Analitik həndəsə
17. Мережковский, Д. С. Была и будет. Дневник. : 1910-1914; Невоенный дневник. 1914-1916. – Москва : Аграф, 2001. – 512 с.
Gəncə şəhər Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminə daxil olan yeni kitabların siyahısı
1. Heydar Alıyev and the National Security Agencies.- Baku : İndigo, 2009. – 192 s.
Gəncə şəhər MKS-nin fonduna 2010-cu ildə daxil olan yeni kitablar
Azərbaycan dilində :
Təbiət elmləri bütövlükdə :
1. Ekologiya : mühazirələr toplusu.- Bakı : “Nurlan”, 2010. – 320 s
2. Qurbanzadə, Ağazeynal. Ekologiya: sosial-iqtisadi əsasları=Ecology: socıal-economıcal bases.- Bakı : “Elm”nəşriyyatı, 2010. – 160 s.
3. Xəlilov, Telman. Ekologiya və ətraf mühiti mühafizənin əsasları : dərslik. – Bakı : MBM-R, 2009. – 232 s.
Fizika-riyaziyyat elmləri :
4. Demidoviç, B. P. Riyazi analizdən məsələ və misallar : dərs vəsaiti. 14-cü nəşrdən tərcümə.- Bakı : MBM, 2003. – 556 s.
5. Əliyev, Əli . Ali riyaziyyat : dərs vəsaiti.- Bakı : MBM, 2005. – 488 s.
6. Əliyev, Əli. Müsabiqə imtahanlarına aid çalışmalar : dərslik.- Bakı : “R.N.Novruz-94”, 2004. – 248 s.
7. Əliyev, Əli. Ali riyaziyyata aid çalışmalar. : dərslik.- Bakı : “R.N.Novruz-94”, 2003. – 370 s.
8. İqtisadçılar üçün ali riyaziyyat kursuna aid məsələ və misallar : dərslik.- Bakı : n.y., 2010. – 704 s.
9. Əliyev, Əli. Ali riyaziyyatdan məsələ və misallar : dərs vəsaiti. – Bakı : “R.N.Novruz-94”, 2001. – 270 s
10. Riyazi analizdən çalışma və məsələlər : dərs vəsaiti.-Bakı : Ləman nəşriyyat poliqrafiyası, 2008. – 535 s.
11. Riyaziyyat. Məsələ və misallar : dərs vəsaiti. I hissə.- Bakı : ADPU, 2008. – 233 s.
12. Qasımova, Sənubər. Analitik həndəsədən mühazirələr. : ali məktəblər üçün dərs vəsaiti. – Bakı : Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2006. – 368 s.
13. Cəbrayılov, M.S.Riyazi analiz : (Birdəyişənli funksiyanın diferensial hesabı) dərs vəsaiti. – Bakı : ADPU, 2010. – 450 s.
14. Alməmmədov, Musa. Riyazi analiz,ehtimal nəzəriyyəsi və riyazi statis-tikadan mühazirələr : İqtisad universitetləri üçün dərslik.- Bakı : N.Y., 2010. – 656 s.
15. Əliyev, A. H. Riyazi proqramlaşdırma : (kompüter yönümlü yanaşma)Dərs vəsaiti.- Bakı : İqtisad Universiteti, 2010. – 477 s.
16. Muxtarov, A. İ. Kvant mexanikası :dərs vəsaiti.- Bakı : Bakı Universiteti, 2007. – 660 s.
17. Nəsirov, V. İ. Elektrik və maqnetizm : dərs vəsaiti.-Bakı : Adiloğlu, 2008.- 392 s.
18. Quluzadə, Cəfər. Klassik astronomiya : dərslik. – Bakı : Bakı Universiteti, 2007. – 251 s.
Kimya elmləri :
19. Kimya:ümumtəhsil məktəblərinin təbiət elmlərinə istiqamətlənmiş sinifləri və kimya təmayüllü liseylər üçün dərs vəsaiti.- Bakı : Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2007. – 480 s.
20. İsmayılov, Ə. H. Üzvi kimya : dərslik.- Bakı : maarif, 2005. – 440 s.
21. Məhərrəmov, A. M. Üzvi kimya : ali məktəblərin biologiya ixtisasları üçün dərslik.- Bakı : Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2007. – 384 s.
22. Məsimov, E. Ə. Polimerlərin fiziki kimyası : dərslik.- Bakı : Bakı Universi-teti, 2010. – 416 s.
Yer haqqında elmlər : geodeziya, geofizika, geologiya və coğrafiya
23. Paşayev, N. Ə. Azərbaycanın Respublikasının iqtisadi, sosial və siyasi coğrafiyası. : problemlər,prosseslər,konstruktiv aspektlər. – Bakı : Çıraq, 2010. – 416 s.
24. Mirzəcanzadə, Azad. İxtisasa giriş : nəft və qaz profilli ali məktəblər üçün dərs vəsaiti. – Bakı : Qanun, 2010. – 432 s.
25. Faydalı qazıntı yataqlarının axtarışı və kəşfiyyatı : dərslik. – Bakı : Bakı Universiteti, 2007. – 396 s.
26. Cabbar İsrafil oğlu. Azərbaycanın mineral xammal yataqlarının sənaye genetik tipləri, iqtisadi və ekoloji qiymətləndirilməsi.- Bakı : Elm, 2009. – 160 s.
27. Qurbanzadə, Ağazeynal. Ölkəşünaslıq : regional iqtisadi inkişaf modeli. – Bakı : Kooperasiya, 2008. – 308 s.
Biologiya elmləri :
28. Əliyev, Ə. H.İnsan və heyvan fiziologiyası : 2 cilddə.- I cild : bakalavr hazırlığı üçün dərslik. – Bakı : Bakı Universiteti, 2007. – 416 s.
29. Əliyev, Ə. H. İnsan və heyvan fiziologiyası : 2 cilddə.- II cild : bakalavr hazırlığı üçün dərslik. – [S. l. : s. n.]. – 30.00 AZN
30. Sultanov, Rauf. Ümumi ekologiya : dərslik. – Bakı : Bakı Universiteti, 2010. – 384 s.
31. Qasımov, N. A. Bitki fiziologiyası : dərslik. – Bakı : Bakı universiteti, 2008. – 484 s.
32. Afrika : heyvanlar aləmi.- Bakı : Çaşıoğlu, 2009. – 64 s.
33. Asiya : heyvanlar aləmi .- Bakı : Çaşıoğlu, 2009. – 64 s.
34. Avropa : heyvanlar aləmi.- Bakı : Çaşıoğlu, 2009. – 64 s.
35. Avstraliya və Antarktida : heyvanlar aləmi. – Bakı : Çaşıoğlu, 2009. – 64 s.
36. Azərbaycan : heyvanlar aləmi.- Bakı : Çaşıoğlu, 2009. – 64 s.
37. Cənubi Amerika : heyvanlar aləmi.- Bakı : Çaşıoğlu, 2009. – 64 s.
38. Şimali Amerika : heyvanlar aləmi. – Bakı : Çaşıoğlu, 2009. – 64 s.
