Dünyanın 7 Möcüzəsi

Yəqin ki çoxlarınız bu abidəni İndiana Jones filmindən xatırlayırsınız. Ərəb çölünün bir ucunda yerləşən bu abidə Kral IV. Aretas’ın (b.e.ə. 9, b.e. 40) imperatorluğu Nabataean’ın möhtəşəm paytaxtı idi. Bugün Petra’nın Məzar Sarayı, 42 metrlik Helen stilli Əl-Dəir Monastırının tapınak divarıyla Orta Şərq mədəniyyətinin göz qamaşdıran nümunəsidir.

Dünyanın 7 Təbii Möcüzəsi

“Möcüzələr” ini yeddi qrup halında tərtib etmək praktikası, Bizans Philosunun M.Ö. 225-ci ildə bir kitab yazdığı Qədim Yunanıstandan başlayır. “Yedi möcüzə haqqında” başlıqlı. İndi dünyanın yeddi qədim möcüzəsi olaraq adlandırılan bunlara Böyük Giza Piramidi və Rodos Colossus daxildir. İnsanlar bu gündən bəri insan mühəndisliyi fəaliyyətlərindən tutmuş möhtəşəm təbii mənzərələrə qədər hər şeyi nümayiş etdirən möcüzələr siyahıları yaratdılar.

Seven Natural Wonder-in ən çox qəbul edilən siyahısı, yayım şəbəkəsi olan CNN-in 1997-ci ildə yayımladığı bir məqalədən gəldi. Təbii qoruma təşkilatı Seven Natural Wonders bunları qoruyur. Təbii bir möcüzə sayılmaq üçün bir sayt insanın müdaxiləsi olmadan yaradılan təbii olaraq meydana gəlməməlidir.

Burada dünyanın yeddi təbii möcüzəsi haqqında məlumat əldə edin.

böyük Kanyon

ABŞ-dakı Böyük Kanyon kanyonu bir səbəbdən “böyük” adlanır – 277 mil uzunluğunda və dörd ilə 18 mil arasında, dünyanın ən böyük və ən uzun kanyonlarından biridir. 9.5 milyon kvadrat mildən çox bir ərazini əhatə edir. Bu təbii möcüzə, 30 ilə 70 milyon il arasında olduğu təxmin edilən qaya alimlərinin iştirak etdiyi fərqli təbəqələri Colorado çayı tərəfindən eroziya nəticəsində meydana gəldi.

Ziyarətçilər, Arizona’daki Grand Canyon Milli Parkına gedərək bir gözətçidən baxaraq Grand Canyon’u şəxsən görə bilər və ya çayda rafting və ya kanyonda gəzinti ilə ağ su ilə yaxın və fərdi olaraq qalxa bilərlər.

Böyük Baryer Rifi

Mərcan dənizinin təxminən 216.000 kvadrat milini əhatə edən Böyük Bariyer Reefi, dünyanın ən böyük mərcan reef sistemidir. 2500-dən çox fərdi rif və 900 ada, Avstraliyanın şimal-şərqindəki sahil xətti boyunca 1200 mil üzərində uzanan bu təbii möcüzəni təşkil edir.

Bu rif inanılmaz dərəcədə biomüxtəlifdir. Reefin geniş ekosistemlərində 1500-dən çox balıq növü, 4.000 növ mollusk və 400 növ mərcan var. Qlobal istiləşmə və insanların narahatlığı kimi təbii olaraq meydana gələn streslər Böyük Bariyer Rifini risk altına alır, lakin bu, yeddi möcüzənin bir çoxu kimi, UNESCO-nun Dünya Mirası Siyahısıdır və bir çox qoruma işinin mərkəzidir.

Rio de Janeiro limanı

Braziliyanın Rio de Janeiro şəhərini əhatə edən liman dünyanın ən böyük təbii körfəzi və görməli mənzərəsidir. Atlantik Okeanının eroziyası, Guanabara Körfəzi olaraq da bilinən bu təbii möcüzəni oydurdu. Limanın ətrafındakı ərazi dağlar arasındadır; bunların arasında 3350 hündürlükdə Tijuca Təpələri, 2310 fut hündürlükdə Corcovado zirvəsi və 1296 fut hündürlükdə Şəkər Çörəyi var.

Rio de Janeiro limanında böyük yük gəmilərinə və istirahət yaxtalarına tez-tez rast gəlmək olar. Bura populyar bir turizm məkanı və göndərmə üçün kritik bir su yoludur.

