Marketinq və sərmaye

idarə olunması, birbaşa marketinq sistemi, satışların

Marketinq

1 . Marketinqin predmeti, məzmunu, prinsipləri, iqtisadi əhəmiyyəti, əsas funksiyalari və inkişaf mərhələləri
2 . Marketinq mühiti, marketinqin idarə edilməsi prosesi, marketinqin planlaşdırılması və marketinq kompleksinin inkişaf etdirilməsi
3 . İstehlakçı və biznes strukturlarının bazarı, marketinqin idarə olunmasında istehlakçı davranışlarının rolu, bazarın seqmentləşdirilməsi, hədəf marketinqi, mövqələşdirmə strategiyası
4 . Bazarın analizi, tələbin ölçülməsi və proqnozlaşdırılması
5 . Marketinqdə əmtəə xidmət siyasəti, məhsulun planlaşdırılması, qablaşdırması və marka strategiyası
6 . Marketinqdə məhsulların qiymətləndirilməsi qərarları və qiymət strategiyası
7 . Marketinq kanalları, topdan ticarət, pərakəndə ticarət və marketinq kanallarının idarə olunması
8 . Marketinq kommunikasiya sistemi: reklam fəaliyyətinin təşkili və idarə olunması, birbaşa marketinq sistemi, satışların stimullaşdırılması və idarə oluması və ictimaiyyətlə əlaqələr
9 . Marketinqdə yeni tendensiyalar, internetdə marketinq və elektron ticarət

1. Marketinqin predmeti, məzmunu, prinsipləri, iqtisadi

əhəmiyyəti, əsas funksiyaları və inkişaf mərhələləri.

Marketinq fəaliyyəti turizmdə turizm məhsulunu istehsalçıdan istehlakçıya çatdırmaqla məşğuldur. Bəs bu iki anlayış nə ilə fərqlənir? Onların fərqi ondadır ki, marketinq daha geniş anlamda olan bir anlayışdır. Turizm bazarı geniş və ucsuz-bucaqsız olduğu üçün ondan “baş çıxarmaq” və səmərəli fəaliyyət göstərməkdən ötrü informasiya lazımdır. Marketinqlə informasiya bir-birilə sıx əlaqəlidir. Beləliklə, marketinq informasiyası maliyyə sərvətləri kimi, təcrübəli personal kimi və bəlkə də, ondan da çox turizm məhsulunu satmaqdan ötrü lazımdır. Turizmi əhatə edən mühit və hadisələr çox dəyişkəndirlər. Belə şəraitdə turist məhsulunu hərəkətə gətirmək dəqiq informasiyanın olmasını tələb edir.

Turist bazarının dəyişməyən və dəyişən məlumatları olur. Məsələn, bazarda marketinqin mühiti uzun müddət sabit qalır. Dəyişən məlumatlara bazarda turizm məhsulunun miqdarı, keyfiyyəti aid ola bilər. Birinci dərəcəli, yəni ilk məlumatlar sorğu, şəxsi müşahidə, testlər aparmaq nəticəsində toplanır. İkinci dərəcəli məlumatlar mühasibat və statistik hesabatlardan götürülmüş məlumatlardır. Onlar firmanın vəziyyəti, bazardakı situasiyanı daha dərindən öyrənməyə imkan verirlər. Marketinqdə toplanan məlumatlar və onların istifadə olunması üçün aşağıdakı tələblər uyğun gəlməlidirlər: aktual olmalı, relevantlı, hadisələri tamam əks etdirməli, məqsədə uyğunluq və tarazlaşdırılmış məlumatlar olmalıdır.

Turizm sahəsində marketinq məqsədə çatmaq üçün təhlükəsiz yolları axtarır. Bununla, marketinq yaradıcı prosesdir, onun bütün elementlərini qabaqcadan müəyyən etmək olmur.

“Marketinq” sözü özü-özlüyündə daha geniş məna daşıyır və iqtisadi anlayış kimi daha çox sahəlidir. Hər şeydən əvvəl “marketinq” – iqtisadi bir prosesdir. Bu prosesi aydın təsəvvür etmək üçün “marketinq” sözünün mənasını hərtərəfli izah etməyə ehtiyac duyulur. “Marketinq” iqtisadi proses kimi istehsal olunan məhsulu istehsalçıdan alıcıya istiqamətləndirən fəaliyyətdir. Bu baxımdan “marketinq” istehsalçı ilə istehlakçı arasında təmas yaradır, bununla da, xidmətlərin və malların satışını asanlaşdırır və əks əlaqə yaradır, bu isə alıcılara lazım olan malların istehsalına kömək edir.

Marketinq fərdlərin və insan qruplarının digərləri ilə dəyər yaradılması və bazarda mübadilə edilməsi yolu ilə öz ehtiyac və tələbatlarını ödəməsi üçün sosial və idarəetmə prosesidir. Marketinq – məhsul, xidmət, ideya və digər varlıqları əhatə edən, hədəf seçilmiş qrup ilə arzu olunan mübadilə əlaqələri yaratmaq və onu möhkəmləndirmək üçün görülən tədbirlərdən ibarətdir. Marketinq – yeni müştərilər cəlb etmək və sövdələşmələr yaratmaqdan əlavə, əsas məqsəd olaraq, müştərini qoruyub saxlamaq və şirkət ilə birlikdə öz bizneslərini inkişaf etdirməkdir. Marketinq mütəxəssisləri müntəzəm olaraq yüksək dəyərlər çatdırmaq yolu ilə güclü iqtisadi və sosial əlaqələr yaratmaq istəyir.

Turizm öz spesifik xüsusiyyətlərinə görə xidmətlərin və malların satılmasında fərqlənir. Adi malların istehsalında marketinq anlayışı konkret xarakter və məzmun daşıyır. Turizmdə marketinq turist xidmətlərinin və mallarının istehsalı və satışı ilə nəticələnir. Turist məhsulu turistə göstərilən və qiyməti turist tərəfindən ödənilən müxtəlif xidmət növləridir. Bura mehmanxana, nəqliyyat, transfer, ekskursiya, əyləncə, qidalaanma və s. xidmət növləri aiddir.

Turist məhsuluna iki cür yanaşmaq olar:

a) dar çərçivədə; məsələn, mehmanxana və ya ayrıca nəqliyyat xidməti;

b) geniş çərçivədə; bu çərçivə də turist məhsuluna kompleks şəklində yanaşılır. Xidmətlərin turistə kompleks şəklində göstərilməsində tur deyilir. Turist məhsuluna bu cür yanaşmada bütün xidmətlər bir “paketə ” toplanır və turist paketdə cəmlənən xidmətlərin hamısının haqqını bir dəfəyə turist səfərinin qiyməti kimi ödəyir. Turist məhsulunu başqa mallardan ayıran özünə məxsus xüsusiyyətləri var:

Turizm məhsuluna kompleks şəklində daxil olan komponentlər və onları istehsal edən müəssisələr bir-birilə mürəkkəb əlaqələrlə bağlıdır. Turist məhsulu alınan gəlirə və məhsulun qiymətinə görə elastikdir. Turizmdən əldə olunan gəlir və məhsulun qiyməti siyasi və sosial vəziyyətdən asılıdır.

Məhsulu alan turist, turist məhsulundan istifadə etməyincə onu görmür, ona görə də onu qiymətləndirə bilmir. O turist məhsulu ilə ancaq səfər zamanı tanış olmaq imkanı olur və səyahət bitdikdən sonra ona qiymət verə bilir. Turizmin xüsusiyyəti belədir ki, eyni turist mərkəzi, eyni turist səyahətinə müxtəlif səviyyələrdə (fəsillərdən asılı olaraq, qrupda olan başqa turistlərin xarakterindən, personalın əhval – ruhiyyəsindən və başqa müxtəlif faktorlardan asılı olaraq) xidmət göstərir.

Turizm məhsulu geniş mənada müxtəlif müəssisələrin gərgin əməyi ilə yaranır. Hər təşkilatın öz iş üslubu, öz xüsusiyyətləri və öz maraqları olur. Cüzi miqdarda nöqsan və ya səhv buraxılarsa, yüksək səviyyədə xidmət təşkil etmək mümkün olmur. Ona görə ki, turistlərə göstərilən xidmət belə xırda elementlərdən asılıdır. Turist xidmətlərinin keyfiyyətinə yerli əhali, qrupun tərkibi təsir göstərir.

2. Marketinq mühiti, marketinqin idarə edilməsi prosesi,

marketinqin planlaşdırılması və marketinq kompleksinin

inkişaf etdirilməsi.
Marketinqin yaranmasına və inkişafına səbəb turizmdə iqtisadi və rəqabət mühitinin yaranması və turizm məhsuluna olan tələbatın dəyişkənliyidir. Tələbatın dəyişkənliyi marketinqin inkişafına təsir göstərən daha güclü faktordur. Turizm məhsuluna olan tələbatın dəyişkənliyi bir çox amillərdən asılıdır ki, bu da potensial turistin davranışında özünü göstərir. Bununla əlaqədar, turist səfərlərinin motivlərində aktiv istirahət etməyə və səfərlərdən həzz almağa üstünlük verilir. Turist səfərlərində xüsusi maraq doğuran turizm növləri xüsusi yer tutur. Turist səfərlərinin təkrar olunması və müddəti də dəyişir. Məzuniyyətlər bir neçə hissəyə parçalanır. Şənbə – bazar günləri istirahət etməyə və qısa səfərlərə çıxmaqdan istifadə olunur. Aylıq məzuniyyət qısa müddətli turist səfərlərinin təşkilinə sərf olunur. Qısa müddətli turist səfəri yaxşı təşkil olunmuş, intensiv və çoxlu da xərc tələb edir.

