Əlifba

Görkəmli dilçi-alim, əlifba islahatçısı, Azərbaycan SSR-i Elmlər Akademiyasının üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimi, Dövlət mükafatı laureatı, Onomastika elmi məktəbinin banisi Afad Qurbanovun təşəbbüsü ilə 1 avqust 1990-cı il tarixdə Azərbaycan Əlifba Komissiyası yaradılmış və əlifba mütəxəssisi olduğu nəzərə alınaraq o həmin komissiyanın sədri təyin edilmişdir.

1 avqust – Azərbaycan əlifbası günüdür – MƏQALƏ

XX əsrin 90-cı illərində ölkəmizdə əlifba islahatının aparılmasında Afad Qurbanovun Azərbaycan Əlifba Komissiyasının sədri və latın qrafikası əsasında hazırlanmış və bügün istifadə etdiyimiz Azərbaycanın latın qrafikalı əlifbasının müəllifi kimi böyük xidmətləri olmuşdur. O dövrdə latın qrafikalı yeni müstəqil əlifbaya keçməyin zəruriliyini elmi faktlarla əsaslandıran ilk alim məhz Afad Qurbanov olmuşdur.

Görkəmli dilçi-alim, əlifba islahatçısı, Azərbaycan SSR-i Elmlər Akademiyasının üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimi, Dövlət mükafatı laureatı, Onomastika elmi məktəbinin banisi Afad Qurbanovun təşəbbüsü ilə 1 avqust 1990-cı il tarixdə Azərbaycan Əlifba Komissiyası yaradılmış və əlifba mütəxəssisi olduğu nəzərə alınaraq o həmin komissiyanın sədri təyin edilmişdir.

Həmin dövrdə bu işdə akademiklər Budaq Budaqov, Məmməd Cəfərov, Bəkir Nəbiyev, Əlisöhbət Sumbatzadə və başqaları öz səylərini və biliklərini əsirgəməmişlər. Cəmiyyətdə əlifba barəsində müxtəlif ziddiyyətli fikirlər mövcud olmuş və hansı əlifbanı götürmək barədə aşağıdakı təkliflər verilmişdir:

1. Qədim Türk-Uyğur, yaxud Orxon-Göytürk əlifbasını müasir tələblərə uyğun hazırlayıb işlətmək;
2. Keçmişdə istifadə etdiyimiz ərəb qrafikalı əlifbada islahat aparmaq;
3. Dünyada oxşarı olmayan, tamamilə yeni bir əlifba düzəltmək;
4. Latın qrafikalı əlifbaya qayıtmaq.

O zaman cəmiyyətdə ərəb qrafikalı əlifbanın tərəfdarlarının əksəriyyət təşkil etməsinə baxmayaraq məhz A.Qurbanovun təkidi ilə dördüncü təklifin – latın qrafikalı əlifbaya qayıtmaq ideyasının daha məqsədəuyğun olduğu qəbul edilmişdir. Bu təkliflə bağlı üç fikir səslənmişdir:

1. Latın əsaslı müasir türk əlifbasını olduğu kimi götürmək;
2. XX əsrin 20-ci illərinə qədər istifadə olunmuş əlifbada heç bir dəyişiklik etmədən eyni ilə qəbul edib işlətmək;
3. Latın qrafikalı yeni müstəqil əlifba tərtib etmək.

Afad Qurbanov üçüncü mülahizəni əsas götürərək latın qrafikası əsasında yeni müstəqil əlifbamızın layihəsini Azərbaycan dilinin səs sistemi və digər xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla hazırlamış və Komissiyanın müzakirəsinə vermişdir. Sonradan televiziya və mətbuat vasitəsi ilə müasir əlifbamızın layihəsi ictimaiyyətə çatdırılmış, geniş müzakirə olunaraq 1992-ci ildə qəbul olunmuşdur.

XX əsrin 20-ci illərində Azərbaycanda istifadə olunan latın qrafikalı əlifba böyük mütəfəkkir M.F.Axundovun ideyası əsasında yaradıldığı halda, hazırda istifadə etdiyimiz latın qrafikalı Azərbaycan əlifbası Afad Qurbanovun adı ilə bağlıdır.

Ümumxalq sərvətimiz olan bügünkü əlifba bu yorulmaz insanın, xalqını dərindən sevən fəal vətəndaşın, dilçilik elmimizin korifeyi, məşhur dilçimiz akademik Afad Qurbanovun elmi və ictimai fəaliyyətinin bəhrəsi kimi Azərbaycan xalqına ən böyük töhfələrindən biridir.

əlifba

1. азбука, алфавит (совокупность букв какой-л. письменности, расположенных в установленном порядке). Azərbaycan əlifbası азербайджанский алфавит, ərəb əlifbası арабский алфавит, latın əlifbası латинский алфавит, rus əlifbası русский алфавит

2. букварь (книжка для первоначального обучения грамоте), азбука

1. азбучный, алфавитный. Əlifba kataloqu алфавитный каталог, əlifba göstəricisi алфавитный указатель, əlifba sırası алфавитный, азбучный порядок

2. букварный (производимый по букварю). Savad təliminin əlifba dövrü букварный период обучения грамоте; Morze əlifbası азбука Морзе, not əlifbası нотная азбука

◊ əlifbadan başlamaq начать с азов

Azərbaycanca-rusca lüğət. Dörd cilddə. Bakı, “Şərq-Qərb” . M.T.Tağıyev . 2006 .

