Press "Enter" to skip to content

Məlumat Bərpa Xidmətləri

Məlumat bərpa mütəxəssislərimiz tərəfindən bütün növ yaddaş qurğularından – xarici sərt disklərdən, RAID massivlərdən, SSD yaddaş qurğularından və server sistemlərindən silinmiş və ya itmiş məlumatların bərpası prosesləri həyata keçirilir. Windows, Mac və Linux daxil olmaqla bütün növ standart və xüsusi əməliyyat sistemlərinin bərpası bərpa xidmətlərimizə daxildir. Mütəxəssislərimiz minlərlə problemli yaddaş qurğularının öhdəsindən gəlmiş və hal-hazırda 99%-lik müvəffəqiyyət göstəricisini qoruyub saxlamaqdadırlar.

Foto bərpası: yollar, təlimatlar. Silinmiş fotoların bərpası proqramı

Onsuz da məlumatların bərpası üçün nəzərdə tutulan pulsuz və ödənişli proqramlar haqqında bir məqalə yazılmamışdır: təsvir edilmiş proqram müxtəlif fayl növləri yaratmağa imkan vermişdir. Bu yazıda, daha çox, pulsuz PhotoRec proqramını test edəcəyik. Onun məqsədi, müxtəlif növ və formatlarda olan yaddaş kartlarından silinmiş fotoları bərpa etməkdir, məsələn, kamera istehsalçılarından – Olympus, Sony, Nikon, Canon və s. Bu, ən yaxşı proqramlardan biridir.

PhotoRec haqqında bir az

İlk olaraq, sənədlərin, arxivlərin, videoların və əsas nöqtələrin arasında kameranızın müxtəlif yaddaş kartlarından olan məlumatları bərpa etmək üçün nəzərdə tutulan bu proqramı pulsuz sınaqdan keçiririk. Onlar üçün mövcuddur: DOS və Windows 9x, Mac OS X, Linux və Windows NT4, XP, 7, 8, 8.1. Dəstəklənən fayl sistemləri: HFS +, ext4, ext3, ext2, NTFS, FAT32 və FAT16. Proqram yalnız “oxumaq” olduğunda, şəkillər ziyan görməyəcək və ya ən azı ziyan minimuma endiriləcəkdir. Buna görə fotoşəkillərin bərpası xüsusilə çətin olmayacaqdır. Windows PhotoRec arxivində (komplektdə proqramı olan və heç bir quraşdırma tələb olunmur), bir daha, geliştirici eynidır – TestDisk. Məsələn, fayl sisteminin dəyişdiyi və ya disk bölmələri itirildikdə kömək edəcəkdir. Proqramın adi Windows qrafik interfeysi yoxdur, lakin onun əsas funksiyaları təcrübəsiz istifadəçi üçün çətin deyil.

Photorec – silinmiş şəkillərin bərpası üçün proqram, test

Cihazda quraşdırılmış funksiyaları istifadə edərək, orada olan yaddaş kartını formatlaşdırırıq. Bizim vəziyyətimizdə SD, foto itkisinin geniş mümkün variantlarıdır. Photorec_win.exe faylını başladın və bizə məlumatı bərpa etməyə başlayacağımız sürücünün seçimini təklif edirik. Bizim halda SD kart, siyahıda üçüncüdür. Növbəti mərhələ bir az qəribədir. Bu ekranda bəzi parametrlər edə bilərsiniz: zədələnmiş fotoşəkilləri atmayın, axtarış üçün istənilən fayl növlərini seçin və s. Biz sadəcə bu bölməyə reaksiya verməməyi tövsiyə edirik. Sadəcə seçin – Axtar. Ən çox adi istifadəçilər üçün bir fayl sistemi seçirik – Digər. Növbəti addım bərpa olunan şəkillərin saxlanılacağı qovluğu müəyyən etməkdir. Qovluğu seçdikdən sonra C düyməsini basın. Proqramın özü faylları yerləşdiyi alt qovluq yaradır. İpucu: məlumatın bərpa olunduğu sürücüyə bərpa edilməsinə ehtiyac yoxdur.

Fotoları tara və bərpa edin

Təmizləmə əməliyyatı tamamlanana qədər gözləyin. Və nəticəni yoxlayın. Bizim halda, daha üç qovluq yaradılır. Fotoşəkillər, sənədlər və musiqi paylanması qarışıqlıqla baş verib, tamamilə aydın deyil, amma fotoşəkillərin ilk olaraq planlaşdırılandan daha çox bərpa olunduğu qalır. Bundan əlavə, qüsurlar olmadan. Və proqram xəritədə bir dəfə olan 500 şəkillərin və digər faylların daha çox parça tapdı. Hesab edirəm ki, yalnız kamera ilə deyil, həm də “qədim” oyunçu və PDA-da flaş sürücünün yerinə məlumatın köçürülməsi və digər yollarla ötürülməsini nəzərə alırıq. Ümumiyyətlə, bir yaddaş kartından fotoların bərpasını yerinə yetirmək üçün ən rahat pulsuz proqramlardan biridir, baxmayaraq ki, onu qrafik interfeysi olanlar kimi istifadə etmək asan deyil .

