Kompüterdə necə mətn yaza bilərəm

Kompüter sizi necə başa düşür və ona necə əmr verilir.
Kompüterlər ikili say sistemi üzərində işləyir. İkili say sistemində 0 və 1 var. Bu qurğulardan hər hansı bir iş görməsi tələb edildiyində bizim verdiyimiz əmrlər 0 – yanlış, olmaz, dayan və ya 1 – doğru, olar, davam et kimi tərcümə edilir. Ümumilikdə isə belə başa düşmək olar kompüterin hansısa hissəsinin naqillərinə elektrik axımı verilsin ya yox.
Kompüterimizdəki işləri görən mikrosxem, xalq deyimi ilə kompüterin beyni CPU(si pi yu) adlanlır. 🙂 CPU(Central Processing Unit-Sentral prosessinq yunit) mərkəzi hesablayıcı qurğu anlmına gəlir. CPU-ya əmr verilməsi üçün istehsalçılar İnstruction Set(instrakşn set) adlı instruksiyalar dəsti digər deyimlə qaydalar toplusu düzəldiblər. Bütün yazılan proqramlar prosessora nə etmək istədiklərini bu qaydalar əsasında izah edirlər.
Biz kompüter proqramlarını necə yaza bilərik.
Sadə dildə desək proqram yazmaq adi mətn yazmaq kimidir. Bu mətnlər sonda 0 və 1-ə tərcümə olunur və kompüter istədiyimiz əmri yerinə yetirir.
Bəzi proqramlaşdırma dilləri xüsusi redaktə proqramları vasitəsilə, bəziləri Windows OS daxilindəki adi Texteditor-la və ya MSDOS-da yazıla bilər. Hər proqramlaşdırma dili fərqli üslubda müəyyən olunmuş kodlarını ikili say sisteminə tərcümə edir. Windows daxilindəki CMD(command line –kommand layn-əmr sətri ) ilə DOS-da proqram yazmaq mümkündür. CMD-yə daxil olmaq üçün Start -dan sonra CMD yazaraq proqramı açın.

Kompüterdə məhsuldarlığı necə artıra bilərəm?

Məhsuldarlıq bir çox cəhətdən artırıla bilər. Bunu etmək üçün bəzi tövsiyələr aşağıda verilmişdir.

• Daha böyük bir ekran istifadə edin.
• Yazmağa çalışın.
• Qısayol düymələrindən istifadə edin.
• Ən müasir və son kompüterdən istifadə edin.
• Bir az təmizləyin.
• Daha sürətli bir İnternet bağlantısı istifadə edin.
• Diqqəti yayındıran şeyləri aradan qaldırın.

Daha böyük bir ekran istifadə edin

Daha böyük bir ekranın və ya birdən çox ekranın (yəni, ikili monitorların) istifadəsi, eyni anda daha çox şeyin olması ilə məhsuldarlığı artırmağa kömək edir. Məsələn, böyük bir ekranda maksimize edilmiş bir pəncərə, o pəncərədəki məzmunun kiçik bir ekrana nisbətən daha çoxunu göstərə bilər. Nəticədə daha çox mətn oxuna bilər, daha çox qrafikə baxıla bilər və daha az sürüşməyə ehtiyac var.

Daha böyük bir ekranın bir üstünlüyü eyni anda birdən çox pəncərənin açıq və görünə bilmə qabiliyyətidir. Birdən çox pəncərənin açılması ilə kopyalamaq, yapışdırmaq, yenidən yazmaq və veb dizayn və ya fərqli pəncərələr və ya proqramlar tələb edən hər hansı bir şey etmək daha asan ola bilər. Aşağıdakı şəkil, HTML redaktoru və səhifəni daha sürətli redaktə etmək üçün yan-yana açaraq səhifənin canlı bir baxışını göstərir.

• Ağıllı Pəncərədən istifadə edərək iki pəncərəni yan-yana göstərin.

Yazmağa çalışın

Daha sürətli yazmaq hər şeyi daha sürətli edir və düzəlişlər etmək ehtiyacını azaldır, bu da tapşırıqları yerinə yetirmək üçün vaxtın azaldılmasına kömək edir və məhsuldarlıq səviyyənizi artırır. Ayrıca, klaviaturadakı hər düyməni ovlamaq və çırtlamaq məcburiyyətində qalmamaq məhsuldarlığınızı əhəmiyyətli dərəcədə artıracaqdır.

