Məktəbin idarə edilməsi

Bakıda tanınmış pedaqoqla görüş keçirilib

Məktəbin özünü idarə etməsi

Hər bir uşağ tez bir yetkin olmağı arzu edir, çünki uşağa görə böyüklər həyatı daha sıx və parlaqdır. Məktəb bu ən çox yetkin həyatında ilk addımdır. Və məktəbimiz uzun müddətdir həblər kimi uşaqlar biliklə doldurulmuş bir yer ola bilmədi. Məktəb gələcək üçün hazırlanmalıdır, çünki məktəbdən kənarda uşağı nə gözləyir.

Yetkinlik yaşına çatmayan uşaqların hazırlanmasının ən yaxşı yolu məktəb özünü idarə etməkdir. Müasir məktəbdə tələbə özünüidarə etməsi gələcəkdə uşağın gözlədiyi bir model ola bilər və buna görə də bu oyun ona çox şey öyrədə biləcək.

Bu metodun etibarlılığı şübhə edilməməlidir, amma bu cür heyvanı daha yaxşı başa düşmək və uşaqlara kömək edə bilmək üçün məktəb özünü idarə etmənin strukturuna baxaq.

Məktəbdə tələbə özünüidarəetməsinin əsas müddəaları

Yetkin həyatında müəyyən vəzifələr yerinə yetirən şef və subordinatlara bölünənlər var. Məktəbdə tələbə özünüidarə etməsi, əslində, bu yetkin həyatın bir oyun modelidir. Yəni, bütün tələbələr öz vəzifələrini yerinə yetirməlidirlər.

Bu, uşaqların müstəqil hiss etmələrinə, özlərinin yeni tərəflərini ortaya çıxartmaq üçün işğal etmək istədikləri bir iş tapmaqda kömək edir. Uşaqlardan biri başa düşəcək ki, o, liderin bacarıq və keyfiyyətlərinə malikdir, kiminsə yaradıcı bir damar aça bilər və kiminsə vəzifələrini yaxşı yerinə yetirən məsuliyyətli və çalışqan bir ifaçı olduğunu biləcəkdir. Yetkinlik yaşasındakı bu oyun, böyüklər dünyasını daha yaxşı başa düşməyə və hazırlamaq üçün kömək edəcək böyüklər bir cəmiyyətə bir addım kimi olacaq.

Əlbəttə ki, məktəbdə uşaqların özünü idarə etməsini izləyən müəllimlər, özləri ilə yola getməyərək, uşaqları doğru istiqamətə istiqamətləndirə biləcək, yalnız riyaziyyat və qrammatik biliklər verməklə yanaşı, cəmiyyətdə yaşamaq üçün lazımi bacarıqları da verəcəkdir.

Yaş məsələləri

Yaş, belə ki, danışmaq vacib deyil. Özünü idarə etmək ibtidai məktəbdə də baş verə bilər, çünki aşağı sinif şagirdləri üçün maraqlı və əyləncəli bir oyun olacaqdır. Yüksək səviyyəli özünüidarəetmə üçün artıq daha ciddi bir oyun olacaq, eyni zamanda məktəblərin ümumi həyatına daxil edilməli olan uşaqların sinifləri üçün ümumi iclaslar verilə bilməz.

Məktəbdəki tələbə özünüidarə quruluşu

Əlbəttə ki, məktəbdə özünüidarəetmə orqanlarını bölmək lazımdır, onların hər biri müəyyən bir tədqiqat işi ilə məşğul olacaqdır.

Məsələn, bəlkə cəsədlərin siyahısı belədir:

• məktəbdə sifariş verən və tələbələrin intizamı olan bir cəsəd;
• dizaynı, yəni bütün növ plakatlar, divar qəzetləri, məktəb istehsalı üçün dekorasiya ilə məşğul olan cəsəd;
• Məktəbin yeşillendirilməsinə, bitki izlənilməsinə diqqət yetirən bədən;
• müxtəlif müsabiqələr keçirmək və məktəb bayramlarını təşkil etmək üçün məsul olan orqan;
• Məktəb xəbərlərini nəzarət edən bir məktəb, bir məktəb qəzeti üçün yazılar yaza biləcək məktəb jurnalistləri kimi bir şey.

Ümumiyyətlə, bir çox variant var – bütün bunlar uşaqların istəklərinə və onların imkanları üçündür. İdmanla məşğul olan uşaqlar varsa, sağlam bir həyat tərzini nəzarət edən bir orqan qura bilərsiniz, əgər musiqiçilər varsa, sonra bir növ musiqi orqanı və s. Burada hər şey müəllimlərin və uşaqların özlərinin xəyalından asılıdır. Əlbəttə ki, ümumi yığıncaqda bütün orqanların işini əlaqələndirən bir prezident seçilir.

