Tarixə qədərki dövrlərdən bəri musiqi tarixi

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Konsert fortepiano ilə xalq çalğı alətləri orkestri üçün/F.Əmirov; İki fortepiano ilə işləyəni A.Paşayev.- Bakı: Adiloğlu, 2002.- 44 s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Kürd ovşarı. Simfonik muğamı [Notlar]: simfonik orkestr üçün. Partitura /F.C.Əmirov;[ red. B.Məmmədova] Bakı: Azmusnəşr, 1959.- 75, [1 ] s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Qış yolu [Notlar]: A. S. Puşkinin sözləri üzrə tenor və bariton ilə simfonik orkestr üçün poema: fortepiano ilə oxumaq üçün düzəldilmişdir /F. Əmirov; tərc. A. Səhhət; red. B. Zeydman Bakı : Azərb. Döv. Musiqi (Azmusnəşr) , 1949.13 s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Lirik nəğmə [Notlar]: klarnet (yaxud fleyta) ilə fortepiano üçün /[red. M.Əhmədov]Bakı: Azərnəşr, 1954.- 3 s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Məhəbbət mahnıları [Notlar]: fortepiano üçün /F.Əmirov; [red. Ş.Kərimova]; tərc. T.Əyyubov Y.Fidler; Q.Stroqanova.- B.: Azmuznəşr, 1959.- 26, [1] s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Məktəbli nəğməsi [Notlar]: az yaşlı məktəblilər üçün: fortepiano ilə oxumaq üçün /F.Əmirov; söz. Ə. Tələt; tərc.S. Nevedova; [red.M. Əhmədova] Bakı: Azmusnəşr, 1952.- 4, [1] s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Pyeslər [Notlar]: fleyta və fortepiano üçün /F.Əmirov [red. Ş.Hseynova]Bakı: İşıqr, 1981.- 25 s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Pyes [Notlar]: Valtorna ilə fortepiano üçün /M.Əhmədov; [red. B.Zeydman]Bakı: Azmusnəşr, 1953.- 5 s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Rəqs [Notlar]: qoboy (klarnet yaxud faqot) ilə fortepiano üçün /F.Əmirov; [red. M.Əhmədov]Bakı: Azmusnəşr, 1952.- 21 s. , ( [ 3] s.;

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Romantik sonata [Notlar]: fortepiano üçün /F.Əmirov; [ red. B.Zeidman]Bakı: Azərb. Döv. Musiqi (Azmusnəşr), 1947.- 30 s.

Əmirov Fikrət. Sevdiyim yardır mənim [Notlar]: fortepiano ilə oxumaq üçün mahnılar /F.Əmirov; söz. T.Əyyubov; M.Dilbazi; N.Xğzri; Nizami; S.Vurğun; M.S.Ordubadi; tərc. P.Pançenko; S.Məmmədzadə; A.Jarov; V.Qafarov; Y.Fidler; C.Xəndan [red. T.Bakıxanov]Bakı: Azərnəşr,1969.- 48 s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Sevil [Notlar]: proloqla, 3 pərdə 4 şəkilli opera. C.Cabbarlının eyni adlı draması əsasında fortepiano ilə oxumaq üçün köçürmə müəllifindir /F.C.Əmirov; libretto.Tələt Əyyubov.- B.: Azdövnəşr, 1967.- 226, [2] s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. “Səhər” kinofilmindən mahnılar [Notlar]: fortepiano ilə oxumaq üçün /F.Əmirov; söz. N.Xəzri; tərc. V.Qafarova; [red. R.Rəhimova]Bakı: Azərb. Döv. Musiqi ( Azmusnəşr) 1960.- 9, [1]s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Simfoniya [Notlar]: simli orkestr üçün /F.Əmirov; Bakı: Azmusnəşr, 1964.- 78 s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Şur. Azərbaycan muqamı[Notlar]: simfonik orkest üçün /F.Əmirov; [red. N. Çaykin] Moskva; Leninqrad: Dövlət Musiqi Nəşriyatı, 1950.- 83, [1] s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Ulduz [Notlar]: fortepiano ilə oxumaq üçün romans /F.Əmirov; söz. M.Y.Lermontov; tərc. M.Rahim; [red. M.Əhmədov]Bakı: Azmusnəşr, 1953.- 7s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Uşaq albomu simfonik lövhələr: nəfəsli-taxta, zərb və simli alətlər üçün / F.Əmirov; [red. R.Rərimova]Bakı: Azərnəşr, 1968.- 47 s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Uşaq lövhələri fortepiano üçün /F.Əmirov; [red. B.Məmmədova]Bakı: Azmusnəşr, 1958.- 15 s. , notlar ; 28 sm.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Uşaq nəğmələri fortepiano ilə oxuma q üçün /F.Əmirov; söz. Z.Cabbarzadə; red. K.Səfərəliyeva.- Bakı: Azmusnəşr, 1950.- 17 s. , notlar; 28 sm.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Üzeyir Hacıbəyova xatirə [Notlar] : kamera orkestri üçün /F. Əmirov.-Bakı : Azərnəşr , 1965. -19, [1] s.