Texnika. Texniki elmlər:
39. Kərimov, S. Q. İnformasiya sistemləri. – Bakı : Elm, 2008. – 676 s.
40. İnformakita və kompüterləşmənin əsasları:dərslik.-Bakı:”MSV Nəşr”,2009. – 880 s.
41. Əhmədov, Ə.C. İ. Tortların hazırlanması. – Bakı : Gənclik, 2010. – 150 s.
42. Əhmədov, Əhməd-Cabir İsmayıl o. 1001 şirniyyat.- Bakı : [s. n.],2009.-288 s.
43. Əhmədov, Əhməd-Cabir. 1002 şirniyyat. – Bakı : Gənclik, 2010. – 395 s.
44. Şirniyyat məmulatları : tort, rulet, bulka, peçenye, pirojna, piroq. – Bakı : [s. n.], 2007. – 208 s.
45. Salatlar,şirələr,kompotlar. – Bakı : [s. n.], 2009. – 160 s.
Xüsusi heyvandarlıq :
46. Ev heyvanları = Домашние животные : kiçik məktəb yaşlı uşaqlar üçün. – Bakı : Letterpress, 2009. – 22 s.
47. Bayramoğlu, Nəsib. Arı və demokratiya. – Bakı : Çinar-Çap, 2007. – 118 s.
Kliniki təbabət bütövlükdə :
48. Tibb bacısının məlumat kitabı. – Bakı : Çıraq, 2008. – 528 s.
İctimai elmlər bütövlükdə :
49. Qərbi Avropada və ABŞ-da sosiologiya tarixi : dərslik. – Bakı : Turan Nəşr evi, 2010. – 716 s.
50. Qolenkova, Z. T. Ümumi sosiologiya : dərslik. -Bakı:Diplomat, 2007. -494 s.
51. Tatarova, Q. Q. Sosiologiyada məlumatların təhlili metodologiyası giriş : dərslik. – Bakı : Turan nəşrlər evi, 2010. – 324 s.
52. Əlirzayev, Ə. Q. Sosial sferanın iqtisadiyyatı və idarə edilməsi : dərs vəsaiti.- Bakı : İqtisad Universiteti, 2010. – 326 s.
53.. Hüseynova, A. M. Statistikanın ümumi nəzəriyyəsi : dərs vəsaiti.- Bakı : Səda, 2008. – 246 s.
54. Statistika nəzəriyyəsi : dərs vəsaiti.- Gəncə : n.y., 2010. – 586 s.
Tarix. Tarix elmləri :
55. Azərbaycan tarixi : uzaq keçmişdən 1870-ci ilə qədər. – Bakı:Çıraq, 2009. – 872 s.
56. Azərbaycan tarixi : dərslik.- I cild : Ən qədim zamanlardan XX əsrədək. – Bakı : Çıraq, 2007. – 720 s.
57. Əlibəyzadə, Elməddin. Azərbaycanşünaslığa giriş. – Bakı : Ozan, 2010. – 856 s. : şəkil 4 s.
58. Gəncə tarixinin aktual problemləri:II elmi-praktik konfransın materialları. – Gəncə : Elm, 2010. – 362 s.
59. XX əsr Azərbaycan tarixi : 2 cilddə.- II cild.- Bakı : Təhsil, 2009. – 560 s.
60. Qaraoğlu, Fazil. Ermənilər və həqiqətlər : rəsmi sənədlərlə.- III cild. – Bakı : Nurlar, 2008. – 344 s.
61. Qaraoğlu, Fazil. Ermənilər və həqiqətlər : rəsmi sənədlərlə.- I cild. – Bakı : Nurlan, 2007. – 400 s.
62. Qaraoğlu, Fazil. Ermənilər və həqiqətlər : rəsmi sənədlərlə.- II cild. – Bakı : Nurlar, 2008. – 439 s.
63. Yusifov, Yusif. Qədim Şərq tarixi : dərslik. – Bakı : Çıraq, 2007. – 544 s
64. Azərbaycan aviatorları Böyük Vətən müharibəsində :biblioqrafiya; Qələbə-65. – Bakı : M.F.Axundov ad.Azərbaycan Milli Kitabxanası, 2010. – 81 s.
65. Məmmədov, İsaq. Azərbaycan tarixi : (XX əsr-XXI-ci əsrin əvvəlləri) Mühazibələr kursu. – Bakı : UniPrint, 2009. – 326 s.
66. Məmmədov, İsaq. Siyasi tarix XX əsr : dərslik.- Bakı : Çıraq, 2006. – 352 s.
İqtisadiyyat. İqtisadiyyat elmləri :
67. Əliyev, Ramil. İqtisadi təhlilin nəzəriyyəsi : qiyabi təhsil alan tələbələr üçün dərs vəsaiti. – Bakı : İqtisad Universiteti nəşriyyatı, 2001. – 127 s.
68. İqtisadi nəzəriyyə : dərslik. – Bakı : Çaşıoğlu, 2001. – 692 s.
69. İqtisadi nəzəriyyə. Mikroiqtisadiyyat-1,2=Экономическая теория. Микроэкономика-1,2 : mezoiqtisad; Rusiya Federasiyası Təhsil Nazirliyi tərəfindən iqtisad yönümlü ixtisas və istiqamətlər üzrə təhsil alan ali məktəb tələbələri üçün dərslik kimi tövsiyə edilmişdir. – Moskva : Daşkov və Ko, 2009. – 922 s.
70. Kərimov, Elsevər. İqtisadi nəzəriyyə : mikro-Makroiqdisadiyyat. dərslik. – Bakı : Vətən, 2010. – 634 s.
71. Azərbaycan iqtisadi və sosial coğrafiyası. – Bakı : Bakı Universiteti, 2010. – 496 s.
72. Əliyev, Teyyub. İnformasiyanın iqtisadiyyatı : dərs vəsaiti. – Bakı : Elm, 2008. – 220 s.
73. İsmayılov, G. İ. İnformasiya iqtisadiyyatı : dərslik.- Bakı : “Çənlibel”NPM, 2010. – 332 s.
74. İdarə etmənin əsasları.- Bakı : Nurlar, 2009. – 142 s.
75. Musayev, Eynulla Əliağa oğlu. Kargüzarlığın təşkili : dərs vəsaiti. – Bakı : Qanun, 2010. – 628 s.
76. Abbasov, Qəzənfər. Mühasibat uçotunun nəzəriyyəsi : dərslik.- Bakı : İqtisad Universiteti Nəşriyyatı, 2009. – 382 s.
77. Mahmudov, İ. M. İqtisadi təhlil : dərslik.- Bakı : İqtisadi Universiteti, 2010. – 796 s.
78. Göyçaylı, Şövqi.Təbiətdən istifadənin iqtisadi ve ekoloji əsasları=Економи-ческие и екологические основы природопользования=Ecological and economical basis of the nature management : dərslik.- Bakı : MBM, 2009. – 231 s.
79. Vəliyev, Zaur. Büdcə : nəzəriyyə və praktika. – Bakı : n.y., 2010. – 533 s.
80. Vergilər və vergitutma : dərslik. – Bakı : ?, 2010. – 512 s.
81.Zeynalov, V. Z. Beynəlxalq maliyyə : dərs vəsaiti.- Bakı : Azərnəşr, 2010. – 320 s.