Müasir turist səfərlərində ölkədən xaricə getmə tələbləri, daxili turist səfərlərinə nisbətən üstünlük təşkil edir. Bu hal xüsusən Azərbaycana aiddir. Vətəndaşlarımız xaricdə çox da baha olmayan qiymətə keyfiyyətli turist xidmətlərindən istifadə edə bilirlər. Daxildə isə belə şərait hələ ki, yaranmamışdır. Qiymətlə məhsulun keyfiyyəti arasında böyük uyğunsuzluq var. Ona görə də, hələ ki, valyuta ölkədən xaricə gedən turistlərlə çıxırlar. Müasir zamanda ekzotikalı ölkələrə (Çinə, Yaponiyaya, Taylanda, İndoneziyaya və s.) səfərlərin sayı artmaqdadır.Beləliklə, turist xidmətlərində baş verən struktur dəyişmələr, rəqabətin formalarının və turistlərin davranışlarının dəyişilməsi turist müəssisələrini marketinq sahəsində yeni tədbirlər axtarıb tapmağa məcbur edir. Bu funksiyalar arasında müştərilərlə təmasda olmaq ön plana keçir. Müştərilərlə uzun müddətli münasibətlərin qurulması marketinqə sərf olunan xərclərdən az olsa da daha effektli olur.

Marketinqin idarə edilməsi onu təşkil edən bütün elementlər (istehsalın planlaşdırılması, qiymətin əmələ gəlməsi, bölgü kanalı, reklam fəaliyyəti, satışın həvəsləndirilməsi, nəqletdirmə və s.) üzrə həyata keçirilir.

Marketinqin idarə edilməsi prosesi : a) bazar imkanlarının təhlilindən; b) məqsədli bazarların seçilməsindən; c)marketinq kompleksinin işlənib hazırlanmasıdan; d) marketinq tədbirlərinin həyata keçirilməsindən ibarət olan prosesdir.

Turizm xidməti elə bir qarşılıqlı sahədir ki, orada təklifin keyfiyyəti xidmətin keyfiyyətindən fərqlənməməlidir, yəni ayrılmazdır. Müştəriyə satıcı qismində firmanın bütün işçiləri iştirak edirlər. Onlar faktiki olaraq təklif olunan turist məhsulunun bir hissəsidirlər. Ona görə də, marketinq bütün personalın fəlsəfəsinin ayrılmaz hissəsidir və marketinq funksiyasını onların hamısı aparmalıdır. Bu cür şəraitin yaranması marketinqə yeni baxışlarla yanaşmağı tələb edir. Bu cür yanaşmanın nəzəri əsasları marketinq münasibətlərinin konsepsiyasıdır.

Marketinq münasibətləri satıcının müştəri ilə hər bir görüşünü şəxsi (səmimi) görüş kimi qiymətləndirməyi təklif edir. Alıcılarla qurulmuş səmimi münasibətlər qiymətli resurs kimi qəbul olunmalıdır, bu cür münasibətlər firmanın sərvəti hesab olunur. Səmini münasibətləri yaradan insanlardır, ona görə də, məhsulun irəliləməsində (satılmasında) əldə olunan nailiyyətlərin səbəbi məhsulun özündən qabaq müştəri ilə səmimi münasibətləri yaratmağı bacaran satıcının intellektindən, bacarığından, personalın xüsusi keyfiyətlərindən asılıdır.

Passiv münasibətlər – menecer məhsulu satır və deyir ki, bir problem yaranarsa, mənə müraciət edin;

Məsuliyyətli münasibətlər – məhsulu satdıqdan bir az sonra menecer alıcının məhsulun keyfiyyəti haqqında fikrini öyrənir;

Aktiv münasibətlər – müştəri ilə daim əlaqə saxlayır, bayramları təbrik edir, yeni turist mövsümünə hazırlanmış məhsullar haqqında məlumatlar verir və s.;

Partnyorluq münasibətləri – müştərilərin rəğbətini qazanmaq və onları itirməmək məqsədi ilə onlarla müntəzəm olaraq əlaqələrin saxlanılması.

3. İstehlakçı və biznes strukturlarının bazarı, marketinqin idarə

Əldə etmə – məhsul və ya xidmətə ehtiyac, tələb olduqda, məhsulu, xidməti ilk gördükdə, onun haqqında informasiya olduqda və s. hallarda yarana bilir. İstehlakçı davranışı ilə bağlı analitiklər bu baxımdan müştərinin hər hansı məhsulu necə əldə etməsini araşdırırlar. Bu araşdırma aşağıdakı suallar istiqamətində aparılır: İstehlakçılar xüsusi maqazinləri, ticarət şəbəkələrinimi ziyarət edir, yoxsa internetdən istifadə edir? Onlar məhsulu özləri üçün və hədiyyə kimi alanda nələrə üstünlük verirlər? Aldıqları məhsulu özlərimi daşıyır, yoxsa çatdırılma xidmətindən istifadə edirlər? Məhsul haqqında informasiyanı haradan alırlar və məhsul növünün seçilməsinə ticarət markası necə təsir edir və s.

İstifadə – Bu özündə əsasən istehlakçının məhsulu və xidməti necə, harada və hansı şəraitdə istifadə etməsini göstərir. Burada isə əsas öyrəniləsi məsələlər aşağıdakılardır: İstehlakçı məhsulu evdə, yoxsa işdə istifadə edir? O birbaşa təyinat üzrə və instruksiyaya görə istifadə olunur, yoxsa istehlakçılar məhsuldan istifadənin unikal yolunu tapıblar? İstehlakçı məhsuldan istifadə zamanı xüsusi zövq alır, yoxsa bu sırf funksional xarakter daşıyır?

Azad olma – özündə alıcının məhsul və qablaşdırmadan necə can qurtrmasını əks etdirir. Burada isə analitiklər əsasən aşağıdakı suallara cavab tapmağa çalışırlar: İstehlakçı hansı halda məhsul və ya xidmətdən imtina edir? İstehlakçı istifadə etdiyi məhsulu yenidən başqasına satdıqda bunu hansı üsullarla edir? ( internet, şəxsi tanışlıq, evdə və ya xüsusi hərraclarda və s.)

İstehlakçılar tərəfindən qərarların qəbulu zamanı onun davranışını təşkil edən hərəkətlərdir ki, onu da müxtəlif qruplara ayıra bilərik:

Məqsədli – rasional hərəkət – qarşıya qoyulan məqsəd baxımından həm instrumental, həm dəyər oriyentasiyalı, həm oyun, hətta affektiv ola bilər. Belə davranış xərc və nəticənin nisbətinin ciddi şəkildə hesablanmasına, tələbatın ödənilməsinin daha rasional yolunun seçilməsinə əsaslanır.
Ənənəvi hərəkət – uzunmüddətli vərdişə əsaslanır. Gündəlik, adəti davranışa malik adamların çoxunun hərəkətləri bu tipə yaxındır.
İrrasional hərəkət – düşünülməmiş hərəkətlər məcmusu sayıla bilər. İrrasional hərəkət nəzarətdən kənarda baş verir. Belə halda tələbatın ödənilməsinin rasional yolunun seçilməsi, xərc və nəticənin tutuşdurulmasından söhbət gedə bilməz. Bu hərəkətin təkanvericisi qorxu, qəzəb, nifrət və s. ola bilər. Buna ən yaxşı nümunə bazada və ya birjada baş verən panikadır.

a) istehsal bazarının seqmentləşdirilməsi – bazar seqmentləşdirilməsinin vahid bir yolu yoxdur. Marketoloq bazarının strukturunu nəzərdən keçirçək üçün ən yaxşı yolu tapmalı və müxtəlifseqmentasiya meyarlarını tək və kompleks şəkildə sınaqdan keçirməlidir. b) Biznes bazarlarının seqmentləşdirilməsi – istehlakçı və biznes üzrə marketoloqlar öz bazarlarını seqmentləşdirmək üçün eyni meyarlardan istifadə edirlər. Biznes alıcılar coğrafi, demokrafik və ya axtarılan fayda, istifadəçi statusu, istifadə səviyyəsi və sadiqlik statusu əsasında seqmentləşdirilir. Bundan əlavə, biznes marketoloqları istehlakçılrın əməli xüsusiyyətləri, alışa yanaşması, situasiya faktorları və fərdi xüsusiyyətlər kimi meyarlardan da istifadə edirlər. c) Beynəlxalq bazarların seqmentləşdirilməsi – çox az şirkətlərin dünya ölkələrinin hamısında, ya da heç olmazsa əksəriyyətində fəaliyyət göstərmək üçün kifayət qədər resursları və istəkləri var. Çox saylı ölkələrdə iş görmək və eyni işi görmək elə çox saylı problemlər də yaradır. Bir – birinə yaxın yerləşən ölkələr belə, öz iqtisadi, mədəni və siyasi strukturuna görə bir-birlərindən fərqlənə bilər. Beynəlxalq firmalar müxtəlif alıcılıq ehtiyacları və davranışlarına görə dünya bazarınıda seqmentərdə qruplaşdırırlar.

Şirkət bazarın hansı seqmentinə daxil olacağı qərarına gəldikdən sonra o, seqmentlərdə hansı mövqeləri tutmaq istədiyini təyin etməlidir. Məhsulun mövqeyi dedikdə – onun istehlakçıların təfəkküründə rəqib məhsullarla müqayisədə tutduğu mövqe nəzərdə tutulur. Marketoloqlar öz məhsulları üçün təkrarsız bazar mövqeləri işləyib hazırlamaq istəyirlər. Əgər məhsul bazardakı məhsulların oxşarıdırsa, istehlakçıların onu almağa heç bir marağı olmayacaqdır.

Bazarın mövqeləşdirilməsi hədəf seçilmiş istehlakçıların şüurlarında rəqib məhsullarla müqayisədə onun haqqında daha aydın, fərqli və arzuolunan fikrin yaranması üçün işlərin təşkil edilməsi deməkdir. Beləliklə, marketoloqlar məhsullarını rəqib brendlərdən fərqləndirən mövqelərini seçir və öz hədəf bazarlarında onlara ən yüksək strateji üstünlük verirlər. Misal üçün, “Saturn” “fərqli” maşın istehsal edən “fərqli” bir şirkətdir. Əgər “Lexus” “kamilliyin təcəssümüdür”sə, onda “Mercedes”ə xitabən, “mükəmməl dünyada hamı Mercedes sürməlidir”. Bu cür aldadıcı, bəzən isə çaşdırıcı sadə bəyanatlar məhsulun marketinq strategiyasının məğzini formalaşdırır.

