Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi

Ali Məclisinin Sədri VASİF TALIBOV

mantlr nvestisiya v Maliyy Sistemi 26 Dr Eln

Maliyyə sistemi • Maliyyə sistemi, iqtisadiyyatda bir şəxsin əmanətləri ilə digər bir şəxsin investisiyalarını uzlaşdıran institutlar qrupudur. • O iqtisadiyyatın məhdud resurslarını əmanətçilərdən borc alanlara doğru ötürür. Copyright © 2004 South-Western

ABŞ İQTİSADİYYATINDA MALİYYƏ İNSTİTUTLARI • Maliyyə sistemi əmanət toplayanlarla borc götürənlər arasında koordinasiya yaradan müxtəlif maliyyə institutlarından ibarətdir. • Maliyyə institutları iki qrupa bölünə bilər: maliyyə bazarları və maliyyə vasitəçiləri. Copyright © 2004 South-Western

ABŞ İQTİSADİYYATINDA MALİYYƏ İNSTİTUTLARI • Maliyyə Bazarları • Səhm bazarı • İstiqraz bazarı • Maliyyə vasitəçiləri • Banklar • Birgə fondlar Copyright © 2004 South-Western

ABŞ İQTİSADİYYATINDA MALİYYƏ İNSTİTUTLARI • Maliyyə bazarları əmanət toplayanların vəsaitlərini birbaşa borc götürənlərə təqdim etməsinə şərait yaradan maliyyə institutlarıdır. • Maliyyə vasitəçiləri əmanət toplayanların vəsaitlərini dolayı yolla borc götürənlərə təqdim etməsinə şərait yaradan maliyyə institutlarıdır. Copyright © 2004 South-Western

Maliyyə bazarları • Səhm bazarı • Səhm müəssisədə qismən sahibkarlığa iddia sənədidir və müəssisə mənfəətindən pay almağa imkan verir. • Maliyyə vəsaitlərini artırmaq məqsədilə səhmlərin satılması səhm maliyyələşdirilməsi adlanır. • İstiqrazlarla müqayisədə səhmlər həm daha çox risq, həm də daha çox gəlir ehtimalı təklif edir. • ABŞ-da ən mühüm səhm birjaları Nyu York Fond Birjası, Amerika Fond Birjası və NASDAQ sayılır. Copyright © 2004 South-Western

Maliyyə bazarları • İstiqraz bazarı • İstiqraz borcluluğu təsdiq edən sənəddir. Onu əldə edən şəxs qarşısında borc götürənin öhdəliklərini göstərən borc sertifikatıdır. Qısaca desək, istiqraz “mən sənə borcluyam” deməkdir. • İstiqrazın xarakterik xüsusiyyətləri: • Müddət: istiqrazın son ödəmə tarixinə qədər olan vaxt müddəti. • Kredit risqi: Borc götürənin faiz və ya əsas məbləği ödəməmə ehtimalıdır. • Vergi effekti: istiqrazdan əldə olunan gəlirin vergi qanunlarına necə tabe olmasıdır. • Adətən yerli idarəetmə orqanlarının buraxdığı istiqrazlar fedreal gəlir vergisinə cəlb edilmir. Copyright © 2004 South-Western

Maliyyə bazarları • Səhm bazarı • Əksər qəzetlərdə çap olunan səhm cədvəlləri aşağıdakı informasiyaları özündə əks etdiri: • • Qiymət Əməliyyat həcmi Divident Qiymət-mənfəət nisbəti Copyright © 2004 South-Western

Maliyyə vasitəçiləri • Maliyyə vasitəçiləri əmanət toplayanların vəsaitlərini dolayı yolla borc götürənlərə təqdim etməsinə şərait yaradan maliyyə institutlarıdır. Copyright © 2004 South-Western

Maliyyə vasitəçiləri • Banklar • Əmanət toplamaq istəyənlərdən depozit toplayır və bu cür toplanan vəsaitləri kredit şəkildə borc götürmək istəyənlərə verir. • Depozit qoyanlara faiz ödəyir, kredit götürənlərdən isə bundan bir qədər yüksək faiz alır. Copyright © 2004 South-Western

Maliyyə vasitəçiləri • Banklar • İnsanlar bank çekləri yazaraq bankda topladıqları depozitlərini əmtəə və xidmətlərin alınması üçün xərcləyə bilirlər. Bu bankın mübadilə vasitəsi yaratmaq xüsusiyyətidir. • Mübadilə vasitəsi insanların sövdələşmə zamanı asanlıqla istifadə edə biləcəyi bir şeydir. • Bu əmtəə və xidmətlərin satın alınmasını asanlaşdırır. Copyright © 2004 South-Western