Əmirov Fikrət Məşədi Cəmil oğlu. Variasiyalar [Notlar]: fortepiano üçün /F.Əmirov; [red. Ş.Hüseynova]Bakı: Azərnəşr, 1973.- 20 s.

Ərtoğrol Cavid (Rasizadə Ərtoğrul Hüseyn Cavid oğlu) 1919-1943. Balaca pianoçunun musiqi albomu [Notlar] /Ə.Cavid; [xüsusi red. F.Bədəlbəyli; Hüseyn Cavid Cəmiyyəti və Fondu “Turan Cavid Qadın Mərkəzi” İçtimai birliyi]Bakı: [s.n.], 2009.- 10, [2] s.

Cavid Ərtoğrul. 9 Variasiya [Notlar]: fortepiano üçün /Ərtoğrol Cavid; Ön söz. müəl. R.Şəfəq.- Bakı: İşıq, 1991.-16 s.

Ərtoğrol Cavid (Rasizadə Ərtoğrul Hüseyn Cavid oğlu) 1919-1943. Musiqi albomu. – Bakı: 1998.- 30, [4] s. notlar., portr., ; 26 sm.

Əsərlər toplusu [Notlar]: xalq melodiyaları /İşləyəni Ustad Əli Səlimi; Tərtib ed.L.Kazımı 1 Cild.-Ərdəbil: Ətiğya, 2003.- 347s.

Əzimli Fuad Naib oğlu. Tar məktəbi /F.Əzimli; [F.Əzimli; S.Əhmədova]Bakı: Şirvannəşr, 2003.- 244 s.

Əziml i Fuad Naib oğlu. Tar üçün qamma və arpeciolar [Notlar] /F.Əzimli; red. və məsləhətçi S.Ələsgərov.- Bakı: [R.N.Novruz-94], 2009.- 97, [2] s.

Əzimli Fuad Naib oğlu. Tar üçün not və muğam məktəbi [Notlar]: [dərslik] /F.Əzimli; rəyçilər. R.Zöhrabov, H.Vəkilov; baş məsləhətçi. V.Əbdülqasımov.- Bakı: R.N.Novruz-94, 2009.- 315, [1] s.

Əzizov Əziz Əkbər oğlu. Gözləyirəm [Notlar]: fortepiano ilə oxumaq üçün /Ə.Əzizov; söz.Y.Həsənbəyov; Resp. Xalq Yaradıcılığı Evi; [red R.Rəhimova]Bakı: Az.döv.mus.nəşr, 1959.- 4 s.

Əzizov Əziz Əkbər oğlu. Mahnılar [Notlar]: fortepiano ilə solist və qarışıq xor üçün /Ə.Əzizov; sözlər. Y.Həsənbəy, R.Zəka, F.Qoca, T.Qurbanov, R.Heydər.- Bakı: İşıq, 1984.- 32 , [1] s.

Tarixə qədərki dövrlərdən bəri musiqi tarixi

The musiqi tarixi min illər əvvəl tarixə qədər başlayır. İlk musiqi növləri təxminən 3 milyon il əvvəl Daş dövründə meydana gələ bilərdi. Təxminən insanların alətlər yaratmaq üçün daşdan istifadə etdiyi vaxtdır.

Daş əşyaların və alətlərin yaradılması və toxumların, köklərin əzilməsi və hətta daşların toqquşması kimi fəaliyyətlər ilk alət ritmini yaratmış ola bilər. Həm də bu erkən insanlar təbii səsləri təqlid etməyə çalışa bilərdilər.

Dilin növün mənşəyindən bir neçə min il sonra təxminən 50-150.000 il əvvəl meydana gəldiyi təxmin edilir Homo sapiens, təxminən 300.000 il əvvəl. Mümkündür ki, dilin ən erkən formaları vokal musiqisinin ən erkən formalarına səbəb olmuşdur.

Tarixə qədər musiqinin olması ehtimalına davam edərək, kəşf edilən ən qədim musiqi alətlərindən biri, təxminən 43.000 il əvvələ aid Divje Babe fleytasıdır. 1995-ci ildə Sloveniyada tapıldı və iki dairəvi perforasiya olan bir ayı bud sümüyüdür.

