Elektrik mühərrikinin sürətini necə yavaşlatmaq olar

Mühərrik işlək vəziyyətdədirsə, onu yalnız mərkəzləşdirmə çuxuruna çatmaq üçün ötürücüdən ayırmaq və arxa qapağı çıxarmaq məcburiyyətində qala bilərsiniz. Bu hallardakı inqilabların dəqiq sayı stroboskopik detektordan istifadə etməklə də ölçülə bilər. Bunu etmək üçün, motor şaftına uzunlamasına bir ağ riski tətbiq olunur və cihazın qarşı tərəfində bir işıq tutucu quraşdırılır. Mühərrik işə salındıqda, cihaz ağ ləkənin görünüşünün tezliyinə görə dəqiqədə dəqiq çevrilmə sayını təyin edəcəkdir. Bu metod, bir qayda olaraq, güclü elektrik maşınlarının diaqnostik müayinəsində və fırlanma sürətinin tətbiq olunan yükə asılılığında istifadə olunur.

Elektrik mühərrikləri

Elektrik mühərrikləri icraedici mexanizmlərdə avtomatlaşdırılmış qurğuları hərəkətə gətirmək üçün istifadə edilir.
İstehsalatda və məişətdə elektrik mühərrikləri dəzgahları, mexanizmləri, tramvayları, trolleybusları, elektrovozları, cihazları, oyuncaqları və s. hərəkətə gətirir. Mühərriklərin başqa növləri (buxarla işləyən, daxiliyanma mühərrikləri) ilə müqayisədə elektrik mühərriklərinin çox üstünlükləri var. Elektrik mühərrikinin əsas üstünlüyü, onun faydalı iş əmsalının yüksək olmasıdır. İşləyərkən onlar zəhərli qazlar, tüstü və buxar buraxmır, yanacaq və su ehtiyatına ehtiyac duymur, istənilən yerdə (divarda, tramvay və trolleybusun döşəməsi altında, maqnitofonun gövdəsində və s.) quraşdırıla bilirlər.
Elektrik mühərriki nədir?
Elektrik mühərriki elektrik enerjisini mexaniki enerjiyə çevirən elektrik maşınıdır.
Elektrik mühərrikləri aşağıdakı əlamətlərinə görə təsnif edilir: fırlanan maqnit sahəsinin alınma üsuluna görə (kollektorlu — kollektorsuz), istifadə olunan cərəyanın növünə görə (sabit, dəyişən), fazaların miqdarına (bir və ya üçfazalı) və gücünə görə.
İstehsalatda və məişətdə ən geniş istifadə olunan kollektorlu elektrik mühərrikləridir. Kollektorlu mühərriklər elektrik enerjisini mexaniki enerjiyə çevirdiyi kimi mexaniki enerjini də elektrik enerjisinə çevirə bilər. Deməli, o həm mühərrik kimi, həm də generator kimi işləyə bilər.
Kollektorlu elektrik mühərrikinin iş prinsipi necədir?
Fizika qanunlarına əsaslanaraq demək olar ki, maqnit sahəsində olan naqilə elektrik cərəyanı buraxdıqda ona cərəyan ətrafında yaranan maqnit sahəsi ilə sabit maqnit sahəsində yaranan qarşılıqlı qüvvə təsir etməyə başlayacaq. Maqnit sahəsində cərəyanlı naqilə təsir edən qüvvənin istiqaməti sol əl qaydası ilə təyin edilir. Sol əl elə tutulur ki, maqnit sahəsinin qüvvə xətləri ovcumuza daxil olmaqla dörd barmaq cərəyanın istiqamətinə yönəlsin, bu zaman 90° açılmış baş barmaq naqilə təsir edən qüvvənin istiqamətini göstərir.
Cərəyan keçən naqilin maqnit qütbləri arasında davamlı hərəkətini təmin etmək üçün onu çərçivə şəklinə salırlar. Bu çərçivənin hər iki tərəfinə maqnit eyni anda, amma əks istiqamətlərdə təsir göstərəcək: çərçivənin bir tərəfini cəzb edəcək, digər tərəfini itələyəcək. Yarım dövrdən sonra çərçivə dayanacaq. Çərçivənin eyni istiqamətdə hərəkətini təmin etmək üçün isə həmin an oradakı cərəyanın istiqamətini kollektorlu mühərrikdəyişmək, daha dəqiq desək, mənbədən cərəyan götürən naqillərin uclarının yerini dəyişmək lazım gələcək. Bu, kollektorlu mühərrikin işinin əsasıdır.
Çərçivədə cərəyanın istiqamətinin avtomatik dəyişdirilməsi üçün xüsusi dəyişdirici açar — kollektor quraşdırılıb. O, iki yarımdairəvi kontakt lövhədən ibarətdir. Çərçivənin hər çıxışı ayrıca yarımdairəyə lehimlənib.
Kollektora iki elastiki metal lövhə (fırçalar) sıxılıb ki, bu lövhələr də enerji mənbəyinə naqillər vasitəsilə qoşulub.
Kollektorlu mühərrikin quruluşunu nəzərdən keçirək
Elektrik mühərrikinin hərəkətsiz hissəsi statordur. O daimi maqnit sahəsi yaradır. Quruluş etibarı ilə stator sabit maqnit şəkildə və ya sarğıları və nüvəsi olan elektromaqnit şəkildə ola bilər. Elektrik mühərrikinin fırlanan hissəsi olan rotor (val) lövbərdən və kollektordan ibarətdir. Lövbər isə öz növbəsində nüvədən və sarğıdan ibarətdir.
Mühərrikin lövbərində bir neçə sarğı olduğundan, kollektor iki deyil, çoxlu sayda bir-birindən və mühərrikin valından təcrid edilmiş yarımdairələrdən ibarətdir
Kollektor lövbərin valında möhkəm bərkidilib. Lövbərin hərəkəti vala ondan isə istehlakçının işçi orqanlarına ötürülür.
Val statorun arxa və ön qapaqlarına preslənmiş diyircəkli yastıqlarda fırlanır. Elektrik mühərrikinin soyuması qanadı vala birləşdirilmiş ventilyatorun köməyi ilə həyata keçir.

