Irade nuriyeva azerbaycan tarixi

10. Азярбайъан тарихи. Ян гядим дюврлярдян XX ясрин яввялляриня гядяр. Бакы: Елм, 1993, 284 с.

Azərbaycanlıların etnik tarixi

Azərbaycan Respublikasının (Şimali Azərbaycan) və Cənubi Azərbaycanın (İran İslam Respublikasının şimal-qərb əyalətləri) əsas əhalisi, türk qrupunun oğuz qoluna mənsub olan xalq – özlərini azərbaycanlı adlandırırlar. Azərbaycan türkləri azəri türkləri kimi də tanınırlar və müxtəlif dövrlərdə türklər, qafqaz türkləri, tatarlar, Qafqaz tatarları, adlandırılmışdır. Onlar ağ (Avropa) İrqin xəzər (kaspi) tipinə Aid edilirlər. Müsəlmandırlar. Bir həssəsi sünnü, qalaqları isə şiədirlər. Soyköklərində başlıca olaraq iskit (skit, skif) sak, hun, bulqar, xəzər, barsil, peçeneq, suvar habelə başqa türk etnosları iştirak etmiş və oğuz türkləri (qaraqoyunlular, ağqoyunlular, səlcuqlar və b.) həlledici rol oynamışlar. Sayları təqribən 50 milyondur. O cümlədən Azərbaycan respublikasında –9 milyondan yuxarıdır, Cənubi Azərbaycanda və digər bölgələrində təqribən 30 milyondur.
Azərbaycan ərazisinin Avropanı Asiya ilə, Rusiyanı Yaxın və Orta Şərqlə əlaqələndirən çox əlverişli hərbi-strateji mövqedə yerləşməsi, həm də zəngin yeraltı və yerüstü sərvətlərə malik olması azərbaycanlıların tarixi müqəddaratında dərin iz buraxmışdır. Ayrı-ayrı tarixi dövrlərdə Azərbaycanın torpaqlarını işğal etməyə və burada möhkəmlənməyə çalışan böyük dövlətlərin (İran, Bizans İmperiyası, Ərəb xilafəti, Rusiya imperiyası, SSRİ və b.) Qafqazı azərbaycanlılardan «təmizləmək» siyasəti nəticəsində daim təqiblərə, repressiyalara, sürgünlərə, repressiyalara, soyqırımlara məruz qalan azərbaycanlılar dünyanın müxtəlif ölkələrinə səpələnmişlər.
Hazırda azərbaycanlılar doğma vətənləri olan Azərbaycan respublikası (Şimali Azərbaycan) və Cənubi Azərbaycanla yanaşı,toplu halda ən qədim zamanlardan başlayaraq İranın müxtəlif bölgələrində, İraq, Şərqi Anadolu, Gürcüstan (əsasən ölkənin cənub şərqindəki tarixi Borçalı mahalı ərazisində), Dağıstan və başqa yerlərdə yaşayırlar. Rusiya imperiyasının Cənubi Qafqazda apardığı işğalçılıq müharibələri və müstəmləkəçilik siyasəti nəticəsində azərbaycanlılar, Azərbaycanı Türkiyədən ayrı salmaq məqsədi ilə, Türkiyə ilə həmsərhəd olan qərbi Azərbaycan torpaqlarından zorla sürgün olunmuş, həmin ərazidə əvvəlcə «Erməni vilayəti» , sonra isə erməni dövləti yaradılmışdır.
Azərbaycanlıların vahid bir xalq kimi formalaşması prosesi şimaldan Baş qafqaz dağları, cənubdan Sultaniyyə-Zəncan-Həmədan hüdudları, qərbdən Anadolu aə Göycə gölü hövzəsi də daxil olmaqla Alagöz dağ silsiləsi, şərqdən Xəzər dənizi ilə əhatə olunan tarixi Azərbaycan torpaqlarında baş vermişdir.

