Press "Enter" to skip to content

Ikkita odam bilan domino o ynash qoidalari

Bütün dövrlər başa çatdıqdan sonra, ən azı bal toplayan oyunçu qalib gəlir.

Indi dominonu necə keçə bilərəm

Hamımız boş vaxtımızı səmərəli və əyləncəli şəkildə keçirmək istəyirik, o cümlədən də kişilər. İstirahət vaxtı kişilərin bəziləri balıq tutmağa, bəziləri dənizdə, yaxud çayda çimməyə gedir, bəziləri doyunca yatmaqla müxtəlif səbəblərdən, məsələn, iş ucbatından yuxusuz qaldığı saatların əvəzini çıxır, kimisi aktiv istirahətə, deyək ki, idmana və yaxud gəzintiyə üstünlük verir. Sözsüz ki, evdə, yaxud ictimai yerdə nərd, domino və bu kimi digər stolüstü oyunlar oynamaqla dincələnlər də var. Passiv istirahət forması olan stolüstü oyunlar ölkəmizdə kişilər arasında kifayət qədər geniş yayılıb. Bildiyimiz kimi ən çox məşhur olan oyunlar nərd və dominodur. Az qala saatlarla oynadığımız və işdənkənar söhbətlərimizin də sevimli mövzularından biri olan bu oyunlar barədə nəinki kişilər, hətta qadınlar və uşaqlar da ən azı kişilər qədər ətraflı məlumata malikdirlər, yəni sual versək bu barədə bizi ətraflı şəkildə məlumatlandıra bilərlər.

Təbii ki, ümumi olaraq. Yəni ki, oyun qaydaları və şərtləri barədə bütün suallar cavablandırılmış olacaq. Lakin necə deyərlər, bir qədər dərinə gedib bu oyunların tarixi, kimlər tərəfindən və necə yaradılması barədə soruşsaq çoxları bu sualların cavabını bilməyəcək. Amma sözsüz ki, sözügedən oyunların tarixi kimlər üçünsə maraqlı olacaq. Hətta sonradan öz-özümüzə “nə əcəb, mən bu barədə əvvəllər düşünməmişəm?”, və yaxud “Bu sual niyə indiyə qədər mənim ağlıma gəlməyib?” kimi suallar da verəcəyik. İndi bircə anlıq təsəvvür edək ki, bu sualı sizə də veriblər və siz də öz növbənizdə indi bu suallara cavab axtarırsınız. Söz yox ki, internetdə bu barədə informasiya tapmaq mümkündür. Lakin bir sıra insanların, əsasən də yaşlı nəslin nümayəndələrinin bu məsələdə bəzi çətinliklərlə qarşılaşacaqlarını, əsas çətinliyin də müxtəlif səbəblər, o cümlədən də dil amili ucbatından informasiyanı yaşlıların başa düşməkdə çətinlik çəkəcəklərini nəzərə alaraq onlar üçün daha sadə və asan bir məlumat vastəsi kimi bu məqaləni yazmaq qərarına gəldim. Şübhəsiz ki, oxucularımızı düzgün və dolğun informasiya ilə təmin etmək üçün bu cür məlumatları ilk növbədə özümüm əldə etməyim və həmin məlumatı anlaşıqlı, sadə bir dilə çevirməyim lazım idi və belə də etdim. Dominonun bir oyun kimi digər masaüstü oyunlardan heç də az oynanılmadığını nəzərə alaraq bu məqaləni dominoya həsr etmək qərarına gəldim. Məqaləni yazmaqdan öncə bir sıra mənbələrdən, başlıca olaraq vikipediyadan istifadə etdim. Həmin məlumatları ümumiləşdirərək və sadələşdirərək bu gün sizlər üçün belə bir yazı hazırladım:

Domino oyunun olduqca qədim bir tarixi var. Bu oyun bəzi mənbələrə görə 12-ci, bəzi mənbələrə görə isə 2-ci, 3-cü əsrlərdə Çində meydana gəlib. Müəllifləri də necə deyərlər, mübahisəlidir. Tarixçilərdən bəziləri bu oyunun meydana gəlməsini Hunq Minq adlı qəhrəman bir əsgərlə, digəriləri isə Keunq Tay Kunq adlı digər bir şəxslə əlaqələndirirlər. Üçüncü ehtimal adı tarixə məlum olmayan, özü isə 12-ci əsrdə imperator Hui Sunqun vaxtında yaşamış bir dövlət xadimi tərəfindən yaradılaraq 1120-ci ildə onun tərəfindən həmin imperatora təqdim edilməsidir. Bu ilk domino oyunu növü əsasında sonralar 47 domino oyunu növü yaranıb. Həmin növlərdə həm ağ-qara, həm də rəngli daşlar oynanılır və müxtəlif rənglər daşların üstünlüyünü bildirir, yəni hər daşın rənginə görə öz üstünlyü var.