82. Heyq, Pol. Marketinq tədqiqatı praktikada : bazarın öyrənilməsinin əsas metodları. – Bakı : İqtisadi Universiteti, 2010. – 328 s.
83.Kotler, Filip. Marketinq menecment. – Bakı : İqtisad universiteti, 2010.-470 s.
84. Ələkbərov, Ə. H. Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər : ali məktəblər üçün dərslik. – Bakı : Çaşıoğlu, 2010. – 652 s.
85. Ağakərimov, M. M. Otel : dərs vəsaiti. – Bakı : R.N. Novruzov-94, 2008. – 329 s.
Siyasət. Siyasi elmlər :
86. ABŞ Demokratiyası haqqında əsas mətnlər. – Bakı : FAR CENTRE, 2005. – 487 s.
87. Əfəndiyev, Məcid. Siyasi elm : təkmilləşmiş və tamamlanmış nəşri.- Bakı : “Siyasət”nəşriyyatı, 2010. – 862 s
88. Türkel, Yadigar. Politologiya : açıqlamalarla sözlük.-Bakı : Səda,2006. -228 s.
Daxili siyasət. Daxili vəziyyət :
89. Bayramova, Rəna. Azərbaycan Rəhbərliyində ixtilaflar və daxili siyasi çəkişmələr : 1920-1925-ci illər. – Bakı : Elm, 2007. – 196 s.
90. Heydər Əliyev Fondu-5 il. : biblioqrafik göstərici. – Bakı : M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası, 2009. – 233 s.
91. Pənahov, İlham. Uğurlu siyasətin təntənəsi. – Bakı : Qismət, 2010. – 352 s. 92. 92. Demokratiya: Gediləsi uzun bir yol : demokratiya və antidemokratiya antologiyası: (e.ə. 430- b.e.1998). – Bakı : Əbilov, Zeynalov və oğulları, 2002. – 446 s.
93. Həsənov, Əli. Geosiyasət : nəzəriyyələri, metodologiyası, aktorları, tarixi, xarakteristi-kası, anlayışları: dərslik.- Bakı : Aypara-3, 2010. – 604 s.
94. Həsənov, Əli. Müasir beynəlxalq münasibətlər və Azərbaycanın xarici siyasəti : dərslik.- Bakı : Azərbaycan, 2005. – 752 s.
95. Protopopov, A. S. Beynəlxalq münasibətlər və Rusiyanın xarici siyasəti tarixi 1648-2005 : dərslik.- Bakı : Qanun, 2009. – 444 s.
Hüquq. Hüquq elmləri :
96. Qanunvericilik testlərdə. – Bakı : Qanun, 2010. – 472 s.
97. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası. – Bakı : Bakı Çap Evi,2011. – 56 s.
98. İnsan hüquqları : книга, изданная до 1825г. – Bakı : Adiloğlu,2008. – 1232 s. 99. Həsənov, Əli. Azərbaycanın və xarici ölkələrin siyasi sistemləri : dərs vəsaiti.- Bakı : “Azərbaycan”nəşriyyatı, 2007. – 248 s.
100. Abdullayev, Abduləli. İnzibati hüquq : dərslik. – Bakı : Qanun, 2008.-800 s. 101.Həsənov, Simran. Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin kom-mentariyası : xüsusi hissə:. – Bakı : Qanun, 2010. – 464 s.
102. Hanter, David. Ətraf mühit haqqında beynəlxalq hüquq və siyasət : книга, изданная до 1825г. – Bakı : Adiloğlu, 2008. – 1720 s.
103 Qafarov, Zavər. Beynəlxalq xüsusi hüquq : учебные программы. – Bakı : Qanun, 2007. – 392 s.
Hərbi iş. Hərbi elm :
104. Ocaqov, H. O. Fövqəladə hallarda həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi : mülki müdafiə (Mühafizə). dərslik. – Bakı : Çaşıoğlu, 2010. – 400 s.
Mədəniyyət. Elm. Maarif :
105. Məmmədov, Fuad. Kulturologiya effektivli həyat və fəaliyyətə aparan yol kimi : təriflər, düsturlar, mədəniyyət müddaları, ayrı-ayrı məqalə, məruzə və çıxışlar. – Bakı : Çıraq, 2008. – 400 s.
Təhsil. Pedaqoji elmlər :
106. Rüstəmov, Fərrux. Pedaqogika tarixi : dərslik. – Bakı : Elm və təhsil, 2010. – 752 s.
107. Mən məktəbə hazırlaşıram : oyunla qurulmuş dərslərin müasir metodikası.. – Bakı : KM, 2009. – 80 s.
108. Rüstəmova, Gülarə. İnkişafetdirici tapşırıqlar : 3-5 yaşlı uşaqlar üçün. Diqqətli olmağı və düşünməyi öyrənirəm. – Bakı : Çaşıoğlu, 2009. – 56 s.
109. Rüstəmova, Gülarə. Balaca riyaziyyatçı : 3-4 yaşlı uşaqlar üçün. Sadə riyazı təsəvvürlərin formalaşması üçün tapşırıqlar. – Bakı : Çaşıoğlu,2008. – 72 s.
110. Rüstəmova, Gülarə. Düşünməyi öyrənirəm : istedadlı uşaqlar üçün tapşırıqlar. – Bakı : Şərq-Qərb, 2008. – 80 s.
111. Əkbərov, Nazim. Məktəbdə əxlaq və davranış qaydaları : dərs vəsaiti.- Bakı : Bərəkət, 2009. – 80 s.
112. Kazımov, Nurəddin. Pedaqoji ustalığın problemləri : dərs vəsaiti.- Bakı : Çaşıoğlu,2009.- 296 s.
Bədən tərbiyəsi və idman :
113. Ağakərimov, Müzəffər Mehdi. Ekskursiya və ekskursiya rəhbəri : dərs vəsaiti. – Bakı : Oskar NPM, 2006. – 176 s.
114.Yeganlı, Siyavuş . Turizm : dərs vəsiti. – Bakı : Təhsil, 2006. – 324 s.
Kütləvi informasiya vasitələri. Kitab işi :
114. Tahirli, Abid. Azərbaycan mühacirət mətbuatı (1921-1991) : məlumat-soraq kitabı. – Bakı : Çinar-çap, 2007. – 182 s.
Kitabxana işi. Kitabxanaşünaslıq Biblioqrafiyaşünaslıq. Biblioqrafiya :
115. Xələfov, Abuzər. Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi : 3 hissədə.- III hissə : dərslik. – Bakı : bakı Universiteti, 2010. – 432 s.
Dilçilik :
116. Abbasov, Abbas. Englısh for begınners : dərslik. – Bakı : Turan evi, 2010. – 352 s.
117. Məzəmli, Fərhad.Azərbaycan dilində fars sözləri lüğəti.-Bakı :”Çıraq”nəş-riyyatı,2004.- 200 s..
118. Mirzəyev, Osman. Adlarımız : 70 illik yubiley buraxılış. A. Ş. – Bakı : Qanun, 2007. – 268 s.
119. İngiliscə-Azərbaycanca şəkilli lüğət : 2500 müxtəlif söz,3000-dən çox şəkil. – Bakı : Turan evi, 2010. – 160 s.