Maliyyə vasitəçiləri • Birgə fondlar • Birgə fond əhaliyə səhmlər satır və əldə olunan vəsaitlə müxtəlif səhm, istiqraz və ya həm səhm, həm də istiqrazlardan ibarət portfel əldə edir. • Əsas üstün cəhəti az pulu olan şəxslərə diversifikasiya etmək imkanı yaratmasıdır. Copyright © 2004 South-Western

Maliyyə vasitəçiləri • Digər maliyyə institutları • • Kredit ittifaqları Pensiya fondları Sığorta şirkətləri Sələmçilər Copyright © 2004 South-Western

MİLLİ GƏLİRİN HESABLANMASINDA ƏMANƏTLƏR VƏ İNVESTİSİYA • Əvvəllər qeyd etdiyimiz kimi ÜDM iqtisadiyyatın məcmu gəlirini və əmtəə və xidmətlərə sərf etdiyi məcmu xərcləri ifadə edir. Y = C + I + G + NX Copyright © 2004 South-Western

Bəzi əhəmiyyətli bərabərliklər • Qapalı iqtisadiyyat düşünün – hansı ki, beynəlxalq ticarətə qoşulmamışdır: Y=C+I+G Copyright © 2004 South-Western

Bəzi əhəmiyyətli bərabərliklər • İndi C və G-ni bərabərliyin sol tərəfinə keçirək: Y – C – G =I • Bərabərliyin sol tərəfi (Y-C-G) istehlak və dövlət xərclərini çıxdıqdan sonra qalan məcmu gəlidir. Bu məbləğə milli əmanətlər və ya sadəcə əmanətlər (S) deyilir. Copyright © 2004 South-Western

Bəzi əhəmiyyətli bərabərliklər • Y – C – G əvəzinə S yazsaq, onda aşağıdakı bərabərliyi alarıq: S=I Copyright © 2004 South-Western

Bəzi əhəmiyyətli bərabərliklər • Onda milli əmanətləri iki cür yaza bilərik: S=I S=Y–C–G S = (Y – T – C) + (T – G) Copyright © 2004 South-Western

Əmanətlər və investisiyanın mənası • Milli əmanətlər istehlak və dövlət xərcləri ödəndikdən sonra iqtisadiyyatda qalan məcmu gəlidir. • Özəl əmanətlər vergilər və istehlak xərcləri ödənildikdən sonra ailə təsərrüfatlarının qalan məcmu gəliridir Özəl əmanətlər = (Y – T – C) Copyright © 2004 South-Western

Əmanətlər və investisiyanın mənası • Dövlət əmanətləri dövlətin bütün xərcləri ödənildikdən sonra qalan vergi gəliridir. Dövlət əmanətləri = (T – G) Copyright © 2004 South-Western

Əmanətlər və investisiyanın mənası • Büdcə profsiti və büdcə defisiti • Əgər T > G olarsa, onda hökumət büdcə profsiti əldə edəcəkdir, çünkü xərclədiyindən çox gəlirə malik olacaqdır. • T – G profsiti dövlət əmanətini ifadə edir. • Əgər G > T olarsa, onda hökumət büdcə defisiti əldə edəcəkdir, çünkü vergi gəlirindən daha çox xərcləyəcəkdir. Copyright © 2004 South-Western

Əmanətlər və investisiyanın mənası • Bütövlükdə iqtisadiyyat üçün əmanətlər investisiyaya bərabər olamlıdır: S=I Copyright © 2004 South-Western

BORC KAPİTALI BAZARI • Maliyyə bazarları iqtisadiyyatın əmanət və investisiyasını borc kapitalı bazarında bazarı koordinasiya edir. Copyright © 2004 South-Western

BORC KAPİTALI BAZARI • Borc kapitalı bazarı əmanət toplayanların kapital təklif etdiyi və investisiya etmək istəyənlərin kapital tələb etdiyi bir bazardır. Copyright © 2004 South-Western

BORC KAPİTALI BAZARI • Borc kapitalı vətəndaşların əmanət toplamaq və borc vermək üçün istifadə etdikləri gəlirlərini ifadə edir. Hansı ki, bu gəlirlər onların istehlakından artıqdır. Copyright © 2004 South-Western