PS Photo Recovery – aşağı qiymətə malik bir proqram

Foto bərpasını yerinə yetirən, ödənişsiz və ya ödənişli proqramların əksəriyyətini, formatlanmış bir mediada hər hansı bir məlumat və ya fayl axtarmağa imkan verdiyini bilmək lazımdır. Amma öz nüansları var. Pulsuz bir proqram, məsələn Recuva, yalnız ən sadə hallarda təsirli olur: məsələn fayl təsadüfən silinmiş, yaddaş kartı ilə heç bir əməliyyat etməmiş və məlumatları bərpa etməyi qərara almışdınız. Pullu proqram həqiqətən bir fotoşəkil, müxtəlif şəraitdə itirdiyi digər məlumatları geri qaytarmağa kömək edir, lakin nadir hallarda istifadəçiyə münasib qiymət təklif edir. Xüsusilə, onun bir məqsədi yaddaş kartı kimi bir ünsürlə diqqətsiz hərəkətlər nəticəsində təsadüfən silinən şəkilləri bərpa etməkdir. Bu mövzuda əlverişli və yaxşı bir həll RS Photo Recovery istifadə ediləcək. Bu proqram müxtəlif növ media, nisbətən ucuz, 999 rubl olan şəkilləri bərpa etmək və məlumatları canlandırmaq üçün olduqca yüksək effektivdir.

Proqramı sınamaq

Pis bir çuvalda satın almaq məcburiyyətində olmadığınız pis bir şey deyil. Siz ilk cəhd edə bilərsiniz, sınaq versiyasında photos yeniden və RS Photo Recovery öz vəzifəsi ilə uğursuz əgər, demək olar ki, 1000 rubl üçün lisenziya almaq. Məlumatların özünü bərpa etməsi qorxmağa ehtiyac yoxdur: bəzi qaydalara riayət edin və düzəldilməz bir şey olmayacaq. Məsələn, yaddaş kartında heç bir məlumat yazmayın; Dosyaları “həyatdan çıxdıqları” medyaya qaytarmayın; Kameralara, telefonlara, MP3 çalarlara daxil etməyin, çünki onlar avtomatik olaraq bir qovluq quruluşu yaradır. Qeyd edək ki, Recuva yalnız iki fayl tapıb, heç bir şəkil tapmadı. RS Photo Recovery’də normal bir tarama yaparsanız, ya da bir şey tapa bilməzsiniz. Dərin bir təhlimi sınamaq lazımdır. Görülən 183 fotoşəkilin yalnız üçü qüsurlu idi və sonra bunlar köhnə şəkillər idi. RS Photo Recovery – foto bərpa proqramı – fərqli mediadan silinmiş şəkilləri yenidən yaratdı . Məhsul az pul tələb edir və vəzifəsini yerinə yetirə bilər.

Köhnə fotoşəkilləri necə bərpa etmək olar?

Silinmiş fotoların bərpası proqramı artıq seçilmişdir – həm ödənişli, həm də pulsuz. İndi köhnə şəkillərin bərpası funksiyasını test edəcəyik. Bunu AKVIS Retoucher edəcəyik – satın almaq istəmədiyinə qərar vermək üçün sınaq versiyası. Bu proqram yalnız tozdan, ləkələrdən, çizilmədən və digər qüsurlardan çəkinmir. Həmçinin yaxınlığında olan görüntü sahələrini istifadə etməyən fraqmentləri bərpa edir. Bu sadədir və siz asanlıqla onunla işləmək öyrənəcəksiniz. Yalnız silmək istədiyinizi seçin və “Başlat” düyməsini basın. Kommunal hər şeyi özü edəcəkdir. Yalnız yeni bir şəkilin necə yaradıldığını izləyəcəksiniz. Proqram yalnız qüsurları aradan qaldırır , həm də obyektlərin öz əksini tapır. Kiçik avtomatik olaraq işləyir, geniş ipuçları ilə rədd edir, itkin parçaları almaq üçün. Köhnə fotoşəkillərin bərpası – bu rötuş, lekələrin, xətlərin, əyilmələrin, tozun və digər qüsurların aradan qaldırılması, itkinlərin yenidən qurulması, böyük obyektlərin çıxarılmasıdır. AKVIS Retuşerinin xüsusiyyətləri tamamilə lisenziyanın növündən asılıdır. Sınaq müddəti ərzində fərqli variantları cəhd edin və seçim edin.

Məlumat Bərpa Xidmətləri

PITS Global Data Recovery Services bütün dünyada ən yüksək texnologiyalar ilə məlumatların bərpası xidmətlərini göstərən şirkətdir.

