İslamda ər və arvadın qanunları

İnşallah, gələn mövzumuzda İslamda evlənmək və onun bəzi adətləri məsələsinə toxunacağıq.

Arvadımı öz mənzilimdən necə çıxara bilərəm

Evli olmaq qarşılıqlı olaraq bir-birinizi başdan çıxararaq əyləncəli saatlar keçirməyə mane deyil. Bir az əzbəri pozmaq, standart şeylərdən qaçmaq və bir az da xəyal gücü kifayətdir ki, xoş saatlar keçirəsiniz.

Bir-birini görməyə alışmış iki nəfər, bir-birini uzun müddətdir tanıyan iki şəxsin seks həyatının bitdiyinə inanırsınızsa tamamən yanılırsınız. Əgər özünüzə güvənir və bir az xəyal gücünüzü işlətsəniz sizi qarşılıqlı olaraq bir-birinizi başdan çıxacağınız əyləncəli saatlar gözləyir deməkdir.

Diqqət etməyiniz lazım olan ərinizi başdan çıxararkən həmçinin sizin də başdan çıxmağınız lazımdır. Yoxsa sadəcə onun istəklərini yerinə yetirməyə çalışan oyuncağa dönərsiniz və beləliklə ərini başdan çıxara bilən, amma özü heç vaxt xoşbəxt ola bilməyən bir qadın olarsınız.

1 – Zəif işığa üstünlük verin
Zəif işıq defoları örtür. Həm göstərmək istəmədiyiniz yerləri gizlədər, həm də görmək istəmədiyiniz şeyləri sizə göstərməz. Xəyal gücünü işə salmağa da yardımçı olar.

2 – Gözlərini bağlayın
Yalnız vizual xəbərdaredicilərlə başdan çıxılmaz. Xəyal gücü və ya təxəyyül hər şeydir. Gözlərini bağlayın və ona suallar verin. Bir neçə nümunə: “Hazırda üzərimdə nə var”? “Nə rəng”? “Bəzəyi necədir”? “Onlara toxunmaq istəyirsənmi”?

3 – Toxunun
Hərəkətə keçən xəyal gücünün ilk tamamlanması toxunuşdur. Barmaqlarınızın uclarını, dırnaqlarınızı hiss etdirəcək şəkildə bədənində gəzdirin. Əgər bu əhval uzun sürsün istəyirsinizsə, ayaq içlərini və qarnını ən sona buraxın. Onun əllərini də öz bədəninizdə gəzdirin. Ancaq bu prosesi tamamilə siz idarə etməlisiniz. Əks halda kişinin toxunuşları onun tez boşalması ilə nəticələnər. Siz onu özünüz üçün başdan çıxarmaq istəyirsiniz, tez boşalmasını deyil.

4 – Qadın qoxunuzu (ətrinizi) ona çatdırın
Yer üzündə qadınlıq qoxusuna qarşı qoyacaq bir kişi yoxdur. Qulaqlarınızın arxasına öz ətrinizi vurun.

5 – Batıq səslə və yavaş danışın
Normal səsiniz, sürətli danışıq gündəlik həyatın səsidir və tələskənliyi xatırladır. Zəif səs və bir az ləng danışmaq daha uyğundur.

6 – Onu tərifləyin
Əslində nə düşündüyünüzün bir əhəmiyyəti yoxdur. Bədənini, performansını, sizə necə həzz yaşatdığını izah edərək onu tərifləyin.

7 – Nə istədiyini soruşun
Yəqin ki, o da sizə nələr istədiyini söyləmişdir. Amma yenə də soruşmağınız onun xoşuna gedəcəkdir. Burada mühüm olan onun istədiklərinin sizin üçün dözülməz olmamasıdır. Belə bir vəziyyətdə “Yaxşı, amma əvvəlcə”dən və yuxarıda sadaladıqlarımızdan birini hərəkətə keçirin.

