Web viewalqoritm. alqoritm anlayışı, alqoritm xasissələri, alqoritmin yaranma tarixi, dovri

Bloklarn qrafik kild ifad olunmas n Proqram Sndlrinin Vahid Sistemi (PSVS) rivsind standart qbul olunmudur.

Tətbiqi proqramlar və onların təsnifatı

Tətbiqi proqramlar və onların təsnifatı

1. Mətn redaktorları: MsWord? WordPad, Notepad və s.
2. Elektron cədvəlləri: Sheet, Super Calk, Ms Excel, Lotus və s.
3. Qrafik proqramlar: Paint, Power Point, Corel Draw, Photo Shop 3Dstidio MAX və s.
4. Nəşriyyat işləri
5. Verilənlər bazasını idarə edən sistemlər: Fox Pro, Ms Access və s.
6. Prezentasiyaların təqdimatlar) yaradılması üçün Power Point
7. Mühasibat işləri
8. SAPR (layihələşdirilmənin avtomatlaşdırılması) Auto Cad
9. Statistik analiz üçün istifadə olunan proqramlar
10. PC oyunları, öyrədici proqramlar, şəkil və animasiya
11. Şəbəkələri idarə etmək üçün istifadə olunan proqramlar

Alqoritmik dillər

Alqoritmik dillər və ya instrumental proqramlar yuxarıda göstərdiyimiz sinif proqramlarını yaratmaq üçün alətdir. Misal üçün: Turbo Pascal, Java, Delphi, C++ və s.

Windows əməliyyat sistemi.

Windows əməliyyat sisteminin müqayisəli təsnifatı

1. Əsas obyektlər-qovluqlar, proqramlar, sənədlər
2. Shortcut (yarlık, qısa yol)
3. Xüsusi obyektlər: işçi stolu(desktop), məsələlər paneli(task bar), Start düyməsi, My computer və s.

Bəzi əmrlərdən sonra işarəsi göstərir ki, açılan siyahı vardır. işarəsi isə bildirir ki, bu əmrin yerinə yetirilməsi üçün əlavə məlumat verilməlidir. Əmrin sonunda heç bir işarə yoxdursa əmr bir başa yetirilir.

web viewalqoritm. alqoritm anlayışı, alqoritm xasissələri, alqoritmin yaranma tarixi, dovri.

ALQORITM Alqoritm anlayışı, alqoritm xasissələri, alqoritmin yaranma tarixi, dovri alqoritmlər xətti alqoritmlər və budaqlanan alqoritmlər alqoritmlərin novləri Kompyuterdə məsələlərin həlli aşağıdakı mərhələlər ardıcıllığı ilə aparılır: məsələnin qoyuluşu; həll alqoritminin yaradılması; verilənlərin strukturlarının təyini; proqramlaşdırma dilinin seçilməsi və ilkin proqramın tərtibi; proqramın kompyuter dilinə çevrilməsi və sazlanması; işçi proqramın icrası, nəticələrin alınması və təhlili. Müəyyən tip məsələlərin həllində bu mərhələlərdən bəziləri tələb olunmaya bilər. Məsələn, sistem proqram təminatının yaradılmasında məsələnin riyazi təsviri tələb olunmur. Məsələnin qoyuluşu. Məsələnin müvəffəqiyyətli həlli onun düzgün qoyuluşundan asılıdır. Məsələnin qoyuluşu sadə halda aşağıdakıları nəzərdə tutur: ilkin verilənlərin siyahısı, tipi, dəqiqliyi və ölçüləri; dəyişənlərin dəyişmə hədləri, başlanğıc və sərhəd şərtləri; nəticələrin siyahısı, tipi, dəqiqliyi və ölçüləri; məsələnin həllini təmin edən hesabat düsturları və tənlikləri. Həll alqoritminin yaradılması. Bu mərhələdə seçilən həll metoduna uyğun məsələnin həll alqoritmi tərtib edilir. Məsələnin həlli ayrı-ayrı müstəqil bloklara bölünür və həmin blokların yerinə yetirilmə ardıcıllığı təyin edilir. Nəticədə alqoritmin blok-sxemi qurulur. Verilənlərin strukturlarının təyini. Bu mərhələdə alqoritmdə iştirak edən verilənlərin tipinə, formasına, mümkün qiymətlərinə 1