Hər halda, tarixə aid musiqini fosil qeydləri kimi dəlil çatışmazlığı səbəbindən öyrənmək çox çətindir. Lakin aşağıda görəcəyimiz kimi, ilk mədəniyyətlərdən bəri musiqi haqqında çox məlumat var.

İlk mədəniyyətlərdəki musiqi

Qədim Çağ sivilizasiyalarında musiqi dini və mədəni ilham mənbələri ilə əlaqəli idi.

Misir

Misir sivilizasiyasının musiqi ilə çoxsaylı əlaqələri var idi. Misir Neolit ​​dövründə rituallarda və sehrlərdə musiqidən istifadə olunurdu. Daha sonra Köhnə Krallıqda fleyta, lira və lütfən istifadə edilmişdir.

Mesopotamiya

Ən qədim mahnı təxminən 3400 il əvvəl, Suriyanın Uqarit şəhərində mixi yazılı şəkildə yazılmışdır. Bir sıra musiqi parçaları olan “Hurriya mahnıları” nın bir hissəsidir.

Yunan sivilizasiyası

Yunanlar musiqini dini və mifoloji ilə əlaqələndirirdilər. Bəzi alətlərin qiymətləndirilməsi miflər daxilində mənşəyinə görə verilmişdir. Məsələn, lira Hermes tərəfindən hazırlanmış bir alət idi; kimi tanınan fleyta sinif otaqları, Afina tərəfindən; və Pan tərəfindən yaradılan şpris.

Yunan mədəniyyəti daxilində musiqi festivallar, dini mərasimlər, toylar, oyunlar, cənazələr və ziyafətlərin bir hissəsi idi. simpoziumlar.

O dövrdə istifadə olunan digər alətlər arasında Sistrum, nəlbəkilər və ya kymbala, kithara, truba və ya salpinx, dəf, timpanum, marakalar və kimi liranın bəzi versiyaları phorminx və üçbucaqlı formalı arfalar.

Musiqi həm də fiziki və zehni xəstəliklərə qarşı terapevtik güclərə aid edildi. Onu həm mənəvi səviyyədə, həm də ruhunda dinləyən hər kəsi təsir edə biləcəyi iddia edildi.

Eramızdan əvvəl VI və V əsrlərdə insanların lira və aulos oynamağı öyrənməsi üçün musiqi məktəbləri yaradılmışdı.Yunanlar simli alətlərə xüsusi diqqət yetirirdilər, çünki sözlər buraxmalarına və eyni zamanda oynamalarına icazə verirdilər.

Roma imperiyası

Eramızdan əvvəl 27 ilə AD 305 arasında gedən Qədim Romada musiqi, mədəniyyətləri daxilində fərqli fəaliyyətlərin bir hissəsi idi. Oyunlarda, dini tədbirlərdə, dəfn mərasimlərində və digər festivallarda eşidildi.

Yunanlılar və Etrusklar, Roma musiqisi içərisində əsas təsir edənlər idi, baxmayaraq ki, ərazilərin fəthi səbəbiylə Kiçik Asiya, Şimali Afrika və Galya bölgəsi kimi digər mədəni təsirlər mənimsənildi.

Əvvəlki sivilizasiyalarda olduğu kimi, şəkil sənəti də bu dövrdə ən çox istifadə edilən alətləri ortaya qoydu. Alətlərinin bəzi kateqoriyalarına aşağıdakılar daxildir:

–Nəfəsli alətlər: Roma tubası, qarğıdalı, tibia, çəngəl kimi tanınan askaullar və fleytaların bəzi versiyaları.

–Simli alətlər: bu kateqoriya daxilində lirlər var idi; sivilizasiyanın əsas alətlərindən biri olan zit; və qədim Yunanıstanda da məşhur olan lute.

–Zərb alətləri: Bunlar arasında taxtadan və ya metaldan hazırlanmış və vaxt saxlamaq üçün istifadə edilən skabellum; kökənləri Misir və Yunanıstandan gələn sistrum və qeydlər kimi bəzi davullar; və kastanetlər.

Orta əsrlər

Orta əsrlər, Roma İmperiyasının süqutu ilə 5-ci əsrdən, Amerikanın kəşfi ilə 15-ci əsrə qədərdir. Bu dövrdə musiqi üçün ən aktual cəhətlərdən biri, Avropa cəmiyyətində bir çox ölçüyə rəhbərlik edən Katolik Kilsəsinin böyük təsiri idi.