4.Bazarın analizi, tələbin ölçülməsi və proqnozlaşdırma .

Müəssisənin təsərrüfat fəaliyyətinin normal getməsini təmin etmək məqsədilə, bazarın işləməsi və fəaliyyət göstərməsinin real vəziyyəti hərtərəfli tədqiq edilir və alınmış nəticələrdən müəssisədə istifadə edilir. Bazarın kompleks tədqiqi ətraflı və dolğun məlumatların alınmasına imkan verir. Bu da yeni məhsul növlərinin işlənib hazırlanması ilə əlaqədar olaraq, kommersiya riskini azaldır, istehsalın konkret istehlakçılara yönəldilməsini təmin edir. Onun əsas elementləri aşağıdakılardır:

Əmtəənin istehlak dəyəri və keyfiyyətinin, eləcə də onun bazarın tələblərinə uyğunluğunun, əmtəənin rəqabət qabiliyyətinin və s. öyrənilməsi; bazarın tutumunun və xarakteristikasının təhlili, konkret əmtəə növü üzrə bazarın ölçülərinin və onun reallaşdırılması imkanlarının, bazarın məkan-zaman və əmtəə nöqteyi nəzərindən vəziyyətinin müəyyən edilməsi; əmtəə satışının əsas forma və metodlarının öyrənilməsi, satış norması və bölgü kanallarının müəyyən edilməsi, əmtəənin gətirilməsi üzrə olan xərclərin və anbar sahələrinin yerləşdirilməsinin qiymətləndirilməsi, reklamın öyrənilməsi və s.

Bazarın analizi – marketinq tədqiqinin elementi olmaqla, kommersiya qərarlarının qəbul edilməsinə mane olan qeyri-müəyyənliklərin azaldılmasına şərait yaradılmasıdır. Bazarın analizinə bunlar daxildir: bazarın ölçülərinin və xarakterinin müəyyən edilməsi (bazarın real və potensial tutumunun hesablanması, bazarın inkişafına təsir edən amillərin təhlili, əmtəə və regional bazarın özünəməxsus xüsusiyyətlərinin təhlilinin nəzərə alınması, bazarın təmin olunma səviyyəsinin müəyyən edilməsi və s.); bazarın seqmentləşdirilməsinə və onun əsas xarakteristikasına (yaş, cins, gəlir, sənət-peşə, sosial vəziyyət, yaşayış yeri və s.) görə istehlakçıların növlərinin müəyyən edilməsi; həmin bazara xidmət göstərən ticarət-satış (malötürücü) şəbəkəsi gücünün (pərakəndə və topdansatış ticarət müəssisələrinin sayının, ticarət, anbar və köməkçi binalarla təmin edilmə dərəcəsinin və s.) tədqiqi; bazarın inkişafına xarici amillərin təsirinin təhlili və s..

5. Marketinqdə əmtəə (mal)/ xidmət siyasəti, məhsulun

planlaşdırılması və marka strategiyaları.
Hər hansı bir məhsulun istehsalına başlamaq qərarına gələn şirkət bazarda müəyyən tədqiqat işləri aparmalıdır. Sonra isə yüksək gəlir əldə etmək üçün dəqiq və uzaqgörən menecment və marketinq qərarları qəbul olunmalı, keyfiyyətli məhsul istehsal olunmalı, hazırlanmış məhsul istehlakçılara sərfəli qiymətlə satılmalı və satışdan sonra servis xidməti təşkil olunmalıdır.

Marketoloqlar təkbaşına müştərilər üçün yüksək dəyəri yarada bilməzlər. Onların aparıcı rol oynamağına baxmayaraq, marketinq müştərinin cəlb edilməsində, saxlanılmasında və sayının artırılmasında ancaq tərəfdaş qismində çıxış edə bilər. Müştəri münasibətlərinin idarəedilməsinə əlavə olaraq, marketoloqlar tərəfdaş münasibətləri menecmentini də tətbiq etməlidirlər. Onlar şirkətin başqa şöbələrindən olan tərəfdaşları ilə sıx işləməlidirlər ki, müştərisinə xidmət edən səmərəli dəyər zəncirini yarada bilsinlər. Bundan başqa, yüksək rəqabət qabiliyyətinə malik dəyər şəbəkəsini yaratmaq üçün marketinq sistemində olan digər şirkətlərlə də onların əməkdaşlıq etməsi lazımdır.

Nişanlama və qabın üzərinə yazılan və ya içinə qoyulan məhsul haqqında çap olunmuş informasiya qablaşdırmanın ayrılmaz hissəsidir. Qablaşdırma qədimdən meydana çıxmışdır. Uzun əsrlər boyu qablaşdırma məhsulların saxlanması, mühafizəsi və daşınması üçün lazım olmuşdur. Son zamanlar qablaşdırma marketinqin ən təsirli vasitələrindən birinə çevrilmişdir. Yaxşı layihələndirilmiş qab istehlakçı üçün əlavə rahatlıq, istehsalçı üçün isə məhsul satışının stimullaşdırılmasının əlavə vasitəsinə çevrilə bilər.

Yeni məhsul üçün səmərəli qabın işlənib hazırlanması çoxlu qərarların qəbulunu tələb edir. İlk növbədə qabın konsepsiyasını işləyib hazırlamaq lazımdır. Qabın konsepsiyası qabın prinsipcə necə olacağının və onun konkret məhsul üçün oynayacağı rolun müəyyənləşdirilməsidir. Sonra qabın konstruksiyasını təşkil edən başqa hissələr: onun ölçüsü, forması, materialı, rəngi, mətn tərtibatı, marka nişanının olub-olmaması haqqında qərar qəbul etmək lazımdır. Müəyyən etmək lazımdır ki, mətn nə qədər olacaq – çox, ya az, nədən istifadə olunacaq – plastikdən, şüşədən və ya laminləşdirilmiş materiallardan və s. Qabın ölçüsü onun hazırlanması üçün materiallar, rəngi və s. barəsində mülahizələr yürütməyə imkan verir. Qabın tərkib hissələri həm qiymətqoyma siyasəti, həm reklam, həm də marketinqin başqa elementləri ilə uzlaşdırılmalıdır. Qabın konstruksiyası hazırlandıqdan sonra onu bir sıra sınaqlardan çıxarmaq lazımdır. Texniki sınaqlar qabın normal istismar şəraitinə cavab verdiyini təsdiq etməli, xarici görünüşün sınağı mətnin oxunduğunu və rənglərin bir-birinə yaraşdığını aşkar etməli, diler sınaqları qabın dilerlərin xoşuna gələcəyini, yükün emalı zamanı rahat hesab edəcəklərini müəyyənləşdirməli və nəhayət, istehlakçılar üzərində sınaqlar onların yeni məhsulu necə qəbul edəcəklərini göstərməlidir. Bütün bu ehtiyat tədbirlərinə baxmayaraq qabların konstruksiyasında vaxtaşırı olaraq bu və ya digər ciddi çatışmamazlıqlar aşkar olunur. Etiket məhsulu müəyyən dərəcədə təsvir edə də bilər, məsələn, onu kimin, harada və nə vaxt hazırlamasını, bükülünün tərkibini, ondan istifadə qaydası və onunla işləyərkən təhlükəsizlik texnikasını. Nəhayət, etiket öz cazibədar qrafik tərtibatı ilə məhsulu təbliğ edə bilər.

Marka – hər hansı bir satıcının və ya satıcılar qrupunun, mallarını yaxud xidmətlərini eyniləşdirmək, bunları rəqiblərin malları və xidmətlərindən fərqləndirmək təyinatı olan ad, termin, nişan, rəmz, rəsm və ya onların birləşməsidir.

Emblem (Marka nişanı) – markanın tanınılan, lakin tələffüz oluna bilinməyən hissəsidir. Məsələn, rəmz, rəsm, fərqləndirici rəng və ya özünəməxsus şrift tərtibatı.

Əmtəə nişanı – hüquqi müdafiəsi təmin olunmuş marka və ya onun hissəsidir. Əmtəə nişanı satıcının marka adından, yaxud marka nişanından (emblemindən) müstəsna istifadə hüququnu müdafiə edir.

Qəbul olunmalı birinci qərar – firmanın öz əmtəəsinə marka adı verib – verməyəcəyi haqqında olmalıdır. Markalı əmtəəni işləyib hazırlayarkən istehsalçı məqsədli bazarda markanın mövqeyinin mühafizəsini təmin edə biləcək keyfiyyət səviyyəsi və digər fərqləndirici xüsusiyyətlər haqqında qərar qəbul etməlidir. Satıcının sərancamındakı mövqe müəyyənləşdirən əsas alətlərdən biri onun əmtəəsinin keyfiyyətidir. Keyfiyyət – markalı əmtəənin öz funksiyalarını yerinə yetirə bilməsinin hesablanmış qabiliyyətidir. Keyfiyyət anlayışına əmtəənin uzunömürlülüyü, onun etibarlılığı, dəqiqliyi, istismarının, təmirinin sadəliyi və başqa qiymətli xassələri daxildir. Bu xassələrdən bəziləri obyektiv şəkildə ölçülə bilmir. Lakin marketinq nöqteyi-nəzərindən keyfiyyəti alıcı təsəvvürlərinə müvafiq gələn məfhumlarla ölçmək lazımdır.Marka adı təsadüfi olmamalıdır. O, əmtəə haqqında təsəvvürlərin möhkəmlənməsinə xidmət etməlidir.

Markanın hüdudlarının genişləndirilməsi strategiyası əmtəənin modifikasiyasını və ya yeni əmtəələri bazara çıxararkən, uğur qazanmış marka adından istifadə olunmasına göstərilən hər hansı bir cəhddir. Markanın hüdudlarının genişləndirilməsi istehsalçıya yeni marka adlarının təbliğinə çəkilən böyük xərclərə qənaət etməkdə köməklik göstərir və yeni əmtəənin markasının bir andaca tanınmasını təmin edir. Digər tərəfdən isə, əgər yeni əmtəə istehlakçıların xoşuna gəlməzsə, həmin marka altında təklif edilən bütün başqa mallara onların münasibətini pisləşdirə bilər.

