Azərbaycan dili 8

© АО «РОСБИЗНЕСКОНСАЛТИНГ», 1995–2023 . Сообщения и материалы сетевого издания «РБК» (зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (Роскомнадзор) 03.12.2021 за номером ЭЛ №ФС77-82385) сопровождаются пометкой «РБК».
Материалы с отметкой «Новости компаний» публикуются на правах рекламы.
18+ crypto@rbc.ru

Azrbaycan dili 8-ci sinif shv 113

Получайте рассылку с новостями, которые касаются каждого. Самое актуальное о личных финансах, карьере и безопасности.

Читайте РБК без рекламных баннеров на сайте и в мобильном приложении.

Главное меню
Лидеры роста и падения
Прямой эфир
Ошибка воспроизведения видео. Пожалуйста, обновите ваш браузер.
Лента новостей
Все новости Крипто
Криптобиржа Kraken раскрыла планы по скорому запуску собственного банка Крипто, 15:18
Зеленский и командование ВСУ отказались отходить из Артемовска Политика, 15:17
Тихановскую приговорили к 15 годам колонии Политика, 15:16
Продажи новых автомобилей в России в феврале рухнули на 62% Авто, 15:16
Путин предложил создать «паспорт семьи мобилизованного» по всей России Политика, 15:13
УЕФА представил официальный мяч финала Лиги чемпионов в Стамбуле Спорт, 15:10
«Донстрой» закончил монолит подземной части пятого квартала «Острова» Пресс-релиз, 15:09
В Новосибирске подожгли центр сбора гумпомощи для участников спецоперации Политика, 15:09
El País узнал о решении ЕС призвать другие страны к отправке снарядов ВСУ Политика, 14:56
Бизнес, адреналин и спорт: как воспитать в себе характер РБК и Газпромбанк, 14:52
Джонни Депп продал партию собственных картин на более чем £4,5 млн Life, 14:50
Камерунский футболист связал проблемы в Германии с пророссийской позицией Спорт, 14:49
Риелторы зафиксировали спад предложения новостроек в Москве Недвижимость, 14:38
Военная операция на Украине. Главное Политика, 14:33
Курсы криптовалют
Основной источник данных — Garantex.io
Развернуть
Социальные сети
Уведомления
РБК Новости
Другие продукты РБК
Юридическая информация

© АО «РОСБИЗНЕСКОНСАЛТИНГ», 1995–2023 . Сообщения и материалы сетевого издания «РБК» (зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (Роскомнадзор) 03.12.2021 за номером ЭЛ №ФС77-82385) сопровождаются пометкой «РБК».
Материалы с отметкой «Новости компаний» публикуются на правах рекламы.
18+ crypto@rbc.ru

Azərbaycan dili 8

da Murtuza Muxtarovun tikdirdiyi məscidin və Bakıda neçə-neçə yaşayış evinin
memarı olur.
1908-22-ci illərdə Əmircanda tikdiyi məscid Şərq memarlığının ən yaxşı incilərindən
biri kimi UNESCO-nun tarixi abidələr siyahısına salınaraq qorunur.
Şamil Fətullayev-Fiqarov yazır ki, bir dəfə AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət
İnstitutunda Orta Asiyadan olan bir alimin dissertasiyasının müdafiəsi keçirilirdi.
Opponentlərdən biri memarlıq tarixi üzrə professor T.P.Kap- tereva idi. O, otaqda
Maştağa kəndinin məscidlərindən birinin şəklini gördü və coşqunluqla “Bu ki
qotikadır”, – deyə səsləndi. Mən sakitcə cavab verdim: “Tatyana Pavlovna, bu,
Maştağa kəndinə məxsus Abşeronun əsl memarlıq nümunəsidir*’. Daha sonra mən
həmin kənddə 23 monumental məscidin və 27 hamamın olduğunu bildirdim.
1. Mətn əsasında dialoq tərtib edin.
2. Mətn üzərində iş aparmaq üçün hansı sual və tapşırıqlardan istifadə edərdiniz?
Onları tərtib edib yoldaşlarınızla müzakirə edin.
3. Fərqləndirilmiş sözlərin leksik mənasını izah edin.
4. Ecazkar, bənzərsiz sözlərinin sinonimlərini tapın.
5. Mətndə altından xətt çəkilmiş birləşmələrin tərəflərini ifadə vasitələrinə görə
qruplaşdırın.
6. Uyğunluğu müəyyənləşdirib fikirlərinizi əsaslandırın (səh. 47).

