İnfeksiyalarla mübarizə aparan immun sistemini necə formalaşdırmaq olar? Açar qidalar

Qışın gətirdiyi infeksiyalardan qorunmaq üçün hər bir ölkənin yerli bazarlarını ziyarət etmək, yerli məhsullarından istehlak edilməlidir.

İmmuniteti necə gücləndirməli? – – XÜSUSİ MƏSLƏHƏTLƏR

Buna görə endokrin vəzlərinin pozğunluğu və sinir gərginliyi immunitet sisteminin fəaliyyətinin pozulmasına səbəb olur.

İnsan immunitetinin əsas funksiyası “yad” cisimlərdən qorunmaq və homeostazı – insan orqanizminin daxili mühitinin sabitliyini təmin etməkdir.

Uşaqlarda immunitetin inkişaf dövrü 7 yaşdan başlayır və immunitet sistemi 40 yaşdan sonra yavaş-yavaş inkişaf edir və fizioloji “qocalma” baş verir. Hamilə qadınlarda immunitet zəif olur – bu, ananın bədənindən dölün “qovulmasına” səbəb olmamaq üçün lazımdır. Həmçinin cinsi yetkinlik dövründə, qadınlarda menopoz dövründə və yaşlı insanlarda da immunitet zəifləyir.

Körpənin immun sisteminin ana südü ilə qidalanma zamanı yarandığı doğrudurmu?

Ana südü ilə qidalanma, ilk növbədə uşağı allergik sindromun yaranmasından qoruyur, danılmaz fakdır ki, ana südü ilə qidalanmanın olmaması 50% allergiya riski daşıyır. Əlbəttə ki, ana südündəki hazır antikorlar uşaqları ətraf aləmin mikrobial və texnogen təcavüzündən qoruyur.

Yeri gəlmişkən, ananın xəstəliyi genetik deyilsə, sağlam bir övladı dünyaya gələ bilər. Bir hamiləliyi planlaşdırarkən onun əlverişli gedişi üçün hər cür şərait yaratmaq vacibdir.

İmmuniteti zəif olan insan ildə neçə dəfə xəstələnə bilər?

İnsanın xəstələnməsi normaldır – bu immunitet sisteminin “təlimidir”. Ancaq xəstələnməyiniz lazımi – 5-7 gündən çox olmayaraq, bədən istiliyi böyüklərdə 38 ℃, uşaqlarda 38,5 ℃, ağırlaşmadan və uzun müddət astenik sindrom olmadan davam etməlidir. 4 – 7 yaşdan kiçik uşaqlarda kəskin respirator virus infeksiyalarının şərti norması – ildə 8 dəfəyə qədərdir.

“Yoluxucu xəstəliklərin tezliyi göstərilən normalardan çox olarsa, xəstəliyin 3-4 həftə ərzində uzanan, ləng gediş, təkrarlanma halları, bakterial və ya virus ağırlaşmaları ilə müşayiət olunarsa, xəstəliyi antibiotiklər, antiviral dərmanlarla müalicə etmək çətindirsə və şəxsdə xərçəng, , herpes varsa, ildə 4 dəfədən çox üz nayihəsi və ya cinsiyyət orqanlarında infeksiya, cinsiyyət orqanları və ya dırnaqlarda təkrar-təkrar göbələk infeksiyası müşahidə olunursa bu artıq narahatlıq üçün əsas səbəblərdir.

Antibiotiklərin həkim nəzarəti olmadan istifadəsi orqanizmə zərərlidir. Antibiotiklərin demək olar ki, bütün qrupları immunosupressiv təsir göstərir. İnsan orqanizmində yalnız patogenlər deyil, həm də dəridə,selikli qişalarda və bağırsaqlarda yaşayan mikroflora vardır. Bu, immun sisteminin normal işləməsinə çox təsir edir. Antibiotiklər təyin edərkən həkim bağırsaq mikroflorası üçün probiyotiklər təyin etməlidir. Dərman qəbul qaydalarına da riayət etmək lazımdır: vaxt, doz, gün sayı. Antibiotik qəbulunu yarım saxlamaq qətiyyən məsləhət deyil, tam olmalıdır.

İmmun sistemini təbii yollarla stimullaşdırmaq daha yaxşıdır: idmanla məşğul olmaq; təmiz havada müntəzəm gəzmək; sağlamlıq vəziyyətinizə uyğun fiziki fəaliyyətlə məşğul olmaq; balanslı qidalanmaq. Bütün bu tədbirlər xəstəlik dövründə həyata keçirilməməlidir, nizamlı olmalıdır, valideynlər uşaqlarına sağlamlıqlarına qayğı göstərməyi erkən yaşlardan öyrətməlidir.

Bundan başqa qəribə də olsa, həkimlər ev heyvanlarının immun sistemini gücləndirdiyi qənaətinə gəliblər. Onların fikrinə görə, bu quyruqlu heyvanların insanlara verdiyi çox sayda müsbət duyğuların yanında antiparazitik qorunmanın meydana gəlməsi ilə əlaqədardır. Ancaq nəzərə almaq lazımdır ki,heyvanlarla bağlı fakt allergik insanlar üçün keçərli deyil.

İnfeksiyalarla mübarizə aparan immun sistemini necə formalaşdırmaq olar? – Açar qidalar

Müəyyən qidalarla bəslənmək immunitet sisteminizin güclü olmasına kömək edə bilər.

13.01.2023 20:04 3 dəq oxuma

Qışın gətirdiyi infeksiyalardan qorunmaq üçün hər bir ölkənin yerli bazarlarını ziyarət etmək, yerli məhsullarından istehlak edilməlidir.

“İmmunitet sistemini necə gücləndirə bilərik? Nələri yeməliyik?” kimi suallara cavabı TurpKimi.com verəcək.

1. Sitrus bitkiləri

Adətən qripə yoluxduqdan sonra C vitamini depose olan sitrus meyvələrinə üz tuturuq. Yaxşı olardı ki, xəstələnməmişdən qabaq bu neməti süfrənizdən əskik etməyəsiz. Çünki C vitamini immunitet sisteminizi gücləndirməyə kömək edir. C vitamini ağ qan hüceyrələrinin istehsalını artırır. Bu, infeksiyalarla mübarizənin açarıdır.

Məşhur sitrus meyvələri bunlardır:portağal, naringi, limon növləri

2. Qırmızı bibər

Sitrus meyvələrindən də çox C vitamini deposu qırmızı bibərdir. Qırmızı dolmalıq bibər iki dəfə daha çox C vitamini ehtiva edər. Eyni zamanda zəngin beta karoten qaynağıdır. C vitamini immunitet sisteminizi gücləndirməklə yanaşı sağlam dərinin qorunmasına kömək edə bilər. Beta karoten gözlərin və dərinin sağlam qalmasında böyük rol oynayır.

3. Brokoli

Brokoli tərkibində bir çox vitamin və mineral saxlayır. A, C və E vitaminləri, antioksidant və lif baxımından zəngin olan brokoli masanıza qoya biləcəyiniz ən sağlam tərəvəzlərdən biridir. Tərkibindəki vitaminlərin itməməsi üçün az bişirmək lazımdır, yəni çox aşağı temperaturda bişirilməsinə diqqət etməliyik.

4. Sarımsaq

Sarımsaq demək olar ki, bütün dünya mətbəxində yer tutur. Keçmişdən bəri infeksiyalarla mübarizədə istifadə edilib. Sarımsaq qan təzyiqinin aşağı düşməsinə və arteriyaların sərtləşməsinin yavaşlamasına kömək edir. Sarımsağın immunitet artırıcı xüsusiyyəti tərkibində olan allisin adlı kükürd ehtiva edən birləşmə ilə əlaqəlidir.

5. Zəncəfil

Zəncəfil boğaz ağrısı və digər iltihablı xəstəlikləri azaltmağa kömək edir. Ürək bulanması və xroniki ağrının azaldılmasına, xolesterolun aşağı düşməsinə kömək edir.

6. İspanaq

İspanaq C vitamini baxımından zəngindir. İmmunitet sisteminin infeksiyalarla mübarizə qabiliyyətini artıran çox sayda antioksidant və beta karotenlə zəngindir. Brokoliyə bənzər şəkildə ispanağın qida dəyərini qoruya bilməsi üçün mümkün qədər az bişirilməlidir. Çiy istehlakı, ya da yarıbişmişi daha faydalıdır.

7. Qatıq

Canlı və aktiv bakteriyalarla zəngin qatıq immunitet sistemini gücləndirir. Qatıq D vitamini baxımından da əhəmiyyətli bir qaynaqdır. D vitamini immunitet sistemini tənzimləməyə kömək edir və bədənimizin xəstəliklərə qarşı təbii müdafiə qabiliyyətini artırır.

8. Badam

E vitamini sağlam immunitet sisteminin açarıdır. Badam kimi çərəzlər də sağlam yağlarla zəngindir. Təxminən 46 dənə badam təklif edilən gündəlik E vitamini miqdarını tam ödəyir.

9. Sarıkök

Sarıkök (Zərdəçal) bir çox əhəmiyyətli komponentlə zəngindir. Sarıkök anti-inflamatuar (iltihablanmaya qarşı) kimi illərdir istifadə edilməkdədir. Sarıkökün özünə xas rəngini verən yüksək kurkumin maddəsi məşqlə bağlı əzələ zədələnməsinin qarşısını alır.

10. Yaşıl çay

Həm yaşıl, həm də qara çay bir növ antioksidant olan flavonoidlərlə zəngindir. Yaşıl çayın tərkibində olan EGCG-nin immuniteti gücləndirdiyi məlum olub. Yaşıl çay eyni zamanda L-theanine amino turşusunun əsas qaynağıdır.

11. Kivi

Kivi təbii olaraq folat, kalium, K vitamini və C vitamini də daxil olmaq üzrə bir çox təməl qida maddəsi ilə zəngindir. Kividə olan C vitamini infeksiyalarla döyüşən ağ qan hüceyrələrini gücləndirər.

Immunitet sistemini necə gücləndirə bilərəm

İnsanlar qışda xəstələnməyə daha çox meylli olurlar. Bir tərəfdən, onlar daha çox qızdırılan, aşağı rütubətliliyi olan qapalı otaqlarda və digər insanlarla qalırlar və xəstəlik tuturlar – məsələn, hava-damcı infeksiyası vasitəsilə. Digər tərəfdən, immun sistemimiz qışda daha zəif olduğundan – daha az təzə məhsul və salatlar yeyirik, bununla da pəhrizimiz vasitəsilə vitaminlərin təbii təminatını azaldırıq. Bundan əlavə, qışda açıq havada daha az vaxt keçiririk. Qışın sonuna doğru D3 vitamini ehtiyatımız tükənir, çünki bizim dərimiz üçün günəş işığı vasitəsilə yeni D3 vitaminini sintez etmək çətin olur. Bundan əlavə, immun sistemimiz təbii olaraq aşağı temperaturlar, qar və yağışın təsirinə məruz qalır. Bu səbəbdən qrip və soyuqdəymə virusları mövsümləri xüsusilə ilin soyuq vaxtında belə güclənir.

Sink, C və D vitamini biofaktorları immun sistemini necə gücləndirir?

Üç biofaktor – sink, C və D vitamini – bizim immun sistemimizin mühüm tikinti bloklarıdır və bir-birini qarşılıqlı şəkildə dəstəkləyən müxtəlif vəzifələri yerinə yetirirlər. Yaxşı tənzimlənmiş biofaktorların tarazlığı bizə soyuqdəymə xəstəliklərinə və digər infeksiyalara qarşı mübarizə aparmağa və onlardan təbii şəkildə müalicə olunmağa kömək edir – biz bütün il ərzində güclü immun sistemimizə arxalana bilərik.

C vitamini immun sisteminizi gücləndirmək üçün bunları təmin edir

Həmçinin askorbin turşusu adlanan C vitamini ən əhəmiyyətli vitaminlərdən biridir. O, bədənimizdə bir çox funksiyaları yerinə yetirir. Onlardan biri immun sisteminin gücləndirilməsidir. O, mikrobların aradan qaldırılmasına cavabdeh olan ağ qan hüceyrələrinin meydana gəlməsini stimullaşdırır, və beləliklə bədənin qoruyucu reaksiyalarını sürətləndirir. Bundan əlavə, C vitamini güclü antioksidandır, çünki oksidləşdirici stressi azaldır. Bu o deməkdir ki, o, qanda zədələyici sərbəst radikalları birləşdirir, bədənin antioksidant təsiri olan öz maddələrini regenerasiya edir, və lazımsız hüceyrə stressini azaldır. C vitamini bədənimizin içərisində bütün bu reaksiyalarda istifadə olunur – buna görə də xəstə olduğumuz zaman C vitamininə olan tələbatımız artır. Uzun müddət ev vasitəsi kimi tanınan C vitamininin, Tokio Universitetində 5 il ərzində aparılan tibbi tədqiqata görə, soyuqdəymə riskini azaltmaq üçün həlledici töhfə olduğu sübut edilmişdir. C vitaminini məqsədli şəkildə qəbul edənlər müqayisə qrupundan daha az xəstələnmişdirlər. Sonrakı tədqiqatlar da məktəblilər qədər yaşlı insanlarda da bu nəticəni təsdiq edə bildi.

C vitamini ilə bədəninizin müdafiəsini bu cür gücləndirirsiniz

Digər məməlilərdən fərqli olaraq, insanlar özləri C vitamini istehsal edə bilmir və onu pəhriz vasitəsilə almalı olurlar. Sitrus meyvələri çoxlu C vitamini ehtiva edir, lakin soğan, bolqar bibəri və ya brokolidə də o olduqca çoxdur. Buna görə də, uşaqlarınızın Milad corabını doldurduğunuzda, dadlı şokoladdan başqa, C vitamini ilə zəngin mandarin və portağal haqqında da düşünün!

Sağlam yetkin kişilər üçün C vitamininin tövsiyə olunan gündəlik dozası 110 mq, qadınlar üçün isə 95 mq-dir. C vitamininin yüksək metabolik itkilərinə görə siqaret çəkənlər üçün 40% daha yüksək doza (müvafiq olaraq gündə 155 mq və 135 mq) tövsiyə olunur. Siqaret çəkmək qana daha çox sərbəst radikallar buraxır və onlar damar divarlarına zərər vurmadan neytrallaşdırılmalıdırlar.

Məhz buna görə güclü immun sisteminin sinkə ehtiyacı var

Sink bədənimizdəki ən çox funksiyası olan mikroelementlərdən biridir. Dəmirdən sonra, o ən geniş yayılmışdır. Hormon tarazlığında və saç və dırnaqların böyüməsində olan funksiyalara əlavə olaraq, o, immun sisteminin gücləndirilməsində əhəmiyyətli dərəcədə iştirak edir. Onun yarasağaldıcı funksiyası sayəsində sink çox vaxt faydalı məlhəmlərin tərkib hissəsi olur. Əgər sink yoxdursa, normal hüceyrələr, həmçinin T-köməkçi və T-qatil hüceyrələr kimi immun sistemi hüceyrələri aktivləşdirilmir və bədənimizin qoruyucu mexanizmləri effektiv ola bilmir. Sink həmçinin soyuqdəyməyə (latınca rhino “burun” deməkdir) görə məsulliyyət daşıyan burun viruslarına da daxil edilə bilər, və bununla da onların çoxalmasının və bizim orqanizmimizin hüceyrələrinə düşməsinin qarşısını alaraq yüksək effektiv qoruyucu mexanizmə çevrilir. Beləliklə, kifayət qədər sink təchizatı immun sistemininin normal fəaliyyətini dəstəkləyərək onu gücləndirməyə kömək edir, belə ki, bir çox infeksiyaların hətta şansı da olmur və ya ən azı riski azalır. Bütün bunlara baxmayaraq insan soyuqlayarsa, yaxşı fəaliyyət göstərən immun sistemi bu viruslarla daha effektiv mübarizə apara bilər. Soyuqdəymələrin müddəti və şiddəti kifayət qədər sink qəbul edərək azaldıla bilər.

İmmun sisteminizi sink ilə bu cür təmin edirsiniz

Digər biofaktorlardan fərqli olaraq, bizim orqanizmimiz sinki orqanda yığa bilmir. Onun əksəriyyəti toxumalar və orqanların bir çox müxtəlif növlərinin hüceyrələrində olur. Bizim orqanizm pəhrizimiz vasitəsilə müntəzəm təminatdan asılıdır. Sağlam yetkin insanlar üçün sinkin tövsiyə olunan gündəlik dozası 7-10 mq-dir. Mal əti, istiridya və ya pendir kimi heyvan mənşəli məhsullar xüsusilə çoxlu sink ehtiva edir. Bitki məhsulları daha az sink ehtiva edir, buna baxmayaraq, liderlər olan yulaf və Braziliya qozu təxminən hər 100 qramda 4 mq sink ehtiva edir. Lakin, vegetarian qidalardan, eləcə də heyvani mənbələrdən sink istifadə edilə bilməz – sinkin bioloji mövcudluğuna müxtəlif pəhriz maddələri təsir göstərir. Dənli bitkilərdə və paxlalılarda olan fitatlar bizim orqanizmimizdə sinkin sorulmasını tormozlayır. Limon turşusu (müxtəlif meyvələrdə və sitrus meyvələrində olur), öz növbəsində, sinkin vegetarian qidasında təbii miqdarlarda mövcudluğunu yaxşılaşdırır və bununla da onun pəhrizdən sorulmasını sürətləndirir. Buna görə də, xüsusilə veqanlar və birtərəfli pəhriz saxlayanlar xəstə olmadıqları halda belə özlərinin sink tarazlığına diqqət yetirməlidirlər.

Bu D vitamininin immun sisteminizdə yerinə yetirdiyi vəzifələrdir

Vitamin D yalnız sümük sağlamlığı üçün deyil, güclü immun sistemi üçün də vacibdir. Müxtəlif proseslərdə o bizim immun sistemimizi aktivləşdirir və onun idarəolunmasında əsas funksiyaları yerinə yetirir. Öz modullaşdırıcı təsiri sayəsində D vitamini orqanizmi öz immun sisteminin törətdiyi səhv hücumlardan müdafiə edir və bununla da autoimmun xəstəliklər və xroniki iltihab risklərinin azalmasına səbəb olur. D vitamini çatışmazlığından əziyyət çəkirsinizsə, T hüceyrələriniz və digər anticisimlər kifayət qədər aktivləşdirilməmiş olur, qanımız və toxumalarımızda mikroblar yaxşı aşkarlanmır və aradan qaldırıla bilmir. D vitamini ehtiyatımız ilin sonunda tükəndiyi zaman, bu, bizim immun sistemimizi zəiflədir və biz xəstələnməyə və qrip olmağa daha çox meylli oluruq.

D vitamini: İmmun sistemini gücləndirmək üçün günəşlə doldurma

D vitamini özümüzün istehsal edə və özümüzün saxlaya biləcəyimiz nadir biofaktorlardan biridir. Bu səbəbdən D vitamini əslində vitamin deyil, hormondur. O, həmçinin günəş hormonu kimi tanınır – çünki onun sələfi günəş işığı (və ya daha dəqiq desək UB-B şüaları) təsiri altında dərimizdə xolesteroldan istehsal olunur. Qaraciyərdə transformasiyadan sonra, o, qaranlıq qış ayları üçün bizim yağlı toxumamızda saxlanıla bilər. İmmun sistemi ona ehtiyac duyduqda, o, böyrəklər vasitəsilə aktivləşdirilir və sonra immun sisteminin normal fəaliyyətində iştirak edir. Lakin, müxtəlif qoruyucu maneələr (məsələn, göydə bulud və ya bədənimizdəki paltarlar) D vitamini sintezini başlatmaq üçün kifayət qədər UB-B şüalanmasının dərimizə çatmasının qarşısını ala bilər Günəş kremi bizi çox yaxşı qoruyur, belə ki UB-B bloklanır. Bundan əlavə, qış aylarında günəş radiasiyası bir neçə ay ərzində çox zəif olur, belə ki şimal genişliklərində UB-B radiasiyası artıq Yerə çatmır. Beləliklə, bizim öz D vitamini istehsalımız payız və yaz arasında demək olar ki, dayanır. Xoşbəxtlikdən, D3 vitamini yağlı balıq (məsələn, siyənək və ya qızıl balıq), treska ciyər yağı, balıq yağı və yumurta kimi, kiçik miqdarda olsa da, müəyyən qidalar vasitəsilə sorula bilər.

Buna görə də, xüsusilə sərin və buludlu qış aylarında, balanslaşdırılmış qidalanma və həyati biofaktorlar olan D3 vitamini, sink və C vitamininin kifayət qədər təminatı barədə düşünün – immun sisteminiz sizi mükafatlandıracaq!