Post on 28-Feb-2018

Documents

Alqoritm anlay, alqoritm xasisslri, alqoritmin yaranma tarixi, dovri alqoritmlr xtti alqoritmlr v budaqlanan alqoritmlr alqoritmlrin novlri

Kompyuterd msllrin hlli aadak mrhllr ardcll il aparlr:

hll alqoritminin yaradlmas;

verilnlrin strukturlarnn tyini;

proqramladrma dilinin seilmsi v ilkin proqramn trtibi;

proqramn kompyuter dilin evrilmsi v sazlanmas;

ii proqramn icras, nticlrin alnmas v thlili.

Myyn tip msllrin hllind bu mrhllrdn bzilri tlb olunmaya bilr. Msln, sistem proqram tminatnn yaradlmasnda mslnin riyazi tsviri tlb olunmur.

Mslnin qoyuluu. Mslnin mvffqiyytli hlli onun dzgn qoyuluundan asldr. Mslnin qoyuluu sad halda aadaklar nzrd tutur: ilkin verilnlrin siyahs, tipi, dqiqliyi v llri; dyinlrin dyim hdlri, balanc v srhd rtlri; nticlrin siyahs, tipi, dqiqliyi v llri; mslnin hllini tmin edn hesabat dsturlar v tnliklri.

Hll alqoritminin yaradlmas. Bu mrhld seiln hll metoduna uyun mslnin hll alqoritmi trtib edilir. Mslnin hlli ayr-ayr mstqil bloklara blnr v hmin bloklarn yerin yetirilm ardcll tyin edilir. Nticd alqoritmin blok-sxemi qurulur.

Verilnlrin strukturlarnn tyini. Bu mrhld alqoritmd itirak edn verilnlrin tipin, formasna, mmkn qiymtlrin v aparlan mliyyatlarna gr onlarn strukturlar seilir. Yni verilnlrin tam, hqiqi, simvol v s. tip olmas, massiv, yaz, stek, nvb, siyah, fayl v s. strukturlarla tkili myynldirilir.

Proqramladrma dilinin seilmsi v ilkin proqramn trtibi. Hazrda proqramladrma n mxtlif dillr mvcuddur. Hll olunan mslnin xarakterin, ttbiq olunan kompyuter n mvcud olan translyatorlara, proqramnn hazrlq sviyysin gr proqramladrma dili seilir. Sonra is mslnin hll alqoritmi sasnda seiln dild proqram trtib edilir. Ona ilkin proqram deyilir.

lkin proqramn kompyuter dilin evrilmsi v sazlanmas. Kompyuter yalnz z dilind ifad olunan proqram icra edir. Kompyuterin z dili is mrlrdn tkil olunur. Kompyuter dilind proqram is alqoritm uyun olaraq yazlm mrlr ardclldr. Bu mrhld proqramladrma dilind yazlm ilkin proqram kompyuter dilin evrilir. Bu i translyator adlanan proqram vasitsil yerin yetirilir. Bu zaman ilkin proqramda buraxlm morfoloji v sintaksis shvlr akar edilib proqramya atdrlr. Shvlr aradan qaldrldqdan sonra trcm prosesi davam etdirilir v kompyuter dilind proqram alnr. Bu proqrama mtlq v ya ii proqram deyilir. Sonra ii proqramn dzgn ilmsini yoxlamaq mqsdi il yoxlama misalnda o, snaqdan keirilir. Proqramdak mntiqi shvlrin akarlanb aradan qaldrlmas prosesin proqramn sazlanmas deyilir.

i proqramn icras, nticlrin alnmas v thlili. Proqram sazlandqdan sonra ondan ttbiqi mslnin hlli n istifad etmk olar. Bu zaman proqram mxtlif ilkin verilnlr dsti n bir ne df icra olunur. Alnm nticlr mtxssis v ya mslni qoyan istifadi trfindn thlil olunur. gr thlil prosesind nticlr istifadini tmin etmirs, o, yeni tlblrini qoya bilr v ya vvlki tlblrd dyiiklik ed bilr. Bu halda yeni tlblrin xarakterindn asl olaraq mslnin qoyuluunda, alqoritmd v ya proqramda myyn dyiikliklr edilir.