İslamda ər və arvadın qanunları

Allahın Rəsulu Muhəmməd (s) buyurmuşdur: “Hər kəs mənim sünnəmə tabe olmaq istəyirsə, (onda bilməlidir ki,) mənim sünnəmdən biri də evlənməkdir”.

Hörmətli oxucular, öncəliklə vurğulamaq istərdim ki, insanın doğru tərbiyəsi üçün ailə qurmaq ən mühüm vəzifələrdən biridir. Hətta İslam şəriəti belə evlənməyi bütün müsəlmanlar üçün vacib bilmişdir. Peyğəmbərimiz (s) belə hər zaman müsəlmanların evlənməyi ilə fəxr etdiyini bəyan edirmiş. Lakin təəssüflər olsun ki, müasir zəmanəmizdə bəzi gənc qız və ya oğlanlarımız maddi durumlarının yaxşı olmaması ilə əlaqəli olaraq ailə qurmağa gecikirlər. Dinimizə əsasən yoxsulluq evlənməyə mane olmamalıdır. İmam Sadiq (ə) buyurmuşdur: “Hər kəs yoxsulluq qorxusundan evlənməsə, deməli Allah-Təalaya sui-zənn etmişdir. Hansı ki, Allah-Təala buyurur: “. Allah öz lütfü ilə onları dövlətli edər. ” (Nur, 32).

Belə ki, ailə qurmuş və ya ailə qurmağa hazırlaşan gənclər burada qeyd edəcəklərimizə diqqət və əməl etsələr, inşallah ki, xoşbəxt ailə səadətinə nail olmağı bacaracaqlar. Xatırladım ki, burada müqəddəs kəlamlardan, Qurani-Kərimdən gətirəcəyimiz ayələr və onların açıqlaması nəticəsində əmin olacaqsınız ki, xoşbəxtliyiniz hər birinizin əxlaq, davranış və düşüncəsindən asılıdır. Necə ki, Müqəddəs Kitabımızda buyrulmuşdur:

“Biz ona haqq yolu göstərdik. İstər (nemətlərimizə) minnətdar olsun, istər nankor (bu onun öz işidir)” (İnsan, 3).

Hər zaman böyüklərimizdən eşitmişik ki, ailə kiçik bir cəmiyyət və cəmiyyətin əsas sütunlarından sayılır. Əgər ailənin bünövrəsi möhkəm qoyularsa, cəmiyyətdə də birlik bir o qədər möhkəm olacaqdır. Ailənin məsulliyyyəti olduqca ağır və çətindir. Lakin hər birimiz Allahın hökmlərinə, Peyğəmbərimizin (s) və imamlarımızın yaşayış qaydalarına diqqət yetirsək ailə sahibi olmağın çətin olduğu qədər, həqiqətən də gözəl və böyük savab olduğunun şahidi olarıq. Necə ki, Allahın Rəsulu (s) buyurur:

“Evli şəxsin qıldığı iki rükət namaz, subay şəxsin qıldığı yetmiş rükət namazdan üstündür”.

İdeal ailəyə sahib olmaq üçün ilk növbədə gözəl əxlaq və xasiyyət uyğunluğu vacibdir. Lakin ürək ağrısı ilə vurğulamaq istərdim ki, indi bəzi, -hətta çoxları desəm daha doğru olardı- gənclərimiz ailə quracağı insanın tərbiyəsinə, əxlaqına və təmiz sevgisinə deyil, nədənsə onun maddi durumuna dəyər verirlər. Və gördüyünüz kimi son illərdə məhz bunun nəticəsi olaraq boşanma hallarının sayı artmaqdadır. Düzdür, “sevgi ilə qarın doymaz” deyiblər, yaşayış üçün müəyyən qədər maddi duruma da fikir verilməlidir, lakin var-dövlət, maşın, qızıl hesabına qurulan həyat pul kimi bir gün çirkaba çevriləcəkdir. Odur ki, sonradan peşman olmamağımız üçün diqqətli olmalı, nəfsimizi deyil, qəlbimizi dinləməyi bacarmalıyıq.

