Xəbərlər və yeniliklər

Həkimin sözlərinə görə, iybilmə hissinin tədricən itməyə başlaması və inkişaf etməsi, həm də orqanizmin qocalığa doğru getdiyini göstərən əlamətlərdən biridir:

Pensiya almaq istəyənlərə ŞAD XƏBƏR: Yaş həddində dəyişiklik

Prezident İlham Əliyevin 16 dekabr 2019-cu il tarixdə təsdiqlədiyi yeni qanunlar əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinə xidmət etməklə, eyni zamanda, sosial təminat sisteminin təkmilləşdirilməsində növbəti addımdır.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirlyindən Trend-ə verilən məlumata görə, bu qanunlarla yaşa görə əmək pensiyası və yaşa görə müavinət hüququ verən yaşlar arasında uyğunsuzluq aradan qaldırılıb, hər iki sosial təminat növü üzrə hüquq yaranan yaş hədləri eyniləşdirilib.

Əgər bu ilin əvvəlinədək qadınlar (yaşa görə pensiya hüququ olmadıqda) yaşa görə müavinət hüququnü 62 yaşda, kişilər (yaşa görə pensiya hüququ olmadıqda) isə 67 yaşda qazanırdısa, bu ilin əvvəlindən bu yaş həddi pensiya hüququ yaranan yaş həddi ilə eyniləşdirilir.

Beləliklə, 2020-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minən yeni qanunla hazırda yaş həddi 61 il 6 ay olan qadınlar və yaş həddi 64 il 6 ay olan kişilər (yaşa görə pensiya hüquqları olmadıqda), bu ayın 1-dən yaşa görə müavinət hüququ qazanıblar.

Yaşa görə müavinətin təyinatı ötən il elektronlaşdırılıb və həmin şəxslərə bu müavinət elektron qaydada təyin olunur. Onlara yaşa görə müavinət təyin edilməsi üçün hər hansı quruma müraciət etmələrinə və sənəd təqdim olunmasına ehtiyac yoxdur. Vətəndaşa elektron təyinat və müavinətin hansı bankdan alınması barədə bildiriş SMS vasitəsilə göndəriləcək. SMS göndərilməsi üçün adına nömrə yoxdursa, vətəndaş məlumatı nazirliyin 142-Çağrı Mərkəzindən və ya nazirlik yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun yerli şöbəsindən əldə edir. Bundan sonra yalnız şəxsiyyət vəsiqəsini təqdim etməklə müvafiq bankdan kartı alır.

Bununla yanaşı, yeni qanunvericiliyə görə, beş və daha çox uşaq doğub onları səkkiz yaşınadək tərbiyə etmiş qadınların yaşa görə müavinət hüququ qazanmaq üçün yaş həddi hər uşağa görə 1 il azaldılır. Misal üçün, beş uşaq doğub onları səkkiz yaşınadək tərbiyə etmiş qadının yaşı hazırda 56 yaş yarımdırsa və pensiya hüququ yoxdursa, o zaman ona yaşa görə müavinət təyin edilir. Uşaqların sayı 6 olduqda bu yaş göstəricisi 55 yaş yarım, 7 olduqda 54 yaş yarım və s. yaş həddinə enir. Sağlamlıq imkanları məhdud uşağını səkkiz yaşınadək tərbiyə etmiş anaların da yaşa görə müavinət hüququ qazanmaq üçün yaş həddi 5 il azaldılır.

Eləcə də ana vəfat etdiyinə və ya ana ilə nikaha xitam verildiyinə, yaxud ana valideynlik hüququndan məhrum edildiyinə görə 5 və daha çox uşağı növbəti nikah bağlamadan, təkbaşına səkkiz yaşınadək böyüdən ataların, habelə 5 və daha çox uşağı övladlığa götürüb təkbaşına səkkiz yaşınadək böyüdən ataların, həmçinin 5 və daha çox uşağı səkkiz yaşınadək böyüdən qəyyum kişilərin yaş həddi 5 il azaldılmaqla yaşa görə müavinət hüququ yaranıb.

Digər xəbərləri Azərbaycan dilində xüsusi Facebook səhifəmizdə izləyə bilərsiniz.

Xəbərlər və yeniliklər

Xidmətlərimizlə bağlı ən son yeniliklər və müxtəlif mövzularda mətumatlandırıcı bloqlar burada!

Onlayn geyim sifarişi zamanı bizə uyğun ölçünü necə seçək?