Alqoritm v onun xasslri

Alqoritm – verilmi hr hans tip mslnin hlli n yerin yetirilck mliyyatlar ardclldr. mumi kild desk, alqoritm mslnin hll yoludur, baqa szl, mslnin hllini tmin edn formal qaydalar sistemidir.

Bizim hr bir grcyimiz i myyn bir alqoritm saslanr. Msln, yemyin hazrlanma resepti, mebelin quradrlmas zr tlimat, kompyuter proqramlarnn istifadsi n drslik v s. Bu siyahn istniln qdr artrmaq olar.

Alqoritmin dqiq riyazi trifi yoxdur.

Alqoritmin yaranma tarixi

Alqoritm anlay riyaziyyatda eyni tip msllrin hllind mumi metodlarn axtarlmas il laqdar olaraq meydana xmdr. oxrqmli onluq ddlr zrind hesab mllrinin aparlmas qaydalar (alqoritmlri) ilk df IX srin grkmli zbk riyaziyyats l-Xarzm trfindn verilmidir. Alqoritm termini d mhz bu riyaziyyatnn ad il baldr (Algorithmi). Onun hesab elmin dair yazd Hind rqmlri il hesablama kitab adl srinin latnca trcmsi glib biz atmdr. Bu kitab Alqoritm dedi klmlri il balayr. Burada ildiln Alqoritm sz uzun mddt riyaziyyatlar n riyazi sirr olaraq qalmdr. Nhayt, XIX srin 40-c illrind dqiq myyn edildi ki, bu sz L-XARZM sznn latncada dzgn olmayan tlffz nticsind alnmdr.

Mslnin kompyuterd hlli baxmndan alqoritm axtarlan cavablarn alnmas n mslnin verilnlri zrind icra olunan hesab v mntiqi mllr (mrhllr) ardclldr. Bu mrhllrd uyun olaraq hesab v mqayis mllri yerin yetirilir. Mqayisnin nticsindn asl olaraq digr mrhlnin icrasna keilir.

Alqoritmdki hesab mllri arasndak mntiqi mllr kompyuterin qbul ed bilcyi kild verilmlidir. Mntiqi rtlr irisind aadaklar xsusi yer tutur, nki onlarn yaranmas hesablama prosesinin normal gediin imkan vermir:

1. Hesablamada mtlq qiymtc kompyuterd tsvir oluna bilck maksimal dddn byk ddin alnmas;

2. Sfrn v ya mnfi ddlrin loqarifmlrinin hesablanmas;

3. Mnasz hesablamalarn aparlmasna chd gstrilmsi (ms, |x|>1 olduqda, arcsin x v ya arccos x-in hesablanmas) v s.

Alqoritmin sas xasslri

Alqoritm hll ounan mslnin xarakteri il bal olduu n onun yaradlmasnda mumi qaydalar yoxdur. Lakin hr bir hll alqoritmi trtib edilrkn onun myyn tlblr cavab vermsi nzr alnmaldr. Bu tlblr alqoritmin xasslri deyilir.

Alqoritmin sas xasslri aadaklardr:

1. Determiniklik (myynlik)

Alqoritmdki hr bir mrhlnin mzmunu v mrhllrin yerin yetirilm ardcll myyn olmaldr. Bu, alqoritmin myynlik xasssini tkil edir.

Bu xass iki tlbi nzrd tutur:

a) myyn mslnin hlli n qurulmu alqoritm hmin tipdn olan btn msllrin hlli n yararl olmaldr;

b) alqoritm el tsvir olunmaldr ki, ondan ham istifad ed bilsin.

Alqoritmdki mrhllrin v onlar tkil edn mliyyatlarn say sonlu olmaldr ki, onlarn yerin yetirilmsi axtarlan nticy gtirib xara bilsin.

Alqoritmdki mrhllrin hr biri sonlu zaman mddtind yerin yetirilmlidir. Bel diskret zaman mddti takt adlanr.

Hr bir mrhl yalnz vvlki mrhlnin yerin yetirilmsindn sonra balayr.

Alqoritmin tsvir sullar

Alqoritmin tsviri n istifad olunan sas sullar aadaklardr:

Szl tsvir (Tbii dill);

Alqoritmik dill tsvir (proqram);

Qrafik tsvir (Blok-sxem).