• Yazmağı necə inkişaf etdirə bilərəm?

Qısayol düymələrindən istifadə edin

Kısayol düymələrindən istifadə etmək lazım olduqda əməliyyatı seçmək üçün menyuda getmək əvəzinə əllərinizi klaviaturada saxlayaraq vaxtınıza qənaət etməyə kömək edir. Bir hərəkət nə qədər çox istifadə olunarsa, qısa yol düyməsini istifadə edərək məhsuldarlığı artırmağa kömək edəcəkdir. Məsələn, mətni Windows-da tez-tez kopyalayırsınızsa Ctrl + C qısayol sizi sağ vurma menyusundan və ya istifadə etməkdən xilas edə bilər Redaktə edin surəti yerinə yetirmək üçün menyu.

• Hər kəsin bilməli olduğu ən yaxşı 10 klaviatura qısayolları.
• Hər kəsin bilməli olduğu 10 ən yaxşı kompüter siçanı tövsiyələri.
• Bütün kompüter klaviatura qısayol düymələri.

Ən müasir və son kompüterdən istifadə edin

Yenilənmiş bir kompüterdən istifadə etmək və ya əvvəlki kompüterinizi təkmilləşdirmək, proqramların yükləmə müddətini azaldaraq daha səmərəli olmağınıza kömək edir. Proqramları açarkən daha sürətli işləməsi və eyni anda daha çox işləyə bilməsi məhsuldarlığınıza böyük təsir göstərə bilər. Məsələn, bir kompüterin sabit diskini SSD-yə yüksəltmək və ya SSD ilə yeni bir kompüter əldə etmək kompüterlərinizin sürətini kəskin şəkildə artıra bilər.

• Yeni bir kompüteri nə qədər almalıyam?

Bir az təmizləyin

Daha yeni bir kompüter mümkün olmadıqda, bəzi təmizləmə işləri mövcud kompüterinizin bir az daha sürətli işləməsinə kömək edə bilər.

• Təchizatınızı təmizləyin – Kompüterin, siçanın və digər cihazların təmizlənməsi işlərin daha rəvan olmasına kömək edir. Məsələn, çirkli bir siçanın hərəkət etməsi və ya qəfil böyük hərəkətlər etməsi çətin ola bilər. Kompüterinizin avadanlığını necə təmizlədiyini görmək üçün kompüteri və onun komponentlərini təmizləməyə gedin.
• Sabit diski birləşdirin – Proqramlar əlavə edildikdə və kompüterdən çıxarıldıqda, disk onları fərqli yerlərə yerləşdirir. Birləşdirmə diskdəki tarixi hərəkətə gətirir və məlumatları daha sürətli əldə etməyə imkan verir. Daha çox məlumat üçün Defrag səhifəmizə baxın.
• Təchizatı təkmilləşdirin – Daha çox RAM əlavə etmək və ya yeni SSD kimi digər cihazları təkmilləşdirmək işlərin daha sürətli işləməsinə kömək edir. Kompüter avadanlığı haqqında daha çox məlumat hardware səhifəsindədir.
• Virusları və ya digər zərərli proqramları silin – Bir şey sisteminizə hücum etməyi bacardısa, kompüterin daha yavaş işləməsinə səbəb ola bilər. Bu barədə daha ətraflı məlumat üçün baxın: Kompüter virusa və ya casus proqrama necə yoluxur?

Daha sürətli bir İnternet bağlantısı istifadə edin

Daha sürətli bir İnternet bağlantısı yükləmə müddətlərini sürətləndirəcək və bir şeyin onlayn olaraq görünməsinə sərf olunan vaxtı azaldacaq. Yeniləmələri, fayl köçürmələrini və yeni proqram təminatını sürətləndirən yükləmə sürətini də artırır. Hələ də dial-up İnternet bağlantısı istifadə edirsinizsə, genişzolaqlı telefona keçməyin vaxtı gəldi.

• İnternet bağlantınızın sürətini necə yoxlamaq olar.

Diqqəti yayındıran şeyləri silin

Elektron poçt oxumaq, sosial şəbəkə (Twitter və Facebook kimi) və YouTube-da videolara baxmaq məhsuldarlığınızı ləngidə bilər. İşləyərkən bu diqqəti yayındıran şeyləri iş yerinizdən kənarlaşdırmaq işdə daha ardıcıl qalmağa və işi daha sürətli bitirməyə kömək edir.