Смотреть что такое “əlifba” в других словарях:

• əlifba — is. <ər.> 1. Bir dildə işlənən və müəyyən qaydada sıralanan hərflərin məcmusu. Azərbaycan əlifbası. Ərəb əlifbası. Latın əlifbası. – Biz buna təəccüb etmirik ki, Hüseynzadə cənabları əlifbamızın bilmərrə dəyişilməsinə fitva vermir. C. M..… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• hürufülmöhtəşim — ə. əlifba … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti
• əlifbey — ə. əlifba … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti
• kəsmə — 1. 1. «Kəsmək»dən f. is. <Cahangir ağa:> Pəricahan, atanın bizim tərəfə gəlməyinə ümidim yoxdur, çünki həmişə buyurmada, vurmada, kəsmədə ömür sürmüş. S. S. A.. Kəsmə əlifba – tədris məqsədi ilə müxtəlif formalarda kəsilmək üçün düzəldilmiş … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
• Azerbaijani alphabet — In Republic of Azerbaijan, the Azerbaijani alphabet may refer to either of two alphabets used to write the Azerbaijani language: one based on the Cyrillic alphabet and the other based on the Latin alphabet. These superseded a previous version… … Wikipedia
• Yanalif — ou Yañalif (en tatar latin : Jaŋa əlifba / Yaña älifba → Jaŋalif / Yañalif, en tatar cyrillique : Яңалиф, signifiant « nouveau alphabet ») fut le premier système d écriture en latin utilisé pour le tatar, l ouzbek et quelques… … Wikipédia en Français
• Yañalif — Yanalif Yanalif ou Yañalif (en tatar latin : Jaŋa əlifba / Yaña älifba → Jaŋalif / Yañalif, en tatar cyrillique : Яңалиф, signifiant « nouveau alphabet ») fut le premier système d écriture en latin utilisé pour le tatar, l… … Wikipédia en Français
• Кечаари, Георгий Аветисович — Георгий Аветисович Кечаари Псевдонимы: Жора Кечаари Дата рождения: 1930 год(1930) Место рождения: посёлок Нидж, Габалинский район Азербайджанская ССР, СССР Дата смерти … Википедия
• Кечаари — Кечаари, Георгий Аветисович Георгий Аветисович Кечаари Псевдонимы: Жора Кечаари Дата рождения: 1930 год(1930) Место рождения: посёлок Нидж, Куткашенский (ныне Габалинский) район, Азербайджанская ССР, СССР Дата смерти … Википедия
• çərəkə — f. 1) dörddə bir; 2) Quranın kiçik surələrindən tərtib olunmuş və mollaxanada əlifba kitabını əvəz edən kitabça … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti
• hürufat — ə. «hərf» c. t. əlifba … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti

Перевод “əlifba” на русский

алфавит, азбука, латиница — самые популярные переводы слова «əlifba» на русский. Пример переведенного предложения: Təkcə hansısa əlifba olduğunu bilmək kifayətdir. ↔ Мне достаточно знать, что она набрана алфавитом.

“əlifba” в словаре азербайджанский – русский

алфавит

noun masculine
Təkcə hansısa əlifba olduğunu bilmək kifayətdir. Мне достаточно знать, что она набрана алфавитом.
Dbnary: Wiktionary as Linguistic Linked Open Data

азбука

noun feminine
plwiktionary.org

латиница

Dbnary: Wiktionary as Linguistic Linked Open Data
Показать алгоритмически созданные переводы

Автоматический перевод ” əlifba ” в русский

Glosbe Translate
Google Translate

Переводы с альтернативным написанием

“Əlifba” в словаре азербайджанский – русский

алфавит

стандартный набор знаков, на котором основана письменность
Təkcə hansısa əlifba olduğunu bilmək kifayətdir. Мне достаточно знать, что она набрана алфавитом.

Переводы «əlifba» на русский в контексте, память переводов

Hər biriniz özünüzlə Müqəddəs Kitab, kağız və karandaş gətirin, eləcə də “Müqəddəs Kitab sözlərinin əlifba göstəricisi” kimi vəsaitlərdən faydalanın.

Приходите каждый со своей Библией, бумагой и карандашом; пользуйтесь всеми доступными вспомогательными средствами, такими как библейская симфония.

İbadət evinin kitabxanasında Yehovanın Şahidlərinin dərc etdiyi nəşrlər, «Gözətçi Qülləsi nəşrlərinin indeksi», «Yehovanın Şahidlərinin nəşrləri üzrə axtarış» vəsaiti, həmçinin bir sıra Müqəddəs Kitab tərcümələri, Müqəddəs Kitab sözlərinin əlifba göstəricisi, lüğət və axtarış aparmaq üçün digər vəsaitlər yerləşir.

Библиотека Зала Царства содержит публикации Свидетелей Иеговы, «Индекс публикаций Сторожевой Башни» или «Путеводитель по публикациям Свидетелей Иеговы», а также разные переводы Библии, симфонии, словари и другие полезные справочные труды.

Rəhbərlik şurasının üzvlərindən heç biri özünü digərindən üstün tutmurdu və hər il onlardan biri əlifba sırası ilə sədrlik edirdi.

Его члены считали себя равными по положению, теперь все они, ежегодно сменяя друг друга в алфавитном порядке, служили его председателями.