Çoxmarkalı yanaşma satıcının bir əmtəə kateqoriyası üçün iki və daha çox markadan istifadə etməsidir. Çoxmarkalı yanaşma strategiyasından istifadə bir neçə səbəblərlə izah olunur. Birincisi, istehsalçının öz mallarını nümayiş etdirmək üçün mağazalarda daha çox ticarət sahəsi almaq imkanı olur. İkincisi, ancaq bir markaya sadiq qalıb, başqalarını sınaqdan keçirməkdən imtina edən alıcılar o qədər də çox deyil, heç bir marka bağlılığı olmayan “səyyahı” ələ almağın yeganə üsulu – seçmək üçün ona bir neçə marka təklif etməkdir. Üçüncüsü, yeni markalı əmtəələrin yaradılması istehsalçı təşkilatın işçilərinin təşəbbüsünü stimullaşdırır və işinin faydalılığını artırır. Dördüncüsü, çoxmarkalı yanaşma diqqəti əmtəənin verdiyi müxtəlif faydalarda və cazibədar xüsusiyyətlərdə cəmləşdirməyə imkan verir. Bunun nəticəsində isə hər bir marka özünə ayrı-ayrı istehlakçı qruplarını cəlb edə bilər.

6. Marketinqdə məhsulların qiymətləndirilməsi

qərarları və qiymət strategiyaları.
Qiymətə hər hansı konkret və müəyən bir məhsula (xidmətə) görə tutulan məbləğ; nəticəyə görə mükafatlandırma kimi də baxılır. Bazarda qiymətə hərə bir prizmadan baxır. Başqa sözlə, qiymətə yanaşmada müxtəlif baxışlar mövcuddur. Bunun 2 əsas forması:1.Satıcının(istehsalçının) mövqeyindən qiymətə yanaşma; 2.Alıcının baxımından qiymətə yanaşma

İstehsalçı çalışacaq ki, öz məhsulunu bazarda mümkün qədər yüksək qiymətə satsın və bununla da mənfəətini maksimallaşdırsın. Alıcı isə bunun əksinə olaraq, daha ucuz məhsul əldə etməkdə maraqlıdır.

Bir çox şirkətlər əsas qiymətqoyma üsullarından istifadə edirlər. Bu zaman qərara alınan qiymətqoyma rəqabət qabiliyyəti yaradır. Şirkət vahid bir qiymət təyin etmir, qiymətqoyma strukturunu yaradır. Bu zaman məhsulların da qiymətlərini müəyyənləşdirir. Qiymətqoyma strukturu məhsul həyat dövrlərini keçərkən dəyişir. Şirkətlər tərəfindən məhsullara qoyulmuş qiymət onların xərclərində və tələbdə baş verən dəyişikliklərdən, həmçinin də alıcıların və şəraitin müxtəlifliyindən asılıdır. Rəqabət mühitində dəyişikliklər baş verdikdə şirkət müəyyən edir ki, qiymətlərinə dəyişiklikləri və onlara reaksiyanı nə vaxt verəcəkdir. Menecment üçün mövcud olan dinamik qiymətqoyma strategiyaları aşaöıdakılardır. Həyat dövrünün ilkin mərhələsində olan məhsullar üçün yeni məhsula qiymətqoyma strategiyaları; məhsul çeşidi daxilində məhsul kompleksinə qiymətqoyma strategiyaları; müştəriləri və şəraiti nəzərə alan qiymətin uyğunlaşdırılması strategiyaları və qiymətin dəyişməsinə təkan verən və cavab verən strategiyalar aiddir.Şirkətin təyin etdiyi qiymətlər bəzən çox aşağı olduğu üçün gəlirlər də az olur və ya çox yüksək olduğu üçün tələbi ödəyə bilmir. Maya dəyəri məhsulun qiymətinin bazasını təşkil edirsə, istehlakçının qiymət və dəyər qavraması qiymətin yuxarı hüdudunu müəyyənləşdirir. Yaxşı qiymət təyin etmək üçün şirkət rəqibin qiymətini və digər xarici və daxili faktorları nəzərə almalıdır.

Şirkətlər qiymətləri seçərkən məhsul xərcləri; rəqiblərin qiymətləri və digər xarici və daxili amillər; istehlakçının dəyər qavraması kimi üç faktordan birini və ya bir neçəsini nəzərə alan əsas qiymətqoyma üsullarından istifadə edirlər.Adətən qiymətqoyma strategiyaları məhsulun həyat dövrü başa çatdığı zaman dəyişir. Xüsusilə, bazara çıxma mərhələsi bir çox tələblər irəli sürür. Şirkət yeni məhsulun istehsalına başlayanda ilk növbədə məhsula qiymətin təyin edilməsi problemi ilə qarşılaşır. Onlar bu zaman qiymətin təyin edilməsinin 2 strategiyasından birini seçə bilərlər: bazarın qaymağını götürmək və bazara nüfuz etmək strategiyaları.

Gəlirli ancaq, kiçik bazar seqmentlərindən qaymağını götürmək üçün yüksək ilkin qiymətləri təyin etmək əvəzinə, bəzi şirkətlər bazara nüfuz etmək üçün aşağı qiymətlər təyin edir. Bu strategiya çoxlu sayda alıcıların və iri bazar payının cəlb olunması üçün yeni məhsula aşağı qiymət təyin olunması ilə tətbiq edilir. Bazara tez və yaxşı nüfuz etmək üçün onlar yeni qiymətləri aşağı səviyyədə müəyyən edirlər, nəticədə isə bu, tez bir zamanda çoxlu alıcıların diqqətini cəlb edir və bazar payı əldə edilir. Yüksək satış həcmləri xərclərin ödənilməsinə imkan yaradır. Misal üçün: “Wal-Mart” və digər endirimli pərakəndə satıcılar bu strategiyadan istifadə edirlər. Fərdi kompüterlər bazarına daxil olmaq məqsədi ilə “Dell” bazara nüfuzetmə qiymətlərindən istifadə edərək yüksək keyfiyyətli kompüterlərini aşağı xərclərlə bir başa satış kanalları vasitəsilə ilə satmışdır. “Apple”, “IBM” və pərakəndə dükanlar vasitəsilə satan digər rəqiblər öz qiymətlərini “Dell”-ə uyğunlaşdıra bilmədikləri üçün, onun satış həcmləri çox artmışdır.

Aşağı qiymət strategiyasından istifadə edərkən bir neçə şərt ödənilməlidir. Birincisi, bazar qiymət artımına hazır olmalıdır ki, aşağı qiymət bazarın istehlakını artırsın. İkincisi, satış həcmi artdığı zaman, istehsal və paylama xərcləri azalmalıdır. Nəhayət, aşağı qiymət rəqibləri məsafədə saxlamalıdır və nüfuzetmə qiymətini qoyan şirkət öz aşağı qiymətinin pozisiyasını müəyyən etməlidir. Əks halda mənfəət müvəqqəti olacaqdır. Misal üçün, “IBM” və digər rəqiblər öz birbaşa paylanma kanallarını müəyyən etdikdə, “Dell” çətinliklərlə üzləşdi. Qabaqcadan istehsal xərclərinin aşağı səviyyədə saxlanılması və endirimlərin tətbiq edilməsi vasitəsilə “Dell” qiymət üstünlüyünü saxladı və iqtisadiyyatda bir nömrəli fərdi kompüter istehsalçısı adını qazandı.

7. Marketinq kanalları, topdan ticarət, pərakəndə

ticarət və marketinq (bölgü) kanallarının idarə olunması.
Bəzi satıcılar öz məhsulunu bir neçə istifadəçinin əlindən keçirdərək satışa çıxarır. Bu satıcıların az qismi öz mallarını son istifadəçiyə bir başa satır. Məhsul istehsalıçıları yəni şirkətlər marketinq kanalları yaratmağa çalışırlar. Marketinq kanalları – istehlakçılar və ya biznes istifadəçiləri tərəfindən istifadə və istehlak oluna bilən xidmətlər və məhsullar istehsal prosesinə cəlb olunan qarşılıqlı əlaqəli təşkilatların şəbəkəsini yaratmağa çalışırlar. İstehsalçıların çoxunun birbaşa marketinqi yerinə yetirmək üçün maliyyə vəsaiti çatmır. Məsələn, “General Motors” öz avtomobillərini 18 mindən artıq müstəqil dilerin köməyi ilə satır. Hətta belə bir korporasiya üçün bütün bu diler müəssisələrini satın almaq çətin olardı. Lakin istehsalçıların öz bölgü kanallarını yaratmaq imkanı olduqda belə, kapital qoyuluşlarını öz əsas biznesinə yönəltmək əksər hallarda daha çox gəlir verə bilər. Əgər istehsal 20%, pərakəndə ticarət isə, hesablamalara görə 10% mənfəət norması təmin edirsə, firma pərakəndə satışla müstəqil məşğul olmaq istəməyəcəkdir.

Bölgü kanalının seçilməsi haqqında qərar rəhbərliyin qəbul edəcəyi ən mürəkkəb qərarlardan biridir. Firmanın seçdiyi kanallar marketinq sahəsində qəbul olunan bütün başqa qərarlara bilavasitə təsir göstərir. Qiymət siyasəti firmanın hansı dilerləri – iri və birinci dərəcəli yaxud orta və sıravi – seçməsindən asılıdır. Şəxsi ticarət heyəti haqqında qərarlar dilerlərlə aparılması zəruri olan kommersiya və təhsil işinin miqyasından asılıdır. Bundan başqa, firmanın bölgü kanalları barəsində qərarları başqa firmalar qarşısında uzun müddətli öhdəçiliklərin götürülməsini qəbul edir.

Topdan ticarətə təkrar satışa və ya biznes məqsədilə alınmış məhsul və xidmətlərin satışına cəlb olunan bütün fəaliyyətlər daxildir. Topdansatış fəaliyyəti ilə məşğul olan firmanı topdansatıcı adlandırırlar. Topdansatıcılar məhsulları adətən, təchizatçılardan alır və pərakəndə satıcılara, sənaye müştərilərinə və digər topdan satıcılara satır. Nəticədə, ölkənin bir çox böyük və ən əhəmiyyətli topdansatıcıları ən son müştəri üçün qeyri-müəyyən olur.