RescueTime kimi proqramlar, kompüterdə bir iş görməyə nə qədər vaxt ayırdığınızı göstərərək diqqəti yayındıran şeyləri aradan qaldırmağa kömək edir və eyni zamanda çox uzun müddət diqqətinizi yayındırırsa sizi xəbərdar edir və ya bloklayır.

Kompüterdə necə mətn yaza bilərəm

Kitab kimlər üçündür.
İlk olaraq onu bildirmək istəyirəm ki, kitab professional proqramçılar üçün deyil həvəskarlar üçün nəzərdə tutulub. Çünki özüm professional proqramçı deyiləm.
Azərbaycan dilində Java proqramlaşdırma dili üzrə ədəbiyyatın olmaması və ya mövcud kitabların yetərincə mənə aydın yazılmadığını nəzərə alıb digər həvəskarlarında belə çətinliklə üzləşəcəyini düşünüb proqramlaşdırmada əldə edəcəyim təcrübəmi bu kitabda toplayıb sizinlə bölüşürəm.
Yaradılmış proqramlaşdırma dillərinin ingilis dilli olması bizi eyni zamanda ingilis dilini müəyyən səviyyədə öyrənməyə məcbur edir. İngilis dilində zəif bilən və ya yeni başlayanlara kömək olsun deyə bəzi terminlərin oxunuşunu yanında yazıram. Professional proqramist dostlarım təcrübələrinə əsaslanaraq proqramlaşdırmada yüksək nəticə əldə etmək üçün ingilis dili biliyinin vacib olduğunu deyirlər. Sərbəst şəkildə çalışacağınız zaman qarşınıza çıxan problemlərə həlləri nə bu kitab nə də başqası internet üzərindəki material qədər sizi qane edə bilməz. İnternetdə axtarışda daha dəqiq nəticə əldə etmək üçün isə ingilis dili bilmək vacibdir. Daha bir əmma var əməliyyat sistemi olaraq Windows OS 8.1, Java-da yaza bilmək üçün NetBeans proqramını ingilis dilində işlədirəm. Əgər heç bir ingiliscə biliyiniz yoxdursa belə narahat olmayın bu kitabdan yenə də nə isə öyrənə bilərik.
Əvvəlki eksperimetlərimi də kompüter şəbəkələrini öyrəndiyim zaman Zİ-N Kompüter şəbəkələri və Çatışmayan biliklər kimi kitablarımda bölüşmüşəm. Zİ-N Kompüter şəbəkələri kitabında da göstərildiyi kimi mənim tərəfimdən yazılan kitabların müəllifi göstərilməklə çap və satışdan gəlir əldə edilə bilər. Məncə bilik pulsuz paylaşılmalıdır.

Kompüter sizi necə başa düşür və ona necə əmr verilir.
Kompüterlər ikili say sistemi üzərində işləyir. İkili say sistemində 0 və 1 var. Bu qurğulardan hər hansı bir iş görməsi tələb edildiyində bizim verdiyimiz əmrlər 0 – yanlış, olmaz, dayan və ya 1 – doğru, olar, davam et kimi tərcümə edilir. Ümumilikdə isə belə başa düşmək olar kompüterin hansısa hissəsinin naqillərinə elektrik axımı verilsin ya yox.
Kompüterimizdəki işləri görən mikrosxem, xalq deyimi ilə kompüterin beyni CPU(si pi yu) adlanlır. 🙂 CPU(Central Processing Unit-Sentral prosessinq yunit) mərkəzi hesablayıcı qurğu anlmına gəlir. CPU-ya əmr verilməsi üçün istehsalçılar İnstruction Set(instrakşn set) adlı instruksiyalar dəsti digər deyimlə qaydalar toplusu düzəldiblər. Bütün yazılan proqramlar prosessora nə etmək istədiklərini bu qaydalar əsasında izah edirlər.
Biz kompüter proqramlarını necə yaza bilərik.
Sadə dildə desək proqram yazmaq adi mətn yazmaq kimidir. Bu mətnlər sonda 0 və 1-ə tərcümə olunur və kompüter istədiyimiz əmri yerinə yetirir.
Bəzi proqramlaşdırma dilləri xüsusi redaktə proqramları vasitəsilə, bəziləri Windows OS daxilindəki adi Texteditor-la və ya MSDOS-da yazıla bilər. Hər proqramlaşdırma dili fərqli üslubda müəyyən olunmuş kodlarını ikili say sisteminə tərcümə edir. Windows daxilindəki CMD(command line –kommand layn-əmr sətri ) ilə DOS-da proqram yazmaq mümkündür. CMD-yə daxil olmaq üçün Start -dan sonra CMD yazaraq proqramı açın.

