səngərinə daxil oldu və əlbəyaxa döyüş başladı.Bu döyüşdə bölük 35 hitlerçini məhv etdi .Düşmənin müdafiə xəttini yarandan sonra Bəşirov öz döyüşçüləri ilə düşmən mövqeylərinin dərinliyinə irəlləmiş və 3 əsir götürmüşdü.Döyüşün gedişində cəsur komandir yaralansa da,bölmənin hərəkətlərinə rəhbərlik etməyi davam edirdi.56-ci Ordunun qoşunları üzrə 057/n saylı,1943 –cü il 2 avqust tarixli əmrə əsasən döyüşü bacarıqla idarə etməsinə və nümayiş etdirdiyi şəxsi şücayətə görə baş leytnant Kərəm Fateh oğlu Bəşirov Aleksandr Nevski ordeni ilə təltif olundu.
Yaralari sağalsa da, Kərəm Bəşirov Döyüşən orduda artıq xidmət etmək qabliyyətini itirmişdi.1944-cü ilin yanvarında Aleksandr Nevski ordeninin kavaleri baş leytnant Kərəm Bəşirov Xəstəliyə görə Silahlı qüvvələrin ehtiyatına göndərilmiş və doğma kəndə qayıtmışdır.
Kərəm Fateh oğlu Bəşirov həmçinin “Qafqazın Müdafiəsinə görə” və “Almaniya üzərində qələbəyə görə” medalları ilə də təltif olunmuşdur.

Vahid İsmayılov
Şəffaflıq.az