Leksikoqrafiya Nədir
Bu, leksikoqrafiyanın elmi yönümünün olmadığını söyləmək deyil; bütün leksik materialların eyni diqqətə layiq olduğunu düşündüyü müddətdə bu intizam elmi meyarlardan istifadə edir. Bu o deməkdir ki, leksikoqrafiya bir söz və ya söz haqqında dəyərli hökmlər verərkən elmi araşdırmadan uzaqlaşır.
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
(от греч. Iexik6s-относящийся к слову и grapho —пишу), раздел языкознания, занимающийся практикой и теорией составления словарей. Практич. Л. (словарное дело) выполняет общественно важные функции, оиа обеспечивает: 1) обучение языку — как родному, так и неродному, 2) описание н нормализацию родного языка (обе функции обеспечиваются толковыми и др. словарями разных типов); 3) межъязыковое общение (двуязычные словари, разговорники и пр.), 4) науч. изучение лексики языка (этимологич., ист. словари, словари мертвых языков н т. п.). В развитии форм практич. Л. у разных народов выделяются 3 сходных периода. 1) Дословарный период. Оси. функция — объяснение малопонятных слов: глоссы (в Шумере, 25 в. до н. э., в Китае, 20 в. до н. э., в Зап. Европе, 8в. н.э., в России, 11 в.), глоссарии (сб-ки глосс к отд. произведениям или авторам, напр. к Ведам, 1-е тыс. до н. э.; к Гомеру, с 5 в. до и. э.), вокабуларии (сб-ки слов для учебных и др. целей, напр. трехъязычные шумеро-аккадо-хеттские таблички, 14—13 вв. до н. э., списки слов по тематич. группам в Египте, 1750 до н. э., и др.). 2) Ранний словарный период. Оси. функция — изучение лит. языка, отличного у мн. народов от разг. речи: напр., одноязычные лексиконы санскрита (6—8 вв.), др.-греч. языка (10 в.); позднее — переводные словари пассивного типа, где лексика чужого языка толкуется с помощью слов иар. языка (араб.-перс, 11 в., лат.-англ., 15 в., церк.-слав.-рус, 16 в., и др.), затем переводные словари активного типа, где исходным является нар. язык (франц.-лат., англо-лат., 16 в., рус.-лат.-греч., 18 в.), а также двуязычные словари живых языков. Первые словари типа толковых создаются в странах с иероглифич. письменностью (Китай, 3 в. до н. э., Япония, 8 в.). 3) П е-риод развитой Л., связанный с развитием нац. лит. языков. Осн. функция — описание и нормализация словарного состава языка, повышение языковой культуры общества: толковые словари, многие из к-рых составляются гос. академиями и филологич. об-вами (итал. словарь Академии Круска, 1612, словарь Рос. Академии, 1789—94, и др.), появляются также еннонимич., фразеологич., диал., термннологич., орфографии., грамматич. н др. словари. На развитие Л. влияли фи л ос. концепции эпохи. Напр., академич. словари 17—18 вв. создавались под влиянием философии науки Ф. Бэкоиа и Р. Декарта. Словарь франц. языка Э. Литтре (1863—72) и др. словари 19 в. испытали воздействие позитивизма. Эволюционистские теории 19 в. укрепили ист. аспект в толковых словарях. В 18—19 вв. утверждается, а в 20 в. развивается новая функция Л.— сбор и обработка данных для лингвистич. исследований в области лексикологии, словообразования, стилистики, истории языка (словари этимологические, исторические, частотные, обратные, родственных языков, языка писателей и др.). Совр. Л. приобретает «индустриальный» характер (создание лексикография, центров и ин-тов, применение ЭВМ, с 1950, н т. д.). В 19 в. в России Л. получила большое развитие. Появились словари разных типов: исторические, иностр. слов, двуязычные и, что особенно важно, толковые, из которых наибольшее значение для развития рус. Л. имели: академич. «Словарь церковнославянского и русского языка» (т. 1—4, 1847, 2 изд., 1867—68), «Толковый словарь живого великорусского языка» В. И. Даля (т. 1—4, 1863— 1866, 2 изд., 1880—82, 3 изд., дополненное и исправленное И. А. Бодуэиом де Куртенэ, 1903—11) и «Словарь русского языка» под ред. Я. И. Грота (т. 1, 1895, буквы А—Д). Издание продолжал А. А. Шахматов уже по