Borc kapitalı üzrə tələb və təklif • Borc kapitalının təklifi, artıq qalan gəlirini ehtiyat kimi toplamaq və borc vermək istəyən insanlar tərəfindən yaradılır. • Borc kapitaləına olan tələbi, borc götürərək investisiya etmək istəyən ailə təsərrüfatları və firmalar yaradırlar. Copyright © 2004 South-Western

Borc kapitalı üzrə tələb və təklif • Faiz dərəcəsi borcun qiyməti sayılır. • Faiz borc götürənlərin borc əldə etmək üçün ödədiyi məbləği və eyni zamanda, borc verənlərin əmanətləri qarşılığında əldə etdikləri məbləği ifadə edir. • Borc kapitalı bazarında faiz dərəcəsi real faiz dərəcəsidir. Copyright © 2004 South-Western

Borc kapitalı üzrə tələb və təklif • Maliyyə bazarları iqtisadiyyatın digər bazarları kimi çalışır. • Borc kapitalına təklif və tələbin tarazlığı real faiz dərəcəsini ifadə edir. Copyright © 2004 South-Western

Qrafik 1: Borc kapitalı bazarı Faiz dərəcəsi Təklif 5% Tələb 0 $1, 200 Borc kapitalı (milyard dollar) Copyright© 2004 South-Western

Borc kapitalı üzrə tələb və təklif • Əmanətlər və investisiyaya təsir edən hökumət siyasətləri • Vergilər və əmanətlər • Vergilər və investisiya • Dövlət büdcəsi kəsiri Copyright © 2004 South-Western

Siyasət 1: Əmanətlərin stimullaşdırılması • Faiz gəlirindən tutulan vergi, əmanətlərdən əldə olunan gəliri əhəmiyyətli dərəcədə azaldır və bununla da əhalinin əmanət yığmaq istəyini azaldır. Copyright © 2004 South-Western

Siyasət 1: Əmanətlərin stimullaşdırılması • Verginin azalması ailə təsərrüfatlarının istənilən faz dərəcəsində əmanət toplamaq həvəsini artırır. • Borc kapitalı təklifi sağa doğru sürüşür. • Tarazlıq faiz dərəcəsi azalır. • Borc kapitalına tələb həcmi artır. Copyright © 2004 South-Western

Qrafik 2: Borc kapitalı təklifində artım Faiz dərəcəsi Təklif, S 1 1. Əmanət üzrə vergi stimulları borc kapitalının təklifini artırır. . . 5% 4% 2. . bu tarazlıq faiz dərəcəsini azaldır. . . 0 S 2 Tələb $1, 200 $1, 600 Borc kapitalı (milyard dollarla) 3. . və borc kapitalının tarazlıq miqdarını atrırır. Copyright© 2004 South-Western

Siyasət 1: Əmanətlərin stimullaşdırılması • Əgər vergi qanunlarına edilən dəyişiklik daha böyük həcmdə əmanət saxlamağı stimullaşdırısa, onda bu daha aşağı faiz dərəcələri və daha böyük investisiyalar doğuracaqdır. Copyright © 2004 South-Western

Siyasət 2: İnsvestisiyaların stimullaşdırılması • İnvestisiya vergi krediti borclanmanı stimullaşdırır. • Borc kapitalına tələbi artırır. • Tələb əyrisini sağa sürüşdürür. • Daha yüksək faiz dərəcələri və daha böyük həcmli əmanətlərlə nəticələnir. Copyright © 2004 South-Western

Siyasət 2: İnsvestisiyaların stimullaşdırılması • Əgər vergi qanunlarına edilən dəyişiklik daha böyük həcmli investisiyaları stimullaşdırırsa, onda bu daha yüksək faiz dərəcələri və daha böyük həcmli əmanətlər doğuracaqdır. Copyright © 2004 South-Western

Qrafik 3: Borc kapitalına olan tələbdə artım Faiz dərəcəsi Təklif 1. İnvestisiya vergi krediti borc kapitalına olan tələbi artır. . . 6% 5% 2. . bu tarazlıq faiz dərəcəsini artırır. . . D 2 Tələb, 0 $1, 200 $1, 400 D 1 Borc kapitalı (milyard dollarla) 3. . və borc kapitalının tarazlıq miqdarını artırır. Copyright© 2004 South-Western