Domino oyunu sonradan bütün dünyaya yayıldı. İlk olaraq 18-ci əsrdə Çindən İtaliyaya gətirildi. Ehtimal var ki, indiki domino daşları keçmişdəkindən fərqli olub, daha dəqiq desək domino daşlarının indiki şəklə düşməsi İtaliya ilə əlaqələndirilr. Güman edilir ki, domino öz rəngini Venesiya karnavallarında geyinilən karnaval geyimindən götürüb. Amma oyunun adı bəzi mənbələrə görə Dominikan rahiblərinin işlətdikləri Domino gratias” və ya “Benedicamus domino”, yəni bir işə başlamazdan əvvəl “Tanrıya şükür və həmd etmək” , digər mənbələrə görə isə latın mənşəli söz kimi “dominus”, yəni “ev sahibi” mənasındadır. Başqa bir ehtimal “domino” sözünün ümumi olaraq “başçı”, “rəhbər” mənasında digər sözlərlə, misalçün, “məktəb müdiri” sözü ilə eyni mənada işlədilə bilməsidir. Bu sözün hərfi mənasının fransız xristian rahiblərinin geyiminin ağ-qara rəngli papaq, yəni başlıq hissəsi ilə eyni məna daşıdığı üçün fransız mənşəli olması barədə fikirlər də var. Hətta Avropada təzə yayılan vaxtlar domino Fransada həm də pazl oyunu kimi oynanılırdı.

Digər maraqlı məlumat isə Çində ixtira olunan ilk domino oyunu daşlarının sayının 32 olması, sonradan bu rəqəmin indiki 28-ə düşməsidir. Belə ki, Çindən Avropaya gətirildikdən sonra domino oyunu üzərində vaxtaşırı olaraq bir sıra dəyişikliklər aparılmış və oyun tədricən indiki şəklə düşmüşdür. Yeri gəlmişkən, bəlkə də bir çoxlarımız bilmirik ki, həvəslə oynadığımız bu oyunun daşları əsasən sümükdən və fil dişindən hazırlanır. Halbuki keçmişdə bu məqsədlə müxtəlif materiallardan: daş, ağac, gil, metal və hətta şüşə və kristaldan da istifadə olunurdu. Hazırlanma materialı kimi sümükdən ilk dəfə Avropada istifadə edilməyə başlanıldı. Sonradan bəzi ölkələrdə, misal üçün, ABŞ-da bu material kauçuk və digər maddələrlə zənginləşdirildi.

Başqa bir maraqlı məlumat kimi ilk dominolarda sıfrın, yəni boş, ağ üzün olmamasını da qeyd etmək lazımdır. Çin dominoları Qərb dominolarından bir qədər uzundur. Ümumilikdə domino bir oyun kimi dünyada ən çox Latın Amerikası ölkələrində populyardır. Bu oyuna məxsus oyun növlərinin əksəriyyəti müasir dövrdə, bəziləri isə hətta son bir neçə on il ərzində ixtira edilib.

Domino haqqında daha ətraflı, saatlarla danışmaq olar. Bu məqaləni yazmaqda məqsədim darıxdırıcı elmi iş tərtib etmək yox, sizi domino barədə bilmədiyiniz maraqlı məlumatlarla tanış etmək olduğu üçün dominonun tarixi haqqında ən maraqlı və diqqətəlayiq məlumatlar verməklə kifayətlənirəm.

Ikkita odam bilan domino o’ynash qoidalari

Domino o’yinlari juda qiziqarli va qiziqarli o’yin-kulgi turlari toifasiga kiradi, ular uchun juda ko’p odamlar talab qilinmaydi. Shunday qilib, ushbu o’yinni o’ynash yoki o’ynangiz bilan bog’lashingiz mumkin, bundan buyon uning jozibadorligini yo’qotmaydi.

Shu bilan birga, domino o’yinlarini bolalar bilan o’ynash qoidalari, turli xil yoshdagi bolalar va katta yoshdagi katta yoshlilar bu o’yinda o’ynashlari bilan farq qiladi.

Juftlikda dominolarni qanday o’ynash to’g’ri?

O’yin oldidan barcha chiplarni pastga aylantirish va yaxshilab aralashtirish kerak. Shundan so’ng, har bir ishtirokchi tasodifiy 7 domino jami massasidan chiqarib yuboradi va ularni oldiga qo’yadi. Birinchi harakat 6-6 raqamli chipni olgan o’yinchi tomonidan amalga oshiriladi. Hech kim bo’lmasa, er-xotinning egasi 5-5, 4-4 va boshqalar.

Kamdan kam hollarda, ikkala o’yinchining ham bir juftligi bo’lmaydi. Bunday hollarda chiplarni almashtirish mumkin, yoki birinchi harakat uning ustunidagi domino egasi tomonidan maksimal miqdorda ball to’plagan ishtirokchi tomonidan amalga oshiriladi.

Keyingi aktyor, bu chipni tasvirlangan raqamga qo’yadi. Agar harakat qilish imkoni bo’lmasa, qatnashchi jami massadan bitta domino oladi. Agar u mos bo’lsa, harakatni amalga oshirish kerak. Aks holda, uni o’tkazib yuboring va boshqa o’yinchiga o’tkazing.

Partiya g’olibi, barcha dominolardan tezroq qutulishga muvaffaq bo’lgan. Shundan so’ng ballar hisobga olinadi – har bir o’yinchi qo’lidagi qolgan suyaklarga ball beriladi. Shu bilan birga, ishtirokchilardan biri 0-0 hisobida bitta domenaga ega bo’lsa, u birdaniga 25 ochko oladi. Agar o’yin 6: 6 hisobida o’ynamasa, uning egasiga bir vaqtning o’zida 50 ball beriladi. Oxir-oqibat, dominolarning klassik versiyasida 100 balldan ortiq ball to’plagan kishi yo’qoladi.

Odatda domino partiyasi biroz avval tugaydi – agar “baliq” deb nomlangan maydonda vaziyat paydo bo’lsa. Bunday holatda, ikkala futbolchi ham “bozor” dan foydalangan bo’lishiga qaramay, harakat qila olmaydi. Bunday hollarda ishtirokchilar o’z fikrlarini hisobga olishadi, ammo kam qabul qilganlar uchun hech narsa berilmaydi, ikkinchisi esa g’olibning va mag’lubiyatning ballari o’rtasidagi farqni ko’rsatadi.

Echki qanday o’ynaydi?

Juda tez va kulgili, “echki” deb nomlangan ushbu o’yinning versiyasi. Bir domino juftining ushbu versiyasini birgalikda ijro etish klassik jihatdan o’xshash, biroq u ba’zi xususiyatlarga ega. Shunday qilib, ushbu o’yin 1-1, 2-2 hisobida g’oliblik bilan boshlanadi.

Hech kimning qo’lida hech qanday juftlik bo’lmasa, u holda eng kam ball to’plagan birinchi shaxs birinchi bo’lib yuradi. Keyinchalik bu harakatlar klassik versiyada bo’lgani singari amalga oshiriladi, ammo ishtirokchilardan biri chipni joylashtirolmasa, u kerakli narsani topish uchun kerak bo’ladigan “bozor” ga ko’p marta murojaat qiladi.

Shunday qilib, har bir o’yinchi bitta harakat uchun butun “bozor” ni to’plashi va o’yinning natijalari boshida belgilanadi. Ushbu holatda g’olibni va yutqazuvchini aniqlash uchun eslatmaga o’xshashdir.

Bundan tashqari, qiziqarli dama bilan bolalar bilan qanday o’ynashni o’rganing va keglar bilan rus lotereyasini o’rganing .

Toyuq Ayı Dominolarını necə oynayırsınız?

Dominik oyun Malta Xaçına əsaslanan Toyuq Ayaq Dominoları, Texas və Meksikadan çıxdı. Bu Meksikan Trenini əhatə edən oyunların eyni ailəsinin bir hissəsidir və həmçinin Chickenfoot Dominoes, Chicken Dominoes və Chickie Dominoes kimi tanınır.

Oyunçular

2 və ya daha çox oyunçu, ən yaxşı 4 ilə 8 oyunçu.

Avadanlıqlar

Bir standart cüt-doqquz domino dəsti. Daha çox oyunçusu olan oyunlarda, cüt-12 , cüt-15 və ya cüt 18 domino dəsti tələb oluna bilər.

Məqsəd

Toyuq Ayağı Dominolarının məqsədi final mərhələsinin sonunda ən az xal qazanmaqdır.

Qurmaq

Masa üstündə dominoları qarışdırın. Hər bir oyunçu yeddi domino alır – nisbətən az oyunçusunuz varsa və / və ya daha böyük domino dəsti istifadə etsəniz – və üzləri (tırtıl ilə tərəfi) görə bilərsiniz, lakin onların rəqibləri .

Qalan dominolar masanın üstündə qalır. Bu təchizat boneyard kimi tanınır. (Toyuq Ayağında, meyvələr tez-tez toyuq həyatı kimi adlandırılır və masa tez-tez kənd təsərrüfatı meydançası deyilir.)

Başlanğıc Oyunçusu və İlk Çini

Ən yüksək cütü çəkən oyunçu, bu plitəni masanın mərkəzinə yerləşdirərək ilk tura başlayır. Məsələn, ikiqat doqquz domino dəsti istifadə edirsinizsə, ikiqat doqquz ən yüksək cütdür.

Hər bir sonrakı dövr növbəti ən aşağı cütü çəkən oyunçu ilə başlanır.

Məsələn, ikinci turda ikiqat səkkizləri çəkən oyunçu bu mərhələdən başlayır. Final mərhələsi ikiqat boş çəkən oyunçu ilə başlayır.

Hər hansı bir oyunçunun dəyirmi başlamağı tələb edən kafel çəkmədiyi bir vəziyyət varsa, oyunçular tapılınana qədər bonusdan rəsm çəkirlər.

İlk turda başlanğıc çini çəkən oyunçu dəyirmi başlayır.

Gameplay

Bütün dominolar ən çox domino oyunlarında olduğu kimi başa çatdıqda, masanın qollarından birində oynanılmalıdır. (Məsələn: başlama kafelinin ikiqat doqquzuncu olduğu halda, dominonun sonu ilk kafelin yanında yerləşən ilk oyunçuya doqquz olmalıdır, digər tərəf isə heç bir şey ola bilməz).

Döngəni saat istiqamətində hərəkət edin.

Domenlərin hər hansı birinə ikinci bir domino əlavə edilməzdən əvvəl Dominolar başlanğıc kafesinin dörd qoluna əlavə edilməlidir.

Bir oyunçu hüquqi oyuna sahib deyilsə, öz növbəsində bonus meydançasından bir çini çəkməlidir. Bu kafel oynaya bilərsə, oyunçu dərhal bunu edə bilər. Boneyardda heç bir plitə qalmazsa, qanuni oyuna yol verməyən hər hansı bir oyunçu yalnız öz növbəsində qaçırır.

Ikiqat kafel

Bir oyunçunun masanın üstünə bir cüt çini əlavə edərsə, qola qarşı çapraz yerləşdirilir. Oyunçu bunu etməklə “toyuq ayağını” elan etməlidir və aşağıdakı xüsusi qaydaların indi oynamaqdadır:

Çöldəki növbəti üç plitə bir toyuq ayağını tamamlayan “toyuq ayaqları” kimi oynamalıdır . Ayaq parmakları, ikiqat kafelə qarşı oynandıqda, masanın mərkəzindən uzaqlaşırlar. (Bunu bir toyuq ayağına bənzəyir.)

Toyuq ayağı başa çatdıqda, gameplay normal keçir. Oyunçular, üç yeni toyuq ayağı da daxil olmaqla, hər hansı açıq qola plitələr əlavə edə bilərlər.

Əlin sona çatması

Bir oyunçunun son domino yerləşdirdiyi və ya heç bir futbolçunun hüquqi oyuna gəlmədiyi oyun başa çatdıqda. Bu nöqtədə skorlar hesablanır.

Qiymətləndirmə

Hər tərəfdən sonunda oyunçuların hər biri əlində qalan tullantıların ümumi sayına bərabərdir. İki boş kireş 50 bal dəyərindədir.

Kazanma

Bütün dövrlər başa çatdıqdan sonra, ən azı bal toplayan oyunçu qalib gəlir.

Bir qol varsa, ən sıfır nöqtəli dövr atan oyunçu qalib gəlir. Bu nöqtədə hələ bir bağ varsa, sıfır xaricindəki ən aşağı cəmi oyunçu qazanır.

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.