Onlayn sifarişlər, ələxsus geyim, paltar sifarişləri son zamanlar xüsusən populyarlaşıb. Onlayn sifarişlərin musbət cəhətləri var. İlk növbədə onlayn sifarişlər maddi cəhətdən sərfəlidir. Onlayn mağazalarda qiymətlər ticarət mərkəzləri, mağazalardakı qiymətlərdən aşağıdır. Bundan əlavə etibarlı onlayn mağazadan sifariş verirsinizsə, aldadılmaq, saxta məhsul almaq ehtimalınız da aşağıdır. Onlayn alış-veriş saytının nə dərəcədə etibarlı olduğunu təyin etmək barədə bu bloqumuzda oxuya bilərsiniz. Onlayn sifarişlər vaxt cəhətdən də, sərfəlidir. Etiraf edək ki, alış-verişi sevməyimizə baxmayaraq, bəzən şopinqə vaxt ayırmaq çətin olur. Onlayn sifarişlər sayəsində isə, bu problem aradan qalxır. Evinizdən çıxmadan, istədiyiniz məhsulu, geyimi sifariş vasitəsi ilə birbaşa qapınıza gətizdirə bilərsiniz. Assortiment isə, onlayn sifarişlərin leyhinə daha bir “səs”dir. Ticarət mərkəzini başdan-ayağa bir neçə saata gəzib, istədiyinizi tapmaya bilərsiniz. Hər birimizə bu vəziyyət tanışdır. Gödəkçə almağa ticarət mərkəzinə yollanıb, sonda şalvar, sviter, ayaqqabılar alıb, lakin, zovqümüzə uyğun gödəkçə tapılmaması vəziyyəti. Onlayn sifarişlərdə isə bu problem yoxdur. Onlayn mağazaları siz günlərlə “gəzib” bitirə bilməzsiniz. Amma əsas odur ki, sonda istədiyiniz məhsulu tapacaqsınız. Ələxsus son aylar, ticarət mərkəzlərinin, mağazaların fəaliyyət göstərmədiyi vaxtlarda onlayn sifarişlər bizim qarderobumuzu xilas edir.Amma bu qədər müsbət cəhətlərdən danışıb, onlayn alış-verişin müəyyən çatışmazlıqlarını da unutmamalıyıq. Bu gün də onlayn geyim alış-verişi zamanı çoxumuzun qarşılaşdığı bir problemdən danışacayıq və adətimiz üzrə bu problemin həlli yollarını axtaracayıq.

Bu dəfə toxunacaqımız problem ölçü problemidir. Əminik, hər biriniz onlayn sifariş verilən geyimin əynimizə böyük, qısa, uzun, kiçik olduğu hallarla qarşılaşmışıq. Kefinizi pozmayın, çox güman ki, son sifariş verdiyiniz şalvarın belinin dar olmağının səbəbi artıq çəki almağımız deyil, şalvarın ölçüsünü “gözəyarı” seçməyimizdir. Eləcə də əksinə, trenajor zalında məşqlər üçün köynək sifariş etmisiniz və həvəslə gözlədiyiniz köynək nəticədə əyninizə çox böyükdür. Yenə də ürəyinizi buz kimi saxlayın, siz kiçilməmisiniz, sifariş xətasıdır.

Bəli, bəzən geyim sifarişi zamanı təxmini seçdiyimiz ölçülər əynimizə ideal olur. Lakin, növbəti köynək, şalvar sifarişi zamanı yenə də bəxtimizi sınamamaq üçün bu problemi birdəfəlik həll etməliyik. Hər bir problemin həlli isə, ilk növbədə problemin məğzini anlamaqdan keçir. Bunun üçün gəlin əvvəlcə ölçü sistemlərinə diqqət yetirək. Ölçü sistemləri neçə növ olur? Nəyi təsvir edir? Onlayn sifariş zamanı saytlarda gördüyümüz, S, XL, 44, 48-lər nə deməkdir? Bəs ayaqqabı sifarişi zamanı? Bəzən 44 olur, bəzən 11. Niyə? Bloqumuzla tanış olduqdan sonra, onlayn geyim sifarişi, ayaqqabı sifarişi zamanı hansı ölçüdə geyimlərin sizə uyğun olduğunu, müxtəlif ölçü sistemlərini və ölçü meyarlarının əslində nə mənaya gəldiyini anlayacaqsınız. Ən əsası isə sifariş zamanı baş verən ölçü problemlərindən birdəfəlik qurtulacaqsınız.