Siyasət 3: Dövlətin büdcə kəsiri və profsiti • Dövlət vergi gəlirlərindən daha çox xərclədiyi zaman ortaya büdcə kəsiri çıxır. • Keçmiş dövrlərdəki büdcə kəsrlərinin yığılmasına isə dövlət borcu deyilir. Copyright © 2004 South-Western

Siyasət 3: Dövlətin büdcə kəsiri və profsiti • Dövlət büdcə kəsirini borclanma ilə maliyyələşdirdiyi halda bu ev təsərrüfatları və firmaların investisiyalarının maliyyələşdirilməsinə imkan verən borc kapitalı təklifini azaldır. • İnvestisiyalarda bu səbəbdən baş verən azalma sıxışdırma (crowding out) adlanır • Büdcə kəsirini maliyyələşdirmə məqsədi daşıyan borclanma, özəl sektorun investisiyaları maliyyələşdirmək məqsədilə borclanma imkanlarını məhdudlaşdırır. Copyright © 2004 South-Western

Siyasət 3: Dövlətin büdcə kəsiri və profsiti • Büdcə kəsiri borc kapitalı təklifini azaldır. • Təklif əyrisi sola sürüşür. • Tarazlıq faiz dərəcəsi artır. • Borc kapitalı tarazlıq miqdarı azalır. Copyright © 2004 South-Western

Qrafik 4: Dövlət büdcə kəsirinin nəticələri Faiz dərəcəsi S 2 Təklif, S 1 1. Büdcə kəsiri borc kapitalının təklifini azaldır. . . 6% 5% 2. . bu tarazlıq faiz dərəcəsini qaldırır. . . 0 Tələb $800 $1, 200 Borc kapitalı (milyard dollarla) 3. . və borc kapitalının tarazlıq miqdarını azaldır. Copyright© 2004 South-Western

Siyasət 3: Dövlətin büdcə kəsiri və profsiti • Dövlət büdcə kəsirini saxlamaqla milli əmanətlərin azalmasına, faiz dərəcəsinin qalxmasına və investisiyaların azalmasına səbəb olur. Copyright © 2004 South-Western

Siyasət 3: Dövlətin büdcə kəsiri və profsiti • Büdcə profsiti borc kapitalının təklifini artırır, faiz dərəcəsini azaldır və investisiyaları stimullaşdırır. Copyright © 2004 South-Western

Qrafik 5: ABŞ Dövlət Borcu ÜDM faizi 120 World War II 100 80 60 Revolutionary War 40 Civil War World War I 20 0 1790 1810 1830 1850 1870 1890 1910 1930 1950 1970 1990 2010 Copyright© 2004 South-Western

Xülasə • ABŞ maliyyə sistemi, istiqraz bazarı, səhm bazarı, banklar və birgə fondlar kimi müxtəlif növ maliyyə institutlarından ibarətdir. • Bütün bu institutlar, öz gəlirlərininin bir hissəsini əmanət kimi toplamaq istəyən ailə təsərrüfatlarının sərvətlərinin, borc götürmək istəyən firma və ailə təsərrüfatlarına yönəldilməsinə xidmət edir. Copyright © 2004 South-Western

Xülasə • Milli gəlir bərabərlikləri makroiqtisadi dəyişənlər arasında olan çox əhəmiyyətli əlaqələri izah edir. • Məsələn, qapalı iqtisadiyyatda, milli əmanətlər investisiyaya bərabər olmalıdır. • Maliyyə institutları bir şəxsin əmanətlərini digər bir şəxsin investisiyaları ilə uzlaşdıran mexanizmlərdir. Copyright © 2004 South-Western

Xülasə • Faiz dərəcəsi borc kapitalının tələb və təklifi əsasında müəyyən olunur. • Borc kapitalının təklifi, öz gəlirlərinin bir hissəsini əmanət kimi toplamaq və borc vermək istəyən ailə təsərrüfatları tərəfindən yaradılır. • Borc kapitalının tələbi isə investisiya etmək məqsədi ilə borc götürmək istəyən ailə təsərrüfatları və firmalar tərəfindən yaradılır. Copyright © 2004 South-Western

Xülasə • Milli əmanətlər, şəxsi əmanətlərlə dövlət əmanətlərinin cəminə bərabərdir. • Dövlət büdcəsi kəsiri, dövlət əmanətlərinin mənfi olduğu mənasına gəlir, buna görə də, büdcə kəsiri milli əmanətləri və borc kapitalının təklifini azaldır. • Büdcə kəsirinin investisiyanı sıxışdırması nəticəsində, məhsuldarlıq və ÜDM-nin artımı azalır. Copyright © 2004 South-Western