Əlbəttə ki, vəzifələrdən başqa, hər bir orqan öz orijinal adını almalıdır.

Məktəbdə tələbə özünüidarəetmə seçimi

Məktəbin özünüidarəetmə seçkiləri uşaqların özləri tərəfindən həyata keçirilməlidir, eyni zamanda müəllimin ciddi rəhbərliyi altında aparılmalıdır. Hər uşağın cəsədinə, onun maraqlandığı işə və məktəbin özünüidarəetmə rəhbərlərinə bütün hörmət və sevilən uşaqlar olmalıdır, çünki uşaqlıqda uşaqları başçıya nifrət etməyə öyrədirlər hələ də artıqdır.

Prinsipcə, biz məktəb özünüidarə sisteminin bütün funksiyalarını başa düşdük. Nəticə özünü göstərir – məktəbdə özünü idarə etmə, mütləq yetkinlikdə çox faydalı bir oyun, uşağın məsuliyyət hissi və ehtimal ki, bəzi gizli bacarıqları və istedadlarını oyatmaq mümkündür.

Məktəbin idarə edilməsi

2019-12-06 10:46:00

Direktorların nəzərinə: Məktəbin idarə olunmasına yalnız bu şəxslər müdaxilə edə bilərlər

Hazırda direktor olmaq istəyən namizədlərin yerlər üzrə təyinatı davam edir. AzEdu.az direktor gələcəkdə direktorların işə qəbulu müsabiqəsində iştirak etmək istəyənlər üçün müsahibə mərhələsində ən çox verilən sualların cavablarını təqdim edir. Sual: Ümumi təhsil müəssisəsinin idarə olunmasına kimlər müdaxilə edə bilər? Cavab: AzEdu.az məlumat verir ki, bu barədə məsələlər Azərbaycan Respublikasının Təhsil haqqında qanunu ilə tənzimlənir. Qanunvericiliyə görə, təhsil müəssisəsinin idarə edilməsi ilə bağlı məsələlərə təhsili idarəetmə orqanları istisna olmaqla, dövlət və yerli özünüidarəetmə orqanlarının və digər təşkilatların müdaxiləsinə yol verilmir. Yəni, orta məktəbin idarə edilməsinə yalnız yerli təhsili idarəetmə orqanları və Təhsil Nazirliyi müdaxilə edə bilər. Qanunda o da qeyd edilib ki, təhsil müəssisəsi aşkarlıq, şəffaflıq və demokratiklik prinsipləri əsasında idarə edilir. Dövlət təhsil müəssisəsinə rəhbərliyi müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan tərəfindən təyin edilən direktor həyata keçirir. Dövlət təhsil müəssisəsinin ali idarəetmə orqanı isə elmi və pedaqoji şuralardır. Elmi və pedaqoji şuraların yaradılması və fəaliyyəti müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq olunmuş əsasnamə və təhsil müəssisəsinin nizamnaməsinə əsasən müəyyən edilir. Özəl təhsil müəssisəsinə rəhbərliyi həmin təhsil müəssisəsinin təsisçilər şurasının təyin etdiyi direktor həyata keçirir. Təhsil müəssisəsinin idarə olunmasının demokratiklik və şəffaflığını təmin etmək məqsədi ilə orada idarə və özünüidarə orqanları – ümumi yığıncaq, himayəçilər, elmi, elmi-metodiki, pedaqoji, məktəb, valideynlər, təhsilalanlar, qəyyumlar şuraları və s. yaradıla bilər.

Lamiyə Süleymanlı

Bu bölməyə aid digər xəbərlər

Vətən müharibəsi qazisi direktor təyin olunub

2023-03-20 10:19:06

Məktəbdə insident – Direktor müavini xəsarət aldı

2023-03-17 17:09:16

Məktəblərdə psixoloji xidmətin monitorinqi aparılır

2023-03-15 09:47:09

Bu məktəbdə kimya, fizika, biologiya, musiqi müəllimi yoxdur – PROBLEM

2023-03-14 12:40:00

FHN orta məktəbdə təlim keçirib – FOTO

2023-03-13 16:31:00

Məktəblərdə ağacəkmə kampaniyası davam edir

2023-03-13 15:27:00

Sinif müəllimi əməliyyatdan sonra vəfat etdi

2023-03-13 09:32:06

Məktəblərdə fövqəladə hallar zamanı necə davranmalı.