Szl tsvir olunan alqoritmin icras insan trfindn aparlr.

Misal. ki ddin 5 v 4 ddlrinin hasilinin taplmas alqoritmin baxaq.

5 v 4 ddlri daxil edilir

vurma cdvlindn istifad edrk 5 x 4 = 20 hasili taplr

20 cavab qeyd olunur

Bu sl alqoritmin ktlvilik xasssini dmdiyindn, az hallarda istifad olunur. Bel ki, alqoritmin bu tsvir sulu myyn bir mslnin ham trfindn baa dlmsini tinldirir, bzi hallarda mmknsz edir.

Alqoritmin n ycam tsvir vasitsi alqoritmik dildir. Bu sul alqoritmin icrasnn kompyuter trfindn yerin yetirildiyi halda daha lverilidir. nki alqoritmik dild tsvir olunan alqoritm hm d mslnin ilkin proqramdr. Lakin bu sul mrkkb alqoritmlrin oxunub baa dlmsini xeyli tinldirir.

Misal. Szl tsvir etdiyimiz alqoritmi alqoritmik dild tsvir edk. ki ddin 5 v 4 ddlrinin hasilinin taplmas alqoritmin baxaq.

alqoritm| a v b ddinin hasilinin taplmas

Qrafik (blok-sxem) sul

Alqoritmin tsvirind n geni ttbiq ediln sul blok-sxem suludur. Bu sulda alqoritm, hr biri myyn funksiyan yerin yetirn bloklar ardcll klind tsvir olunur. Adtn bir blok alqoritmin bir mrhlsin uyun olur. Lakin bir blokda bir ne eyni tipli mrhl v ya ksin, bir mrhl bir ne blokda tsvir oluna bilr. Bloklar hndsi fiqur klind ifad olunur v bir-biri il aquli, yaxud fqi xtlrl birldirilir. gr xtlrin uclarnda istiqamti gstrn ox iarsi yoxdursa, onda keidin aquli istiqamtd yuxardan aaya, fqi istiqamtd is soldan saa verildiyi qbul olunmudur. Lazm gldikd bloklar nmrlnir.

Bloklarn qrafik kild ifad olunmas n Proqram Sndlrinin Vahid Sistemi (PSVS) rivsind standart qbul olunmudur.

Alqoritmin blok-sxemini btv kild qurmaq mslhtdir, lakin lazm gldikd, bloklar birldirn xtlr qrmaq mmkndr. Bu zaman hmin hisslr arasnda laq birldirici evr vasitsil gstrilir. gr blok-sxem bir ne shifd yerlirs, blok-sxemin hisslri arasnda laqlr shifaras birldirici vasitsil yaradlr.

Alqoritmin blok-sxeml tsvirind hr bir mrhlnin mzmunu, mrhllrin icra ardcll, tkrarlanan hisslr (dvrlr) aydn grnr.

Bloklarn rti iarlri

Balanc v ya son –

Prosesin balanmasn v ya sonunu bildirir

Proses (hesab) bloku –

Verilnlrin qiymtini, tsvir formasn v ya yerlmsini dyin mliyyat v ya mliyyatlar qrupu

Verilnlrin kompyuter daxil edilmsi v ya komyuterdn xaric edilmsi

rt (sem, mntiqi blok) –

Myyn rtdn asl olaraq hesablama istiqamtinin seilmsi

Dvri strukturlu alqoritmlrin tsviri

Nticlrin kaza kcrlmsi

Maqnit diskindn verilnlrin daxil v xaric edilmsi

Altalqoritm v ya altproqram –

vvlcdn hazrlanm alqoritmlrdn (altalqoritm) v ya proqramlardan (altproqram) istifad olunmas

Shif daxilind bloklararas laqlrin gstricisi

Mxtlif shiflrd yerln alqoritm hisslri arasnda laqlr

Bloka izahat verilmsi

stniln hesablama prosesi aadak tipik (elementar) alqoritmik strukturlarn kombinasiyasndan tkil olunur:

Xtti alqoritmik struktur

Xtti alqoritmik struktur iki v daha ox prosesin ardcllndan ibart olur. Onun trkibind rt (sem) bloku olmur. Bu strukturu sxematik olaraq bel gstrmk olar:

Xtti alqoritmik struktura aid misa