İlk öncə ən geniş yayılmış ölçü sistemləri ilə tanış olaq. Onlayn sifariş zamanı siz məhsul haqda məlumatlarda adətən ya L, X, XL kimi hərflər və yaxud 42-dən 60-a kimi rəqəmlər görəcəksiniz. Başlayaq ondan ki, bu iki ölçü sistemi əsasən qurşaqdan yuxarı geyimlərdə tətbiq olunur. Daha çox köynək, gödəkcə, sviter sifariş verdikdə rastlaşacaqınız S(small), M(medium), L(large) hərfləri uyğun olaraq, kiçik, orta, böyük ölçüləri ifadə edir. Qarşılarında gördüyümüz X hərfi isə, extra, yəni qüvvətləndirici ədatı ifadə edir. Məsələn, XL – extra large, yəni “daha böyük” anlamına gəlir. 42-dən başlayan ikifaktorlu ölçülərlə isə, məsələ aydındır. Artıq növbət dəfə paltar sifariş etdiyimiz zaman, ölçülər sadəcə intuitiv anlamayacyıq, hər bir işarənin, hərfin nə ifadə etdiyini biləcəyik.

Qurşaqdan aşağı geyimlərdə isə vəziyyət bir az fərqlənir. Cins, şalvar sifarişi zamanı rastımıza adətən 32-34, 29-31 kimi ölçülər çıxır. Bu ölçü aralığıdır yoxsa nə? Xeyir, gördüyümüz ölçülərdə birinci gələn, W(width) – en deməkdir və şalvarın belinin ölçüsünü göstərir. İkinci H(height) isə bud nahiyəsinin dairəvi ölçüsüdür. Geyimin hər iki göstəricisi ayrı bir hissəsini əks etdirir..

Ayaqqabı sifarişində isə vəziyyət daha rahatdır. Məlum ölçü var, məhsul əyində ciddi forma dəyişikliyinə uğramır. Bu səbəbdən onlayn ayaqqabı sifarişi daha digər geyim sifarişlərinə nisbətən daha populyardır. Lakin, bəzən ayaqqabıların da ölçüləri çaşdırıcı ola bilir və biz öyrəşdiyimiz 36-37 ölçülərin əvəzinə 5.5-6 görürük. Bu qərb ölçü sistemidir və əsasən Amazon, E-Bay kimi qərb onlayn alış-veriş saytlarında və AliExpress kimi daha çox qərb alıcılarına xitab edən saytlarda istifadə edilir. Daha çox Türkiyədən onlayn alış veriş etməyi sevirsinizsə, bu ölçülərə nadir hallarda rastlaşacaqsınız. Amma hər ehtimala, qarşıda hər iki ayaqqabı ölçü sistemini ətraflı nəzərdən keçirəcəyik.

Ölçü sistemləri, onların nə məna kəsb etdikləri haqda ümumi məlumatlardan danışdıqdan sonra nəhayət ki, növbə çatdı mövzunun əsas məğzinə. Onlayn sifariş zamanı nələrə diqqət etməli olduğumuzu, ölçülərin nəyə əsasən formalaşdığını müzakirə edək.

Bəzi mağazalarda, brendlərdə eyni ölçülər realda fərqlənir. Məsələn, bir brendin 44 ölçüsü digər brendin 48 ölçüsünə uyğun gəlir. Lakin, ümumi qəbul edilmiş ölçülər var ki, onlara əsasən siz, onlayn paltar sifarişi zamanı, sifariş verdiyiniz gödəkçənin, köynəyin əyninizə necə olacağını demək olar ki, dəqiqliklə təyin edə bilərsiniz. Daha çox qurşaqdan yuxarı geyimlər üçün istifadə edilən ölçü sistemlərini aşağıdakı cədvəldə görə bilərik:

Cədvələ diqqət yetirsək, iki ölçü sistemlərinin arasındakı əlaqəni, eləcə də hər ölçünün ətraflı izahını görə bilərsiniz. Məsələn, sifariş verdiyiniz L ölçülü kişi köynəyinin təqribi 182 sm boyunda, sinəsinin ətraf uzunluğu 106 sm, belinin ətraf uzunluğu 96 sm, qollarının uzunluğu isə, 63 sm olan birinin əyninə nəzərdə tutulur.

Onlayn geyim sifarişi zamanı bizim işimizi xeyli rahatladacaq növbəti cədvəl isə, şalvarların ölçü cədvəlidir:

Məsələn, 24 ölçülü cins şalvar beli 58-60 sm, bud nahiyəsinin dairəvi ölçüsü isə 89-91 sm təşkil edəcək. Ümumiyyətlə cins şalvarların bir çox fərqli növləri mövcuddur və hər növün özünəməxsus özəllikləri var. Cins sifarişi zamanı nəzərə almalı olduğunuz məqamlardan və ümumilikdə cins şalvarların növlərindən növbəti bloqlarımızda daha ətraflı danışacayıq.

İndi isə növbə çatdı ən çox tələbat olan sifarişlərər – ayaqqabı sifarişlərinə. Daha öncə də qeyd etdiyimiz kimi, ayaqqabı sifarişləri zamanı vəziyyət nisbətən sadədir. Lakin, bəzən onlayn mağazada ölçünün qərb ölçüsü ilə göstərilməsi bizi çaşdıra bilər. Bunun üçün növbəti cədvələ baxaraq, asanlıqla qərb ölçü sistemini, daha yaxşı tanıdığımız standart ölçü sisteminə çevirə bilərik.

Ölçü sistemlərinin, hansı ölçünün nəyi ifadə etdiyini anladıq. Bəs öz ölçümüzü necə təyin edək? Karantində əlavə çəki almışıqsa, və ya idmana, qidalanmağımıza daha həssas yanaşıb, şəki atmışıqsa nə edək? Əslində yaxşı olardı ki, ölçülərimizi dəqiq təyin etmək üçün dərziyə müraciət edək və bədənimizin hər hissəsini ölçdürüb, onlayn sifariş zamanı əlimizin altında saxlayaq. Amma əgər dərziyə getməyə vaxtınız və yaxud həvəsiniz yoxdursa, daha rahat üsulu var. Fikrinizcə əyninizə ideal olan bir geyimi götürürsünüz, uzunluğunu, enini, belini, boynunu, qısası hər yerini ölçürsünüz, vəssalam! Bu qədər sadə. Bəs yaxşı, ölçümüz cədvəllə tam üst-üstə düşmürsə, neyləyək? Məsələn beliniz beliniz 60 sm-dir, sifariş vermək istədiyiniz cins şalvarın belinin isə yalnız 58 və 62 sm olan ölçüləri qalıb. Bu zaman modelyerlər hər zaman ölçünüzü yuxarı həddə yuvarlaqlaşdımağı məsləhət görürlər. Çünki, əyninizə bir balaca boş olan paltar daha səliqəli görünəcək, nəyinki dar paltar. Yəni, məsəl çəkdiyimiz halda, beli 62 sm olan cinsi sifariş verməyiniz daha məntiqlidir.

Ümumiyyətlə onlayn sifarişlərin çoxsaylı üstünlükləri olmağına rəğmən, paltar sifarişi zamanı diqqət yetirməli olduğumuz bir çox məqamlar var. Bloqlarımızda mütamadi olaraq bu mövzulara toxunacayıq və birlikdə onlayn sifarişlər, onlayn alış-verişlər mövzusunda maariflənəcəyik. Xoş alış-verişlər!

Internet məzmununu yaş həddi ilə necə təyin edə bilərəm?

“İybilmə və dadbilmə hissində törənən dəyişikliklərə, tək koronavirusun deyil, digər xəstəlik və patoloji proseslərin də səbəb ola bilməsi haqqında elmi məlumatlar, düşünürəm ki, hazırda müşahidə olunan stress, gərginlik və ruhi sarsıntını az da olsa aradan qaldıracaq”.

“Qafqazinfo” xəbər verir ki, bu barədə məlumatı ATU-nun kafedra müdiri, professor Musa Qəniyev məqalə paylaşıb. Bildirib ki, bəzi mütəxəssislər bu halı infeksiyanın erkən klinik əlaməti kimi dəyərləndirməyi tövsiyə etsə də, hələ ki, geniş tədqiqatlarla öz təsdiqini tapmayıb:

“Aparılan araşdırmalar sübut edir ki, COVİD19-a yoluxmuş xəstələrin müəyyən faizində müşahidə olunan iybilmə və dadbilmə hissinin itməsini ən yaxşı halda bu infeksiyanın yalnız qeyri-spesifik əlamətlərindən biri kimi dəyərləndirmək olar.