Müəllif: Ramin Mahmudzadə, İsmayıl Sadıqov, Naidə İsayeva
Mənbə: İnformatika 11 — Ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinfi üçün İnformatika fənni üzrə DƏRSLİK

Prosessor sürətini necə artırmaq olar

Bir kompüter prosessorunun və ya CPU-nun sürətini artırmaq asan bir şey deyil. Bu vəzifəni yerinə yetirmək üçün əslində iki seçim var: overclock və ya yenisini almaq və quraşdırmaq. Hər iki variant da güclü kompüter donanımı haqqında məlumat tələb edir və ilk seçim BIOS-dan istifadə etməyinizi tələb edir.

Prosessoru aşırtma

Bəzi kompüter prosessorları həddindən artıq sürətlənməyə qadirdir və bu da daha çox enerji istifadəsi və istilik çıxışı hesabına saat sürətini artırır. Bir prosessor jumpers və ya daldırma açarlarını tənzimləmək, firmware yeniləmələrini quraşdırmaq və ya CMOS parametrlərini konfiqurasiya etməklə overclock edilə bilər. Overclock parametrlərini konfiqurasiya etməyə qadir olan proqram proqramları da var.

Həddindən artıq sürətləmə prosessora və digər cihazlara zərər verə bilər. İşlemciyi overclock edərkən əmələ gələn artan istiliyi dağıtmağa qadir olan bir soyuducu və fan olduğunuzdan əmin olun. Ayrıca, diaqnostik vasitələrə və prosessorunuzun məhdudiyyətləri barədə müvafiq biliklərə ehtiyacınız olacaq. Ehtiyatla davam edin.

Cihazınızın içərisində işləmədən əvvəl ESD-nin təhlükələrini bildiyinizə əmin olun.

Prosessorun təkmilləşdirilməsi

Overclock riskləri və ya ümumiyyətlə bəzi prosessorları overclock edə bilməməyimiz səbəbindən yeni bir prosessor almaq ən yaxşısı ola bilər. İşlemcinizi yeniləməyə başlamazdan əvvəl, anakartınızın uyğun olduğundan əmin olun. Çox vaxt yeni CPU’lar fərqli bir arxitektura və ya ölçülərdən istifadə edərək yeni bir anakart almanızı tələb edir.

• CPU satın alma tövsiyələri.
• Kompüter prosessoru necə qurulur.

Asenkron Mühərrik Sürətini Necə ölçmək Olar

Elektrik mexanikası və dizaynerləri tez-tez nominal RPM-nin bilinmədiyi induksiya mühərrikləri ilə məşğul olmalıdırlar. Mühərrik sürətinin necə ölçülməsi məsələsi doğaçlama vasitələrdən istifadə daxil olmaqla bir neçə yolla həll edilə bilər. Takometr TCh-10R Köhnə və istifadə edilmiş Sovet istehsalı olan asinxron maşınlar ən keyfiyyətli və ən davamlı hesab olunur. Bununla birlikdə, bir çox elektrikçinin bildiyi kimi, üzərindəki ad lövhələri tamamilə oxunmaz ola bilər və mühərrikin özündə stator geri çevrilə bilər. Elektrik mühərrikinin nominal sürətini sarımdakı qütblərin sayına görə təyin etmək mümkündür, lakin bir fazalı rotorlu maşınlardan danışırıqsa və ya işi sökmək istəyi yoxdursa, sübut edilmiş birinə müraciət edə bilərsiniz. metodlar.

Qrafik rəsmdən istifadə edərək sürətin təyin edilməsi

Mühərrikin fırlanma sürətini təyin etmək üçün dairəvi formada qrafik fiqurlar cədvəli var. Alt xətt, verilmiş bir naxışla şaftın sonuna yapışdırılmış bir kağız dairəsi döndükdə, 50 Hz tezlikli bir işıq mənbəyi ilə işıqlandıqda müəyyən bir qrafik effekti meydana gətirməsidir. Beləliklə, bir neçə rəqəmdən keçdikdən və nəticəni cədvəl məlumatları ilə müqayisə etdikdən sonra motorun nominal sürətini təyin edə bilərsiniz.

Tipik quraşdırma ölçüləri

SSRİ-də istehsal olunan sənaye mühərrikləri, ən müasir mühərriklər kimi, dövlət standartlarına uyğun istehsal olunur və müəyyən bir yazışmalar masasına malikdir. Buna əsasən, milin mərkəzinin eniş təyyarəsinə nisbətən hündürlüyünü, ön və arxa diametrlərini, həmçinin montaj deliklərinin ölçülərini ölçmək mümkündür. Əksər hallarda, bu məlumatlar cədvəldə lazımi mühərriki tapmaq və sürəti təyin etməklə yanaşı elektrik və xalis gücünü yaratmaq üçün də kifayət edəcəkdir.

Mexanik takometrlə

Çox tez-tez yalnız bir elektrik maşınının nominal xarakteristikasını müəyyənləşdirmək deyil, həm də müəyyən bir anda dəqiq çevrilmə sayını bilmək lazımdır. Bu, elektrik mühərriklərinin diaqnozu qoyulduqda və sürüşmə əmsalı dəqiq bir göstəricisini təyin etmək üçün edilir. Elektromekanik laboratoriyalarda və istehsalda xüsusi cihazlar istifadə olunur – takometrlər. Belə avadanlıqlara giriş ilə bir neçə saniyədə bir asenkron mühərrikin sürətini ölçmək mümkündür. Taxometrdə bir kadran və ya rəqəmsal kadran və bir top çubuğu var, sonunda top ilə bir çuxur var. Şaftdakı mərkəzləşdirmə çuxurunu özlülük mumu ilə yağlasanız və yağ çubuğunu ona möhkəm basarsanız, kadran dəqiq RPM-i göstərəcəkdir.

Stroboskopik effekt detektoru ilə

Mühərrik işlək vəziyyətdədirsə, onu yalnız mərkəzləşdirmə çuxuruna çatmaq üçün ötürücüdən ayırmaq və arxa qapağı çıxarmaq məcburiyyətində qala bilərsiniz. Bu hallardakı inqilabların dəqiq sayı stroboskopik detektordan istifadə etməklə də ölçülə bilər. Bunu etmək üçün, motor şaftına uzunlamasına bir ağ riski tətbiq olunur və cihazın qarşı tərəfində bir işıq tutucu quraşdırılır. Mühərrik işə salındıqda, cihaz ağ ləkənin görünüşünün tezliyinə görə dəqiqədə dəqiq çevrilmə sayını təyin edəcəkdir. Bu metod, bir qayda olaraq, güclü elektrik maşınlarının diaqnostik müayinəsində və fırlanma sürətinin tətbiq olunan yükə asılılığında istifadə olunur.

Fərdi kompüterdən soyuducu istifadə etmək

Mühərrik sürətini ölçmək üçün çox orijinal bir metoddan istifadə edilə bilər. Fərdi kompüterdən soyutma üçün avar fan istifadə edir. Pervane milin ucuna cüt tərəfli lentlə yapışdırılır və fan çərçivəsi əllə tutulur. Fan tel, ölçmə edə biləcəyiniz anakart konnektorlarından hər hansı birinə bağlıdır, soyuducunun özü ilə təchiz olunmasına ehtiyac yoxdur. Dəqiq bir RPM oxuması BIOS və ya əməliyyat sistemi altında işləyən bir diaqnostik yardım proqramı vasitəsilə əldə edilə bilər.