2023-03-11 15:59:00

Azərbaycanda repetitor yanından qayıdan məktəbli qız QAÇIRILDI

2023-03-10 13:27:10

Bakıda tanınmış pedaqoqla görüş keçirilib

MƏKTƏBDƏ İDARƏETMƏ İdarəetmənin mahiyyəti

Məktəbdə idarəetmənin mahiyyəti təlim-tərbiyədə optimal bir nəticə əldə etmək məqsədi ilə şagirdlərə və onların valideynlərinə müəllimlər tərəfindən məqsədyönlü təsir göstərməsindən ibarətdir. İdarə etmə nədir? İdarə etmə – məktəbin daxilində baş verən mürəkkəb prosesləri və münasibətləri (pedqoji, təşkilati, metodiki, psixoloji) şüurlu surətdə tənzimləmək deməkdir.

İdarəetmə pedaqoji fəaliyyətin dövrəsi olan aşağıdakı mərhələləri əhatə edir :
1. Pedaqoji məntiqlə əsaslandırılmış olan məqsədin irəli sürülməsidir.
2. İdarə olunan obyektin vəziyyətini hərtərəfli öyrənib müəyyənləşdirilməsidir.
3. Əldə olunmuş məlumat əsasında planlaşdırma işinin aparılmasıdır.
4. İdarə olunan obyektdən müəyyən parametrlər üzrə müntəzəm şəkildə məlumat almaqdan ibarətdir.

5. Göstəriləcək təsirləri operativ şəkildə təshih etmək məqsədi ilə obyektdən gələn məlumatı təhlil və qiymətləndirməkdən ibarətdir.

Azərbaycan Respublikasının Təhsil Qanunu pedaqoji kollektivin bütün fəaliyyətində əsas götürülməlidir. Məqsədyönlülük, prinsipiallıq, konkretlik rəhbərlikdə əsas xətt hesab olunur. Rəhbərliyin təlim-tərbiyə işinin idarə olunmasında iştirakı müəllimlər, valideynlər, şagirdlər tərəfindən daim hiss olunmalıdır.

Müasir şəraitdə təlim-tərbiyəni idarə etmək üçün psixologiya, pedaqogikanı bilmək, tədris proqramlarında istifadə edilən ideyaları başa düşmək, müəllimlərin təcrübəsində mütərəqqi təşəbbüsləri görmək və buna tərəfdar çıxmaq ön plana çəkilməlidir.

İdarəetmə prosesində özünə və iş yoldaşlarına qarşı tələbkarlıq əsas götürülməklə demokratiklik, humanistlik unudulmamalıdır. Fəaliyyət prosesinə təkidlə, vaxtında nəzarət etmək, sistemin bütün cəhətlərini əhatə etmək, mövcud olan müxtəlif formalardan istifadə edilməlidir.

İdarəetmə məarəti öz ifadəsini adamlarla ünsiyyət yaratmaq bacarığında tapır. Pedaqoji kollektiv, şagirdlər, valideynlər və digər işçilər diqqətli, xeyirxah, ədalətli və nəzakətli rəhbərə inanır və onun ardınca həvəslə gedirlər.

Məktəb direktorunun təşkilatı işdə aparıcı rolu ondan ibarətdir ki, o, müəllimləri, şagird və valideyn kollektivini və ayrı-ayrı şagirdləri idarəetməyə cəlb edir, kollektivin fəaliyyətində bir sistem yaradır.

Məktəb rəhbərlərindən dərin nəzəri biliyə, təşkilatçılıq bacarığına, kollektivdə müəyyən psixoloji mühit yaratmağa malik olması tələb olunur.

Məktəbi idarəetmənin məqsədi, onun strukturuna daxil olan sahələrin işinin məzmunu ilə bağlı olub, hər konkret şəraiti üçün müəyyənləşdirilir.

Bunun üçün struktura daxil olan sahələrin mövcud vəziyyəti aşkara çıxarmaq, müəyyənləşdirmək və bunların nəticələrinə əsasən işi daha da təkmilləşdirmək, yaxşılaşdırmaq, onun səmərə və keyfiyyətini yüksəltmək üçün tədbirlər hazırlamaq daha əhəmiyyətlidir. Hər bir sahə üzrə konkret məqsəd müəyyənləşdirmək tələb olunur.

Təşkilatı işin məzmunu müəllim və şagirdlərin, pedaqoji kollektivin, valideynlərin və geniş ictimaiyyətin bir-birinə qarşılıqlı münasibətlərinin xarakteri ilə müəyyənləşdirilir.

Bunun üçün idarəetmədə iştirak edən şagird, müəllim və digərlərini yaradıcı fəaliyyətə istiqamətləndirmək üçün onların qarşılıqlı işinin təşkilinə nail olmaq gərəkdir. Onların nəzəri və praktiki biliyini artırmaq, fəaliyyətindəki yaradıcılığından istifadə etmək, müstəqil düşünməsi üçün şərait yaratmaq əsas şərtlərdən ibarətdir.

Tərtib etdi : BŞTİ – nin aparıcı məsləhətçisi E.Məmmədov