İybilmə və dadbilmə hissi biri-biriylə sıx əlaqəli olduğundan, iybilmənin itirilməsi zamanı insan yeməyin dadını da tam hiss edə bilmir. Yəni dadbilmə hissi də itir. İybilmə hissi tamamilə (anosmiya) və ya hissəvi olaraq (hiposmiya) itə bilər. Eləcə də qoxu soğanağının zədələnməsi, burun sinuslarının infeksiyaya cəlb olunması, depressiya və s. xəstəliklər zamanı, dizosmiya (arzuolunmaz qoxu hiss edilməsi) halı kimi iybilmə pozğunluğu da müşahidə edilə bilər.

İybilmə hissinin itməsinin səbəbləri çox müxtəlifdir. Hazırda insanlar bu problemi diqqətdə saxladığından, mən onları bir-bir nəzərinizə çatdırıram:

1. Baş beynin travmaları

2. Burnun yuxarı hissəsinin ağır travması (hətta, burnun yuxarı hissəsinin paltar asılan sancaqla kəskin sıxılması zamanı belə)

3. Yuxarı tənəffüs yolunun müxtəlif mənşəli (mikrob, virus, göbələk və s.) ağır infeksiyaları

4. Burnun sinusları və burun yollarında poliplər

5. Siqaret və ya papiros tüstüsü

6. Uzunmüddət (illərlə) müxtəlif kimyəvi vasitələrlə kontaktda olmaq (məs. pestisidlər, ammonyak və s.) və onların dövrü olaraq tənəffüs havası ilə qəbulu

8. Burun və ağız boşluğu, eləcə də, dişlərlə bağlı bəzi problemlər

9. Bəzi preparatların, məsələn intranazal (burundaxili) yolla təyin olunan sink preparatları, burundaxili ödem əleyhinə spreylər, eləcə də oral yolla qəbul olunan bəzi dərman maddələri (məs. nifedipin, fenotiazin törəmələri və s.)

11. Bəzi ağır baş beyin patologiyalarının (məs. Alsheymer xəstəliyi) inkişafı”.

Həkimin sözlərinə görə, iybilmə hissinin tədricən itməyə başlaması və inkişaf etməsi, həm də orqanizmin qocalığa doğru getdiyini göstərən əlamətlərdən biridir:

“Belə ki, iybilmə hissi 30 yaşdan 60 yaşa qədər özünün pik nöqtəsində olur. 60 yaşdan sonra, yəni, ahıllıq yaş dövrü başlayanda, iybilmənin zəifləməsi istiqamətində dəyişikliklər başlayır və tədricən inkişaf edərək, hətta çox yaşlı adamlarda tamamilə itə də bilər. Yaş həddi uzunömürlülüyə yaxınlaşan insanlar, bu hissdə müşahidə edəcəkləri hər hansı bir dəyişiklikdən ümumiyyətlə qorxmasınlar.

Belə bir statistik göstəricini də nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm ki, iybilmə və dadbilmə hissinin pozulması təkcə yaşlı adamlarda olmur. Məsələn, bu hal yaşı 53-dən yuxarı olanların 20%-də, eləcə də 60-75 yaş arasında olan insanların 25%-də, yaşı 80-dan çox olanların isə, demək olar ki, 50%-də rast gəlinən, lakin virus infeksiyaları ilə heç bir əlaqəsi olmayan haldır. Söylədiyim yaş qruplarında olan insanlar buna görə çox narahat olmasınlar deyə, bildirmək istəyirəm ki, bu rəqəmlər heç də mütləq deyil və yaş artdıqca hamıya şamil olunmur”.

Həkim onu da qeyd edib ki, iybilmə pozğunluğu cavan insanlar arasında da kifayət qədər müşahidə olunur: “Məsələn, planetimizin yaşı 20-dən yuxarı olan əhalisinin 19%-də bu və ya digər dərəcədə iybilmə pozğunluğu vardır. Nəzərə almaq lazımdır ki, iybilmə və dadbilmə hissinin itməsi qadınlarla müqayisədə daha çox kişilərdə müşahidə olunur.

Bilmək lazımdır ki, hərgah bu hal hər hansı bir infeksiya səbəbindən baş veribsə, onun gələcəkdə bərpa olunmaması ilə bağlı qoxmaq və ya təlaş keçirmək lazım deyil. Çünki, ən ağır virus infeksiyasında belə iybilmə və dadbilmə hissi mütləq bərpa olunur.

Odur ki, iybilmə və dadbilmə hissi itdikdə, gərginlik keçirərək, onun tək səbəbini “COVİD-19”da axtarmaq düzgün deyil”.