принципам ненормативного словаря — тезауруса (т. 2, 1907, буквы Е—3; т. 4, 1916, буква К). В СССР Л. превратилась в ведущую отрасль прикладного яз-знания. Это было обусловлено иеобходимостью фиксировать русский и др. языки страны на совр. этапе, закрепить языковые нормы для многих дотоле бесписьменных и младописьменных языков, создать двуязычные словари — русско-национальные и национально-русские (для языков народов СССР), русско-иностранные и иностранно-русские в связи с преподаванием этих языков и расширением переводч. деятельности. Большой вклад в развитие сов. Л. внесло Изд-во иностранных и национальных словарей, созданное в 1937 на базе ред. словарей Гос. ин-та «Сов. энциклопедия». При участии гл. редактора изд-ва К. А. Марцишевской были разработаны принципы лексикография, обработки слов и создания серий словарей разл. объема и назначения для каждого языка или пары языков. В 1963 изд-во словарей слилось с нзд-вом «Сов. энциклопедия», а в 1974 словарные редакции вошли в состав изд-ва «Русский язык». Всего за период 1918—62 в Советском Союзе было издано ок. 9000 словарей. В 60—80-х гт. Л. получила грандиозный размах. Это проявляется как н расширении круга языков, по к-рым выходят словари (впервые были созданы переводные словари ми. языков Азии и Африки), так и в большем разнообразии типов словарей (напр., впервые вышли словари сочетаемости, словообразовательный, морфемный, фразеологический и др. словари рус. языка; об осн. словарях рус. языка см. в ст. Словарь). Изучение и решение разл. лексикографич. проблем при создании этих словарей явилось реальным вкладом в теоретич. Л. Впервые в сов. Л. были применены мн. решения, к к-рым зарубежная Л. пришла позднее (напр., указание на зависимость значения глагола от семантики его актантов в толковых словарях рус. языка). Новым стимулом для развития теоретич. Л. является разработка учебных словарей н использование компьютерной техники в лексикографич. практике. Теоретич. Л. сформировалась во 2-й трети 20 в. Первую науч. типологию словарей создал сов. ученый Л. В. Щерба (1940). Дальнейшее развитие она получила в трудах мн. сов. и зарубежных лингвистов (ЧССР, Франция, США и др.). Теоретич. Л. охватывает следующий комплекс проблем: 1) разработка общей типологии словарей и словарей новых типов; 2) разработка макроструктуры словаря (отбор лексики, принцип расположения слов и словарных статей, выделение омонимов, включение в корпус словаря и в приложения несобственно лексикографич. материалов: грамматич. статей, иллюстраций н пр.); 3) разработка микроструктуры словаря, т. е. отд. словарной статьи (грамматический и фонетический комментарий к слову, выделение и классификация значений, типы словарных определений, система помет, типы языковых иллюстраций, подача фразеологии, дополнит, информация, напр. этимология в толковом словаре и значения слова в этимологическом, и другие проблемы в зависимости от типа словаря). Большое внимание уделяется вопросу соотношения лингвистической и вне-лннгвистической (энциклопедия., страно-ведч. и др.) информации в словаре. Для совр. теории Л. характерны: а) представление о лексике как о системе, стремление отразить в строении словаря лексико-семантич. структуру языка в целом и семантич. структуру отд. слова (выделение значений слов по их связям с др. словами в тексте и внутри семантич. полей); б) диалектич. взгляд на значение слова, учет подвижного характера связи означающего и означаемого в словесном знаке (стремление отмечать оттенки и переходы в значениях слов, их употребления в речи, разл. промежуточные явления); в) признание тесной связи лексики с грамматикой и др. сторонами языка. Л. связана со всеми разделами яз-знания, особенно с лексикологией, мн. проблемы к-рой получают в Л. специфич. преломление. Совр. Л. подчеркивает важную социальную функцию словарей, к-рые фиксируют совокупность знаний общества данной эпохи. Л. разрабатывает типологию словарей. Выделяются одноязычная Л. (толковые и др. словари), двуязычная Л. (переводные словари); учебная Л. (словари для изучения языка), науч.