Everest dağı

Nepal və Tibet sərhədindəki Everest dağı dünyanın ən hündür dağıdır. Onun zirvəsi təxminən 29.032 fut hündürlüyü ilə dünyanın dəniz səviyyəsindən ən yüksək nöqtəsidir. Bu dağ dəyişən tektonik lövhələr yuxarıya doğru itələməyə davam etdikcə hələ də böyüyür, milyonlarla il əvvəl meydana gəlməyə başladığı kimi.

Cəsarətli qonaqlar Everest dağına çıxa bilərlər, lakin çox təcrübə və təlim keçmiş bələdçilərin müşayiəti olmadan. Bu cür yüksək hündürlüklər bədəni oksigendən məhrum edir, onsuz da çətin bir yürüşü fiziki cəhətdən daha çox vergi edir və ekspedisiyalar aylarla davam edir. Everest dağına qalxmaq təhlükəlidir və yalnız yüksək bacarıqlı alpinistlər üçün təhlükəlidir.

Şimal işıqları

Şimal İşıqları ümumiyyətlə Arktikada İslandiya, Qrenlandiya, Kanada və İskandinaviyanın ən şimal hissələrində görünür. Bunlar göydəki dalğa və ya təbəqə bənzər işıqlar (şərtlər), 620 mil qədər yüksəkliklərdə tez-tez yaşılımtıl və ya qırmızı rəngdə və möhtəşəm parlaq olaraq görünə bilər. Aurora, fotonların və ya atmosferdəki elektronların işıq hissəciklərinin yayılması ilə meydana gəlir.

Bu işıqlar deyilir aurora borealis, böyük ölçüdə gözlənilməzdir, lakin elm adamları maqnetizm və optik arasındakı qarşılıqlı əlaqələri araşdırmaq üçün xarici görünüşlərinə inanırlar. Bu rəqs işıqlarını görmək üçün ən yaxşı vaxt mart-aprel ayları arasında və ya sentyabr-oktyabr ayları arasındadır.

Paricutin vulkanı

Paricutin Volcano, Meksikanın Michoacán şəhərində yerləşən bir küləkli konus vulkanıdır. 1943-cü ildə cütçü Dionisio Pulidonun qarğıdalı tarlasında əmələ gəlməyə başladığından bəri dünya bu vulkanın böyüməsini izlədi və əslində dünyanın ən gənc vulkanıdır. Pulidoya görə, meydana gəldiyi ilk 24 saat ərzində iki ilə 2,5 metr arasında böyüyüb. 2021-ci ildən etibarən 9,101 ilə 10,397 fut arasında olduğu təxmin edilir. Paricutin 1943-cü ildən 1952-ci ilə qədər püskürdü. Ziyarətçilər bu təbii möcüzəni öz bazasından və ya hətta kraterindən görə bilərlər.

Victoria şəlaləsi

Dünyanın ən böyük şəlaləsi olan Victoria Şəlaləsi, Afrikanın cənubunda, Zambiya və Zimbabve sərhədlərində yerləşir. Zambezi çayı şəlalələrin su mənbəyi kimi xidmət edir. Victoria Şəlaləsi 5600 futdan və 3000 fut yüksəklikdən ölçülür və ortalama 328 feet dərinlikdədir. Bu geniş təbiət möcüzəsi, Zimbabvenin Victoria Falls Milli Parkı, Zimbabve Zambezi Milli Parkı və Zambiya’nın Mosi-oa-Tunya Milli Parkının bəzi hissələrini tutur.

Gecə vaxtı suyun Ay işığını qırdığı zaman belə, göy qurşaqları bu düşmələrin üstündə arxa arxada görülə bilər (bunlara “ay yayları” deyilir). Ziyarət etsəniz, nəmlənməyə hazır olun – Victoria Falls sprey şleyfinin 1640 fut hündürlüyə çatdığı bilinir.

1. “Böyük Kanyon Milli Parkı.” böyük Kanyon. Milli Park Xidməti.
2. “Şimali Amerikanın 7 Təbii Möcüzəsi.” Yeddi Təbii Möcüzə.
3. “Geologiya.” böyük Kanyon. Milli Park Xidməti.
4. “Böyük Baryer Rifi.” Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı.
5. “Rio de Janeiro limanı.” Yeddi möcüzə.
6. Wilkinson, Freddie. “Everest Dağı İki Ayaq Boyundur, Çin və Nepal elan edir.” National Geographic. 9 fevral 2021.
7. “Şimal işıqları nədir?” Konqres Kitabxanası.
8. “Bitki sağlamlığı ilə miqyası arasındakı əlaqələri və Volkanik qaz və istilik emissiyaları arasındakı əlaqələri Uzaqdan ölçərək Bazaltika vulkanik proseslərini anlamaq və HyspIRI kimi VSWIR və TIR məlumatlarını istifadə etmək.” NASA HyspIRI Elm və Tətbiq Çalıştayı, 2015.
9. “Paricutin vulkanı.” Yeddi Təbii Möcüzə.
10. “Mosi-oa-Tunya / Victoria Şəlaləsi.” Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı.

