Fiziki Coğrafya Nedir, Kaça Ayrılır? Fiziki Coğrafyanın Alt Dalları Nelerdir

Coğrafiya qədim yunan dilindən tərcümədə “Yerin qeydləri” deməkdir. Bu, Yer planeti, orada yaşayan insanlar, insanlarla ətraf mühit arasındakı əlaqə haqqında bir təlimdir. Coğrafiya 2 əsas hissəyə bölünür: fiziki coğrafiya – quru landşaft elmi və iqtisadi coğrafiya – insanlar və onların necə və harada yaşadıqları haqqında. Öz növbəsində, hər iki sahə də insan biliklərinin daha dar hissələrinə bölünür. Fiziki coğrafiya nədir Artıq uzaq bir antik dövrdə fiziki və coğrafi fikirlər meydana gəldi. Filosoflar yer kürəsində müşahidə edilə bilən bəzi təbiət hadisələrini izah etməyə çalışdılar. Bütövlükdə elmin imkanlarının inkişafı ilə coğrafiya indi yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoydu. Fiziki coğrafiya Yerin coğrafi qabığını və struktur hissələrini də öyrənən bir elmdir. Fiziki coğrafiyanın əsas bölmələrinə coğrafiya və landşaftşünaslıq daxildir. Coğrafiya hissəsində Yerin quruluşunun və coğrafi zərfinin əmələ gəlməsinin ümumi qanunları öyrənilir. Landşaftşünaslıq bölməsində müxtəlif səviyyəli kompleks təbii və təbii-antropogen geosistemlər öyrənilir. Ayrıca fiziki coğrafiya paleocoğrafiya kimi bir doktrina daxildir. Digər maraqlı bir həqiqət də buraya təbii mühitin ayrı-ayrı elementlərini öyrənən elmləri daxil etməsidir. Bunlar geomorfologiya kimi elmlərdir – qurudakı bütün düzensizliklər, okean dibi, yaşı, mənşəyi və daha çox şey; dünyadakı iqlim dəyişikliklərini araşdıran iqlimşünaslıq; quru sularını öyrənən torpaq hidrologiyası: müxtəlif çaylar, göllər və s. okeanologiya – okean və atmosferin qarşılıqlı təsirini araşdırır; buzlaqologiya – buz əmələ gəlməsi və qar örtüyü formaları haqqında elm; dondurulmuş süxurları, onların tərkibini və quruluşunu tədqiq edən geokryologiya; torpaq coğrafiyası – torpağın yer qabığında paylanmasını tənzimləyən qanunlar haqqında elm; biogeoqrafiya – heyvanlar aləminin yer qabığında paylanmasını və fauna və floranın xüsusiyyətlərini öyrənir. Yuxarıda sadalananlardan ayrıca götürülmüş hər bir elm təbiət elmlərindən birinə aid ola bilər. Bəzi nümunələr: geomorfologiya geologiyaya, bioqeoqrafiya biologiyaya aiddir və s. Qeyd etmək lazımdır ki, fiziki coğrafiyanın kartoqrafiya ilə sıx əlaqəsi var – cəmiyyət, obyektlər və təbiət hadisələri ilə iqtisadi coğrafiya arasındakı əlaqəni öyrənən bir elm.

Fiziki Coğrafiya Nədir

Coğrafiya qədim yunan dilindən tərcümədə “Yerin qeydləri” deməkdir. Bu, Yer planeti, orada yaşayan insanlar, insanlarla ətraf mühit arasındakı əlaqə haqqında bir təlimdir. Coğrafiya 2 əsas hissəyə bölünür: fiziki coğrafiya – quru landşaft elmi və iqtisadi coğrafiya – insanlar və onların necə və harada yaşadıqları haqqında. Öz növbəsində, hər iki sahə də insan biliklərinin daha dar hissələrinə bölünür. Fiziki coğrafiya nədir Artıq uzaq bir antik dövrdə fiziki və coğrafi fikirlər meydana gəldi. Filosoflar yer kürəsində müşahidə edilə bilən bəzi təbiət hadisələrini izah etməyə çalışdılar. Bütövlükdə elmin imkanlarının inkişafı ilə coğrafiya indi yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoydu. Fiziki coğrafiya Yerin coğrafi qabığını və struktur hissələrini də öyrənən bir elmdir. Fiziki coğrafiyanın əsas bölmələrinə coğrafiya və landşaftşünaslıq daxildir. Coğrafiya hissəsində Yerin quruluşunun və coğrafi zərfinin əmələ gəlməsinin ümumi qanunları öyrənilir. Landşaftşünaslıq bölməsində müxtəlif səviyyəli kompleks təbii və təbii-antropogen geosistemlər öyrənilir. Ayrıca fiziki coğrafiya paleocoğrafiya kimi bir doktrina daxildir. Digər maraqlı bir həqiqət də buraya təbii mühitin ayrı-ayrı elementlərini öyrənən elmləri daxil etməsidir. Bunlar geomorfologiya kimi elmlərdir – qurudakı bütün düzensizliklər, okean dibi, yaşı, mənşəyi və daha çox şey; dünyadakı iqlim dəyişikliklərini araşdıran iqlimşünaslıq; quru sularını öyrənən torpaq hidrologiyası: müxtəlif çaylar, göllər və s. okeanologiya – okean və atmosferin qarşılıqlı təsirini araşdırır; buzlaqologiya – buz əmələ gəlməsi və qar örtüyü formaları haqqında elm; dondurulmuş süxurları, onların tərkibini və quruluşunu tədqiq edən geokryologiya; torpaq coğrafiyası – torpağın yer qabığında paylanmasını tənzimləyən qanunlar haqqında elm; biogeoqrafiya – heyvanlar aləminin yer qabığında paylanmasını və fauna və floranın xüsusiyyətlərini öyrənir. Yuxarıda sadalananlardan ayrıca götürülmüş hər bir elm təbiət elmlərindən birinə aid ola bilər. Bəzi nümunələr: geomorfologiya geologiyaya, bioqeoqrafiya biologiyaya aiddir və s. Qeyd etmək lazımdır ki, fiziki coğrafiyanın kartoqrafiya ilə sıx əlaqəsi var – cəmiyyət, obyektlər və təbiət hadisələri ilə iqtisadi coğrafiya arasındakı əlaqəni öyrənən bir elm.

Fiziki Coğrafya Nedir, Kaça Ayrılır? Fiziki Coğrafyanın Alt Dalları Nelerdir?

Fiziki coğrafyanın alt dalları jeomorfoloji, biyocoğrafya, klimatoloji, toprak coğrafyası, hidrografya ve doğal afetler coğrafyasıdır. Fiziki coğrafya, yeryüzünde gerçekleşen çeşitli doğa olaylarının oluşum nedenlerini, oluşum süreçlerini, insanla doğa arasındaki karşılıklı etkileşimleri ve yerküre üzerindeki dağılışlarını inceler. Fiziki coğrafya, coğrafyanın diğer bölümlerinde de olduğu gibi disiplinler arası bir bilimdir. Fiziki coğrafya nedir, kaça ayrılır? İşte, merak edilen tüm detaylar.

Coğrafya, geo (yer) ve graphein (tasvir etmek) sözcüklerinin birleşmesinden ortaya çıkar. Coğrafyanın asıl konusu yeryüzüdür. Coğrafyanın konusu içinde yaşam içerisinde yer alan pek çok şey girer.

Fiziki Coğrafya Nedir?

Fiziki coğrafya, Yüzey şekilleri başta olmak üzere denizler, okyanuslar, göller ve akarsular gibi su küreyi meydana getiren unsurlar fiziki coğrafyanın inceleme alanına girer. Fiziki coğrafya, denilince yeryüzünün dış görüntüsünün aklınıza gelmesi gerekir.

Fiziki Coğrafya Kaça Ayrılır?

Fiziki coğrafya 4’e ayrılır. Bunlar ise,

Haberin Devamı

Jeomorfoloji ( Yüzey şekilleri bilimi ) : Yeryüzü şekillerinin oluşum şekillerini araştırır. Örneğin depremlerin ortaya çıkması, buzul ve rüzgarların, akarsuların oluşturmuş olduğu şekillerin meydana getirdiği yer şekilleri jeomorfolojinin inceleme alanına girer.