İndi isə hər kəsi narahat edən bir məsələyə toxunmaq istərdim. Yəqin ki, ailədə kimin başçı olması məsələsi hər biriniz üçün olduqca maraqlıdır. Ümumiyyətlə, ailədə ər və ya arvad ikisi də eyni anda ailə başçılığı kimi məsuliyyətli bir vəzifəni öz öhdələrinə ala bilməzlər. Belə olduqda (ailəni şərikli idarə etdikdə) onlar lazımı qədər məsuliyyətli olmağı bacarmayacaq, ev işlərini, problemləri bir-birinə tapşıracaq və nəticədə ailə ideal olmayacaq. Ümümiyyətlə, yaşadığımız ölkənin-yəni Azərbaycan mentalitetinə əsasən ailənin rəisi kişi sayılır. Oxuduğumuz müqəddəs kəlamlardan da bizə məlumdur ki, qadın ərinə, uşaqlar da atasına itaət etməlidir. Buradan da göründüyü kimi, dinimizdə də kişi ailənin əsas idarəedicisi, böyüyü, hətta itaətgahı hesab edilir.

Ailə sahibinin hüququ xanımı üçün bütün hüquqlardan daha vacib və mühümdür. Hətta ərin hüququ valideyn hüququndan da irəlidir. Peyğəmbərimiz (s) kəlamlarının birində vurğulamışdır ki, ərinə itaət etməyən qadın, Allaha düzgün ibadət etməmiş sayılır.

Mütəxəssislərin araşdırması nəticəsində məlum olub ki, qadın ailəyə başçılıq edə bilməz. Onlar özləri daima layiqli bir şəxsin başçılığı altında olmaq arzusundadırlar. Düzdür, qadınlar güclü, iradəli və olduqca ağıllı sayılırlar. Lakin kişilərdən fərqli olaraq emosional xüsusiyyətlərə malik olan qadınlar zərif məxluq olduğu üçün başçı olmaq səlahiyyətinə malik deyildirlər və kişilərlə birlikdə çiyin-çiyinə gəlməyi bacarmazlar. Gəlin mövzu ilə bağlı Nisa sürəsinin 34-cü ayəsinə nəzər yetirək:

“Kişilər qadınlar üzərində ixtiyar sahibidirlər (onların hamisidirlər). Bu, Allahın onlardan birini digərinə üstün etməsi və (kişilərin) öz mallarından (qadınlar üçün) sərf etməsinə görədir. “.

Milli.Az islam.az-a istinadən bildirir ki, kişilərin ailədə hakim olmalarının bir sıra dəlilləri vardır ki, onlardan biri də kişilərin yüksək düşüncə qabiliyyəti, qadınların isə güclü atifəyə malik olmasıdır. Lakin İslam dininə görə qadınlar övladlarının tərbiyə olunması, böyüdülməsi, evdarlıq, ailənin təmizliyi, halallığı və s. kimi işlərdə mütəxəssis olduqlarına görə kişilərdən irəlidirlər. Vurğulamaq istərdim ki, hər bir bacarıqlı kişinin kiçik və ya böyük uğuru onun xanımının səyindən asılıdır. Belə ki, ərlərin müvəffəqiyyətləri onların həyat yoldaşlarının həmkarlığına bağlıdır. Ər böyük səy göstərməyinə baxmayaraq xanımı ona çətinliklərində kömək etməsə, yanında olmasa, ona dar günündə mənəvi arxa olmasa nəzərə çarpacaq uğur hasil olmayacaqdır.

Hörmətli xanımlarımız, ümid edirik ki, dediklərimizdən nəticə çıxararaq siz də artıq hər bir ailənin aktual mövzusuna çevrilən bu başçı məsələsinə son qoyacaq və ailənizin xoşbəxtliyi üçün cani-qəlbdən səy göstərəcəksiniz.

İnşallah, gələn mövzumuzda İslamda evlənmək və onun bəzi adətləri məsələsinə toxunacağıq.

P.S. Xatırladım ki, mövzu bəzi dini kitablar (Ayətullah Hüseyn Məzahirinin şəxsi nəzarətindən keçən “Ailə səadətinə necə nail olaq” və Əli Əkbər Babazadənin “İslamda evlənmə və ailə hüququ” kitabı) əsasında qələmə alınıb.

Milli.Az

Ər və arvadın qarşılıqlı hüquq və vəzifələri, öhdəlikləri nədən ibarətdir?

Ailədə ər və arvadın qarşılıqlı hüquq və vəzifələri, öhdəlikləri həmişə maraqlı və özündən bir sıra mübahisələr doğuran məsələ olub.

Trend-i buradan izləyin

Azərbaycan, Bakı, 11 iyul /Trend/

Ailədə ər və arvadın qarşılıqlı hüquq və vəzifələri, öhdəlikləri həmişə maraqlı və özündən bir sıra mübahisələr doğuran məsələ olub. Trend bu məsələ ilə bağlı Bakı Hüquq Mərkəzi (BHM) hüquq şirkətinin hüquq məsləhətçisi vəkil Aqil Layıcovun mövqeyini və izahını təqdim edir.

Aqil Layıcov bildirir ki, ailə münasibətlərində ər və arvadın hüquq və vəzifələri özünü əmlak və qeyri-əmlak sferasında büruzə verir. Bu münasibətləri tənzimləyən qaydalar isə ölkələrin inkişaf səviyyəsinə, sosial ehtiyaca görə fərqlənir.

Belə ki, sivil ölkələrdə ailə münasibətləri spesifik qanınvericiliklərlə, yəni ailə-nikah qanunvericiliyi ilə tənzimlənir. Daha az inkişaf etmiş cəmiyyətlərdə isə bu münasibətlər icma qaydaları, adət-ənənə ilə tənzimlənir və əksər hallarda bu qaydalar kodeksləşdirilməmiş halda olur. Bu isə gələcəkdə ailə münasibətlərinin məhkəmə müstəvisində deyil icma ağsaqqalları tərəfindən həllinə rəvac verirdi.

Ailə münasibətlərinin tarixi inkişaf mərhələsinə baxdıqda bu münasibətlərin ən klassik nümunəsi məhz Roma hüququ üçün xarakterikdir. Roma hüququnda ailə münasibətlərini tənzimləyən normalar olsa da, ancaq uzun müddət ərzində ailə rəisi (pater familias) məhz ata sayılırdı. O öz himayəsində olanlar üzərində sərhədsiz hakimiyyətə malik idi. Bu hakimiyyət patria potestas (atanın gücü) adlanırdı. Klassik Roma sisteminin ilkin çağlarında ailədə hüquq sahibi olan ailə rəisinin uşaqlarını və xanımını baxmaqda öhdəliyinin olmaması görünürdü. Ancaq atanın ailə üzərində hakimiyyəti özünü ataya verilən mütləq hüquq şəklində göstərirdi. Hətta belə demək kobud alınsa da, ailə rəisi olan atalar ailənin digər şəxsləri üzərində mülkiyyət haqqına sahib idilər. Ailədə əldə edilən bütün əmlak və qeyri-əmlak hüquqları birmənalı şəkildə ərə aid idi. Lakin sonralar klassik Roma hüququnda dəyişiklik olmağa başladı. Bu isə tədricən ailə xanımının da hüquqlarının yaranması və eyni zamanda ər-arvadın bir birilərinə qarşı və həmçinin övladlarına qarşı hüquq və vəzifələrinin əmələ gəlməsi ilə nəticələndi. Bu gün hüquq ailə hüquq sistemimizin tərkibinə daxil olan aliment instutu məhz Roma ailə hüquq münasibətlərində baş verən dəyişiklik nəticəsində əmələ gəlmişdir.

Ailədə ehtiyac içində olan şəxslərin baxılması üçün aliment öhdəliyi ilk dəfə olaraq məcburi hala imperator Antoninus Pius (138-161-ci illər) tərəfindən verilən əmr ilə əmələ gəlmişdir. İmperatorun əmri ilə aliment öhdəlikləri valideynlərin üzərinə qanunla məcburi vəzifə kimi qoyulmuşdur. Elə bu dövrdən sonra demək olar ki, ailə hüquq münasibətlərində davamlı tərəqqi nəticəsində qadın və kişilərin ailədə bərabər hüquq və vəzifələri əmələ gəlmişdir.

İngiltərədə 1882-ci ilə qədər ər-arvadın mülkiyyəti ümumi hüquqa görə ərə məxsus idi. Hətta nikaha daxil olana qədər arvada məxsus olan əmlak da kişinin mülkiyyəti sayılırdı. İngiltərə parlamenti həmin ildə ərli qadının mülkiyyətinə dair qanun qəbul etdi. Bu qanunla ərli qadınlara həmin mülkiyyətə dair müqavilə bağlamaq və onu vəsiyyət etmək hüququ verildi.

Almaniyada XIX əsrdə nikah müqaviləsi ər-arvadın əmlak münasibətlərini tənzimləmək məqsədilə tətbiq olunurdu. Əgər tərəflər nikah müqaviləsi ilə başqa rejim müəyyən etməzdilərsə, onda istifadə və idarəetmə və yaxud ər-arvadın əmlakının birləşdirilməsi sistemi qanuni sistem kimi müəyyən olunurdu. Bu sistem onunla səciyyələnirdi ki, əmlaka ər-arvadın hər birinin mülkiyyət hüququ saxlanılır; ər ailə əmlakına vahid idarəçiliyi və istifadəni həyata keçirir; arvad öz əmlakı barədə müstəqilliyini saxlayırdı.

Əmlak münasibətləri zamanı ər-arvadın hüquq və vəzifələri, əmlak rejimləri aşağıdakı kimidir.
Ailə Məcəlləsi ər-arvadın əmlakının iki rejimini müəyyən edir:
1. Ər-arvadın əmlakının qanuni rejimi;
2. Ər-arvadın mülkiyyətinin müqavilə rejimi.

Ər-arvadın əmlakının qanuni rejimində nikah müddətində qazanılan ər-arvadın ümumi əmlakı üzərində sahiblik, istifadə və sərəncam hüququ ilə bağlı münasibətlər, habelə ər-arvadın ümumi əmlakının bölünməsi Ailə Məcəlləsinin VII fəslində göstərilmiş qaydalar əsasında həyata keçirilir.

Ər-arvadın mülkiyyətinin müqavilə rejimi isə o deməkdir ki, ər-arvadın əmlak münasibətləri istər nikah dövründə, istərsə də nikah pozulduqda onlar arasında bağlanan sazişlə müəyyənləşir və bu sazişlə razılaşdırılmış şərtlər qanuni rejimin şərtlərindən fərqli ola bilər.

Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 225.1-ci maddəsinə əsasən ərlə arvadın nikah dövründə qazandıqları əmlak, əgər nikah kontraktında və ya onlar arasındakı razılaşmada ayrı qayda nəzərdə tutulmayıbsa, onların ümumi mülkiyyətidir.

Ərlə arvad arasında əmlak münasibətləri AR Mülki Məcəlləsi ilə yanaşı, AR Ailə Məcəlləsi ilə də tənzimlənir. Həmin məcəllənin 32.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuşdur ki, nikah müddətində ər-arvadın əldə etdikləri əmlak onların ümumi birgə mülkiyyəti sayılır.
Ər-arvadın mülkiyyətinin müqavilə rejimi isə o deməkdir ki, ər-arvadın əmlak münasibətləri istər nikah dövründə, istərsə də nikah pozulduqda onlar arasında bağlanan sazişlə müəyyənləşir və bu sazişlə razılaşdırılmış şərtlər qanuni rejimin şərtlərindən fərqli ola bilər.