Folklor. Folklorçuluq :
120. Balaca qırmızıpapağın əhvalatı və başqa nağıllar.- Bakı : n.y., 2010.- 55 s.
121. Dovşanla tısbağanın əhvalatı və başqa nağıllar. – Bakı :n.y., 2010. – 55 s.
122. Qaya, İsmayıl. Bir lətifə de. – Bakı : Xəzər, 2010. – 88 s.
123. Küllücənin əhvalatı və başqa nağıllar. – Bakı : n.y., 2010. – 55 s.
124. Pinokkionun əhvalatı və başqa əhvalatlar. – Bakı : n.y., 2010. – 56 s.
125. İbrahimova, Gülzar. Bir zalım şah vardı : nifrət, dəhşət, məhəbbət dolu nağıllar. – Bakı : Oskar, 2010. – 176 s.
126. Nəbiyev, Azad. Azərbaycan xalq ədəbiyyatı.- I hissə.- Bakı : Çıraq, 2009. – 640 s
127. Abbasov, Abbas. Dıctıonary of englısh-azerbajanıan proverbs and sayıngs= İngiliscə- Azərbaycanca atalar sözləri və zərb-məsəllər lüğəti. – Bakı : Turan evi, 2009. – 472 s.
Ədəbiyyatşünaslıq :
128. Kazımov, Qəzənfər. Seçilmiş əsərləri : 10 Cilddə.- VII cild : Dil, tarix, poeziya. – Bakı : Nurlan, 2009. – 576 s.
129. Kazımov, Qəzənfər. Seçilmiş əsərləri : 10 Cilddə.- VIII cild : Azərbaycan dilində tabeli mürəkkəb cümlənin inkişaf tarixi, XIX əsr Azərbaycan ədəbi dilinin sintaksisi, Filologiyamız XX əsrin II yarısı,XXI əsrin əvvəllərində: rəylər,mülahizələr. – Bakı : Nurlan, 2009. – 544 s.
130. Kazımov, Qəzənfər. Seçilmiş əsərləri : 10 Cilddə.- X cild : Məqalələr rəylər 2009- yanvar 2010. – Bakı : Nurlan, 2009. – 560 s.
131. Pənah, Gülxani. Mir Cəlalın elmi – nəzərigörüşləri. – Bakı : Poeziya günü, 2009. – 526 s.
Bədii ədəbiyyat (Əsərlər) :
132. Abdullayev, Çingiz. Monte-Mario təpəsində ölüm : roman. – Bakı : ?, 2005. – 160 s.
133. Abdullayev, Çingiz. Onun qəlbinin üçdə bir hissəsi : roman.- Bakı : n.y., 2010. – 256 s.
134. Abdullayev, Çingiz. Unudulmuş röya : художественная лит-ра. – Bakı : Çıraq, 2006. – 216 s.
135. Abdullayev, Çingiz. Quba kapriççosu : художественная лит-ра. – Bakı : Nurlar, 2008. – 224 s.
136. Abdullayev, Çingiz. Payız madriqalı : книга, изданная до 1825г. – Bakı : Nurlan, 2009. – 200 s.
137. Abdullayev, Çingiz. Yalnız özümüzünkülər : roman. – Bakı : [s. n.], 2007. – 204 s.
138. Abdullayev, Çingiz. Bir ümman nifrət : povest. – Bakı : Çıraq, 2004. – 144 s.
139. Abdullayev, Çingiz. Qisasın ölçüsü. – Bakı : Çıraq, 2008. – 320 s.
140. Abdullayev, Çingiz. Döyüşçünün yolu. – Bakı : Çıraq, 2007. – 304 s.
141. Abdullayev, Çingiz. Centlmen sövdələşməsi. – Bakı : Çıraq, 2009. – 352 s.
142. Abdin, Tofiq. Poeziya. – Bakı : Vektor, 2009. – 336 s.
143. Abdullayev, Çingiz. Etiraflar vadisi. – Bakı : Çiraq, 2009. – 280 s.
144. Abdullayev, Çingiz. Məhəbbət və nifrətin zirvəsi.- Bakı :Çıraq, 2009.-240 s. 145. Abdullayev, Çingiz. Kandaqardan Agent : roman. – Bakı : Eksmo, 2010. – 320 s.
146.Abdullayev, Çingiz. Paralel həyat : yeni roman. – Bakı : [s. n.], 2010. – 304 s. 147. Altun, Mələk. Dostluğun şərti. – Bakı : Bərəkət, 2010. – 78 s.
148. Aydın, Çingiz. Yaxşılıq çələngi. – Bakı : Xəzər, 2009. – 96 s.
149. Azaflı, Mikayıl. De kimdən küsüm : şeirlər . – Bakı : Çıraq, 2010. – 216 s.
150. Cəfərov, Ramiz. Ləğv edilmiş tapşırıq. – Bakı : Çıraq, 2005. – 368 s.
151. Elatlı, Elxan. Görünməyən izlər : roman. – Bakı : İdeal-Print, 2010. – 320 s.
152. Elatlı, Elxan. Cəhənnəmdən gələn səs : roman. – Bakı : MBM, 2009. – 368 s 153. Elatlı, Elxan. Yeddinci mərtəbədə qətl : hekayə. – Bakı : MBM-R,2009.-116 s.
154. Elatlı, Elxan. Xəyanət : roman (yetkinlik yaşına çatmayanların oxunması məsləhət deyil). – Bakı : MBM, 2008. – 336 s.
155. Elatlı, Elxan. Pəncərədə görünən kölgə : detektiv roman. – Bakı : Min bir mahnı, 2009. – 160 s.
156. Elatlı, Elxan. İtmiş qızın axtarışı : roman. – Bakı : MBM-R, 2009. – 104 s.
157. Elatlı, Elxan. Dilənçi qadının sirri : roman. – Bakı : MBM, 2009. – 160 s.
158. Əlioğlu, Çingiz. Aynabənd : yeni şeirlər və poema. – Bakı : Çinar-Çap, 2009. – 344 s.
159. Güney, Fazil. Qara qan: tarixi roman.- 1 kitab. -Bakı : Elm və Həyat, 2002. – 462 s.
160. Güney, Fazil. Qara qan : tarixi roman.- 2 kitab. – Bakı : Apostrof, 2009. – 456 s.
161. Həsənli, Sura. Köçün bəlası : azərb. dilində. – Bakı : Təfəkkür, 2005. – 212 s.
162. Həsənli, Sura. Qəlbimdə yurd həsrəti var : şerlər. Azərb.dilində.- Bakı : Təfəkkür, 2005. – 112 s.
163. Həsənli, Sura. Barışmam səninlə, barışmam dünya : şerlər. Azərb. dilində. – Bakı : Təfəkkür, 2004. – 92 s.
164. Həsənli, Sura. Ana arzusu : художественная лит-ра. – Bakı : MBM, 2010. – 304 s.
165. İbrahimova, Gülzar. Tapmacalar / G İbrahimova. – ? : ?, ?. – 28 s.