Topdan satıcıların üç əsas növü vardır: topdansatış tacirləri, brokerlər, agentlər və istehlakçıların satış filialları və ofisləri. Topdansatış tacirləri topdansatıcıların ayrıca böyük qruplarıdır və onlar bütün topdansatışın təxminən 50%-ni təşkil edirlər. Topdansatış tacirlərinin iki əsas növü var: tam xidmətli topdansatıcılar və məhdud xidmətli topdansatıcılar. Məhdud xidmətli topdansatıcılar paylama kanallarında müxtəlif ixtisaslaşmış xidmətlər icra edirlər.

Broker və agentlər topdansatış tacirlərindən iki cürə fərqlənirlər: Onlar mallara ad vermirlər və onlar az sayda xidmət təklif edirlər. Topdansatış tacirləri kimi onlar da əsasən müştərilərin növü və ya məhsul xətti üzrə ixtisaslaşırlar. Brokerlər satıcılar və alıcıları bir araya gətirir və danışıqlara kömək edirlər. Agentlər daimi şərtlərlə satıcıları və alıcıları təmsil edirlər. İstehlakçıların agentləri (onlara istehsalçıların nümayəndələri də deyirlər) agent topdansatıcıların daha geniş yayılmış növüdür. İstehlakçıların satış filialları və ofisləri isə məhsul və xidmətləri təklif etmək üçün olan xüsusi yerlərdir.

Pərakəndə satışa malların və xidmətlərin son istehlakçılara qeyri-kommersiya məqsədli şəxsi istifadəsi üçün birbaşa satışı ilə bağlı istənilən fəaliyyət aiddir. Bir çox qurumlar, istehsalçılar, topdan və pərakəndə satıcılar da pərakəndə satışla məşğul olurlar. Ancaq pərakəndə satış bir qayda olaraq, pərakəndə satış ilə məşğul olan pərakəndə satıcılar tərəfindən həyata keçirilir.

İxtisaslaşmış dükanlar: Bir məhsul xətti çərçivəsində dərin çeşid təklif edən pərakəndə satış dükanıdır. Buna misal kimi geyim, idman malları, mebel, gül və kitab satan dükanları göstərmək olar.

Univermaqlar: Geniş çeşidli məhsullar – geyim, ev üçün mebel və ev təsərrüfatı əşyaları təklif edən pərakəndə satış müəssisəsidir.

Supermarketlər: Geniş çeşidli ərzaq, məişət məhsulları və camaşırxana xidməti təklif edən iri, az xərc tələb edən, aşağı rentabelli, iri həcmli, özünə-xidmət sistemli mağaza.

Rahat dükanlar (gecə gec saatlara qədər işləyən dükanlar): Məhdud çeşidli lakin, yüksək satış dövriyyəsi olan və həftənin 7 günü gecə saatlarınadək işləyən, yaşayış yerlərində yerləşən kiçik dükanlar.

Endirimli dükanlar: Daha aşağı fərqlə və yüksək satış dövriyyəsi ilə münasib qiymətlərlə standart mallar satan pərakəndə satış müəssisəsidir.

Ucuz pərakəndəçilər: Adi topdansatış qiymətindən ucuz alan və pərakəndə qiymətindən aşağı satan pərakəndəçilər.

Universamlar: Adi supermarketdən daha iri olan mağaza. Burada gündəlik ərzaq və qeyri-ərzaq məhsulları ilə yanaşı kimyəvi təmizləmə, poçt, foto, avtomobil və ev heyvanları üçün xidmətlər təklif olunur, hesablaşma nəğd və ya köçürmə yolu ilə aparılır.

8. Marketinq kommunikasiya sistemi: reklam fəaliyyətinin təşkili və

idarə olunması, birbaşa marketinq sistemi, satışların

stimullaşdırılması və idarə olunması və ictimaiyyətlə əlaqələr.
Reklam sahəsində nəzərdə tutulmuş və sistemləşdirilmiş perspektiv fəaliyyət öz əksini reklam planlarında tapır. Adətən bu plan bir il müddətinə tərtib edilir. Bunun üçün ilk əvvəl, reklamın məqsədi formalaşdırılır. Onlar planın xarakteristikalarını qiymətləndirmək məqsədilə ümumi miqyasları müəyyən edir. Planlaşdırmanın yekunu, yəni son nəticəsi reklam proqramıdır.

Reklamın məqsədi dəqiq, aydın və arqumentləşdirilmiş qaydada müəyyən edildikdən sonra, onun hansı reklam vasitəsinin köməyi (elan, radio ilə müraciət, reklam məktubu) ilə verilməsinin daha yaxşı olmasının müəyyənləşdirilməsi zəruridir.

Müəssisənin ümumi strategiyası ilə bilavasitə bağlı olan reklam fəaliyyətini sistemləşdirmək üçün bazarla əlaqədar olan çox geniş əhatəli informasiyanın olması zəruridir. Bu informasiyalara aşağıdakıları aid etmək olar:bazarın bolluq səviyyəsi, məhsulun həyat dövrünün mərhələləri, rəqiblərin fəaliyyəti, məqsədli qrupların xarakteristikası, reklam daşıyıcılarının qiymətləri və s. Bu informasiyalar bazarın tədqiqinin gedişi zamanı əldə edilir. İnformasiya texnologiyasının inkişafı və tərəqqisi ilə əlaqədar olaraq, reklamın planlaşdırılmasında marketinqin cəmləşdirilmiş informasiya sistemindən istifadə etməyə əlverişli imkan yaradır.

Reklam müəssisənin məqsədlərinə nail olunmasına özünün töhfəsini verməlidir.Mövcud ədəbiyyatlarda reklamın məqsədinin 2 növü qeyd edilir:

a) reklamın iqtisadi məqsədi

b) reklamın qeyri-iqtisadi (kommunikativ) məqsədi

Reklamın iqtisadi məqsədi birbaşa məhsul alışı ilə əlaqədardır. Reklamın kommunikativ məqsədi isə məhsulun alışına dolayı yolla istiqamətləndirilir.

Reklam planlaşdırılmasının əsas həlledici tərkib hissələrindən biri reklam büdcəsinin planlaşdırılması hesab edilir.

Reklamsız heç bir ölkənin iqtisadiyyatı inkişaf edə bilməz. Bütün sahələrdə reklam mövcuddur. Hətta siyasətçilər belə seçki zamanı reklamdan istifadə edir. Onlar müxtəlif növ reklamlardan istifadə edirlər.

Birbaşa marketinq, həm dəqiq hədəfə alınmış yeni aşkarlanmış müştərilər və həm də sabiq müştərilərlə birbaşa əlaqə qurmaqdan ibarətdir. Birbaşa marketinq çox vaxt müştərilərlə təkbətək interaktiv görüşdə baş verir. Onlar bəzən kiçik bazar seqmenti və ya fərdi alıcılara təklif aparırlar. Elə bu səbəbdən onlar çox vaxt tez cavab verən və nəzərə çarpan, alıcılıq qabiliyyəti olan müştərilərə müraciət edirlər. Əksər şirkətlər öz mallarını bazara çıxarmaq üçün birbaşa marketinqdən hələ də əlavə kanal və ya vasitə kimi istifadə edirlər. Elə götürək “Lexus”-u. Bu şirkət KİV-də verdiyi reklamların köməyi ilə və bölgələr üzrə filiallar vasitəsilə öz mallarını bazara çıxarır. Bunun üçün birbaşa marketinq yolu seçilir və müştəri namizədlərinə həvəsləndirici hədiyyələr, CD verilir. Müştərilər və digər alıcılar şirkətin saytından məhsul haqqında informasiya əldə edir, ödəmə şərtlərinə baxır və filialların ünvanlarını öyrənir. Buna baxmayaraq, şirkətlərin çoxu birbaşa marketinqdən sadəcə mallarını paylamaq üçün deyil, daha geniş müstəvidə istifadə edirlər. Bu şirkətlər üçün birbaşa marketinq (xüsusilə də, İnternet marketinqi və elektron ticarət üçün) yeni və mütəşəkkil biznes modelidir. Bu, yeni birbaşa model digər bazar seqmentlərini və reklam dünyasından başqa şirkətlərin müştəriləri ilə əlaqəsində çox sürətli dəyişən vasitədir. Əksər marketinq strateqləri birbaşa marketinqi yeni minilliyin yeni marketinq modeli kimi qəbul edirlər.

Onlara istehlakçıların stimullaşdırılması (nümunələrin yayılması, kuponlar, pulun qaytarılması haqqında təkliflər, güzəştli qiymətlərlə satılan qablar, mükafatlar, müsabiqələr, nümayişlər), ticarət sahəsinin stimullaşdırılması (tədarükə görə hesaba almalar, əmtəələrin pulsuz verilməsi, əmtəəni nomenklaturaya saldıqlarına görə dilerlərə edilən güzəştlər, birgə reklamın aparılması, təkanverici mükafatlar, dilerlər arasında ticarət müsabiqələrinin keçirilməsi) və firmanın ticarət heyətinin stimullaşdırılması (mükafatlar, satıcı müsabiqələri, konfranslar) daxildir.

Satışın stimullaşdırılmasının vəzifələri əmtəə marketinqinin vəzifələrindən irəli gəlir. Stimullaşdırmanın konkret vəzifələri məqsədli bazarın tipindən asılı olaraq müxtəlifdir. Stimullaşdırmanın vəzifələri içərisində – əmtəədən daha intensiv istifadənin təmin edilməsi üçün onun daha böyük miqdarda alınmasının mükafatlandırılması, əmtəədən istifadə etməyənləri onu sınaqdan keçirməyə, rəqib markaların alıcılarını onu almağa sövq etmək vardır. Satışın stimullaşdırılması reklamla birləşdirildikdə daha böyük səmərə verə bilər. Satış yerlərində təşkil olunmuş sərgilərin firmanın cari telereklamı ilə uzlaşdırılması, paralel keçirilən reklamla əlaqəsi olmayan sərgilərə nisbətən satış həcminin 15% artmasını təmin edə bilər.

İctimaiyyətlə əlaqəyə bəzən “public relations” da deyirlər. Bu, ictimaiyyətlə xoş münasibətlərin yaradılması, hər hansı xoşagəlməz hadisələrin və şaiyələrin neytrallaşdırılması yolu ilə, müəssisənin özü və onun məhsulları haqqında ictimaiyyət arasında normal imicin formalaşdırılması və təşkilatlarla olan əlaqələrin möhkəmləndirilməsidir.

Burada ictimaiyyət dedikdə, həmin təşkilata, eləcə də onun qarşısına qoyulan məqsədlərə çatmaq üçün maraq göstərən müxtəlif təşkilatlar, ictimai təbəqələr və əhalinin hər bir qrupu (fərd, ya onun qrupu, kollektiv) başa düşülür. Buraya maliyyə orqanları, dövlət idarələri, maraq göstərən istehlakçılar (alıcılar, müştərilər) və əhalinin müəyyən qrupları, yerli ictimai təşkilatlar, həmin müəssisənin (firmanın, şirkətin, təşkilatın və s.) özünün də işçiləri və s. daxildir.

Public relations – təşkilatların ictimaiyyət arasında xoş münasibətlərin, qarşılıqlı anlaşmaların yaradılması və himayə edilməsinə yönəldilmiş planlaşdırılan uzunmüddətli səyləridir. Public relations – fikrin, ideyanın, onların nəticələrinə dair əhatəli təhlillərin aparılmasını, təşkilat rəhbərlərinə əməli tövsiyyələrin verilməsini, təşkilatların və ictimaiyyətin maraqları baxımından fəaliyyət proqramının həyata keçirilməsini təmin etmə məharəti haqqında olan elmdir.

9. Marketinqdə yeni tendesiyalar, internetdə

marketinq və elektron ticarət.
Müasir zamanda informasiya-kommunikasiya texnologiyaları çox sürətlə inkişaf etməkdədir. Lakin, onun cəmiyyətə və iqtisadiyyatın inkişafı üçün təklif etdiyi imkanlardan yalnız son illərdə geniş istifadə olunur. Öz inkişafının müasir mərhələsində İnternetin əsas məqsədlərindən biri biznes şəriklərinin, əməkdaşların və istehsal vasitələrinin axtaşırında insanlara yardımçı olmaqdan ibarətdir. Son zamanlar hətta ən kiçik bir təşkilat belə internet nümayəndəliyənə malikdir. Bir sıra şirkətlər məhsul və xidmətlərin İnternet vasitəsilə sifarişi imkanlarını təklif edirlər. Müasir dövrdə cəmiyyəti “Web-sayt”, “Çat”, “E-mail” kimi terminlərsiz təsəvvür etmək mümkün deyil.Son zamanlar aparılan tədqiqatların nəticələri göstərilmişdir ki, internet texnologiyalarının marketinqə tətbiqi real iqtisadi əhəmiyyətə malikdir. Bu şirkətlərə bir tərəfdən öz xərclərini azaltmağa, digər tərəfdən isə mənfəətlilik səviyyəsini artırmağa imkan verir. İnformasiya cəmiyyəti quruculuğunun müasir vəziyyətində internet-marketinqin rolu getdikcə artmaqdadır. Internet-texnologiyaların iqtisadiyyata tətbiqi yalnız ayrı-ayrı müəssisələr səviyyəsində deyil, makroiqtisadi səviyyədə də çox böyük imkanlar açdı. Yeni iqtisadiyyatın yaranması tendensiyası yalnız mikroiqtisadiyyatda deyil, bütünlükdə iqtisadi münasibətlərin yenidən qurulması və təkmilləşdirilməsində müşahidə olunmağa başladı.Internetin müəssisələrə verdiyi üstünlüklər aşağıdakılardan ibarətdir:

1. Ucuz kommunikasiya vasitəsi. 2. Maraqlı informasiyalar. 3. Müəssisədaxili texniki və inzibati xərclərin azaldılması imkanı. 4. İnternetdə firmanın cəlbedici obrazının yaradılmasına imkan verən informasiya sistemlərinin qurulmasının əlverişliliyi. 5. İnformasiya axtarışına sərf olunan vaxta xeyli qənaət edilməsi.

İnternetin sürətli inkişafı həm də onun qeyri-mərkəzləşdirilmiş təbiətindən irəli gəlir. Heç bir firma İnternetin sahibi deyil və ona nəzarət edə bilməz. Yeni virtual dünyada hər kəs özünün imkanlarını və məqsədlərini əks etdirən informasiya obrazını yarada bilər. İnternet yeni qlobal informasiya infrastrukturunun prototipinə çevrilir. Belə informasiya müxtəlif firmaların lokal biznes təcrübəsinə əsaslı təsir göstərir.

Markеtinq üzrə mütəхəssislər wеb-saytın yaradılması üçün nə qədər vaхt, pul və səy lazım оlduğunu bilməli, həmçinin intеrnеt-sеrvеrlərin özlərini nеcə apardıqlarını başa düşməkdən başlamış, saytların işlənib hazırlanmasının fundamеntal prinsiplərinə qədər hər şеylə tanış оlmalıdırlar. Şəbəkədə istifadəçilər nəyə və nə qədər baхmalarını özləri müəyyən еdirlər, оnların çохu isə səbrsizdir. Nəticə еtibarı ilə, dizaynеrlər sadə qərarlara istinad еtməli, tеz yüklənən və diqqəti cəlb еdən qrafikadan istifadə еtməlidirlər. Bundan başqa, baş məlumat vərəqi vasitəsilə aydın təsvir оlunmuş linklərin göstərilməsi də çох vacibdir, çünki istifadəçilər üçün saytın faydalılığı bununla ölçülür. Еkrandan охumaq çap vərəqlərinə nisbətən çətin оlduğundan, yaхşı düşünülmüş saytda əsas idеyaları vеrmək üçün başlıqlardan, yеni sətr markеrlərindən və mətnlərin kiçik hissələrə bölünməsindən istifadə оlunur. Bundan başqa, dizaynеrlər istifadəçilərin sayt bоyu ən еhtimal оlunanan hərəkət istiqamətini yəqin еtməli və buna uyğun linklər yеrləşdirməlidir ki, istifadəçilər bu və ya digər infоrmasiyanı asanlıqla tapa bilsinlər.

Marketinq və sərmaye

Mühazirə 5. Kütləvi informasiya vasitələri ilə kommunikasiya prosesləri: müvəffəqiyyət üçün tövsiyyələr

Əlavə resurslar
Test və sertifikat
MÜHAZİRƏ 1. “Hər şey prosesdən asılıdır”
MÜHAZİRƏ 2. “Mədəni mənzərənin başa düşülməsi”
MÜHAZİRƏ 3. “Müasir mədəniyyət strategiyalarının başlıca mövzuları”
MÜHAZİRƏ 4. “Sözlərdən əməllərə”
Əlavə linklər
Test və sertifikat
Mühazirə 1. Uğurlu layihə təklifinin hazırlanması üçün nə etmək lazımdır?

Mühazirə 2. Problemləri, layihənin məqsədini, ümumi məqsədləri və nəticələri necə müəyyən etmək olar?

Mühazirə 3. Layihə təklifləri hazırlanmasının “’əsas məqamları”
Check list
Əlavə resurslar
Test və sertifikat
Mühazirə 1. Təşviqat nədir və sizə necə köməklik göstərə bilər?
Mühazirə 2. Məsələnin təhlili və müəyyən edilməsi
Mühazirə 3. Xarici mühitin xəritə şəklində təsviri
Mühazirə 4. Lobbiçilik, təsir göstərmə və səsinizi eşitdirmə
Mühazirə 5. Təşviqat kampaniyasının qiymətləndirilməsi
TƏŞVİQAT vƏ LOBBİÇİLİK haqqında FAKTİKİ MƏLUMATLAR
Təşviqat potensialının qiymətləndirilməsi
Mütaliə üçün Əlavə Vəsaitlər
Test və sertifikat
Mühazirə 1. Başlamadan əvvəl bilməli olduğunuz məsələlər
Mühazirə 2. Büdcənin hazırlanması
Mühazirə 3. Büdcənin dəqiqləşdirilməsi
Mühazirə 4. Büdcənin nağd pul vəsaitlərinin hərəkətinə çevrilməsi
Mühazirə 5. Mövcud layihənin maliyyə idarəetməsi
Mühazirə 6. Layihənin maliyyələşdirilməsi ilə əlaqədar hesabatlılıq
Faydalı link:
Test və sertifikat
Mühazirə 1. Nə istədiyinizi və nəyin reallığa uyğun olduğunu qərarlaşdırın.
Mühazirə 2. Araşdırma aparın – sahəni daraldın
Mühazirə 3. Hədəf təşkilatları təyin edin, təşkilatınızı dəyişin
Mühazirə 4. Birinci müqaviləyə nail olmaq
Əlavə resurslar
Test və sertifikat
Strateji Planlaşdırma Kursu
Daxili Mühitin Təhlili
Xarici Mühitin Təhlili
Rəqabət Üstünlüyü
Strateji Marketinq
Faydalı resursların linkləri
Yoxlama siyahısı
Strateji Planlaşdırma ilə bağlı 20 əsas fakt
Test və sertifikat
Mühazirə 1. “Marketinq” nədir?
Mühazirə 2. Marketinq strategiyası
Mühazirə 3. Müştəriləri dinləmək
Mühazirə 4. Müştəri dəyərləri
Mühazirə 5. Marketinqin 3 M faktoru
Faktiki məlumatlar. Marketinqlə əlaqədar 20 əsas fakt
Marketinq strategiyasının səmərəliliyini təmin etmək üçün nəzarət siyahısı
Misallarla araşdırma Marketinqin 3 M faktoru
Test və sertifikat
Mühazirə 1. Bazarlar və dəyər sistemləri
Mühazirə 2. Dəyər zəncirinin təhlil edilməsi
Mühazirə 3. Dəyər təklifinin hazırlanması
Mühazirə 4. Yüksək effektivliyə malik müəssisə konsepsiyası
Mühazirə 5. Layihədən məhsula
Mühazirə 6. Rəqəmsal dəyişikliklərə uyğunlaşma
Faydalı resurslar
Test və sertifikat

Mühazirə 1. Sahibkarlıq və innovasiya: Maliyyə vəsaitlərinin müvəffəqiyyətlə cəlb edilməsi üçün istiqamətverici amillər

Mühazirə 2. Yaradıcı startaplar üçün biznes-modellər və xarici maliyyələşdirmə
Mühazirə 3. Keçidlər: Effektiv biznes planlaması üçün katalizator
Oxumaq üçün əlavə resurslar və onlayn resursların linkləri:
Faktiki məlumatlar
Misallarla araşdırma
Test və sertifikat
Mühazirə 1: Mədəni Jurnalistika nədir?
Mühazirə 2: Tənqid nədir?
Mühazirə 3: Mədəniyyət xadimlərindən müsahibə necə götürülməlidir?
Mühazirə 4: Yekun – Mədəniyyət üçün auditoriya formalaşdırılması
ƏLAVƏ MÜTALİƏ:
Test və sertifikat
I Mühazirə. Müraciət etmək hüququ ilə bağlı meyarlar
II Mühazirə. Tərəfdaşlıq münasibətləri
III Mühazirə. Uğur amilləri
IV Mühazirə. Qeydiyyat
V Mühazirə. Müraciət paketi
Əlavə materiallar
Test və sertifikat
Mühazirə 1. Rəqəmsal kommunikasiya strategiyası
Mühazirə 2. İnternet səhifəsinin səmərəli şəkildə idarə edilməsi
Mühazirə 3. Sosial mediada auditoriyanıza çatmaq üçün 10 addım
Faydalı resurslar
Ruhlandırıcı nümunələr
Test və sertifikat
Mühazirə 2. Marketinq strategiyası

“Marketinq strategiyası” hər bir müəssisə üçün onun missiyasını, daha geniş bazarda rəqiblərinə nəzərən mövqeyini və diqqətlə seçilmiş müştərilərini anlamağa əsaslanan unikal formuldur.

Marketinq yalnız marketinq əlaqələri və bazar araşdırması məsələlərini əhatə etmir, eyni zamanda strateji marketinq məsələsini də əhatə edir. Faktiki olaraq, birinci yerdə strateji marketinq olmalıdır. Marketinq mesajları, reklam və satış məsələlərinin təfərrüatlarına keçmədən əvvəl bazarda biznesin istiqaməti və oriyentasiyası haqqında həlledici qərarlar qəbul etməliyik.

Strateji marketinq müəssisənin strateji planlaşdırması ilə tam şəkildə uyğunlaşdırılmalıdır. Bu iş müəssisənin missiya, baxış və dəyərlərini aydınlaşdırmaqla başlayır. Bu fundamental elementlər sonradan marketinq strategiyası haqqında qərar qəbul etmək üçün güclü əsas təmin edir.

Bundan sonra bazarda rəqabətin olduqca yüksək olduğunu qəbul etməliyik. Qəbul etməliyik ki, müəyyən məhsulların istehsal edilməsində, müəyyən xidmətlərin göstərilməsində və ya bir sıra bazar nişləri ilə işləməkdə bəzi rəqiblərimiz bizdən yaxşıdır. Bu halda onlarla birbaşa rəqabət aparmağı qərarlaşdıra bilərik. Və ya daha strateji qərar qəbul edərək onları keçib yalnız daha yaxşı olduğumuz məsələlərə diqqət yetirməliyik. “Ən yaxşı bacardığımız iş hansıdır?” sualını deyil, “Rəqiblərimizlə müqayisədə ən yaxşı bacardığımız iş hansıdır?” sualını verməliyik. Bu, rəqabət üstünlüyümüzü təyin etmək və ondan istifadə etmək məsələsidir. Bundan sonra diqqətimizi rəqiblərimizə nisbətən üstün olduğumuz məsələlərə yönəltməliyik.

Daha sonra bizim istehsal etməkdə xüsusilə bacarıqlı olduğumuz məhsulları istəyən bazar seqmentləri və ya nişlərini tapmalıyıq. Bizim müvəffəqiyyətimiz məhsullarımıza ehtiyacı olan və onları istəyən müştəriləri tapmağa və onlara xidmət etməyə əsaslanır. Məhsullarımızı hamıya satmağa çalışmaq lazım deyil – bu səhv ciddi problemlər doğura bilər. Bunun yerinə, uğur qazana bilməyəcəyimiz bazar və bazar seqmentlərini nəzərə almayaraq sadəcə düzgün müştərilərə diqqət yetirməliyik.

Beləliklə, uğurlu marketinq strategiyası üç əsas elementi qələbə formulunda birləşdirir. İlk olaraq missiyamız; ikinci növbədə rəqabət üstünlüyümüz və üçüncü növbədə bizim istehsal etməkdə üstün olduğumuz məhsullarımızı alacaq seçilmiş bazar seqmentləri.

Mühazirə 1. “Marketinq” nədir?
Mühazirə 3. Müştəriləri dinləmək

Marketinq

Marketinq sizin məhsulları və / və ya xidmətlərinizdə maraqlı potensial müştərilər və müştərilərin prosesidir və onları rəqiblərinizdən daha çox seçməyə təşviq edir.

Bu marketinq anlayışının əsas sözü “prosesdir”. Marketinq məhsulların və ya xidmətlərin tədqiqi, təşviqi, satılması və paylanmasını ( marketinqin dörd P – məhsulu, qiyməti, təşviqi və yeri) əhatə edir.

Bu, böyük bir mövzudur, buna görə marketinqə yazılan yazı var və niyə dörd illik marketinq dərəcəsi ala bilərsiniz.

Böyük bir korporasiya və ya kiçik bir işlə məşğul olsanız, marketinq, potensial müştərilərinizi və məhsulunuzu və ya xidmətinizi birlikdə almaq üçün etdiyiniz hər şeyi əhatə edir.

Marketinqin məqsədi satış aparmaqdır. Yaxşı marketinq qapıdan və ya veb saytdan potensial müştərilər əldə edə bilər və hətta bir məhsulu potensial müştərinin əlinə qoyur, lakin müştəri onu satın alana qədər uğurlu marketinq deyil.

Kiçik Biznes Marketinqi üçün 6 müvəffəqiyyətin açarı

1. Kiçik biznes marketinqi uğurunun ilk açarı həqiqətən satdığınız şeyi bilməkdir. İnsanlar məhsul və ya xidmətlər almırlar – emosiya və təcrübə alacaqlar. Məsələn, Keg Steakhouse bir çox biftekə hərəkət edir, lakin onların reklamlarına baxın: Onlar həqiqətən satdıqları ailə və dostları ilə yaxşı vaxtdır. Niyə Michelin bir lastikdə bir körpəni “Sizin şinlərinizə çox sürüşür?” Çünki Michelin həqiqətən təkərlər deyil, təhlükəsizliklə məşğuldur. Və bir şin kampaniyası olan körpə yaxşı valideynlər kimi hiss edə bilər bir şəkildə Michelin təkərlər almaq idi ki, insanlar bildirib.

2. Həqiqətən satdığınız şeyi anladıqdan sonra, bazarınızı hədəf almağa hazırsınız. Kiçik bir iş olaraq, battaniyalı marketinqi ödəyə bilməzsiniz; marketinq mesajınızı hər kəsə deyil, potensial müştərilərə birbaşa almaq lazımdır. Hədəf marketinqi, məhsulunuzu və ya xidmətinizi satın alma ehtimalı ən yüksək olanlara zonanı imkan verir.

4. Biznesiniz üçün bir marketinq planı hazırladığınız zaman təməllərə diqqət edin. Hər hansı bir marketinq planının dörd əsas komponenti bunlardır:

Məhsul və xidmətlər: Bu bölməyə daxil olan şey şirkətinizin orijinal bir məhsul yaratdığına və onu düşüncədən prototip mərhələsinə və bazarın inkişafına və ya artıq tam inkişaf etmiş bir məhsulun satılmasına bağlı olaraq dəyişir. Bir xidmət marketinqi məhsulu marketinqdən fərqli olduğunu unutmayın. Ancaq satış etdiyiniz nədirsə, bu bölmə sizin məhsulunuz və ya xidmətiniz haqqında unikal olan və Unikal Satış Təklifinizi ehtiva edən odaklanacaq.

Qiymətləndirmə: Hər hansı bir qiymət strategiyasının başlanğıc nöqtəsi bir breakeven təhlili . Axı, pul qazanmaq, onu itirmək deyil! Bununla yanaşı, ideal qiymət məhsul və ya xidmətinizin yerləşdirilməsini və bazarın nə dərəcədə daşıyacağının birləşməsidir. Bu Kılavuzla Qiymətləndirmə Strategiyası ilə daha çox məlumat əldə edin.
Yer (Dağıtım): Məhsullarınız və / və ya xidmətinizin necə və harada satıldığının detalları. Marketinq planının Satış və Dağıtım planı hissəsinə baxdığınız zaman bu bölmədə istifadə ediləcək paylama metodları, işinizlə müştəriləriniz arasında olan əməliyyat prosesi və satış strategiyanız öz əksini tapacaq .
Promosyon: Sizin şirkətinizin məhsul və ya xidmətlərinizin satınalma ictimaiyyətinə necə təqdim edəcəyini təsvir edən marketinq planının bölməsi. Buradakı problem sizin hədəf bazarınıza çatmaq üçün, lakin marketinq büdcəsi daxilində ən yaxşı təşviqat fəaliyyətini seçəcəkdir . Aşağıdakı marketinq vasitələrinin bölməsi kömək edəcək.

5. Marketinq araşdırmalarına sərmayə qoyun. Hansı müştərilərin sizin məhsul və ya xidmətlərinizdə ən çox maraqlandığını öyrənmək və onlar haqqında konkret məlumatlar əldə etmək, rəqabət haqqında məlumat əldə etmək, rəqabət strategiyalarını inkişaf etdirmək, iqtisadi tendensiyalara riayət etmək və hətta yeni bazarlar tapmaq üçün bazar araşdırmasıdır.