-технич. Л. (терминология, словари) и др. Ф Лексикографич. сб., т. 1—6, М., 1957 — 63; Ц е й т л и н Р. М., Краткий очерк истории рус. лексикографии, М., 1958; К а-сарес X., Введение в совр. лексикографию, пер. с исп., М., 1958; К о в т у н Л. С, Рус. лексикография эпохи средневековья, М.—Л., 1963; Щерба Л. В., Опыт общей теории лексикографии, в его кн.: Языковая система и речевая деятельность, Л,, 1974; Ожегов СИ., Лексикология. Лексикография. Одноязычные филология, словари, Культура речи, М., 1974; Виноградов В. В., Иэбр. труды. Лексикология и лексикография, М., 1977: Актуальные проблемы учебной лексикографии, М., 1977; Слово в грамматике и словаре, М., 1984; С т у пи н Л. П., Лексикография англ. языка, М., 1985; Татар Б., Рус. лексикография, Будапешт, 1985; Problems in lexicography, ed. by F. W. Householder and Sol Saporta, 2 ed., The Hague, 1967; Dubois J., Dobois C, Introduction a la lexicographie: le dictionnaire, P., 1971; Rey-Debove J., Etude linguistique et seraiotique des dictionnaires francais contem-porains. La Haye — P., 1971; Z g u s t a L., Manual of lexicography, Praha( 1971; Rey A., Le lexique, images et modeles. Du dictionnaire a la lexicologie, P., 1977. В. Г. Гак.
Синонимы слова “ЛЕКСИКОГРАФИЯ”:
ЯЗЫКОЗНАНИЕ, ЛЕКСИКОЛОГИЯ, СЛОВАРНАЯ ЛИТЕРАТУРА, СЛОВАРНОЕ ДЕЛО, ТЕРМИНОГРАФИЯ
Смотреть что такое ЛЕКСИКОГРАФИЯ в других словарях:
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
(от греч. lexikos — относящийся к слову и . графия раздел языкознания, занимающийся практикой и теорией составления словарей (См. Словарь). В р. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
ЛЕКСИКОГРАФИЯ, -и, ж. Теория и практика составления словарей. II прил.,лексикографический, -ая, -ое.
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
лексикография ж. Теория и практика составления словарей.
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
лексикография сущ., кол-во синонимов: 5 • лексикология (8) • словарная литература (1) • словарное дело (1) • терминография (1) • языкознание (19) Словарь синонимов ASIS.В.Н. Тришин.2013. . Синонимы: словарная литература, словарное дело. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
ЛЕКСИКОГРАФИЯ(греч.). 1) учение о составлении словарей. 2) часть грамматики, рассматривающая словопроизводство и изменение слов.Словарь иностранных сло. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
наука и практика создания словарей, словарное дело. Лексикография начиналась с двуязычных словарей, необходимых при изучении чужого языка, но постепенн. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
Краля Кракля Кофр Кофе Косяк Косилка Косая Кос Коряк Коряга Корф Корсика Корсак Корка Корея Корел Кора Коляска Коля Колка Колика Колея Колер Кола Кол Коксалгия Кокс Кокер Кок Коир Когия Клякса Клок Клиф Клирос Клирик Клир Клио Клико Клик Клерк Клер Клек Кларкия Кларк Клакер Кисло Киска Кисея Киселика Киса Кирка Кирик Кира Киоскер Киоск Кило Килика Кил Кикс Кик Киек Кигелия Кефирка Кефир Кекс Кек Кеа Каяк Кафр Кафир Кафе Каф Каско Касик Карлос Карло Карлик Карл Кария Кариес Карелия Карел Каре Карго Калория Калия Калиф Кали Калерия Кале Кал Како Каки Каир Каик Кагор Каг Искряк Искра Искорка Иск Исак Иса Ирка Ириска Ириса Ирга Иракли Ирак Иосиф Иол Иксор Иксия Икс Икра Икос Икорка Икар Иероглиф Игрок Игрек Игра Иголка Иго Игла Игил Ерик Ера Елка Елико Егорка Егор Гриф Грелка Грек Графия График Граф Гралекс Гофр Гофер Гос Горка Горк Горилка Гори Горелка Горе Горал Гор Голяк Голик Голиаф Гол Гляс Глория Глия Глиф Гликерия Глас Гко Гифа Гиф Гиря Гирло Гиляк Гилея Гикори Гик Гея Героика Геракл Гера Геофак Гелия Гелиос Гелио Гекс Гаф Гас Гарик Галя Галс Гало Галифе Галисия Гак Гаер Аякс Ася Аскер Крек Аск Арк Креол Креолка Кресало Ария Кресло Крик Крикса Крио Криофил Крис Кроки Арек Арго Кролик Кряк Ксерофил Ксилограф Алексия Акие Ксилография Аки Лагос Лак Ларго Аир Агро Ларек Агор Аил Лаос Лаг Акр Акрил Кси Алик Аля. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
1) Орфографическая запись слова: лексикография2) Ударение в слове: лексикогр`афия3) Деление слова на слоги (перенос слова): лексикография4) Фонетическа. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
наука и практика создания словарей, словарное дело. Лексикография начиналась с двуязычных словарей, необходимых при изучении чужого языка, но постепенно задачи лексикографии расширялись, а мастерство лексикографов совершенствовалось. Рус. лексикография начинается в 18 в., когда создается первый «Словарь Академии Российской» в 6 тт. (1789–94). Шедевр рус. лексикографии – словарь В. И. Даля, до сих пор один из самых востребованных. В 20 в. лексикография достигает впечатляющих успехов: наряду с общими толковыми (словарь Д. Н. Ушакова, Большой и Малый академические словари, словарь С. И. Ожегова) создаются специальные словари, в которых описывается определенная часть лексики – фразеология, синонимы, антонимы, паронимы. Получает развитие нормативная лексикография: орфографические словари устанавливают нормы написания, а орфоэпические – произношения. Грамматические словари представляют морфемный состав русского слова и его словообразовательную систему, словоизменение, управление и употребление синтаксических форм. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
ЛЕКСИКОГРАФИЯ и, ж.lexicographie f., нем. Lexikographie. Теория и практика составления словарей. БАС-1. Лексикография, наука сочинять словари. Корифей. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
(греч.). Основы для формирования Л. как науки в сфере греч. яз. зало жили софисты. Она получила значительное развитие в трудах александрийских . смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
(др.-греч. λεξικον словарь + γραφο пишу) 1. Собирание слов к.-л. языка, приведение их в систему и издание в виде лексикона, словаря. Словарное дело, со. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
корень – ЛЕКС; соединительная гласная – О; корень – ГРАФ; окончание – ИЯ; Основа слова: ЛЕКСОГРАФВычисленный способ образования слова: Сложение основ∩ . смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
(от ереч. lexikon — словарь + grapho— пишу). 1) Раздел языкознания, занимающийся вопросами составления словарей и их изучения. 2) Собирание слов какого. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
-и, ж. Теория и практика составления словарей.Традиции русской лексикографии.[От греч. λεξικός — словарный, словесный и γράφω — пишу]Синонимы: слов. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
Ударение в слове: лексикогр`афияУдарение падает на букву: аБезударные гласные в слове: лексикогр`афия
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
⊲ ЛЕКСИКОГРАФИЯ 1802, и, ж.Фр. lexicographie, нем. Lexicographie.Лексикография, наука сочинять словари. Корифей I 210.
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
лексикогра́фия, лексикогра́фии, лексикогра́фии, лексикогра́фий, лексикогра́фии, лексикогра́фиям, лексикогра́фию, лексикогра́фии, лексикогра́фией, лексикогра́фиею, лексикогра́фиями, лексикогра́фии, лексикогра́фиях (Источник: «Полная акцентуированная парадигма по А. А. Зализняку») . Синонимы: словарная литература, словарное дело. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
ЛЕКСИКОГРАФИЯ лексикографии, мн. нет, ж. (от греч. lexikos – словарный и grapho – пишу) (филол.). Собирание слов какого-н. языка, приведение их в систему и издание в виде лексикона, словаря. Труды по лексикографии. || Совокупность печатных трудов словарного типа, словарная литература. Русская лексикография.
. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
лексикографияמִילוֹנָאוּת נ’; לֶקסִיקוֹגרַפיָה נ’* * *לקסיקוגרפיהמלונאותСинонимы: словарная литература, словарное дело
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
лексикография [гр. lexikon словарь+ . графил] – 1) собирание слов какого-л, языка, приведение их в систему и издание в виде словаря, лексикона; словарное дело, составление словарей; 2) совокупность печатных трудов словарного типа, словарная литература.
. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
Rzeczownik лексикография f leksykografia f
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
(1 ж), Р., Д., Пр. лексикогра/фииСинонимы: словарная литература, словарное дело
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
сущ. жен. рода, только ед. ч.лингв.лексикографія
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
sözlükçülük* * *жsözlükçülükСинонимы: словарная литература, словарное дело
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
лексикогра’фия, лексикогра’фии, лексикогра’фии, лексикогра’фий, лексикогра’фии, лексикогра’фиям, лексикогра’фию, лексикогра’фии, лексикогра’фией, лексикогра’фиею, лексикогра’фиями, лексикогра’фии, лексикогра’фиях. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
раздел языкознания, занимающийся теорией и практикой составления словарей.Синонимы: словарная литература, словарное дело
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
f.lexicographyСинонимы: словарная литература, словарное дело
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
(от греч. lexicon — словарь и grapho — пишу) — 1) раздел языкознания (лексикологии), занимающийся теорией и практикой составления словарей; 2) составление словарей, словарное дело. смотреть
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
жlexicografia fСинонимы: словарная литература, словарное дело
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
лексикогра́фия, -иСинонимы: словарная литература, словарное дело
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
ЛЕКСИКОГРАФИЯ (от греч . lexikos – относящийся к слову и . графия), раздел языкознания, занимающийся теорией и практикой составления словарей.
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
ЛЕКСИКОГРАФИЯ (от греческого lexikos – относящийся к слову и . графия), раздел языкознания, занимающийся теорией и практикой составления словарей.
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
лексикогр’афия, -иСинонимы: словарная литература, словарное дело
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
ж.lexicographie fСинонимы: словарная литература, словарное дело
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
ЛЕКСИКОГРАФИЯ (от греч. lexikos – относящийся к слову и . графия) – раздел языкознания, занимающийся теорией и практикой составления словарей.
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
ж. лексикография (бир элдин тилиндеги сөздөрдү жыйноо, аларды системага салуу жана сөздүк түрүнө келтирип басып чыгаруу теориясы жана практикасы).
ЛЕКСИКОГРАФИЯ
жLexikographie fСинонимы: словарная литература, словарное дело
Leksikoqrafiya Nədir