166. İbrahimova, Gülzar. Min bir nağıl : 2 kitab.- I kitab : Mən uşaq deyiləm : nağıl və hekayələr. – Bakı : Oskar, 2010. – 108 s.
167.Ibrahimova , Gülzar. Min bir nağıl : 2 kitab.- 2 kitab : Dostlarım məndən qaçar : dünya Uşaq Ədəbiyyatından iqtibaslar. – Bakı : Oskar, 2010. – 108 s.
“Dostlarım məndən qaçar” Müəllifin III kitabı da bu günlərdə uşaqları sevindirəcək.
168. Kazımov, Tahir. Cəhənnəmə aparan yol və ya mənəviyyatsız qisas : dedektiv roman. – Bakı : Nurlan, 2010. – 484 s.
169. Qaradağlı, İslaməli. İnsanılığın dastanı. – Bakı : Nərgiz, 2009. – 428 s.
170. Pamuk, Orxan. Mənim adım qırmızı : roman. – Bakı : Qanun, 2007. – 612 s.
171. Rəşidqızı, Vəfa. İbn Sina sevgilisini soraqlayır : povest. – Bakı : Nərgiz, 2009. – 132 s.
172. Sadıq, Fikrət. Halbuki. – Bakı : Nərgiz, 2010. – 392 s.
173. Şəms, Rəfiqə. Göydən zənbillə düşdük. – Sumqayıt : Dərələyəz-M, 2010. – 32 s.
174. Varis. Sonuncu ölən ümidlərdir : roman. – Bakı : Qanun, 2010. – 352 s. 175.Varis. Sənə inanıram : roman. – Bakı : Apostrof, 2010. – 352 s.
176. Varis. Bir ovuc torpaq : roman. – Bakı : Vektor, 2009. – 320 s.
177. Vahidxan, Məşədi. Neynəva : художественная лит-ра. – Bakı : Şirvannəşr, 2008. – 616 s.
İncəsənət. Sənətşünaslıq :
178. Əliqismət Lalayev – həyat rejissoru.- Bakı : Qanun, 2010. – 248 s.
179. Lalayev, Əliqismət. Azərbaycan-Orta Asiya teatr əlaqələri. – Bakı : Nağıl evi, 2009. – 196 s.
Din. Fəlsəfə. Psixologiya :
180. Hub, Musa. Hər yönü ilə qurban. – Bakı : Xəzər, 2010. – 200 s.
181. İmanov, Həmid. Fəlsəfənin əsasları : dərs vəsaiti BDU-nun Sosial elmlər və psixologiya fakültəsinin Elmi Şurası tərəfindən təsdiq edilmişdir. – Bakı : Turan evi, 2009. – 441 s.
182. Imanov, H. R. Məntiq : dərslik.- Bakı : Dərələyaz, 2010. – 216 s.
183. Abbasova, Qızılgül . Sosial fəlsəfə. – Bakı : Ayna Mətbu Evi, 2001. – 508 s. 184. Əkbərov, Nazim. Ailə və Cəmiyyətdə əxlaq və davranış qaydaları.-Bakı : Bərəkət, 2009.-78 s.
185. Nəsibli, Aytən. Xatun : qadınların stolüstü kitabı. – Bakı : Nərgiz, 2004. – 416 s.
186. İhsanoğlu, Haqqı. Beynimizin sirləri. – Bakı : Xəzər, 2008. – 127 s.
Ümumi xarakterli ədəbiyyat :
187. Azərbaycan torpağı : məktəblilər üçün.- Bakı : Zaman Azər, 2009. – 64 s.
188. Kaplan, Aslı. Nə? necə? nə üçün?. – Bakı : Bərəkət, 2010. – 110 s.
Biblioqrafik vəsaitlə
189. Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkşafı :dövlət Proqramının həyata keçirilməsinə dair materiallar:biblioqrafik göstərici. – Bakı : M.F.Axundov ad.Azərbaycan Milli Kitabxanası, 2009. – 345 s.
190. Yeni kitablar. Anatasiyalı biblioqrafik göstərici 2009 : 2009-cu ilin üçüncü rübündə M.F. Axundov adına Milli Kitabxanaya daxil olan yeni kitabların annotasiyalı biblioqrafik göstəricisi. – Bakı : M.F.Axundov ad.Azərbaycan Milli Kitabxanası, 2009. – 234 s.
Rus dilində :
История :
1. Сараллы, Сенубер.Украденная история Геноцид.-Баку:Нурлан, 2008. – 704 с.
Всемирные фольклоры :
2. Журинский, А. Н. Загадки народов Востока : систематизированное собрание. – Москва : ОГИ, 2007. – 536 с.
Литературоведение :
3. Гиппиус, В. Гоголь : воспоминания,письма,дневники. – Москва : Аграф, 1999.- 464 с.
4. Громова, Н. А. Достоевский : документы, дневники, письма, мемуары, отзывы литературных критиков и философов. – Москва Аграф, 2000. – 240 с. 5. Энгельгардт, Б. М. Феноменология и теория словесности : книга, изданная до 1825г. – Москва : Новое литературное обозрение, 2005. – 464 с. 6. Мочалова, О. А. Голоса Серебряного века. : поэт о поэтах. – Москва : Мол.гвардия., 2004. – 302 с.
7. Чуковский, Н. К. О том, что видел : воспоминания.Письма. – Москва : Молодая гвардия, 2005. – 687 с.
8. Пелевин, В. Омон Ра : желтая стрела . – Москва : Вагриус, 2004. – 240 с.
9.Пелевин, В. Generation “П” : художественная лит-ра.- Москва : Вагриус,2004. – 336 с.
10. Пелевин, Виктор. Жизн насекомых : художественная лит-ра. – Москва : Вагриус, 2004. – 240 с .
11. Пелевин, В. Жизнь насекомых : художественная лит-ра. – Москва : Вагриус, 2003. – 224 с.
12. Саид, Курбан. Али и Нино : роман. – М. : “Ад Маргинем Пресс”, 2009. – 336 с.
13. Плутарх. Исида и Осирис : художественная лит-ра. – Москва : Эксмо,2006.- 464 с.
14. Светоний, Г. Т. Жизнь двенадцати цезарей : гай Светоний Транквилл. – Москва : Эксмо, 2007. – 608 с.
15. Эйхенбаум, Б. М. Мой временник.Маршрут бессмертие.:художествен-ная лит-ра. – Москва : Аграф, 2001. – 384 с.
16. Коцебу, А. Достопамятный год моей жизни:Воспоминания : художественная лит-ра. – Москва : Аграф, 2001. – 320 с.
17. Мережковский, Д. С. Была и будет. Дневник. : 1910-1914; Невоенный дневник. 1914-1916. – Москва : Аграф, 2001. – 512 с.
18. Пшибышевский, С. Заупокойная месса : проза, пьеса, ессе. – Москва : Аграф, 2002. – 352 с.