Dünyanın 7 Möcüzəsi

Bu Sədd vaxtilə Çini Moğol hücumlarından qorumaq üçün inşa edilmişdi. Bu abidə insan əli ilə tikilmiş ən böyük və kosmosdan görünən yeganə tikilidir. Səddin inşası zamanı minlərlə insan həyatını itirmişdir.

IV Möcüzə “İnklərin müqəddəs Maçu-Pikçu qalası”

İnk imperatoru Pachacutec 15-ci əsrdə Machu Picchu (“Köhnə dağ”) adlı dağda buludlar arasında şəhər yaramışdır. Bu şəhər And dağlarından Amazon meşələrindən Urubamba nehrinə qədər uzanır. İspanlar İnk imperatorluğunu ələ keçirdikdən 300 il müddətində şəhər itirilmiş, bir də 1911-ci ildə Hiram Bingham tərəfindən aşkar olunmuşdur.

V Möcüzə “Petra, İordaniya”

Yəqin ki çoxlarınız bu abidəni İndiana Jones filmindən xatırlayırsınız. Ərəb çölünün bir ucunda yerləşən bu abidə Kral IV. Aretas’ın (b.e.ə. 9, b.e. 40) imperatorluğu Nabataean’ın möhtəşəm paytaxtı idi. Bugün Petra’nın Məzar Sarayı, 42 metrlik Helen stilli Əl-Dəir Monastırının tapınak divarıyla Orta Şərq mədəniyyətinin göz qamaşdıran nümunəsidir.

VI Möcüzə “Roma kolizeyi”

Roma şəhərinin mərkəzində inşa edilmiş bu möhtəşəm amfiteatr, qəhraman legionerlərin və Roma imperatorluğunun şərəfinə inşa edilmişdir. Dizayn cəhətdən çox mükəmməl abidədir. İndi də müasir stadionlarlar tikilərkən buranın memarlığından istifadə olunur.

VII Möcüzə “Tac Mahal (Aqra, Hindistan)”

Beşinci müsəlman Moğol imperatoru Cahan şahın əmrilə vəfat etmiş xanımının şərəfinə inşa edilmişdir. Tac Mahal Hindistanın müsəlman mədəniyyətinin ən mükəmməl nümunəsi kimi qəbul edilməkdədir.

Dünyanın 7 möcüzəsi

Qədim dünyanın 7 möcüzəsini düşününcə, tarixi qeyd etməyin nə qədər vacib olduğu da ortaya çıxır . Qədim dünyanın 7 möcüzəsi kimi tanınan möhtəşəm əsərlərin əksəriyyəti zamanın məhvinə tab gətirə bilmədiyi üçün bu günümüzə gəlib çıxmayıb. Lakin qədim tarixçilər sayəsində bu tikililər haqqında məlumat əldə edə bilirik.

Eramızdan əvvəl 5-ci əsrdə məşhur tarixçi Herodot dünyanın 7 möcüzəsi tərifindən istifadə edərkən işin bu qədər böyüyəcəyini yəqin ki, gözləmirdi. Sidonlu Antipatros tərəfindən qeydə alınan qədim dünyanın 7 möcüzəsi bəşəriyyətin istədiyi vaxt hər şeyi edə biləcəyini ortaya qoyur.

Qədim dünyanın 7 möcüzəsi ilə maraqlanırsınızsa, bunların hamısı insan tərəfindən qurulmuşdur. Bu siyahı sayəsində qədim dünyanın möhtəşəm 7 möcüzəsini birlikdə araşdırıb keçmişə qısa bir səyahət edə bilərsiniz.

1. Görkəmli Zamanlardan qalma Misir piramidası:

Qədim dünyanın 7 möcüzəsi dedikdə ilk ağıla Xeops Piramidası gəlir. Tikintisi eramızdan əvvəl 2589-cu ildə başlayan Xeops Piramidası Gizanın xarici sərhədlərində yerləşir. Dünyanın 7 möcüzəsi arasında günümüzə qədər gəlib çatan yeganə tikili olan Xeops Piramidasının tikintisinin eramızdan əvvəl 2566-cı ildə başa çatdırıldığı məlumdur. Giza piramidalarının ən böyüyü olan Xeops firon Xufu tərəfindən tikilmişdir. İlk günki kimi möhkəm olan piramidanın tikintisində,

2 milyon 300 min daş blokdan istifadə edilib.