Leksikoqrafiya, xüsusən günümüzdə – qloballaşma dövründə dilçiliyin ən vacib sahələrindən biridir. Sadə dildə desək, leksikoqrafiya lüğətlər tərtib edən bir elmdir. Leksikoqrafiya nədir Bu gün məlum olduğu kimi leksikoqrafiya elmi ilk dövrlərindən çox fərqlidir. Hərfi dövr deyilən dövr, elmin anlaşılmaz və qaranlıq sözləri izah etdiyi zamandır. Fərqli sivilizasiyalarda hərfi dövr fərqli dövrlərə qədər davam etdi. Erkən lüğət dövrü haqqında danışırıqsa, bir çox xalqlarda gündəlik danışıqdan çox fərqli olan ədəbi dili öyrənən leksikoqrafiyanı əhatə edir. Erkən leksikoqrafiya qədim yunan birdilli yazısı, Sanskrit və s. Daha sonra digər xalqların sözlərinə və adlarına izah verən lüğətlər-tərcüməçilər meydana çıxdı. Bu, leksikoqrafiyanın passiv növü idi. Sözlər “danışıq” nitqinə çevrildi. Sonra aktiv tərcümə lüğətlərinin və nəhayət, canlı dillərin ikidilli lüğətlərinin vaxtı gəldi. Erkən leksikoqrafiya “ölü” dillərin qədim nitqini anlamaq üçün yaradılmışdısa, bəşəriyyət üçün “canlı” nitq lüğətlərinin meydana çıxması böyük bir addım idi. İlk təfsir lüğətlərinin hiyerogliflərdən istifadə edərək yazılı şəkildə izah edilən ölkələrdə meydana çıxması diqqət çəkir. İnkişaf etmiş leksikoqrafiya dövrü dilçiliyin bu bölməsinin üçüncü və müasir dövrüdür. Leksikoqrafiyanın üçüncü dövrünün başlanğıcı milli ədəbi dillərin sürətli inkişafı ilə əlaqələndirilir. Leksikoqrafiyanın hazırkı mərhələsində iki alt hissəni ayırmaq olar, bunlar praktik leksikoqrafiya və nəzəri. Əsas fərq ondan ibarətdir ki, birinci bölmə ictimai istifadəyə hazırlanıb və kifayət qədər sosial baxımdan faydalı bir funksiyaya malikdir. Nəzəri leksikoqrafiya makrostrukturları öyrənir, yaradır və inkişaf etdirir. Bu səviyyədə lüğət seçilir, lüğətin ölçüləri müəyyənləşdirilir və s. Bir çox rəsmi məlumatda inkişaf etmiş leksikoqrafiya dövrü hicri 20-ci əsr kimi qəbul edilməsinə baxmayaraq, əslində elmin meydana gəlməsi daha erkən, e.ə. 18-ci illərin sonu və 19-cu əsrin əvvəllərində baş vermişdir. Leksikoqrafiya kimi bir elmin hicri 19-cu əsrdə sürətlə inkişaf etməyə başladığı məlumdur. Etimoloji, tarixi, tərs, tezlik lüğətləri, “əlaqəli” dillərin və zərflərin, eləcə də məşhur yazıçıların dilinin lüğətləri görünməyə başladı. Bu gün lüğətlərin böyük bir çeşidi var, bunların böyük bir hissəsi artıq Ümumdünya Şəbəkəsinə köçürülmüşdür. Onlayn lüğətlər istifadəçilər tərəfindən çox tələb olunur, lakin çap olunmuş nüsxələr yenə də yerini itirmir. Bəşər sivilizasiyasının “şəfəqi” dövründə olduğu kimi, bu günə qədər də lüğətçilik dilçilik dünyasında ən vacib rollardan birini oynayır.
Leksikoqrafiya: mənşəyi, öyrəndiyi, nəzəri və praktik
The leksikoqrafiya Sözlüklər hazırlamaq üçün riayət edilməli olan prosedurları təyin etməyi və öyrətməyi hədəfləyən bir intizamdır. Bu səbəbdən bir çox müəllif bunu bir elm olaraq deyil, bir metodologiya və ya texnika olaraq təyin edir. Qeyd etmək lazımdır ki, hazırda leksikoqrafiya dilçiliyin nəzəri əsasları ilə dəstəklənir.
Söz leksikoqrafiya yunan sözündən gəlir leksikoqraflarvə öz növbəsində iki sözdən ibarətdir: leksikos, söz toplama və qrafin, yazmaq kimi tərcümə olunur. Buna görə də leksikoqrafiya söz toplamaq və yazmaq üsuludur.
Leksikoqrafiya, lüğətlər hazırlamaq üçün riayət edilməli olan prosedurları təyin etməyi və öyrətməyi hədəfləyən bir fənndir. Mənbə: pixabay.com
1984 -cü ilin akademik lüğətinə görə, leksikoqrafiya lüğətlərin və ya leksikonların tərtib edilməsi texnikası kimi təyin oluna bilər. Sözlüklərin tərkibini nəzərə alaraq nəzəri prinsiplərin qurulmasına həsr olunmuş dilçiliyin bir hissəsi olaraq da təyin olunur.
Leksikoqraf Manuel Seco, İspaniya Kral Akademiyasında (1980) qəbul nitqində, leksikoqrafiyanın bir elm deyil, bir texnika və ya bir sənət olduğunu təsbit etdi. Bunun səbəbi, bu alim üçün leksikoqrafiya intizamı, həssaslıq və intuisiya tələb edən bir sənət kimi qəbul edilməsinə imkan verən bir qeyri -müəyyənlik təqdim edir.