19.Павич, М. Хазарский словарь : роман – лексикон. Мужская версия. – Москва : СПб.: Азбука-классика, 2003. – 352 с.
20. Короленко, В. Г.“Была бы жива Россия !” : : неизвесстная публицистика. 1917-1921 гг. – Москва : Аграф, 2002. – 448 с.
21. Обручев, В. А. Земля Санникова : роман. – Москва : Эксмо, 2006. – 608 с.
22.Хечинов, Ю. Е. Крутые дороги Александры Толстой : в России. На чужбине. – Москва : Аграф, 2000. – 512 с.,32 с.
23. Ахматова, А. А. Сероглазый король : стихотворения. – Москва : Изд-во Эксмо, 2007. – 416 с.
24. Бунин, И. А. Первая любовь : повести и рассказы, 1892-1909. – Москва : ООО “Издательство АСТ”, 2002. – 425 с.
25. Гумилев, Н. С. Стихотворения : художественная лит-ра. – Москва : Эксмо, 2007. – 480 с.
26. Дмитриев, Д. С. Петр II. Осиротевшее царство : ист.роман. – Москва : ООО “Издательство Астрель” : ООО “Издательство Аст”, 2001. – (Романовы династия в романах)
27. Когинов, Ю. И. Богратион : Бог рати он : ист.роман. – Москва : Издательство Астрель : Издательство АСТ, 2003. – 528 с.
28. Когинов, Ю. И. Иван Шувалов: Татьянин день: : истор. роман. – Москва : ООО “Издательство Астрель” : ООО “Издательство Аст”, 2002. – 480 с.
29. Куприн, А. И. Гранатовый браслет : повест.Рассказы.- Москва : Изд-во Эксмо, 2006. – 640 с.
30. Куприн, А. И. Поединок : книга, изданная до 1825г. – Москва : ООО Издательство Олимп :ООО Издательство АСТ, 2002. – 268 с.
31.Лажечников, И. И . Ледяной дом : роман. – Москва : Эксмо, 2007. – 736 с.
32. Лубочная повесть : антология.- Москва : ОГИ, 2005.- 504 с.
33. Мандельштам, О. Э. Стихотворения : художественная лит-ра.- Москва : Эксмо, 2006. – 384 с.
33. Михайлов, О. Н.Кутузов : исторический роман. – Москва : ООО Издательство Астрель ООО Издательство АСТ, 2004. – 571 с.
34. Мосияш, С. П. Борис Шереметев:Флдьмаршал Борис Шереметев : исторический роман.- Москва : Арстель, 2002. – 528 с.
35. Набоков, Владимир. Лолита : роман.Волшебник :рассказ: пер.с англ. – Москва : АСТ, 2005. – 429 c.
36. Набоков, В. В. Защита Лужина. Подвиг : романы. Соглядатай: Рас-сказы. – Москва : АСТ, 2004. – 541 с.
37. Некрасов, В. П. В окопах Сталинграда : повесть. Рассказы.- Москва : Эксмо,2007.- 512 с.
38. Обручев, В. А. Земля Санникова : романы.-Москва: Эксмо, 2006. – 608 с.
39. Олеша, Ю. К. Зависть : роман.Рассказы.Статьи. – Москва : Эксмо, 2006. – 608 с.
40. Пелевин, В. О. Омон Ра [] : роман. – Москва : Эксмо, 2007. – 192 с.
41. Писахов, С. Г. Морожены песни : сказки. – Москва : ОГИ, 2004. – 144 с.
42. Пушкин, А. С. Проза : художественная литра. – М : АСТ: АСТ Москва, 2006. – 378 с.
43. Рубинщштейн, И. И. Старлей, Победа и Весна: Повести : художественная лит-ра. – Москва : ОГИ, 2006. – 272 с.
44. Скляренко, С. Д. Святослав : ист.роман. – Москва : Издательство Астрель : Издательство АСТ, 2002. – 640 с.
45. Самаров, Г. Петр III. На троне великого деда : ист.роман. – Москва : ООО” Издательство Астрель” : ООО” Издательство АСТ”, 2003. – 672 с.
46. Семейный альбом : артистичесская династия.Райкины. -Москва : ООО”издательство АСТ”, 2001. – 325 с.
47. Толстой, А. К.Князь Серебряный: Стихотворения, проза, воспоми-нания : художественная лит-ра. – Москва : Изд-во Эксмо, 2006. – 624 с.
48. Толстая, Т. Кысь : роман. – Москва : Эксмо, Олимп, 2007. – 352 с.
49. Толстой, А. К. Дон Жуан. Смерть Иоанна Грозного.Царь Федор Иоаннович : драмы. – Москва : ООО Издательство АСТ , 2002. – 412 с.
50. Тургенев, И. С. Дворянское гнездо. Рудин: Романы : сборник. – Москва : ООО “Издательство АСТ”, 2002. – 320 с.
51.Тынянов, Ю. Н. Пушкин : роман. – Москва : Эксмо, 2006. – 608 с.
Роман Ю.Н.Тынянова (1894-1943) “Пушкин” посвящен детству, отрочеству и юности поэта.
52. Тэффи, Н. А.Черный ирис, белая сирень : художественная лит-ра. – Москва : Эксмо, 2006. – 448 с.
53. Тютчев, Ф. И. Стихотворения. – Москва : Изд-во Эксмо, 2007. – 480 с.
54. Улицкая, Л. Медея и ее дети : роман. – Мосва : Эксмо, 2007. – 256 с.
55. Федоровский, Е. П. Беллинсгаузен : ист.роман. – Москва : ООО”Издательство Астрель”: ООО”Издательство АСТ”, 2001. – 544 с.
56.Чехов, А. П.Шуточка : рассказы. – Москва : Издательство АСТ;Харков: Фолио, 2004. – 366 с.
57.Чичерин, Б. Н. Воспоминания, мемуары : художественная лит-ра. – Москва : АСТ, Мн: Харвест, 2001. – 336 с.
58. Шукшин, В. М. Любавины : роман. – Москва : Эксмо, 2007. – 544 с.
59. Щеглов, Ю. М. Бенкедорф: Сиятельный жандарм : ист. роман. – Москва : Арстель, 2001. – 608 с.
60. Эренбург, И. Любовь Жанны Ней.Жизнь и гибель Николая Курбова. : романы.- Москва : Текст, 2002. – 493 с.
61. Мердок, А Алое и зеленое : роман. – Москва : АСТ, 2004. – 348 с.
62. Райнер, Мария Рильке. Избранные стихотворения : художественная лит-ра. – Москва : Эксмо, 2006. – 336 с.
63. Флобер, Г. Госпожа Бовари : провинциальные нравы : Роман. – Москва : Фолио, 2003. – 313 с.
64.Флобер, Г. Бувар и Пекюше. Три повести : книга, изданная до 1825г. – Москва : ООО Издательство АСТ; ООО Транзиткнига, 2003. – 396 с.
Конфуций. Луньюй.Изречения. : книга, изданная до 1825г. – Москва : Изд-во Эксмо, 2007. – 464 с.
65. Рейфман, Ирина. Ритуализованная агрессия : дуэль в русской культуре и литературе. – Москва : Новое литературное обозрение, 2002. – 336 с.