• Maliyy
• Agbio eln
• Scilligence eln
• 2017 eln risk stratification by genetics
• Electronic lab notebooks review
• Rspace eln
• Labally
• Inteligentni sistemi fon
• Piramide erp
• Alfanumerički znakovi primjer
• Plani haccp
• Standart dosya planı kodu
• Yibf nedir
• Pastorel şiir
• Sistemi lineari tempo invarianti
• Radburn sistemi
• Mikroprocesorski sistemi
• Almanya eğitim sistemi şeması
• Elektron transport zinciri nerede bulunur
• Oto seslendirme sistemi
• Betadol
• Sistemi sis
• Sistemi di controllo avanzati
• Operativni sistemi matf
• Disequazioni in 2 variabili
• Liyakat kariyer sınıflandırma
• Sistemi monetar evropian
• Savremeni privredni sistemi ekof
• Scanlon planı
• ıupac sistemi
• Brojni sistemi
• Akıcı üretim sistemi
• Airbnb business model canvas
• Mrezni operativni sistemi
• Hemoragjite
• Analisi dei sistemi ad eventi
• Operativni sistemi matf
• Sistemi hardware
• Sistemi non inerziali
• Agregatet monetare
• Sayıların tarihi
• Teorema di konig
• Bicepsi i tricepsi
• Sı birim sistemi özkütle
• Rehberlik sunum sistemi
• Müsadere nedir
• Anglo sakson hukuk sistemi
• Sistemi aperti termodinamica
• Sistemi nervor projekt

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi

Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Maliyyə Nəzarəti İdarəsinin yaradılması barədə

NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASI ALİ MƏCLİSİ SƏDRİNİN

S Ə R Ə N C A M I

Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə Nazirliyinin

Dövlət Maliyyə Nəzarəti İdarəsinin yaradılması barədə

Naxçıvan Muxtar Respublikasında maliyyə nəzarətini və tənzimlənməsini təkmilləşdirmək məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Konstitusiyasının 5-ci maddəsinin II hissəsinin 22-ci bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:

1. Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Maliyyə Nəzarəti İdarəsi yaradılsın.

2. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Nazirlər Kabineti:

2.1. Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Maliyyə Nəzarəti İdarəsinin Əsasnaməsini və ştat strukturunu hazırlayıb təsdiq etsin;

2.2. bu Sərəncamdan irəli gələn digər məsələləri həll etsin.

3. Bu Sərəncam imzalandığı gündən qüvvəyə minir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası

Ali Məclisinin Sədri VASİF TALIBOV

Naxçıvan şəhəri, 09 iyun 2018-ci il

Dövlt maliyy nzarti

Martın 11-də Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyi Aparatının kollektivi tərəfindən ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illik yubileyi münasibətilə təşkil olunan silsilə tədbirlər çərçivəsində ağacəkmə aksiyası keçirilib.

Maliyyə Nazirliyinin dövlət istiqrazları üzrə keçiriləcək hərrac barədə məlumat

2023-cü il 14 mart tarixində aşağıdakı parametrli Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin dövlət istiqrazlarının Bakı Fond Birjasında (BFB) yerləşdirilməsi üzrə hərrac keçiriləcəkdir.

Maliyyə Nazirliyinin dövlət istiqrazlarının yerləşdirilməsi barədə məlumat

2023-cü il 07 mart tarixində “Bakı Fond Birjası” QSC-də Maliyyə Nazirliyinin AZ0101030036 ISIN kodlu, tədavül müddəti 364 gün olan dövlət istiqrazlarının yerləşdirilməsi üzrə hərrac keçirilib.

Azərbaycanın maliyyə naziri QDTİB-in Xüsusi Toplantısında iştirak edir

Martın 3-də Yunanıstanın Saloniki şəhərində Qara Dəniz Ticarət və İnkişaf Bankının (QDTİB) Rəhbərlər Şurasının 16-cı Xüsusi Toplantısı öz işinə başlayıb. Toplantıda maliyyə naziri, QDTİB-nin Azərbaycan üzrə rəhbəri Samir Şərifov iştirak edir.

Maliyyə Nazirliyinin dövlət istiqrazları üzrə keçiriləcək hərrac barədə məlumat

2023-cü il 07 mart tarixində aşağıdakı parametrli Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin dövlət istiqrazlarının Bakı Fond Birjasında (BFB) yerləşdirilməsi üzrə hərrac keçiriləcəkdir.