Mündəricat
Kitab kimlər üçündür. . 4
Kompüter sizi necə başa düşür və ona necə əmr verilir. . 5
Biz kompüter proqramlarını necə yaza bilərik. . 5
Proqramlaşdırma dilləri – nə üçün fərlənir? . 5
Java- nə ilə fərqlənir? . 6
OOP –nin məntiqi və prinsipləri. . 8
Obyektin təhlili . 8
Sinifləndirmək – CLASS nədir? . 9
İnstance . 9
Encapsulasiya . 9
Abstraction . 9
İnheritance(irsilik) . 9
Polymorphism(polimorfizm) . 9
Association(asosieyşn- əlaqə) . 10
Aggregation(əqreqeyşn-hissələrin birləşdirilməsi) . 10
Composition(kompozisiya) . 10
Java-da yazmaq üçün silahlanmaq 🙂 . 11
Netbeans-lə tanışlıq. . 11
Salam Java proqramı . 14
NetBeans-də səhvlərin aydınlaşdırılması . 17
JAVA-da dəyişənlər . 18
String . 18
String-lə bağlı praktiki məsələlər – “+=” . 19
Bütün hərflərin böyük və ya kiçik yazılması – “.toUpperCase” və”.toLowerCase” . 19
İki String-i müqayisə etmək – “==” və “.equals()” . 20
Sətrin uzunluğunun müəyyənləşdirilməsi – “.length()” . 20
Yazı daxilində axtarış vermə -“.contains()” və “.indexof()” . 21
Char . 21
Rəqəm dəyişənləri . 21
Integer . 21
Double . 21
Floating . 22
Byte . 22
Short . 22
Long . 22
Məntiq dəyişənləri və operatorları . 22
Boolean . 22
Rəqəm dəyişənləri ilə bağlı praktiki məsələlər . 23
Riyazi operatorlar . 23
Dəyişənləri qruplaşdırma və hesablama . 23
Qalığın ekrana verilməsi . 24
Bir-bir artırma və azaltma . 24
Riyazi operator ardıcıllığı . 24
Dəyişənlərlə hesablama və görüntü . 25
Casting Converting Variables . 25
Şərt əmrləri . 26
Şərt operatorları – “==”, “!=”, “”, “=”, “?” . 26
Şərt əmrləri – if, else . 26
Şərt əmrləri – switch, case, break, default . 27
Dövr əmrləri – for , do, while . 29
For . 29
Mürəkkəb For əmrləri . 29
While . 30
Continiue . 31
Do while . 31
Dövrün adlandırılması . 31
Array . 32
Birinci üsul – . 33
İkinci üsulu – . 33
Çoxölçülü Array . 34
Obyektin yaradılması . 34
Built-in Java Packages . 35
İmport . 36
Access control( girişin idarə olunması) . 36
Method nədir? . 37
Constructor. 38
Inheritance-ın yaradılması . 41
“Super” açar sözü . 41
“This” açar sözü . 42
Static Variable . 42
Casting . 44
Swing-in strukturu . 44
“Salam Dünya!” proqramı qrafiki təsvirdə . 45

Bir kompüterdə necə işləməyi öyrənmək olar?

Belə bir möcüzə oldu. Nəhayət, evinizdə şəxsi kompüter və ya dizüstü kompüter yaranıb. Ancaq problem var, yanına yanaşmağı bilməyəcəksiniz. Və kompüter üzərində işləmək üçün necə öyrənmək düşünməyə başlayırsınız. Sizə lazım olan ilk şey onu qorxutmaqdır. Bu, qırılmayacaq, yanıq olmaz və səhv düyməni basarsanız partlaya bilməz. Bir avtomobilin necə idarə ediləcəyini, məişət texnikası, mobil telefonlardan necə istifadə etdiyini bilirsiniz. Bu məlumat anadangəlmə deyil, əldə edilmişdir. İnanın, kompyuter mikrodalğalı sobadan daha asandır.

Bir kompüterdən necə istifadə edəcəyini necə öyrənmək olar?