2.Babilin Asma bağları:

Gerçəkliyi bu gün də şübhə altına alınan Babil Asma Bağları, adına tarix kitablarında tez-tez rast gəlinən, lakin bu gün yeri bəlli olmayan bir binadır. Şayiələrə görə, o, Babil hökmdarı Navuxodonosorun vətən həsrəti çəkən arvadı Amitis üçün tikilib. Amitisin məmləkəti Med kimi dağların və çayların süni variantı olaraq inşa edildiyi bildirilir.İraqın Babil və ya Neynəva bölgəsində olduğu düşünülən bağların mövcudluğu hələ də elmi olaraq sübuta yetirilməyib.

3.Olimpiya hökmdarı Zevsin abidəsi:

Qədim dünyanın 7 möcüzəsindən biri olan və bu günə qədər yaşaya bilməyən daha bir abidə; Zevs heykəli… 7 m eni və 13 m uzunluğunda olduğu düşünülən Zevs heykəli eramızdan əvvəl 450-ci ildə hazırlanmışdır. Dövrün ən məşhur heykəltəraşlarından biri olan Pheididas tərəfindən dizayn edildiyi bilinən heykəl İstanbula gətirildi və eramızın 462-ci ildə baş verən yanğında böyük bir hissəsi məhv oldu. Lakin heykəlin qalıqları Parisdəki Luvr muzeyində sərgilənir.

4.Sevginin Abidəyə çevrildiyi Halikarnas Mavzoleyi:

Kariya kralı Mausollosun məzarı olan Halikarnas məqbərəsinin kralın həyat yoldaşı, qızı və bacısı tərəfindən tikildiyi məlumdur. Muğlanın Bodrum rayonunda yerləşən Halikarnas məqbərəsinin tikintisi eramızdan əvvəl 353-340-cı illər arasında tamamlanıb. Yunan və Misir memarlığının xüsusiyyətlərini daşıyan bu bina ağ mərmərdən tikilib. Ümumi uzunluğu 45 m olan bina piramidaya bənzər pilləkən formasında layihələndirilib.

5.Dəniz piyadalarını salamlayan Rodos heykəli:

Yunan Günəş Tanrısı Heliosun heykəli olan Rodos heykəlinin eramızdan əvvəl 300-400-cü illər arasında tikildiyi güman edilir. Rodos adasında limanın girişində yerləşən Rodos heykəli dövrün məşhur heykəltəraşı Xares tərəfindən hazırlanıb. Zəlzələ nəticəsində tamamilə dağılan heykəlin qalıqları Rodos adasındakı muzeydə sərgilənir.

6. Dənizçilərə yol göstərən İskəndəriyyə mayağı:

İsgəndəriyyə Mayağı Misirin İsgəndəriyyə Limanı ilə üzbəüz Faros adasında tikilmişdir. Təxminən 135 metr uzunluğunda olan mayak ən hündür mayak kimi tarixə düşüb. Özünəməxsus memarlığı ilə heyran qalan bu bina eramızdan əvvəl 285-245-ci illər arasında tikilmişdir. Qədim dünyanın 7 möcüzəsindən biri olan İsgəndəriyyə Mayağı üç hissədən ibarətdir. Mayakın yuxarı hissəsində 70 km məsafədən belə görünən böyük güzgü var. Tamamilə ağ mərmərdən hazırlanmış İsgəndəriyyə Mayağı 14-cü əsrdə müxtəlif diş və təbii fəlakətlər nəticəsində dağılıb.

7. Nemətləri xatırladan Artemida Məbədi:

Egey dənizinin mirvarisi İzmirdə qədim Efes şəhərində yerləşən Artemida məbədinin Kral Krezus tərəfindən Artemida ilahəsi üçün tikildiyi məlumdur. Eramızdan əvvəl 550-ci ildə tamamlanan və uzunluğu 115 m, eni 55 m olduğu bilinən Artemida məbədi tamamilə mərmərdən tikilmişdir. Hər birinin hündürlüyü 18 metr olan 127 sütundan ibarət məbəddən bu gün yalnız bir sütun qalıb. Dövrün məşhur rəssamlarının hazırladıqları heykəllər məbədin içərisində yerləşir. Artemida məbədində tapılan heykəllərdən ikisi Səlcuq Muzeyində sərgilənir.