Azərbaycan ərazisi, bu diyarın dünyanın Ən qədim insan məskənlərindənbiri olduğunu sübut edən arxeoloji abidələrlə son dərəcə zəngindir. Azıx, Tağlar, Damcılı, daşsalahlı, Qazma (Naxçıvan) mağaralarında, habelə başqa abidələrdə aşkar olunan arxeoloji tapıntılar, o cümlədən 300-400 min il bundan əvvəl yaşamış aşel dövrünə Aid qədim insanın (Azıx Adamı və ya azıxantrop) çənə sümüyü Azərbaycanın ibtidai insanların formalaşdıqları əraziyə daxil olduğunu sübut edir. Bu nadir tapıntıya görə Azərbaycan ərazisi «Avropanın Ən qədim sakinləri» xəritəsinə daxil edilmişdir.
B.e.əvvəl III-II minilliklərdə indiki cənubi Azərbaycan ərazisində Lullubey və Qutilər yaşamışlar. Sonralar bu ərazidə onların varisləri olan Mannalılar məskunlaşmışdır. Onlardan bir qədər cənub-şərq tərəfdə Midiyalılar yerləşirdilər. Lullubeylərin şərq qonşuları kassitlərə qohum olan Kaspilər yaşayırdılar ki, bu ərazi də həmin tayfaların adı ilə Kaspiana adlanırdı. Araz çayının cənub qolu olan Qarasu çayı vadisində kadusi tayfaları yaşayırdılar.
Azərbaycan dünyanın ən qədim dövlətçilik ənənələrinə malik olan xalqlarındandır. Azərbaycan xalqı tənqribən 5 min illik dövlətçilik tarixinə malikdir. Azərbaycan ərazisində ilk tafa birlikləri, dövlət qürumları hələ e.ə. I minilliyin əvvəllərində Azərbaycan torpaqlarında Manna, İskit (Skit-Skif) şahlığı, albaniya, Atropatena kimi qüvvətli dövlətlər mövcud olmuşdur. Bu dövlətlər Azərbaycanın etnik-siyasi tarixində, ölkə ərazisində vahid xalqın təşəkkülü prosesində mühüm rol oynamışlar.
III əsrdə Azərbaycanı Sasani-İran imperiyası, VII əsrdə isə Ərəb xilafəti işğal etdi. İşğalçılar ölkəyə İranın və Ərəbistanın içərilərində çoxlu İran və ərəb mənşəli əhali köçürüb gətirdilər. Gəlmə əhali mühüm hərbi strateji əhəmiyyətə malik olan məntəqələrdə və məhsuldar torpaqlarda yerləşdirildi. Yadellilər Azərbaycanın yerli əhalisini əridib yox etmək siyasəti yeritməyə başladılar. Lakin təqribən 600 il ərzində aramsız olaraq davam etmiş İran və Ərəb zülmü Azərbaycan xalqının təşəkkülü prosesini dayandıra bilmədi. İşğalçıların yerli əhalini assimilyasiyaya uğratmaq siyasətinə baxmayaraq, uzun tarixi dövr ərzində Azərbaycanın bütöv halda həmin imperiyaların tərkibində olması nəticəsində, ölkənin bütün bölgələri arasında daxili əlaqələr, ilk növbədə ticarət əlaqələri genişləndi. Azərbaycanın şimal və cənub, şərq və qərb bölgələri arasında etnik siyasi və mədəni birliyin yaranması yolunda mühüm irəliləyiş baş Verdi. İran və ərəb işğalçılarına qarşı uzun sürən birgə azadlıq mübarizəsi ölkənin türk və qeyri türk əhalisini daha sıx birləşdirdi, onların qaynayıb qarışmasına müsbət təsir göstərdi. Vahid xalqın yaranması prosesi surətləndi.