Klimatoloji ( İklim Bilgisi ): Yeryüzündeki farklı iklim tiplerini ve bu iklim tiplerinin dünya üzerindeki coğrafi dağılımını inceler. Örneğin, tropikal iklimi ortaya çıkaran şartlar ve bu iklimin görüldüğü yerler klimatoloji bilimi kapsamına girer.

Biyocoğrafya (Canlılar coğrafyası) : İnsan hariç yeryüzünde yer alan diğer canlıların coğrafi dağılışını ve bu dağılışı doğrudan ya da dolaylı yoldan etkileyen fiziki şartları inceler. Örneğin, küçükbaş hayvanların dağılım alanları, bu dağılımı etkileyen çeşitli iklim koşulları ve yer şekillerinin etkisi biyocoğrafyanın konusunu oluşturur.

Haberin Devamı

Hidrografya (sular coğrafyası) : Denizler, akarsular, göller ile yeraltı sularının çeşitli özelliklerini inceler ve yeryüzünde dağılışlarını açıklar.

Fiziki Coğrafyanın Alt Dalları Nelerdir?

Fiziki coğrafyanın alt dalları ise, klimatoloji, jeomorfoloji, toprak coğrafyası, hidrografya, biyocoğrafya ve doğal afetler coğrafyasıdır.

Fiziki Coğrafiyanın mənası

Fiziki coğrafiya coğrafiyanın yer səthinin öyrənilməsinə, təhlilinə və başa düşülməsinə həsr olunmuş şöbəsi, nümunələri, prosesləri və təbii elementləri.

Bu mənada fiziki coğrafiya hər şeydən əvvəl kosmosa və təbii coğrafi məkanın elementlərinə diqqət yetirir relyef, torpaqlar, iqlim, bitki örtüyü və quru sular, digər aspektlərdə.

Fiziki coğrafiyadan fərqli köməkçi fənlər meydana çıxır:

• İqlimşünaslıq, iqlim və hava tədqiqatına həsr edilmişdir.
• Geomorfologiya, yerin səthinin relyefinə yönəlmişdir.
• Hidrologiyadaxili suları öyrənməyi hədəfləyir.
• Glaciology, buzlaqlar, buz örtükləri kimi qatı vəziyyətdə olan su hövzələrinin analizinə yönəldilmişdir, aysberqlər və böyük buz rəfləri və s.
• Biogeoqrafiya, canlıların (heyvanların və bitkilərin) paylanması və onun içindəki proseslərin öyrənilməsinə həsr edilmişdir.
• Pedologiya, torpağın tərkibini və təbiətini öyrənməyi hədəfləyir.
• Sahil coğrafiyasısahil bölgələrinin dinamikasını və proseslərini öyrənən.
• Oroqrafiya, dağ formasiyaları ilə məşğul olan.
• Paleocoğrafiyaəvvəlki dövrlərin coğrafiyasını və zaman içindəki təkamülünü araşdırmağa həsr olunmuşdur.
• Landşaft ekologiyası, mənzərələrin və transformasiyaedici agentlər olaraq insanlarla əlaqələrinin öyrənilməsindən məsuldur.

Həmçinin bax Relief.

Fiziki coğrafiya coğrafi məkanımızı bilməyimizə və ərazilərimizin ətraf mühitin nizamlanmasını müəyyənləşdirməyimizə, təbii risklərin qarşısını almağa və insan fəaliyyətinin ətraf mühitə təsirini azaltmağa kömək etdiyi üçün böyük əhəmiyyətə sahib bir təhsil fənidir.

Fiziki coğrafiya insan coğrafiyası və regional coğrafiya ilə yanaşı coğrafi biliklərin üç böyük sahəsindən biridir.

Coğrafiya da baxın.

Fiziki coğrafiya və insan coğrafiyası

Fiziki coğrafiya və insan coğrafiyası coğrafiyanın bir-birinə təsir edən qollarıdır, çünki fizika tərəfindən öyrənilən təbii amillər insana və onların fiziki mühiti ilə münasibətlərinə birbaşa təsir göstərir. Eyni şəkildə, insanlar yaşadıqları və ya ünsiyyət qurduqları fiziki məkanı çox təsir edə bilər.

İnsan coğrafiyasına da baxın.