66. Ямпольский, М. О близком : очерки немиметичесского зрения. – Москва : Новое литературное обозрение, 2001. – 240 с.
67. Давыдова, Марина. Конец театральной эпохи : художественная лит-ра. – Москва : ОГИ, 2005. – 384 с.
68. Бердяева, Л. Ю. Профессия : жена философа. – Москва : Мол.гвардия, 2002. – 262 с.
69. Фараджев, К. В. Владимир Соловьев: мифология образа : книга, изданная до 1825г. – Москва : Аграф, 2000. – 160 с.
70. Кант, Иммануил. Критика чистого разума : книга, изданная до 1825г. – Москва : Изд-во Эксмо, 2007. – 736 с.
Dostları ilə paylaş:
Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2023
rəhbərliyinə müraciət
Analitik həndəsə
Analitik həndəsə– həndəsə bölməsi; nöqtə, düz xətt, müstəvi, vektor, ikitərtibli xətt, ikitərtibli səth və onlara dair məsələləri öyrənir. Həndəsi işə Cəbriyyə analizi tətbiq edən və Cəbriyyə problemlərin həllində həndəsi anlayışları istifadə edən bir riyaziyyat sahəsi. Rene Dekart cəbr və həndəsəni birləşdirən analitik həndəsənin ixtiraçısıdır. Əsas tədqiqat vasitələri koordinat üsulu və cəbri üsullardır. Koordinat üsulu 17-ci əsrdə astronomiya, mexanika və texnikanın sürətli inkişafı ilə əlaqədar yaradılmışdır. Müasir dövrdə düzbucaqlı Dekart koordinat sistemindən başqa daha ümumi olan afin koordinat sistemi və digər koordinat sistemlərindən istifadə edilir. Düz xətt üzərində nöqtənin bir, müstəvi üzərində iki (x – absis, y – ordinat), fəzada isə üç (x – absis, y – ordinat, z – aplikat) koordinatı olur. Müstəvi üzərində xətt koordinatları f(x,y)=0 tənliyini ödəyən nöqtələr çoxluğu kimi tərif olunur. f(x,y) funksiyası x və y dəyişənlərinə nəzərən n dərəcəli çoxhədli olarsa, f(x,y)=0 xəttinə n tərtibli cəbri xətt deyilir. Analitik həndəsədə bir və ikitərtibli cəbri xətlər öyrənilir. Müstəvi üzərində düz xəttin tənliyi Ax+By+C=0 şəklindədir (A2+B2≠0). x və y bu düz xətt üzərindəki ixtiyari nöqtənin Dekart (və ya afin) koordinatlarıdır. Müstəvi üzərində düz xətlərin qarşılıqlı vəziyyətlərinə dair məsələlər onların tənliklərinin tədqiqinə gətirilir. Müstəvi üzərində ikitərtibli xətt Ax2+Bxy+Cy2+Dx+Ey+F=0 (1) tənliyi ilə ifadə olunur. Onun tipi və koordinat sisteminə nəzərən vəziyyəti (I)- in əmsallarına görə təyin edilir. Koordinat sisteminin çevrilməsi nəticəsində (I) əyrisi ellips, hiperbola, parabola, xəyali ellips,bir cüt kəsişən həqiqi və ya xəyali düz xətt, bir cüt üst-üstə düşən və ya düşməyən paralel düz xətlərdən birinə gətirilir. Fəzada koordinatları f (x,y,z)=0 tənliyini ödəyən nöqtələr çoxluğuna səth deyilir. f (x,y,z) funksiyası x,y,z koordinatlarına nəzərən n dərəcəli çoxhədlidirsə, f (x,y,z)=0 səthi n tərtibli cəbri səth adlanır. Anaklitik həndəsədə bir və ikitərtibli səthlər öyrənilir. Fəzada birtərtibli səth, yəni müstəvi Ax+By+Cz+D=0, ikitərtibli səth isə Ax2+By2+Cz2+Dxy+Exz++Fyz+Gx+Hy+Mz+N=0 (2) tənliyi ilə ifadə olunur (A2+B2+C2≠0). Fəzada xətt iki səthin kəsişməsi, düz xətt isə iki müstəvinin kəsişməsi kimi verilir. Fəzada düz xəttin kanonik tənliyi x-a/m=y-b/n=z-c/p şəklindədir. a,b,c düz xətt üzərindəki verilmiş nöqtənin, m,n,p onun istiqamətləndirici vektorunun koordinatlarıdır. Koordinat sisteminin çevrilməsindən istifadə edərək (2) səthi aşağıdakı səthlərdən birinə gətirilir: ellipsoid, xəyali ellipsoid, bir və ikioyuqlu hiperboloidlər, həqiqi və xəyali konuslar, elliptik, hiperbolik və xəyali elliptik silindrlər, elliptik və hiperbolik paraboloidlər, parabolik silindr, bir cüt xəyali kəsişən və paralel müstəvilər, bir cüt kəsişən müstəvi, bir cüt həqiqi paralel müstəvi, üst-üstə düşən müstəvilər. Analitik həndəsələrdə öyrənilən həndəsi obrazlardan mexanika, bərk cism fizikası, nəzəri fizika və mühəndis işlərində geniş istifadə edilir. [1]
Analitik Həndəsənin Tarixi Məlumatı
The analitik həndəsənin tarixi keçmişi Pierre de Fermat və René Descartesin əsas fikirlərini təyin etdikləri XVII əsrə aiddir. Onun ixtirası François Viète’nin cəbr və cəbri qeydlərinin modernləşdirilməsindən sonra baş verdi.
Bu sahənin Qədim Yunanıstanda, xüsusən də bu riyaziyyat sahəsində böyük təsiri olan Apollonius və Evklidin əsərlərində əsasları var.
Analitik həndəsənin arxasında duran əsas fikir ondan ibarətdir ki, biri digərinin funksiyası olduğu kimi iki dəyişən arasındakı əlaqə əyrini təyin edir. Bu fikir ilk dəfə Pierre de Fermat tərəfindən hazırlanmışdır. Bu əsas çərçivə sayəsində Isaac Newton və Gottfried Leibniz hesablamanı inkişaf etdirə bildilər.
Fransız filosofu Dekart da həndəsəyə cəbri bir yanaşma aşkar etdi, görünür. Dekartın həndəsə üzərində işi məşhur kitabında yer alır Metod haqqında danışmaq.
Bu kitab, pusula və düz kənar həndəsi konstruksiyaların əlavə, çıxma, vurma və kvadrat kökləri ehtiva etdiyinə işarə edir.
Analitik həndəsə riyaziyyatda iki vacib ənənənin vəhdətini təmsil edir: forma öyrənən həndəsə və kəmiyyət və ya rəqəmlərlə əlaqəli hesab və cəbr. Buna görə analitik həndəsə həndəsə sahəsinin koordinat sistemlərindən istifadə edərək öyrənilməsidir.
Tarix
Analitik həndəsənin arxa planı
Həndəsə ilə cəbr arasındakı əlaqə riyaziyyat tarixində inkişaf etmişdir, baxmayaraq ki, həndəsə yetkinləşmə mərhələsinə çatmışdır.