✔
Belə nümunələrin sayını artırmağa çalışın.
7. Mətndə altından xətt çəkilmiş birləşmələrin növünü müəyyənləşdirin.
Cavanşir qalası İsmayıllı rayonu ərazisində yerləşir. Qafqaz Albaniyasında
Mehranilər sülaləsinin hakimiyyəti dövründə tikilmişdir. Bu qala hökmdar
Cavanşir tərəfindən tikdirildiyi üçün onun adını daşıyır. Qalanın inzibati mərkəz
kimi istifadə olunduğu güman edilir. Qala İsmayıllı rayonunun Talıstan
kəndindən 4 km şimalda, Ağcaçayın sağ sahilində yerləşir.
Müdafiə istehkamıdır. Qaladan təqribən 7 km məsafədə yerləşən “Qız qalası”na
(İsmayıllı rayonu Xanəgah kəndində) yeraltı yolun olması güman edilir. Qalanın
həyətində heç yanda tapılmayan nadir güllər və bəzək ağacları bitir. Qalanın
qərb divarları sürüşmə nəticəsində uçub dağılmışdır.
✔
İki cümləni birləşdirib bir cümlə qurun. Bu zaman məzmunun dəyişməməsinə
çalışın. Verilmiş nümunədən istifadə edin.
✔
Cümlələrdə hansı dəyişiklik baş verdi?
Bu dəyişikliyi yaratmaq üçün nədən istifadə etdiniz?
8. “Zivər bəy Əhmədbəyov” mətnində çərçivəyə alınmış ixtisarlara artırılmış
şəkilçilərin işlənmə məqamına diqqət yetirin. Siz də belə ixtisarlar tapıb onlara
şəkilçi artırın.
Nümunə: BMT – BMT-yə
✔
İxtisarlara şəkilçi artırarkən hansı qanunauyğunluğu müşahidə etdiniz?
9. “Memar olsaydım. ” mövzusunda təsvir xarakterli esse yazın.
Cavanşir qalası İsmayıllı rayonu
ərazisində yerləşir. Qafqaz
Albaniyasında Mehranilər
sülaləsinin hakimiyyəti dövründə
tikilmişdir.
Qafqaz Albaniyasında Mehranilər
sülaləsinin hakimiyyəti dövründə
tikilmiş Cavanşir qalası İsmayıllı
rayonu ərazisində yerləşir.