- 1 Mənşə
- 1.1 Normativ leksikoqrafiya
- 1.2 Təsviri leksikoqrafiya
Mənşəyi
Müəllif Natalia Castillo, mətnində Leksikoqrafiyanın dəyəri və çətinliyi (1998), leksikoqrafiyanın elmdən əvvəl bir elm olaraq dörd min il əvvəl ortaya çıxdığını təsbit etdi. Bu bəyanat, Akkadlılar və Şumerlərin bir dilli lüğətlər kimi fəaliyyət göstərməli olan işarələri toplaması ilə təsdiqlənir (e.ə. 2600).
Bu tərtib pedaqoji motivasiyaya malik idi və katiblərin məktəblərində istifadə olunurdu. Kataloqlar da var idi ki, bunların arasında əşyaların, ticarətlərin, ilahilərin adları da var idi.
Bundan əlavə, Sumero-Akkad sözlərinin siyahısının tapıldığı ilk ikidilli lüğətlər bu vaxta təsadüf edir. Nəhayət, bu dillərdən birincisi III Ur İmperatorluğunun süqutundan sonra baş verən diplomatik və mədəni dil oldu.
Rap’anu kitabxanasında (Ugarit Krallığının Dövlət müşaviri, 1235-1195 BC), hətta Şumer, Hurri, Akkad və Uqarit dillərindən götürülmüş sözlər olduğu üçün dörddilli lüğətlər də tapıldı.
Normativ leksikoqrafiya
20 -ci əsrin ikinci yarısına qədər leksikoqrafiya “lüğətlər hazırlamaq sənəti” olaraq düşünülmüşdü. Bu mərhələdə leksikoqrafiya normativ yanaşması ilə xarakterizə olunurdu, çünki dili ən mədəni formatda düzəltməyə çalışırdı.
Bu səbəbdən, bir neçə əsr ərzində, intizam, məsələn, seçmə kəsim sözlükləri yaratdı. İspan dili xəzinəsi (1674) tərəfindən Sebastián de Covarrubias və ya Qəddar ifadələr və nitq düzəlişlərinin əl lüğəti (1893) Camilo Ortúzar tərəfindən.
Nəticə etibarilə, bu dövrlərdə hazırlanan lüğətlərin ensiklopedik yanaşmanın məntiqi-obyektiv əsası var idi. Bu o deməkdir ki, bu lüğətlər hər sözün mənasını deyil, obyektlərin reallığını təsvir edirdi. Bu səbəbdən dilçi işarələrə deyil, istinadlara diqqət yetirirdilər.
Kastiliya dilinin xəzinəsi (1674) Mənbə: Covarrubias Orozco, Sebastián de [Public domain]
Təsviri lüğət
20 -ci əsrin son onilliklərində leksikoqrafiya dilçiləri maraqlandırmağa başladı. Bu səbəbdən dilçilik üzrə mütəxəssislər onun xüsusiyyətlərini araşdırmaq və tətbiqli dilçiliyə daxil etmək üçün leksikoqrafiya intizamına qoşulmuşlar.
Nəticədə leksikoqrafiya sadəcə bir sənət sayılmağı dayandırdı və elmi bir texnikaya çevrildi. Bu, bu günə qədər müəyyən bir söz və ya bir dilin istifadəsi ilə bağlı dəyərli hökmlər verməyən təsviri lüğətlərin inkişafına səbəb oldu. Əslində heç bir purist məhdudiyyət tətbiq etmədən bunu realist bir şəkildə təsvir etməyə çalışırlar.
Bu quruluşda əsərlərə istinad edə bilərsiniz Yeni amerikanizm lüğəti (1988), Reinhold Werner və Günther Haensch tərəfindən rejissorluq edilmişdir. Başqa bir nümunə ola bilər Çiliizmlərin təsvirli lüğəti, 1984-1987 -ci illərdə Féliz Morales Pettorino tərəfindən yazılmışdır.
Leksikoqrafiya nəyi öyrənir?
Leksikoqrafiyanın öyrənmə obyekti sözlərin mənşəyini, mənasını və formasını bilməkdir. Ancaq eyni faktorları araşdıran leksikologiya ilə qarışdırılmamalı, daha ümumi və elmi baxımdan. Əksinə, leksikoqrafiya utilitarian rola malikdir.