Eramızın ilk yüzilliklərində ölkə əhalisinin əksəriyyətini təşkil edən və hərbi siyasi cəhətdən daha mütəşəkkil və daha qüvvətli olan türk etnosları vahid xalqın təşəkkülü prosesində mühüm rol oynayırdılar. Türk etnosları içərisində oğuz türkləri üstünlük təşkil edirdilər. İlk oğuzlar Cənubi Qafqaza, o cümlədən Azərbaycan ərazisinə qədim türklərin Dərbənd keçidi vasitəsilə, habelə Böyük qafqazın başqa dağ aşırımlarından keçərək yayılmışlar.
YII əsrdə islam dininin qəbul olunması vahid xalqın və Dinin təşəkkülünə təkan verdi və bu prosesin surətlənməsinə həlledici təsir döstərdi.
Xilafət ağıldıqdan sonra IX əsrin ortalarından azərbaycanın qədim dövlətçilik ənənələri yenidən dirçəldi. Şirvanşahlar, Sacilər, Salarilər, Rəvvadilər, Şəddadilər dövlətləri yarandı. Azərbaycan türk dili bütün ölkə ərazisində əsas ünsiyyət vasitəsinə çevrildi. IX əsrin 70-ci illərinin sonlarından başlayaraq (879-941) Azərbaycan torpaqlarının türk dövlətinin- Sacilər dövlətinin tərkibində olması bütün ölkə miqyasında iqtisadi və mədəni əlaqələrin dahainləşməsinə, etn6ik fərqlərin aradan çıxması və vahid Azərbaycan türk xalqının formalaşması prosesinin sürətlənməsinə müsbət təsir göstərmişdir.
XI əsrin ortalarında Yaxın və Orta Şərq tarixində mühüm dönüş dövrü başlandı. Orta asiyadan aralıq sahillərinə və Dərband keçidindən İran körfəzinə qədər geniş əraziləri əhatə edən böyük səlcuq iperatorluğu yarandı. Səlcuq dövü Azərbaycanın tarixi müqəddaratında tarixi bir rol oynadı. Xristian amili ümumiyyətlə Cənubi Qafqazda tənəzzülə uğradı. Səlcuq axınları zamanı oğuz türklərinin yeni-yeni toplumları Azərbaycanda məskən saldılar.Eyni kökdən olan oğuz səlcuq türkləri ilə Azərbaycan türkləri tez bir zamanda qaynayıb qarışdı. Azərbaycan xalqının təşəkkülü prosesi başa çatdı. Azərbaycan türk dili bütün Cənubi qafqazda, o cümlədən Azərbaycanda başlıca ünsiyyət vasitəsinə çevrildi.
Böyük səlcuq imperatorluğunun süqutundan sonra qüvvətlənən şirvanşahlar və eldənizlər dövlətləri Azərbaycan xalqının dövlətçilik ənənələrinin davam etdirilməsində mühüm rol oynadılar. Yaxın və Orta Şərqin Ən qüdrətli dövlətinə çevrilən Eldənizlər dövləti Azərbaycan xalqının etnik siyasi tarixində xüsusitlə böyük rol oynadı.