10. Verilmiş mətnin birinci abzasında söz birləşmələrinin növünü müəyyənləşdirin.
Altından xətt çəkilmiş ifadələrin fərqini izah edin.
Sentyabr ayının əvvəllərində “Elitar” gimnaziyada Şagird Özünüidarə Komitəsi
yaradılmışdı. 11-ci sinif şagirdi İnayət komitə sədri seçilmişdi. Komitə təlim-
tədris prosesində, məktəbin ictimai həyatında fəal iştirak edəcəyinə,
nizamnamədə öz əksini tapan tələb və vəzifələri layiqincə yerinə yetirəcəyinə
söz vermişdi.
Dekabr ayı yaxınlaşırdı. Qarşıda keçirilməsi vacib olan bir sıra mühüm tədbirlər
vardı.
Komitə sədri bu məqsədlə keçirdiyi iclas, müzakirə olunan məsələlər barədə
direktora şifahi məlumat verdi. Direktor iclasda müzakirə olunan məsələlərin,
qəbul edilmiş qərarların sənədləşməsini tövsiyə etdi.
Sizcə, komitə sədri İnayət iclasın gedişini sənədləşdirmək üçün hansı əməli yazı
növündən istifadə etməlidir?
A) ərizə B) protokol C) izahat
Protokol rəsmi sənəddir.
Protokol yunan dilində olan protok (ilk vərəq) və kolos (yapışdırmaq) sözlərinin
birləşməsindən əmələ gəlmişdir.
Sizcə, komitə dekabr
ayında hansı mühüm
tədbirlərin həyata
keçirilməsini nəzərdə
tuturdu?
Protokolun forması:
1. Protokol və onun nömrəsi vərəqin
ortasında böyük hərflə yazılır.
2. Təşkilatın adı, tarix və keçirildiyi yer qeyd
olunur.
3. İclasda iştirak edənlərin sayı göstərilir.
4. Müzakirə olunacaq məsələlər sadalanır
(gündəlikdə duran məsələlər).
5. Müzakirə olunan məsələlərin və çıxışların
qısa xülasəsi yazılır.
6. Sonra yığcam şəkildə bəndlər üzrə
verilən qərarlar öz əksini tapır.
7. Sonda protokol sədr və katib tərəfindən
imzalanır.
QEYD: İclası keçirmək üçün sədr və katib
əvvəlcədən seçilir.
Protokoldan istifadə olunur:
1. Müxtəlif iclas, yığıncaq,
müşavirə və konfranslarda;
2. Hər hansı bir dövlət
qanununun, ictimai
qaydanın pozulması
zamanı tərtib olunmuş
akta əlavələr ediləndə;
3. Dövlətlərarası saziş və
müqavilələr bağlanan
zaman keçirilən
yığıncaqda.

PROTOKOL №2
İ.Əfəndiyev adına “Elitar” gimnaziyada 2014-cü il noyabnn 28-də iclas keçirildi.
İştirak edirdi:
Şagird Özünüidarə
Komitəsinin sədri, 12
nəfər üzvü, təşkilat işləri
üzrə direktor müavini
Gündəlik məsələ:
1. Sentyabr-noyabr aylarında görülmüş işlər haqqında hesabat (məruzəçi İnayət
Ceyhunoğlu)
2. Ümummilli lider Heydər Əliyevin anım günü münasibətilə keçiriləcək tədbirlər
planının müzakirəsi və təsdiqi (məruzəçi mədəni-kütləvi tədbirlər üzrə məsul
Adilə Hüseynli)
3. Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü münasibətilə keçiriləcək konsert
proqramının müzakirəsi və təsdiqi (məruzəçi Nərmin Şahbazlı)
Eşidildi: İclası giriş sözü ilə komitə sədri İnayət Ceyhunoğlu açdı. O, iclasdakıları
gündəlikdə duran məsələlərlə tanış etdi, I məsələ barədə özü danışdı. Sentyabr-
noyabr aylarında görülmüş işlər haqqında hesabat verdi, müsbət cəhətlərlə
yanaşı, müəyyən nöqsanları da sadaladı. Həmin nöqsanların tezliklə aradan
qaldırılması üçün müəyyən göstərişlər verdi.
Digər məsələlər də bu qayda ilə müzakirə olunur və çıxışlar olarsa, protokolda
qeyd olunur.
İclas müzakirə və çıxışları dinləyərək
QƏRARa alır:
1. Komitə sədri İnayət Ceyhunoğlunun hesabatı qənaətbəxş hesab edilsin.
2. Ümummilli lider Heydər Əliyevin anım günü münasibətilə keçiriləcək tədbirlər
planı təsdiq edilsin. Fotostendin, şagirdlərin əl işlərindən ibarət sərginin təşkili,
ədəbi-bədii kompozisiyanm keçirilməsi, Fəxri xiyabanda liderin məzarını
ziyarətetmə vaxtının dəqiqləşdirilib icra edilməsi üçün məsul şəxs Adilə
Hüseynli hesab edilsin.
3. Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü münasibətilə keçiriləcək konsert
proqramı təsdiq edilsin və məsul şəxs Nərmin Şahbazlı hesab edilsin.
Sədr:
İnayət Ceyhunoğlu
Katib:
Leyla Hüseynova