Bu, leksikoqrafiyanın elmi yönümünün olmadığını söyləmək deyil; bütün leksik materialların eyni diqqətə layiq olduğunu düşündüyü müddətdə bu intizam elmi meyarlardan istifadə edir. Bu o deməkdir ki, leksikoqrafiya bir söz və ya söz haqqında dəyərli hökmlər verərkən elmi araşdırmadan uzaqlaşır.
Hal -hazırda leksikoqrafiyanın iki aspekti və ya mənası təklif edilmişdir. Bir tərəfdən hazırlıq texnikası, yəni lüğətlərin, lüğətlərin və lüğətlərin toplanması fəaliyyətinin özü var. Digər tərəfdən, leksikoqrafın işini düzgün aparmaq üçün idarə etməli olduğu metodoloji və nəzəri meyarlar var.
Bu cəhətlər praktik leksikoqrafiya və nəzəri leksikoqrafiya və ya metaleksikoqrafiya kimi tanınır.
Nəzəri leksikoqrafiya
Nəzəri leksikoqrafiya, metaleksikoqrafiya olaraq da bilinir, leksikoqrafiya ilə bağlı nəzəri cəhətləri öyrənməkdən məsuldur. Buna görə nəzəri leksikoqrafiya leksikoqrafiya fəaliyyətinin tarixini, lüğətlərin növlərini və hansı məqsədlə yaradıldığını öyrənir.
Metaleksikoqrafiya, hər bir lüğətin yönləndirildiyi auditoriyanı, hazırlanmasının metodologiyasını və ya quruluşunu və hazırlanması zamanı yarana biləcək problemləri də nəzərə almalıdır. Nəticə olaraq, leksikoqrafiyanın bu qolu hər bir leksikoqrafik məhsulu tənqidi və konkret qiymətləndirir.
Praktik leksikoqrafiya
Praktik leksikoqrafiya, lüğətlərin düzgün şəkildə işlənməsidir. Başqa sözlə, bu cəhət nəzəri leksikoqrafiyadan əldə edilən hər şeyi praktikada tətbiq edir. Bunun üçün tətbiqli dilçilik kimi digər fənlərdən istifadə edir. Bir lüğət hazırlamazdan əvvəl hər bir lüğətçi:
– Ənənəvi və beynəlxalq səviyyədə qəbul edilmiş leksikoqrafik qaydaları bilmək.
– Leksikoqrafiyanın istifadə etdiyi terminologiyanı idarə edin.
– Müxtəlif növ lüğətləri ayırd etmək bacarığına malik olmaq.
– Hazırlıq zamanı yaranan problemləri həll etməyə imkan verən zəruri biblioqrafik materialı bilmək.
– Sözlüyü bir dili öyrətmək üçün bir vasitə kimi qəbul edin, ancaq müəyyən bir sözlə bağlı dəyərli fikirlər əlavə etmədən.
İstinadlar
- Castillo, N. (1999) Leksikoqrafiyanın dəyəri və çətinliyi. 27 Noyabr 2019 tarixində Dialnet -dən alındı: Dialnet.net
- Cuervo, C. (1999) Leksikoqrafiyanın ümumi aspektləri. 27 Noyabr 2019 tarixində Cervantes virtual kitabxanasından alındı: cvc.cercantes.es
- Ilson, R. (1986) Leksikoqrafik arxeologiya: eyni ailənin lüğətlərini müqayisə etmək. 27 Noyabr 2019 tarixində Google kitablarından alındı: books.google.com
- Karpova, O. (2014) Çoxşaxəli leksikoqrafiya: XXI əsrin ənənələri və problemləri. 27 Noyabr 2019 tarixində Google kitablarından alındı: books.google.com
- S.A. (2015) Leksikoqrafik fəaliyyət: nəzəri və praktik. 27 Noyabr 2019 tarixində UNED Portalından alındı: portal.uned.es
- S.A. (s.f.) Leksikoqrafiya. 27 Noyabr 2019 tarixində Wikipedia: es.wikipedia.org saytından alındı
- Tarp, S. (s.f.) Leksikoqrafiya öyrənmək. 27 Noyabr 2019 tarixində Dialnet -dən alındı: Dialnet.net
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.