XY-XYIII əsrlərdə Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu, Səfəvi və Əfşar imperiyaları bilavasitə Azərbaycan sülalələri tərəfindən idarə olunurdu. Bu mühüm amil Azərbaycanın daxili və beynəlxalq əlaqələrinə müsbət təsir göstərir, azərbaycanlıların hərba siyasi təsir dairəsini, Azərbaycan dilinin fəaliyyət meydanını genişləndirir, Azərbaycan xalqının maddi və mənəvi tərəqqisinə əlverişli şərait yaradırdı.
XYIII əsrin II yarısında Azərbaycan xırda dövlətlərə- xanlıqlara parçalandı. Ölkənin hərbi siyasi tənəzzül dövrü başlandı. Bundan istifadə edən İran və rusiya Azərbaycanı öz aralarında qanlı müharibələr meydanına çevirdilər. Gülüstan (1813), və Türkmənçay (1828) müqavilələrinə əsasən Azərbaycan iki imperiya arasında bölüşdürüldü. Şimali Azərbaycan rusiyaya, Cənubi Azərbaycan isə İrana qatıldı. Azərbaycan xalqının şimalda ruslaşdırılması, cənubda isə farslaşdırılması dövrü başlandı. Rusiya şərqə doğru daha da irəliləmək üçün azərbaycanlıları Qafqazdan sıxışdırıb çıxartmaq siyasəti yeritməyə başladı. Bunun üçün Cənubi Qafqazın xristian əhalisinə – ermənilərə və gürcülərə arxalandı. Burada xristian amili yenidən dirçəldi. Rusiya Cənubi qafqazda özünə dayaq nöqtəsi yaratmaq üçün Azərbaycan porpaqlarına xüsusən Qarabağın Dağlıq rayonlarına, keçmiş irəvan və Naxçıvan xanlıqlarının ərazisinə qonşu ölkələrdən kütləvi surətdə erməni əhalisini köçürtdü. Qərba Azərbaycan torpaqlarında «Erməni vilayəti» yaradıldı. Bununla da Azərbaycan torpaqlarında gələcək erməni dövlətinin əsası qoyuldu.
Bir çox mubarizələrdən sonra 1918-ci il mayın 28-də Şimali Azərbaycanda Şərqdə ilk Demokratik respublika- Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti yaradıldı. Lakin bolşevik Rusiyası Azərbaycan dövlətini qan içində boğdu. Sovet rusiyası tərəfindən işğal olunan Azərbaycan torpaqlarında Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası, Qərbi Azərbaycan torpaqlarında isə Ermənistan SSR yaradıldı. Beləliklə 1948-1953-cü illərdə azərbaycanlılar – öz torpaqları olan Qərbi Azərbaycandan kütləvi surətdə sürgün olunmağa başladılar. Bundan başqa 1988-1989 cu illərdə yüz minlərlə azərbaycanlı Qərbi Azərbaycandan qovuldu. Qərbi Azərbaycan ın «azərbaycanlılardan» təmizlənmə prosesi başa çatmış oldu. 1990-cı ilin 19-20 yanvarında Ən müasir silahlarla silahlanmış sovet qoşunları Bakıya yeridildi. İşğalçılar silahsız xalqa divan tutdular. İhğalçılara qarşı ümumxalq nifrəti daha da alovlandı.Bununla da Şimali Azərbaycanda 1991-ci il oktyabrın 18-də – Müstəqil Azərbaycan Respublikası yarandı. Çox təəssüflər olsun ki, hal hazırda torpaqlarımızın 20% erməni işğalı altındadır.