Orta əsrlərdə musiqi monofoniya ilə xarakterizə olunurdu, yəni mahnı və musiqi vahid melodik bir xətt üzrə gedirdi. Bu dövr 12-ci əsrə qədər davam edə bilər. Daha sonra harmoniya, ritm genişləndirmələri və səs mürəkkəbliyi yolunu açacağı polifoniya inkişaf edəcəkdi.

Zamanla sağ qalmış ən tanınmış monofonik mahnılardan biri kilsə ənənəsi ilə sıx əlaqəli Qriqorian mahnılarıdır.

12-ci əsrdən etibarən Fransadakı San Marcial de Limoges məktəbi kimi musiqi tədrisinə həsr olunmuş müxtəlif məktəblər də açılmağa başladı; Notre Dame Məktəbi; və “Worcester parçaları” və “Old Hall əlyazması” kimi bəzi musiqi arxivləri bu gün qorunub saxlanılan İngilis məktəbi.

Bu dövrün musiqisinə dair məlumatları əks etdirən sənədlərin əksəriyyəti dini mahiyyət daşıyır, çünki kilsə rahibləri musiqi yazıları hazırlamaq qabiliyyətinə malik olan nadir qurumlardan biri idi.

İntibah musiqisi

İntibah dövründə, XV-XVI əsrlər arasında yeni bəstə formaları və musiqi üslublarının daha çox müxtəlifliyi meydana gəldi. Bu dövrdə səsləndirilən musiqilərin çoxu kütlə və motet kimi tanınan üslubları davam etdirərək dinə xidmət etməyə davam etdi, ikincisi isə XIV əsrin sonlarına doğru inkişaf etdi.

XV əsrin əvvəllərində musiqi mühitinin çox hissəsi İngilis və Şimali Avropa bəstəkarlarının təsiri altındadır.

İlk İntibah dövründəki ən görkəmli bəstəkarlar arasında həm kilsə xidmətinə, həm də dünyəvi musiqiyə verdiyi töhfələri ilə seçilən Guillaume Dufay (1397-1474) Fransız şeiri daxil olmaqla melodik lirika ilə təcrübələr apardı. .

XVI əsr üçün ən görkəmli bəstəkarlarından biri də Josquin des Prez (1450 / 1455-1521) idi. Franko-Flaman məktəbindən də ən məşhur simvollardan biri idi. Şanson və frottole kimi üslublarla dini, dünyəvi musiqiyə qədər olan əsərləri.

Instrumental musiqinin təkamülünə gəldikdə, canzona, ricercare, fantaziya, varyasyonlar və rəqsdən ilhamlanan əks nöqtəli bəstələr kimi müxtəlif üslubların inkişafı var.

Musiqi alətlərinə gəldikdə, 16-cı əsrdə istehsalçılar ölçüsü və diapazonu müxtəlif olan alətlər ailələri yaratmağa başladılar. Dövrün ən populyarları arasında şavm və ya şavm və trombondur. Ən səmimi musiqi üçün fleyta, arfa və lütdən tez-tez istifadə olunurdu. Həm skripka, həm daşıyıcı orqan, həm də zit var.

Barok musiqisi

1600-cü illərdən 1750-ci illəri əhatə edən bu dövrün musiqisi, geniş üslub müxtəlifliyinin tərkib hissəsi olan kompozisiyalardakı ehtişam, dramaturgiya və enerji tonu ilə xarakterizə olunurdu.

Milli musiqi üslublarındakı fərqlər, dünyəvi musiqi ilə dini musiqi arasındakı ziddiyyət kimi daha aydın oldu.

Vokal səviyyəsində ən qabarıq formalar opera, kantata və oratoriya idi. Instrumental musiqiyə gəldikdə, sonata, konsert və uvertura ortaya çıxdı. Ən vacib və aktual bəstəkarlar arasında “yeni musiqi” nin ilk bəstəkarı kimi görünən Claudio Monteverdi və Antonio Vivaldi, Johann Sebastian Bach və George Frideric Handel kimi digərlərini qeyd edə bilərik.

Klassik musiqi dövrü

Klassik musiqi dövründə instrumental musiqi simfoniya, konsert və ya sonata kimi formalarla güclənməyə başladı. Opera köçürülsə də, yox olmayıb və əsərlər əvvəllər italyan dilində olduğu üçün xüsusilə ana dillərində yaradılmağa davam etdi.

Bu dövrün ən görkəmli musiqiçiləri arasında gənc yaşlarında Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart, Christoph Willibald Gluck və Ludwig van Bethoven var.

Romantizmdə musiqi

19-cu əsrdən etibarən musiqi duyğusal və dramatik ilə əlaqəli bir ifadə formasına çevrildi. Ən çox üstünlük verən media arasında opera, orkestr, fortepiano və fortepiano müşayiəti ilə oxuma var.

Romantizm duyğusallığı, subyektivliyi, fərdiyyətçiliyi və millətçiliyi əhatə etdi. Tamaşaçı ilə ifaçı arasındakı münasibət intellektualdan daha çox hissiyyat təcrübəsindən asılı idi.

Mesaj həm də bəstəkarların və ifaçıların şəxsi düşüncələri və hissləri ilə təyin olundu.

Romantizmin ən görkəmli bəstəkarlarından Robert Schumann, Frederik Şopen, Vincenzo Bellini Hector Berlioz, Johann Strauss II, Pyotr I. Çaykovski, Ciuseppe Verdi, Richard Strauss, Giacomo Puccini və Jean Sibelius

Müasir musiqi

20-ci əsrdən günümüzə qədər musiqinin inkişafını müəyyən edənlərin çoxu Arnold Schoenberg və Igor Stravinsky’nin əsərləri idi.

Bir tərəfdən, Schoenberg ənənəvi harmoniya, uyğunlaşma və dissonans konsepsiyalarına meydan oxudu, atonallıq və 12 tonluq texnikası və ya on iki ton kimi tanınacaq şeyləri hazırladı. Budur, aralarında spesifik bir əlaqəsi olan 12 ton bir oktavanın təşkilini təklif edir.

Digər tərəfdən, İqor Stravinsky “barbarlıq” adlanan üslubu ilə zərbəli dissonans və metrik balanssızlığa əsaslanan bir sınaq dövrü gətirdi.

Sonradan, iyirminci əsrdə elektron səviyyədə irəliləmələr, radio, səsyazma mühiti, gücləndiricilər və musiqi alətləri kimi cihazların elektron versiyalarda inkişafına kömək etdi və bu da musiqi istehsalında, diffuziyasında və yeni janrların yaranması.

Mövcud musiqinin başlanğıcında 1920-ci illərdə cazdan bəhs edilə bilər, zərb alətləri daha aktual olmağa başladı. Sonra fərqli alt növləri ilə yelləncək, bebop və qaya kimi daha çox üslub ortaya çıxacaqdı.

Elektron musiqinin tətbiqi bu gün pop musiqisinin yaranması üçün ən böyük təkanlardan biri olardı. Səslə manipulyasiya və onun reproduksiyası, çox vaxt xüsusi alətlərə ehtiyac olmadan redaktə proqramları ilə müxtəlif imkanlar yaradır, lakin yenə də musiqinin nəzəri mənbələrindən musiqi yaratmaq üçün istifadə edirlər.

İstinadlar

1. Köpp-Zibil, H (2018). Qədim Misirdə ən erkən musiqi. Amerika Şərq Araşdırmaları Məktəbləri. Cild VI, № 1 asor.org saytından bərpa edildi
2. Cailloce L (2018). Qədimliyin musiqisi. CNRS Xəbərləri. News.cnrs.fr-dən bərpa edildi
3. Orta əsrlərdə musiqi. Qərbi Michigan Universiteti. Wmich.edu-dan bərpa edildi
4. Musiqi tarixi. Vikipediya, pulsuz ensiklopediya. En.wikipedia.org saytından bərpa edildi
5. Josquin des Prez. Vikipediya, pulsuz ensiklopediya. En.wikipedia.org saytından bərpa edildi
6. Homofoniya. Vikipediya, pulsuz ensiklopediya. En.wikipedia.org saytından bərpa edildi
7. İntibah dövründəki musiqi. Heilbrunn Sənət Tarixinin Zaman Çizelgesi. Görüşdü Metmuseum.org saytından bərpa edildi
8. Barras C (2014). İlk insanlar, hətta heyvanlar da musiqini səsləndirirdilər? BBC Earth. Bbc.com saytından bərpa edildi
9. Cartwright M (2013). Qədim Yunan Musiqisi. Qədim tarix ensiklopediyası. Ancient.eu-dən bərpa edildi
10. Britannica Ansiklopediyasının Redaktorları (2016). Barok Musiqi. Britannica Ensiklopediyası. Britannica.com-dan bərpa edildi
11. Thomas R (2017). Qərb musiqisi. Britannica. Britannica.com-dan bərpa edildi
12. Neandertal ‘fleyta’ haqqında həqiqət. National Geographic. Nationalgeographic.es saytından bərpa edildi
13. Wildridge J (). Tarixə qədərki musiqinin xüsusiyyətləri: Giriş. Cmuse.org saytından bərpa edildi