1. Kompüterin tədricən inkişafı üçün hər gün parmaklarınızın ucunda olması lazımdır.
2. Kompüter öyrənmək üçün dərslik ən çox şəkil şəklində ən sadə və anlaşılır dildə yazılmalıdır.
3. İlk növbədə kompüterlə birlikdə olanlardan biri sizə “sən” deyilməlidir.
4. Təhsil materiallarından istifadə etsəniz, onu tədricən aparın, irəliləməyin və bir anda hər şeyi öyrənməyə çalışmayın.

Kompüter sahibi olmağı öyrənmək istəyənlər üçün ibtidai bacarıqlar:

• düzgün açma və söndürmə;
• bir mətn redaktoru yükləmə və yazma;
• İnternetə çıxış;
• e-poçt və onunla işləmək;
• axtarış motorları ilə işləmək;
• antivirus proqramının siqnallarının adekvat qəbulu.

Bir kompüterdə necə işləməyi öyrənmək istəyənlər üçün əla bir fürsət müxtəlif audio və video kursları, dərs vəsaitləri, təlimlər və xüsusi ədəbiyyatdır. İnternet xərcləri oxşar xəbərlərlə doludur. Təklif olunan kursların hamısı ödənilmir. Ancaq bir şey var: bu təkliflərdən faydalanmaq üçün ən azı kompüteri açmaq, internetdən və brauzerdən istifadə etmək lazımdır. Ayrıca ailənizdən kimsədən kompüter terminologiyasının əsaslarını öyrənmək və düymələrlə məşğul olmaq üçün kömək edə bilərsiniz.

Kompüterdən necə istifadə öyrənmək olar?

Kompüter savadlılığının əsaslarını öyrənmək üçün siz dahi olmalı deyilik. Əlbəttə ki, bir sıra məlumatların öyrənilməsini, müəyyən bir şərtləri və bir neçə kompüter proqramının fəaliyyət prinsipini başa düşmək lazımdır. Kompüterinizin ən faydalı xüsusiyyətlərini tam şəkildə istifadə etmək üçün bilməli olduğunuz proqramlar:

• Windows əməliyyat sistemi. Kompüterin əsası olmadan, yalnız bir parça dəmir və ya plastik;
• yazmaq üçün proqramlar (məsələn, Notepad və Word);
• musiqi və filmləri (audio və video oyunçular) ifa etmək üçün proqramlar;
• kompüterinizi qoruyan proqramlar (antivirus);
• İnternetə çıxış üçün proqramlar (İnternet brauzerləri);
• arxivlər;
• poçt müştəri, ünsiyyət proqramları (məsələn, skype və ya icq);
• fotoşəkilləri, şəkilləri, təsvirləri baxma proqramları;
• İnternetdən məlumat yükləmək üçün proqramlar;
• Gərəksiz faylları təmizləmək və müvəqqəti vəziyyətdə sistemin bərpası proqramı.

Bir kompüterdə necə işlədiyini öyrənmək istəyirsinizsə, ən azı yuxarıda göstərilən proqramları master etməlisiniz. Əslində, onlardan daha çoxu var, amma əvvəlcə kifayət qədər olacaq.

Bir kompüterdə necə yazmaq öyrənmək olar?

Yazdırmaq üçün Word-i açmalısınız. Əvvəlcə hər şey mürəkkəb görünür. Proqramın əsasları:

• ağ çubuqda sol siçan düyməsini basın, orada çubuq işarəsi, orada və çap;
• mətni yazın, klaviaturadan istifadə edin;
• əlifba seçin – rus və ya ingilis;
• düymələrin dəyəri eyni adlı menyudə baxır.

Bir kompüterə necə tez yazılacağını necə öyrənmək olar?

Kompüterdə yazan iki kateqoriyalı şəxs var. Bəziləri monitoru (kor çap), digərləri isə klaviaturadan kənarlaşdırmırlar. Əlbəttə ki, əla çapa üstünlük verilir, çünki siz klaviaturada istənilən məktub axtararaq diqqətinizə çatmırsınız. Lakin bu üsulu daha da çətinləşdirir. Hər halda, yazarkən on barmaqdan istifadə etməlisiniz. Klaviatura üzərindəki barmağın düzgün düzülməsini ilk dəfə öyrənmək yaxşıdır. Bir az təcrübə, ehtimal ki, xüsusi bir təlimdən istifadə edir.