6. Marketinq kampaniyalarının marketinq strategiyaları və planları ilə uyğun olduğundan əmin olun. Marketinq uğuru üçün, ardıcıl mesajlaşmalarınız olmalıdır. Bütünleşik marketinq marketinqinizi davam etdirir və satışlarınızı artırır .

14 Marketinq növləri

Xalqın diqqətini alan və satın alma qərarları almaq üçün alır hər şey marketinqdir ki, sizin kiçik biznesiniz üçün bir pazarlamacı olaraq demək olar ki, sonsuz bir sıra seçiminiz var. Yolun kənarında bir pizza lövbərini tutan bir çəmən yubka geyən bir uşaq marketinqdir. Sizin smartfonunuzda və ya sevdiyiniz geyim mağazasında istifadə etdiyiniz sadiqlik kartına baxdığınız film fragmanı belədir. Beləliklə, bu siyahı heç bir nəticə vermir. Bununla belə, bir çox kiçik biznesin uğurla istifadə etdiyi marketinq növlərinin siyahısı.

Reklam : Müəyyən bir sponsor tərəfindən pullu bir inandırıcı mesaj. Reklamlarda divarlardakı plakatlar vasitəsilə internetdə interstitial reklamlardan müxtəlif formalar alına bilər. Kiçik biznes üçün 19 Reklam Ideas var .

Affiliate Marketing : Başqa insanların məhsullarını öz blogunuza və ya saytınıza satmaqdan ibarət olan bir komisyon yaratmaq. Affiliate marketingin böyük üstünlüyü məhsulların yaradılması, saxlanması və göndərilməsinin yükündən sizi azad edir. Taskiniz artan komissiya qazanmaq üçün mümkün olduğunca sitenize trafik artırmaqdır .
Markalaşma / Brand Marketing : Sizin şirkətin markası, istehlakçının sizin şirkətinizin, xidmətinizin və ya məhsulunuzun düşündüyü və ya eşidildiyi zaman olduğu bir qavrayışdır. Marka marketinqi, müştərilərinizin məhsullarını və ya xidmətlərini rəqabətdən ardıcıl olaraq seçməyiniz üçün istənilən müsbət qavrayışdan ibarətdir. Güclü marka yaratmaq üçün bu addımları izləyin.
Biznes Ağı : Qarşılıqlı fayda və dəstək üçün biznesinizə fayda gətirən digər kəslərlə əlaqələr qurmaq. Biznes şəbəkəsi bir çox kiçik biznes üçün müştəri bazası yaratmaq üçün yaxşı bir yoldur.
Content Marketing : Potensial alıcıları məhsul və ya xidmətlərinizə cəlb edən və sonra potensial müştərilərin görəcəyi və qarşılıqlı əlaqəsi olan və məhsul və ya xidmətlərinizə gətirib çıxardığı internetdə strateji olaraq bu məzmunu yayan cəlb məzmunu yaratmaq. Bloglama tez-tez content marketing kimi istifadə olunur.

Müştəri Xidmətləri : Müştərilərlə yalnız ehtiyaclarını ödəməklə yanaşı gözləntilərini aşan bir şəkildə qarşılıqlı əlaqə. Yaxşı müştəri xidməti yalnız müştəriləri geri gətirir, lakin yeniləri də çəkir.
Birbaşa marketinq : Email marketing . Birbaşa poçt marketingi . Telemarketing. Onlar birbaşa marketinqin bütün formalarıdır, potensial, mövcud və ya keçmiş müştərilərə (məsələn, telefonda) və kütləvi informasiya vasitələrinə (məsələn, infomercial kimi) müraciət edirlər. Flyers, soyuq zəng , qapı-to-qapılı müraciətlər, satış məktubları, e-poçt vasitəsilə göndərilən kuponlar – bu, onların hamısı aid olduğu marketinqin kateqoriyasıdır. Bir çox kiçik biznes üçün gözləmə. Çünki işləyir.
Export Marketing : Öz ölkənizin xaricində məhsul və ya xidmətləriniz üçün bazar tapmaq və məhsul və ya xidmətlərinizdə qlobal istehlakçıları maraqlandırmaq üçün bir plan yaratmaq və satın almaq qərarına gəldikdə məhsullarını və ya xidmətlərini uğurla yaymaq . Bazar araşdırmalarınızın keyfiyyəti yalnız potensial müştərilərinizlə deyil, başqa ölkələrin gömrük anlayışlarını da bilmək üçün əhəmiyyətli bir yer tutur və bəzən məhsullarınızı müvafiq olaraq dəyişir.
MLM aka Multilevel Marketing aka Network Marketing: Müstəqil nümayəndələr bir şirkətdən istehlakçılara mal və xidmətlər satır və eyni şeyi etmək üçün digər nümayəndələri də işə götürürlər. Bu nümayəndələr çoxsəviyyəli marketinq adlandırdılar, çünki nümayəndələr öz nümayəndələrinin satışları ilə bağlı öz komissiyalarını qazanırlar. MLM maraqları varsa, MLM və qeyri-qanuni piramida sxemləri arasındakı fərqləri bildiyinizə əmin olun.
Online Marketing : Məhsulları və xidmətləri satmaq üçün rəqəmsal şəbəkələrin (internet və mobil telefon şəbəkələri kimi) istifadə edilməsi. Birbaşa Marketinq kimi, bu cür marketinq növü SEO Marketing , Sosial Media Marketing , SMS Marketing aka Mətn Marketinqi və Online Advertising kimi böyük bir kateqoriyadır. Online marketinqin ən görkəmli forması? Öz biznes səhifənizdən keçmək .
İctimaiyyətlə Əlaqələr (PR): Şirkətinizin məhsulunu, məhsulunu və ya xidmətlərini müsbət mətbuata verməklə şirkətinizin güclü bir ictimai imicini yaratmaq. Bu, reklam və PR arasında böyük fərqdir – əhatə üçün ödəniş edə bilməzsiniz; onu qazanmaq lazımdır. Və ya reklamınız zamanı şirkətinizin etdiyiniz mesajla eyni nəzarəti yoxdur; siz də baş verdikdə mənfi təbliğatla məşğul olmaq üçün hazır olmalısınız.
Referral Marketing : Müştərilərə digər mümkün müştərilərə müraciət etməyi xahiş edərək biznesinizin müştəri bazasını yaradın. Mərhəmətli müştərilərdən yola çıxmaq sizin satış dövrünü yüksək dərəcədə azalda bilər, bu da sizə ixtisaslı potensialı təmin edir.
Trade Show Marketing : Məhsul və / və ya xidmətlərin təşviq edilməsi üçün ticarət şouda nümayiş etdirir və ya nümayiş etdirir.
Ağızın Sözü Marketing : İnsanların biznesinizə dair müsbət rəylərini digər insanlara çatdıraraq, məhsul və ya xidmətlərinizi satın almalarına mane olur. Məşhur sənədi və testimonialları əldə etmək, ağız sözünü idarə edə biləcəyiniz iki yoldur.

Marketinq Strategiyaları / Best Practices

Hər gün mesajlarla bombalanırıq. Yankeloviç, bir bazar tədqiqat firması hesab edir ki, 30 il əvvəl bir şəhərdə yaşayan bir adam bu günə qədər 5000 ilə müqayisədə gündə 2 min reklam mesajı görmüşdür. Marketinq mesajlarınızı dağıntıdan necə kəsmək olar? Bunlar, mesajınızın göründüyü və hərəkət edildiyi mesaj ola bilməsi üçün lazım olan bir çox qaynaqdan bir neçəsidir:

Effektiv Satış və Marketinq Strategiyasının Yaradılması
Kiçik Biznes üçün marketinq əsasları
Biznesinizi Artırmaq üçün 6 Sadə Marketinq Strategiyaları
101 Kiçik Biznes Marketing Ideas
Fokus qrupları 101
Kiçik biznes üçün 40 büdcə marketinqi ideyaları
Kiçik Biznes Marketinqinizi necə yaxşılaşdırmaq olar?
Kiçik Biznes üçün Sosial Media istifadə etmək üçün Ultimate Guide

Karyeranı marketinq etdirmək

Marketinq sahəsində bir çox müxtəlif karyera imkanları təklif olunur və problemlərdən istifadə edən və yaxşı ünsiyyət quranlar üçün böyük seçimdir. Bir reklam idarəçiliyi olmağınız marketinqdə karyera düşünərkən nəzərə çarpan ilk mövqedə ola bilər, baxmayaraq ki, bu, marketinq sahəsindəki mümkün mövqelərdən yalnız bir dənədir.

Satışda karyera kimi bir çox marketinq vəzifəsi, üstün gəlir potensialı təklif edir. Bir satış mövqeyi də sizə öz rahatlıq və öz gündəlik planınızı təyin etmək imkanı təklif edə bilər. İşdə ən məşhur satış peşəkarlarından bəziləri.

Satış üçün deyil? Marketinq tədqiqatları, reklamlar, promosyonlar və ictimai əlaqələr imkanları genişlənir. Marketinqdə çox iş yerləri yaradıcı bacarıqlara, məsələn, bir kopya yazıçısı və ya marka meneceri olmaq istəyərkən, bəziləri bazar analizi və ya reklam hesabı meneceri kimi güclü analitik bacarıqları olan insanlar tələb edir. Başlayanlar üçün bu 5 Marketing Karyerasını araşdırın .

Rəqəmsal və e-ticarət marketinqini göz ardı etməyin : Hər ikisi də on və ya on beş il bundan əvvəl mövcud olmayan yeni marketinq mövqeyini inkişaf etdirir və yaradır.

Marketinq və sərmaye

Marketinq

Marketinq və sərmaye

Marketinq

Kiçik Biznes Marketinqi üçün 6 müvəffəqiyyətin açarı

14 Marketinq növləri

Marketinq Strategiyaları / Best Practices

Karyeranı marketinq etdirmək

Related posts: