Диалекты азербайджанского языка

Mətbuatda, radio – televiziyada, kitablaarda, əsasən, ədəbi dildən istifadə olunur. Ancaq cəmiyyətdə ədəbi dildən başqa müəyyən ərazilərlə bağlı dilo variantları, məhəlli dil xqsusiyyətləri də mövcuddur. Həmin yerli-məhəlli danışığa dialekt və ya şivə deyilir. Məsələn, ədəbi dildə «baaxır, gəlir, qurur, görür» kimi sözlər dialektdə «baxer, gəler, quror, görör» kimi işlənir. Dialekt və şivəni öyrənən dilçilik sahəsinə dialektologiya deyilir. Vaxtilə bir çox şivələrdə – məhəlli danışıqlarda bəzi qədim sözlər vardır ki, onların bir qismi tarixən dilimizdə işlənib, lakin indi o sözlər istifadədən çıxmışdır. Elə qədim sözlər qorunub saxlanılır. Bunun qçqn də dialetlər dilimizin tarixini, inkişaf mərhələlərini öyrənməkdə çox böyük rol oynayır. Bədii əsərlərdə obrazların dilini fərdiləşdirmək üçün müəllif bəzən dialektlərdən istifadə edir. Bədii əsərlərdə işlənən bu cür məhəlli xüsusiyyətlər dialektizmlər adlanır. Azərbaycan dili azərbaycanlıların doğma dilidir. Dünyanın müxtəlif ölkələrində azərbaycanlılar yaşayır və həmin azərbaycanlılar ana dili kimi bu dili işlədirlər. Bütövlükdə, bütün dünyada azerbaycanlıların sayı 35 milyonu keçir. Deməli, bu dil 35 milyondan çox azərbaycanlıya xidmət edir. Vaxtilə Azərbaycanda yaşayan, məskunlaşan bir sıra azsaylı etnik qruplar – talışlar, kürdlər, ləzgilər, udilər, avarlar, tatlar, saxurlar və s. üşün də Azərbaycan dili ünsiyyət vasitəsi, 2ci ana dili olmuşdur.

Dialektologiya. Azərbacan dilinin quruluşu və tarixi haqqında

Mətbuatda, radio – televiziyada, kitablaarda, əsasən, ədəbi dildən istifadə olunur. Ancaq cəmiyyətdə ədəbi dildən başqa müəyyən ərazilərlə bağlı dilo variantları, məhəlli dil xqsusiyyətləri də mövcuddur. Həmin yerli-məhəlli danışığa dialekt və ya şivə deyilir. Məsələn, ədəbi dildə «baaxır, gəlir, qurur, görür» kimi sözlər dialektdə «baxer, gəler, quror, görör» kimi işlənir. Dialekt və şivəni öyrənən dilçilik sahəsinə dialektologiya deyilir. Vaxtilə bir çox şivələrdə – məhəlli danışıqlarda bəzi qədim sözlər vardır ki, onların bir qismi tarixən dilimizdə işlənib, lakin indi o sözlər istifadədən çıxmışdır. Elə qədim sözlər qorunub saxlanılır. Bunun qçqn də dialetlər dilimizin tarixini, inkişaf mərhələlərini öyrənməkdə çox böyük rol oynayır. Bədii əsərlərdə obrazların dilini fərdiləşdirmək üçün müəllif bəzən dialektlərdən istifadə edir. Bədii əsərlərdə işlənən bu cür məhəlli xüsusiyyətlər dialektizmlər adlanır. Azərbaycan dili azərbaycanlıların doğma dilidir. Dünyanın müxtəlif ölkələrində azərbaycanlılar yaşayır və həmin azərbaycanlılar ana dili kimi bu dili işlədirlər. Bütövlükdə, bütün dünyada azerbaycanlıların sayı 35 milyonu keçir. Deməli, bu dil 35 milyondan çox azərbaycanlıya xidmət edir. Vaxtilə Azərbaycanda yaşayan, məskunlaşan bir sıra azsaylı etnik qruplar – talışlar, kürdlər, ləzgilər, udilər, avarlar, tatlar, saxurlar və s. üşün də Azərbaycan dili ünsiyyət vasitəsi, 2ci ana dili olmuşdur.

Əgər mətndə orfoqrafik səhv aşkar etmisinizsə, o zaman Ctrl+Enter düymələrini sıxaraq bizə göndərin.

Диалекты азербайджанского языка

Необходимо проверить точность фактов и достоверность сведений, изложенных в этой статье.
На странице обcуждения должны быть пояснения.

Азербайджанский язык делится на две разновидности: северноазербайджанский и южноазербайджанский, а также на большое количество диалектов. Халаджский язык, кашкайское наречие и салчукский язык, по мнению некоторых исследователей, являются отдельными языками на основе азербайджанского языка [1] (причисление халаджского к огузским, однако, сомнительно).

Несмотря на большое число диалектов азербайджанского языка, существенных различий между ними нет. Как правило, носители разных диалектов азербайджанского языка понимают друг друга, проблемы с пониманием могут возникнуть между представителями кавказских и иранских азербайджанцев ввиду того, что некоторые слова иранских диалектов имеют арабское или персидское происхождение и могут быть неизвестны в Азербайджане, где есть синонимы этим словам. Такой эффект возник после разделения языковых общин в 1828 году.

Список диалектов

Следующий перечень отражает лишь одну из нескольких точек зрения по диалектологии Азербайджана. Некоторые диалекты могут быть разновидностями других.

Ардебильский диалект (употребляется в Ардебиле и в западном Гиляне, Иран)
Айрумский диалект (от названия села Айрум на севере Армении, традиционно употреблялся на северо-западе Азербайджана, в результате карабахского конфликта говорящие на данном диалекте бежали в Армению
Бакинский диалект (Баку, восток Азербайджана)
Борчалинский диалект (Борчалы, Южная Грузия, в результате карабахского конфликта часть говорящих на данном диалекте бежала из северных районов Армении)
Габалинский диалект (Габала, север Азербайджана)
Гянджинский диалект (Гянджа, запад Азербайджана)
Газахский диалект (Газах, северо-запад Азербайджана)
Губинский диалект (Куба, северо-восточный Азербайджан)
Дербентский диалект (Дербент, южная Россия)
Ереванский диалект (Ереван, Армения)
Загатала-Кахский диалект (Закаталы, Кахи, север Азербайджана)
Зенджанский диалект (Зенджан, Иран)
Карабахский диалект (Карабах, центр Азербайджана)
Карадагский диалект (Восточный Азербайджан и Западный Азербайджан, Иран)
Карский диалект (Карс, восточная Турция, в результате армяно-азербайджанской войны часть говорящих на данном диалекте бежала из Армении)
Ланкаранский диалект (Ленкорань, юго-восточный Азербайджан)
Мерагинский диалект (Мераге, Восточный Азербайджан, Иран)
Муганский диалект (центр Азербайджана)
Нахичеванский диалект (Нахичевань, юго-западный Азербайджан)
Ордубадский диалект (Ордубад, юго-западный Азербайджан.
Табризский диалект (Тебриз, Восточный Азербайджан, Иран)
Шекинский диалект (Шеки, север Азербайджана)
Ширванский диалект (Ширван, восток Азербайджана)
Хамаданский диалект (Хамадан, Иран)

См. также

Ссылки

Примечания

Image:Wiki_letter_w.svg

Найти и указать ссылки на авторитетные источники, подтверждающие написанное

Диалекты азербайджанского языка

Dialektologiya. Azərbacan dilinin quruluşu və tarixi haqqında

Диалекты азербайджанского языка

Список диалектов

См. также

Ссылки

Примечания

Похожие статьи

Related posts: