İnformatika kitabı

Saytın rəhbərliyi yerləşdirilmiş elanların məzmununa görə məsuliyyət daşımır

İnformatikanin əsaslari

Müasir dünya günbəgün virtuallaşmaqdadır. Yəni bu günədək həlli mümkün olmayan məsələlərin həlli mümkün olmaqdadır. Bu prosesin təməlində kompüterləşmə və informatlaşma dayanır.

Taxıl, polad, elektrik kimi, kompüter də İnsan həyatının ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilməkdədir. Bütün dünya ölkələri bu prosesin içində yeni məzmun kəsb edən mövcudluq formasına keçməkdədir.

Fizika, kimya, biologiya kimi fundamental təbiətşünaslıq elmlərindən biri olan

― İ n f o r m atik a ‖ n ı n m e y da n a g ə ti r d i y i ko m püt e r t e x ni k a sı bə ş ər i yy ətə inf o r m a s i y a -k o m m u – n i k a si y a tex n o lo gi y a l ar ı nd a n (İ K T – də n ) b ə hr ə lə n m ək i m ka n ı y ara t m ış d ır.

Hal-hazırda Cəmiyyət həyatının elə bir sahəsi və istiqaməti yoxdur ki, onu kompütersiz təsəvvür etmək mümkün olsun. Hökümət təşkilatları, qeyri-hökumət və özəl qurumlar öz fəaliyyətlərində müasir İKT-dən get-gedə daha dolğun istifdə etməyə çalışırlar. Sosial-iqtisadi, elm-mədəniyyət, ictimai-siyasi, təhsil və s. fəaliyyət sahələri İKT-dən istifadə etməklə yeni məzmun kəsb etmişdir.

Bu baxımdan, İnformatika elminin tədrisi və təbliği son dərəcə aktuallaşmışdır. İnformatikanın ümdə məqsədi alqoritmik mədəniyyət formalaşdırmaqdır. Bu isə yeni düşüncə tərzi, dünyəvi biliklərə yiyələnmək, ümumbəşəri dəyərlərə sahib çıxmaq imkanı- nın reallaşması deməkdir.

İnformatika, Cəmiyyətin istifadəsinə təqdim etdiyi təməl ideyalar və prinsiplər əsasında yaradılmış bütün aparat və proqram vasitələrindən və bunlara söykənən İKT-dən hərtərəfli və səmərəli istifadə üsulları barədə biliklər sistemidir.

İnformatika təlimi get-gedə konkret aparat-proqram vasitələrinin xarakteristikasını arxa plana keçirməli və əsas diqqəti təməl ideyaların və prinsiplərin şərhinə yönəltməlidir.

Maddə, enerji və informasiya təbiətin təməl mahiyyətləri sayılır. Maddə və enerjinin dünyəvi və bəşəri rolu çoxdan dərk edilsə də, canlı və cansız təbiətdə informasiyanın rolu xeyli gec başa düşülmüşdür.

Maddə, enerji və informasiya kimi təməl mahiyyətlərin insana xidmət etməsində ən ümumi elmi instrument olan riyaziyyatın mühüm rolu vardır. İnsanın əldə etdiklərinin əksəriyyəti riyazi metodların tətbiqi ilə mümkün olmuşdur. Min illərdən bəri istifadə

edilən riyaziyyata nisbətən informatika olduqca gənc elm olub son bir-neçə on illik tarixə malikdir. Buna baxmayaraq, informatika riyaziyyat və digər elm sahələrini bəşəriyyətin həyatına daha dərin nüfuz etdirərək daha dərin dəyişikliklər törədə bilmişdir. Bu dəyişikliklərin olduqca böyük müsbət cəhətləri olsa da, təhlükəli tərəfləri də yox deyildir. Odur ki, informatikanın tədrisi həm də informatikanın yaratdığı imkanlardan ağılla və ehtiyatla istifadə edilməsi məsələlərini əhatə etməlidir.

Dərs vəsaiti 8 bölmədən ibarətdir.

Bir i n c i bö l m ə ― İ n f o r m ati k a nı n o b y e kti, pr e d m eti və m etod u ‖ a d l a nır. B ur a d a D ün y a n ı n m a d d i – e n e r j i və i nf o r m a s i y a mənzə r ə s i, t ə b i ə tdə və cə m i y y ətdə i nf o r m a s i y a n ın y eri və r o lu, i n f o r m atl a ş dır m a n ı n a par a t v ə p r oq r am a s pe k t l ər i , in f or m a s i y a c ə m i y yəti v ə in f or m ati k a nı n pr e d m eti və m et o du bar ə d ə a r d ı c ı l və y ığ c am m əlu m at ver i lər ə k m üa s ir d ö v r ün ü m u m i i n f o rm a s i o n a nla m ı bar əd ə bi t k i n t ə s ə v vür y ara t m a ğ a cə h d e d il m iş di r.

İk i n c i b öl m ə ― İ n f o r m a s i y a, o n un kə m i y y ət və ke y fi y y ət xara k t e ri s t i k a s ı‖ a d ı a l t ın da ve r il m iş d ir. D ə r s v ə s at in in i k i n c i b ö l m ə s i n d ə ― İ n f o r m a s i y a‖ n ın tə m əl el m i a n la y ış o l m a s ı, o nu n f i z ik a da, b i olo gi y a d a, k i be r n e t ik a d a və i n f or m ati k a d a m ə n ala n d ı r ı l m a s ı m ü x t ə- li f l ik lə r i ni n sə b ə b l ə ri, in f or m a s i y a n ı n kə m i y y ət xara k t er i s t i k al a rı, t ə q d i m atı v ə k od la şd ır ı l m a s ı m ə s ələlə r i ar a ş d ı r ıl m ış d ır.

Ü ç ü n c ü b ö l m ə ― İ n f o r m a s i y a e m alın ı n te xn i k i va si tə l ər i ‖ a dl a n d ı r ı l m ışdır. Bu b ö l m ə d ə ə d ə d i i n f o r m a s i y a e m alı q u r ğ ul a rı və i nf o r m a s i y a e m alın ı n i ns tr u m e n t al va si tə l ər in in i n ki şa f ı , fər d i ko m p ü ter l ər i n a par a t tə m ina t ı, in f or m a si y an ı n ko m p ü t e r y a d da ş ı n da təs v iri, k o m püter i n t əş k i li və f ə ali yy əti y ığc a m şə k il də n əzə r d ə n k e çi r i l m i ş d ir.

D ör dü ncü bö l m ə ― K o m püter i n h e s a bi və m ə n t iq i ə s a sl a rı ‖ na h ə sr e d il m iş d ir. D ör dü ncü b öl m ə d ə ə d ə di i n f or m a s i y a n ın say s i ste m in i n kö m ə y i ilə t ə q dim e d i l m ə s i, m ə n t iq in ə s a s la r ı v ə k o m püte r i n m ə n t i q i ə s a s l ar ı , ə d ə d i, m ətni, qra f ik v ə s ə s in f or m a s i y a s ı n ı n k o m p ü te r də tə qd im və tə s vi r i ö z ə ks i n i t a p m ış d ır.

B e ş in c i b ö l m ə ― İ n f o r m a s i y a n ın i ş l ə n m ə si n i n a vt o m atla ş dı r ı l m a s ın ı n ə s a sl a r ı ‖ a d l a n ır. B u bö l m ə d ə al q o r it m lə ş dir m ə n i n ə s a sl a rı v ə p r oq r a m la ş d ır m a, o c ü m l ə də n , V i s ual Ba s ic və V BA di ll ə r i n d ə p ro qram l a y ihə l ə ri ni n h a zı r l a n m a s ına nü m u n ə lər ver i l m iş di r.

A lt ı n c ı bö l m ə ― K o m p ü ter s i s t e m lər i n in p r o q ram t ə m inat ı ‖ n ı ö z ü n də ə ks e t d i r ir. A lt ı n c ı b öl m ə d ə ko m p ü ter s i s te m lər i n i n p r oq r am t ə m ina t ı n ı n t i p o lo gi y a s ı, s i s tem pr o qram tə m ina t ı, o c ü m lə d ə n ə m əli y y at siste m lər i , p r o q ra m l a ş d ı r m a t e x n o l og i y a l a rının ins t r u –

mentariyası və tətbiqi proqram təminatı, o cümlədən, tətbiqi proqram təminatına

nümunələr kimi mətn redaktoru, elektron cədvəllər və qrafik redaktor barədə yığcam məlumat öz əksini tapmışdır.

Y e d di nci b öl m ə ― Ko m püter ş ə b ə k ə lər ini n a r x i t e k t u r a s ı‖ a d l a nır. D ə rs v ə s aiti n in y e d d i nci bö l m ə s in d ə k o m pü t e r ş ə b ə k ə l ə rin i n q u r u l m a s ı v ə fə al i y y ə t inin t ə m ə l p rinsi p l ə ri ş ə rh e di l m i ş d i r .

S ə k ki z i nci b ö l m ə ― İ nf o r m a s i y a si s te m ləri və t e x no l og i y alar ı ‖ na h ə sr e d il m iş d i r . Bur a da i nf o r m a s i y a e m alı nı n m üa s ir ü s u l l a rı, i n f o r m a s i y a s i s t e m lər i n i n b a za t e x n o lo gi y a – l a r ı , o c ü m l ə d ə n , VB t e x n o log i y a l a r ı , m ə tn a x t a r ışı t e x n olog i y a l a r ı , Veb t e x n ologi y a l a rı ş ə rh e di l m i ş d i r .