Məsələn, Yunan riyaziyyatçısı Evklid klassik kitabında bir çox nəticələr təşkil edə bildi Elementlər.
Ancaq kitabında analitik həndəsənin inkişafını proqnozlaşdıran qədim yunan Perga Apollonius idi Koniklər. Konik bir koni ilə bir müstəvinin kəsişməsi olaraq təyin etdi.
Öklidin oxşar üçbucaqlarda və dairələrin sekanslarında əldə etdiyi nəticələrdən istifadə edərək konikin hər hansı bir “P” nöqtəsindən iki dik xəttə, konikin böyük oxuna və oxun son nöqtəsindəki toxunuşa olan məsafələrin verdiyi bir əlaqə tapdı. Apollonius bu əlaqədən koniklərin əsas xüsusiyyətlərini çıxarmaq üçün istifadə etmişdir.
Riyaziyyatda koordinat sistemlərinin sonrakı inkişafı yalnız cəbr İslam və Hindistan riyaziyyatçıları sayəsində yetişdikdən sonra ortaya çıxdı.
İntibah dövrünə qədər həndəsə cəbri problemlərin həllini əsaslandırmaq üçün istifadə olunurdu, lakin cəbrin həndəsəyə töhfə verəcəyi çox deyildi.
Bu vəziyyət cəbr əlaqələri üçün əlverişli bir qeydin qəbul edilməsi və indi mümkün olan riyazi funksiya konsepsiyasının inkişafı ilə dəyişəcəkdir.
Əsr XVI
XVI əsrin sonunda Fransız riyaziyyatçısı François Viète, həm bilinən həm də bilinməyən ədədi kəmiyyətləri təmsil etmək üçün hərflərdən istifadə edərək ilk sistematik cəbri qeydini təqdim etdi.
Cəbri ifadələrin işlənməsi və cəbri tənliklərin həlli üçün güclü ümumi metodlar da inkişaf etdirmişdir.
Bunun sayəsində riyaziyyatçılar problemləri həll etmək üçün həndəsi fiqurlardan və həndəsi intuisiyadan tamamilə asılı deyildilər.
Hətta bəzi riyaziyyatçılar standart həndəsi düşüncə tərzindən imtina etməyə başladılar ki, buna görə uzunluq və kvadratların xətti dəyişənləri sahələrə, kub dəyişənlər həcmlərə uyğundur.
Bu addımı ilk atan filosof və riyaziyyatçı René Dekart və hüquqşünas və riyaziyyatçı Pierre de Fermat idi.
Analitik həndəsənin əsası
Dekart və Fermat 1630-cu illərdə müstəqil olaraq analitik həndəsəni qurdular və yerin öyrənilməsi üçün Vietenin cəbrini qəbul etdilər.
Bu riyaziyyatçılar cəbrin həndəsədə güclü bir vasitə olduğunu anladılar və bu gün analitik həndəsə olaraq bilinən şeyi icad etdilər.
Etdikləri bir irəliləyiş, sabit deyil, dəyişkən məsafələri təmsil etmək üçün hərflərdən istifadə edərək Vieteni məğlub etmək idi.
Dekart həndəsi olaraq təyin olunmuş əyriləri öyrənmək üçün tənliklərdən istifadə etdi və “x” və “y” dərəcələrində polinom tənliklərinin ümumi cəbri-qrafik əyrilərinin nəzərdən keçirilməsinin vacibliyini vurğuladı.
Fermat, öz növbəsində, “x” və “y” koordinatları arasındakı hər hansı bir əlaqənin bir əyri təyin etdiyini vurğuladı.
Bu fikirlərdən istifadə edərək Apolloniusun cəbr şərtləri ilə bağlı ifadələrini yenidən qurdu və itirdiyi işlərin bir hissəsini bərpa etdi.
Fermat, “x” və “y” hər hansı bir kvadrat tənliyin konik hissələrdən birinin standart şəklində yerləşdirilə biləcəyini göstərdi. Buna baxmayaraq, Fermat bu mövzuda əsərini heç vaxt nəşr etdirməmişdir.
Arximedin yalnız böyük çətinliklə həll edə biləcəyi inkişaflar sayəsində və təcrid olunmuş hallar üçün Fermat və Dekart tez və çox sayda döngə üçün həll edə bildilər (indi cəbri əyrilər olaraq bilinir).
Ancaq onun fikirləri yalnız 17-ci əsrin ikinci yarısında digər riyaziyyatçıların səyləri ilə ümumi qəbul edildi.
Riyaziyyatçılar Frans van Schooten, Florimond de Beaune və Johan de Witt, Dekartın işinin genişləndirilməsinə kömək etdilər və vacib əlavə material əlavə etdilər.
Təsir
İngiltərədə John Wallis analitik həndəsəni populyarlaşdırdı. Konikləri təyin etmək və xüsusiyyətlərini çıxarmaq üçün tənliklərdən istifadə etdi. Mənfi koordinatları sərbəst istifadə etsə də, təyyarəni dörd kvadranta bölmək üçün iki əyri ox istifadə edən Isaac Newton idi.
Newton və Alman Gottfried Leibniz 17-ci əsrin sonunda hesablama gücünü müstəqil şəkildə nümayiş etdirərək riyaziyyatda inqilab etdilər.
Newton, həndəsədəki analitik metodların əhəmiyyətini və hesablamadakı rolunu, hər hansı bir kubun (və ya hər hansı bir üçüncü dərəcə cəbri əyrinin) uyğun koordinat oxları üçün üç və ya dörd standart tənliyə sahib olduğunu iddia etdikdə göstərdi. Newtonun özünün köməyi ilə, Şotlandiya riyaziyyatçısı John Stirling 1717-ci ildə bunu sübut etdi.
Üç və daha çox ölçülü analitik həndəsə
Həm Dekart, həm də Fermat kosmosdakı əyri və səthləri öyrənmək üçün üç koordinat istifadə etməyi təklif etsələr də, üç ölçülü analitik həndəsə 1730-cu ilə qədər yavaş-yavaş inkişaf etdi.
Riyaziyyatçılar Euler, Hermann və Clairaut silindrlər, konuslar və inqilab səthləri üçün ümumi tənliklər yaratdılar.
Məsələn, Eyler ümumi kvadrat səthi əsas oxları koordinat oxları ilə üst-üstə düşməsi üçün məkanda tərcümələr üçün tənliklərdən istifadə etmişdir.
Euler, Joseph-Louis Lagrange və Gaspard Monge analitik həndəsəni sintetik (analitik olmayan) həndəsədən müstəqil etmişlər.
İstinadlar
- Analitik həndəsənin inkişafı (2001). Encyclopedia.com-dan bərpa edildi
- Analitik həndəsə tarixi (2015). Maa.org saytından bərpa edildi
- Analiz (Riyaziyyat). Britannica.com-dan bərpa edildi
- Analitik həndəsə. Britannica.com-dan bərpa edildi
- Dekart və analitik həndəsənin doğuşu. Scomachirect.com saytından bərpa edildi
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.