Müəllif: Həvilova Fəxriyyə Həvil qızı
Mənbə: Şərq mədəniyyəti və etnoqrafiyası

• Teqlər:
• azərbaycanlılar
• , etnoqrafiya

Irade nuriyeva azerbaycan tarixi

(+994 12) 493 30 77

• Fəlsəfə
• Tarix
• Azərbaycan tarixi
• Sosiologiya
• Etnoqrafiya
• İqtisadiyyat
• Dövlət və hüquq
• Siyasət. Siyasi elmlər
• Elm və təhsil

• Mədəniyyət
• Kitabxana işi
• Psixologiya
• Dilçilik
• Ədəbiyyatşünaslıq
• Folklor
• Bədii ədəbiyyat
• İncəsənət
• Kütləvi informasiya vasitələri

Azərbaycan tarixi: ən qədim dövrlərdən zəmanəmizədək

Abunə

Lokal şəbəkədə oxucuların istifadəsinə “Rusiya Federasiyasının Qanunvericilik Bazası” təqdim olunur.

Lokal şəbəkədə oxucuların istifadəsinə bütün elm sahələri üzrə 5 000 e-kitabdan ibarət elektron kitabxana – Elektron Kitabxana Sistemi İPR Books təqdim olunur.

Polpred.com Medianin İcmalı. Hər gün minlərlə xəbərlər, Rus dilində tam mətn, son 15 ilin informasiya agentliklərinin və işgüzar nəşrlərin ən yaxşı milyon mövzusu.

Bannerlər

Əlaqə

Ünvan: AZ1005, Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri,
Nizami küçəsi 58

Tel.: (+99412) 596-26-13

İş vaxtı:
Bazar ertəsi – Cumə: 9:00-18:00
Fasilə: 13:00-14:00
İstirahət günləri: Şənbə, Bazar

Copyright © 2013 Prezident Kitabxanası. Bütün hüquqlar qorunur.
Məlumatlardan istifadə zamanı istinad vacibdir.

Нагорный Карабах – исконно Азербайджанская территория Текст научной статьи по специальности «История и археология»

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Нуриева Ирада Тофик Гызы

В статье «Нагорный Карабах-исконно Азербайджанская территория» было доказано, что Нагорный Карабах по архивным и историческим документам, по международным правовым нормам, является неотделимой частью Азербайджана . Азербайджан надеется на мирное решение карабахского вопроса.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по истории и археологии , автор научной работы — Нуриева Ирада Тофик Гызы

Вопрос о Нагорном Карабахе на Кавказском бюро ЦК РКП(б) в 1920-1923 годах
Нагорный Карабах: старые заблуждения в новой интерпретации
Карабах: поиск исторической правды

Социально-политические причины возникновения межэтнического конфликта в Нагорном Карабахе и вокруг него в конце 1980-х начале 1990-х гг. : исторический аспект

Нагорно-Карабахская “бомба замедленного действия”
i Не можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

NAGORNY KARABAKH – THE AUTHENTIC AZERBAIJAN TERRITORY

It was proved in the article “ Nagorny Karabakh the authentic Azerbaijan territory” that according to the archive and historic documents and based on the standards of the international law Nagorny Karabakh is inseparable part of Azerbaijan . Azerbaijan hopes for the peaseful settlement of Karabakh conflict.

Текст научной работы на тему «Нагорный Карабах – исконно Азербайджанская территория»

Актуальные вопросы общественных наук: if СибАК социология, политология, философия, история №1 (53), 2016г_wvw.sibacinfo

«МЕТОДОЛОГИЯ ПОЛИТИЧЕСКОГО АНАЛИЗА»

НАГОРНЫЙ КАРАБАХ -ИСКОННО АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ ТЕРРИТОРИЯ

Нуриева Ирада Тофик гызы

д-р полит. наук, проф. кафедры «Общественных наук» Азербайджанского государственного университета нефти и промышленности, Азербайджанская Республика, г. Баку Е-mail: iradanuri@gmail. com

NAGORNY KARABAKH – THE AUTHENTIC AZERBAIJAN TERRITORY

рh.D Political science, professor of department of social sciences of Azerbaijan State University of Oil and Industry,

В статье «Нагорный Карабах-исконно Азербайджанская территория» было доказано, что Нагорный Карабах по архивным и историческим документам, по международным правовым нормам, является неотделимой частью Азербайджана. Азербайджан надеется на мирное решение карабахского вопроса.

It was proved in the article “Nagorny Karabakh – the authentic Azerbaijan territory” that according to the archive and historic documents and based on the standards of the international law Nagorny Karabakh is inseparable part of Azerbaijan. Azerbaijan hopes for the peaseful settlement of Karabakh conflict.

Актуальные вопросы общественных наук: социология, политология, философия, история _№ 1 (53), 2016г.

Ключевые слова: Азербайджан, Нагорный Карабах, исконная, неотделимая, историческая территория.

Keywords: Azerbaijan, Nagorny Karabakh, authentic, inseparable, historic territory.

Спокойствие на Кавказе, в том числе и на азербайджанских землях нарушилось с началом русско-иранских и русско-турецких войн. 1801 г. Восточная Грузия была присоединена к России.

В 1804 г. Иран, встревоженный продвижением русской армии в Азербайджан, начал войну с Россией. Обеспокоенный возможным вторжением иранских войск в карабахские земли, а также наглядно убедившийся в зверских расправах русских с противником, правитель Карабаха Ибрагим-Халил хан вынужден был 14 мая 1805 г. подписать договор о принятии покровительства России. В 1822 г. Карабахское ханство было упразднено, вместо него была создана одноименная провинция. И эта провинция вскоре была упразднена и в 1840 г. превращена в Шушинский уезд, включена в состав Каспийской области. На этом упразднение некогда единого Карабахского ханства не закончилось.

В конце 1861 г. был издан указ «об изменении управления страны Кавказа и Закавказья». Согласно этому указу была создана Елизаветпольская губерния. В состав этой губернии вошли Нухинский, Елизаветпольский уезды, а также расчлененный Карабах -Шушинский и отторгнутый у него Зангезурский уезды. В 1883 г. в составе Шушинского уезда было создано еще два новообразования -Джаванширский и Джебраильский уезды. Это административное деление Карабаха существовало вплоть до 1921 г. [10, с. 209; 213].

Учитывая разногласия по вопросу о Карабахе, Пленум Кавбюро ЦК РКП(б) 5 июля 1921 г. при участии члена ЦК РКП(б) И.В. Сталина и членов Кавбюро Г.К. Орджаникидзе, Ф.И. Махаридзе, С.М. Кирова, Н. Нариманова, А.Ф. Мясникова, А. Назаретяна, М. Орахелашвили, Ю.П. Фигатнера рассмотрев этот вопрос, принял решение: «Исходя из необходимости национального мира между мусульманами и армянами и экономической связи Верхнего и Нижнего Карабаха, его постоянной связи с Азербайджаном, оставить Нагорный Карабах в пределах АзССР (Азербайджанский ССР), предоставив ему широкую областную автономию с административным центром в г. Шуше, входящим в состав автономной области» [1].

Из формулировки постановления: Нагорную часть Карабаха «оставить» в пределах Азербайджанской ССР, видно, что она и до этого была составной частью Азербайджана. Далее говорится

Актуальные вопросы общественных наук: социология, политология, философия, история № 1 (53), 2016г_

о «предоставлении» Нагорному Карабаху широкой областной автономии. Т. е. Нагорный Карабах до принятия постановления не имел никакой автономии или другой формы государственности. Во время обсуждения данного вопроса на заседании Политического и Организационного бюро ЦК Аз. КП(б) 26 сентября 1921 г. большинством голосов было принято решение: «Просить Кавбюро пересмотреть свое решение о выделении Нагорного Карабаха в автономную единицу, впредь до этого автономию не объявлять» [2].

Однако это прошение не было удовлетворено.

15 декабря 1922 г. был создан Комитет по делам Нагорного Карабаха во главе с А. Каракозовым. К лету 1923 г., обстоятельно ознакомившись с положением на местах, Комитет по делам Нагорного Карабаха под председательством А. Каракозова представил проект разрешения Карабахского вопроса. Рассмотрев этот проект, Президиум ЦК АКП(б) 20 июня 1923 г. под председательством С.М. Кирова постановил: «Считать необходимым выделить Карабах как Нагорный, так и низменный, в одну административную единицу» [3].

Однако 7 июля 1923 г. был издан Декрет Аз.ЦИКа «Об образовании автономной области Нагорного Карабаха» [17, с. 46; 12, с. 20]. Таким образом, «Карабахский вопрос» был решен в пользу армянского населения Карабаха. В это же время в соседней Армении компактно проживала на несколько раз больше азербайджанцев, чем армян в Карабахе, которым никто не собирался представить такую же автономию.

И после установления Советской власти аннексия азербайджанских земель со стороны Армении продолжалась. Так, в 1929 г. «договорным путем», т. е. решением ЦИК ЗСФСР, из земель Азербайджанской ССР передали «братской» Армянской ССР 4572 га лесных угодий – из приграничного Казаха и Дилиджана [13, с. 8].

В 1946-1950 гг. Министерство Лесного Хозяйства СССР «временно» передало Армении еще несколько тысяч гектаров лесных массивов Азербайджана.

Более того, впоследствии из состава Нахичеванской АССР было передано в Армянский ССР 9 сел – Карчеван, Гурд – Гулаг, Горадиз, Огбин, Агхач, Дагын – Алмалы, Ит – Гуран, Алкалы, Султан -бей [5, с. 103; 13, с. 8].

Передача этих сел противоречила международным правовым нормам. Если еще точнее сказать: отнятие территорий из состава Нахичевана, произведено в нарушение Московского договора 1921 г. о дружбе и братстве между РСФСР и новой Турцией. Согласно статье III,

Актуальные вопросы общественных наук: социология, политология, философия, история _№ 1 (53), 2016г.

гарантирована автономия Нахичеванского края под протекторатом Азербайджана при условии, что Азербайджанская ССР не уступит сего протектората третьему государству [6, c. 598-599; 17, с. 155].

Как видно, все архивные и исторические документы, подтверждают, что Нагорный Карабах являлся и является составной частью Азербайджана:

1. Курекчайский договор 14 мая 1805 года. Подписан между правителем Карабаха Ибрагим-Халил ханом и Российской империей. Ханство приняло покровительство России;

2. Гюлистанский договор 12 октября 1813 года и Тюркмен-чайский договор 10 февраля 1828 года. Договоры заключены между Россией и Ираном. Азербайджан с Карабахскими землями принял покровительство России.

Вышеназванные договоры подтверждают неотделимое и законное право азербайджанского народа на исторические азербайджанские земли [11, с. 272-276].

3. «Договор о дружбе и братстве» 16 марта 1921 года между Турцией и Россией в Москве. Нахичевань и Карабах «оставались» в составе Советского Азербайджана [6, c. 598-599; 16, c. 52; 58].

4. 2 марта 1992 года на 46 сессии Генеральной Ассамблеи ООН и Азербайджан со всеми регионами был принят в члены ООН [4, с. 1].

5. Начиная с 1996 года, Генеральная Ассамблея ООН в Резолюции «О сотрудничестве ООН и ОБСЕ» подтверждает территориальную целостность Азербайджанской Республики (конфликт в Нагорном Карабахе и вокруг него) [9, с. 1].

6. На 59-ой сессии Генеральной Ассамблеи ООН в 2004 году в документ о сотрудничестве между ООН и ОБСЕ была включена поправка, подчеркивающая принадлежность Нагорного Карабаха и других оккупированных территорий Азербайджанской Республике [7, с. 1].

Все договора подтверждают территориальную целостность Азербайджана, а также то, что Карабах являлся и является составной частью и исторической землей Азербайджана.

Армяне, мотивируя тем что, были «нарушены» права армян, проживающих в Нагорном Карабахе, нападая на территории Азербайджана, и создавая там национальное противостояние, нарушили принципы «не вмешиваться во внутренние дела других стран», «не нарушать международные границы других государств», «воздерживаться от какой-либо экономической, политической или военной деятельности на территории других государств без их согласия».

Актуальные вопросы общественных наук: социология, политология, философия, история № 1 (53), 2016г_

Другой нарушенный принцип – «неприкосновенность границ». По этому принципу существующие границы определяются в соответствие с международным правом. И этот принцип признается всеми государствами [15, с. 42]. А Армения, посягая на границы Азербайджанского государства, нарушила этот принцип международного права.

Нарушен еще один принцип – принцип «территориальной целостности». Признается, что границы колониальных владений или федеральных субъектов являются международными границами новых независимых государств и не могут быть изменены. Государства должны уважать территориальную целостность других государств и воздерживаться от действий, направленных на нарушение территориальной целостности других государств. Государственные территории не могут быть захвачены военно-насильственным путем [15, с. 42].

Государственные территории могут быть изменены только лишь в соответствии международному праву путем международных соглашений [8].

Армяне на территории Азербайджана существуют как национальные меньшинства. А национальные меньшинства составляют часть народа и являются гражданами государства, в котором проживают, владеют своим языком, этносом, культурой и обладают правом на сохранение этих отличительных качеств.

Республика Азербайджан надеется на демократических принципах добиться решения проблем как межгосударственных, так и внутригосударственных. Согласно этим принципам, Азербайджан надеется на мирное решение Карабахской проблемы, так как каждая человеческая потеря для него ощутима, однако он готов в пределах международных правовых норм всеми возможными средствами восстановить свои права [14, с. 110]. Так как Карабах, по всем международным правовым нормам, является неотделимой частью Азербайджана.

1. Архив Политических Документов Управления Делами Президента Азербайджанской Республики (АПД УДП АР), ф. 1, оп. 125, д. 107, л. 107.

2. Архив Политических Документов Управления Делами Президента Азербайджанской Республики (АПД УДП АР), ф. 1, оп. 74, д. 140, л. 119.

3. Архив Политических Документов Управления Делами Президента Азербайджанской Республики (АПД УДП АР), ф. 1, оп. 44, д. 132, л. 110.

4. Азербайджан в рядах ООН. – [Шр://НЬгагу. aliyev-heritage. о^/ги/ 9646663.html.p3. (11.02.2012).

Актуальные вопросы общественных наук: социология, политология, философия, история _№ 1 (53), 2016г

5. Вердиева Х., Гусейн-заде Р. «Родословная» армян и их миграция на Кавказ с Балкан. Эссэ. Баку: Элм, 2003, 168 с.

6. Документы внешней политики СССР, – М., 1959, Т. 3, 723 с.

7. На Генассамблее ООН в проект документа о сотрудничестве между ООН и ОБСЕ включена поправка, подчеркивающая принадлежность Нагорного Карабаха Азербайджану. Баку / 22.10.04 / Туран: Qarabaq senedlerde | Karabakh in Documents | Карабах в . karabakh-doc.azerall.info/ru/news/turan 1004.htm. (22.10.04).

8. Нигматуллина З.Б. «Справка из СФ по проблеме Континуитета» /http://savelev.ru //journal/case/attachment/? сaseid=49&id=17 (20.03.2010).

9. ООН и Азербайджан. [http://www.azerbaijan.az/portal/WoldCommunity/InterOrginter 0rg_01_r.html.p.3.(11.02.2012).

10. Азярбайъан тарихи. Ян гядим дюврлярдян XX ясрин яввялляриня гядяр. Бакы: Елм, 1993, 284 с.

11. Azsrbaycan tarixi uzrs qaynaqlar. Baki: Azsrb. Univ., 1989, 328 s.

12. Абдуллайев Е. Даьлыг Гарабаь проблеми бейнялхалг щцгуг мцстявисиндя. Бакы: Тящсил, 2004, 216 с.

13. Абдуллайев Я. Ермянистанын Азярбайъана гаршы щярби тяъавцзц вя Щейдяр Ялийевин сцлщ стратеэийасы. Бакы: Елм, 1999, 160 с.

14. Щяъяр Абдаллы. Азярбайъан, дцнйа бирлийи вя Гарабаь проблеми. Бакы: Йени Нясил, 2003, 130 с.

15. Щцсейнов Л.Щ. Бейнялхалг щцгуг. Дярслик. Бакы: «Щцгуг ядябиййаты», 2000, 408 с.

16. Ордубади М.С. Ганлы илляр. 1905-1906-ъы иллярдя баш верян ермяни-мцсялман давасынын тарихи. Бакы: 1991, 274 с.

17. Зейналова Т.М. Азярбайъан милли-дювлят гуруъулуьу тарихиндян (1920-30-ъу илляр). Бакы: Елм, 2004, 176 с.