Məlumat bərpa mütəxəssislərimiz tərəfindən bütün növ yaddaş qurğularından – xarici sərt disklərdən, RAID massivlərdən, SSD yaddaş qurğularından və server sistemlərindən silinmiş və ya itmiş məlumatların bərpası prosesləri həyata keçirilir. Windows, Mac və Linux daxil olmaqla bütün növ standart və xüsusi əməliyyat sistemlərinin bərpası bərpa xidmətlərimizə daxildir. Mütəxəssislərimiz minlərlə problemli yaddaş qurğularının öhdəsindən gəlmiş və hal-hazırda 99%-lik müvəffəqiyyət göstəricisini qoruyub saxlamaqdadırlar.

İstənilən suallarınıza dərhal cavab almaq üçün mövcud keçidi istifadə edə bilərsiniz! Dərhal probleminizin həll olunması üçün sizinlə əlaqə saxlanılacaqdır. Hal-hazırda mövcud olan məlumat bərpa probleminizin aradan qaldırılacağına əminik.

Xüsusi Xidmətlərimiz

Sərt Disk Bərpası

Sərt disk həm müəssisələrdə, həm də şəxsi istifadədə geniş yayılmış yaddaş qurğusudur. Məlumat bərpa mütəxəssislərindən ibarət olan xüsusi komandamız marka və modelindən asılı olmayaraq bazarda mövcud olan bütün növ sərt disklərdən dəyərli məlumatlarınızı bərpa edəcəkdir.

RAID Məlumat Bərpası

Yüksək təcrübəyə malik mühəndislərimiz dünya standartları ilə sertifikatlanmış laboratoriyamızda ən qabaqcıl məlumat bərpa vasitələrindən istifadə edərək zədələnmiş RAID massivinizdən məlumatlarınızı sizə geri qaytaracaqdır. Cihazlarınızın bərpasında ən mükəmməl qabaqcıl texnologiyaları istifadə edirik.

Mobil Cihazlardan Məlumatların Bərpası

Günümüzdə ən geniş yayılmış texnoloji cihaz olan mobil telefonlardan məlumatları bərpa edərək müştərilərimizin dəyərli məlumatlarının məxfilik və itkilərə qarşı təhlükəsizliyini təmin edirik. Şirkətimiz 99% uğur nisbətinə sahibdir.

Flash Disk Bərpası

Uzun illər ərzində qazanılan təcrübə sayəsində mühəndislərimiz USB flash qurğuları, CF və ya SD yaddaş kartlarını qısa müddət ərzində bərpa edir. Həm fiziki, həm də məntiqi olaraq zədələnmiş flash cihazlarınızı bərpa edə və silinmiş məlumatları geri qaytara bilərik.

Server Məlumat Bərpası

Server sisteminiz fiziki və ya məntiqi zədələr səbəbindən fəaliyyətini dayandırdıqda peşəkar məlumat bərpa şirkətimiz sisteminizin sıfırdan qurulması və məlumat itkisinin qarşısının alınması üçün ən müasir vasitələrə malikdir.

SSD Məlumat Bərpası

Mühəndislərimiz bütün SSD modellərini bərpa edə bilmək üçün müntəzəm olaraq ixtisaslaşma kurslarında iştirak edirlər. OCZ, Corsair, Samsung, Intel, Kingston və s. digər SSD modellərindən məlumatları itki olmadan bərpa edirik.

Şəxsi ailə məlumatlarının və ya biznes xarakterli fayl-sistem məlumatlarının itirilməsinin hansı dərəcədə şokedici ola biləcəyini anlayırıq. Bu səbəbdən məlumat bərpa mühəndislərimiz tərəfindən dərhal cavab ala bilmək üçün mövcud keçiddən istifadə edin! Müştəri xidmətlərimiz ən qısa zamanda sizə geri dönəcəkdir. Sizə məlumatlarınızı geri qaytarmaqda köməklik göstərəcəyimizə əminik.

Təhlükəsiz Məlumat Bərpa Laboratoriyası

Mütəxəssislərimiz laboratoriyamızda uğurla nəticələnəcək məlumat bərpası üçün lazımlı olan “clean room” şəraitində çalışırlar. Bütün “clean room”-larımız ISO Class 10 standartı ilə sertifikatlanmışdır. Hər bir “clean room”-da özünəməxsus xüsusi avadanlıqlar və onlarla bərpa vasitələri vardır.

“Clean room”-larımız beynəlxalq “clean room” standartlarında nəzərdə tutulmuş qaydalar əsasında mütəmadi olaraq yoxlanılır və təmizlənir. Bu proseslər xüsusən maqnetik sərt disklərin bərpası zamanı uğurlu bərpa göstəricisini artırmaq üçün həyata keçirilir.

Sertifikatlı Məlumat Bərpa Mütəxəssisləri

Məlumat bərpa mütəxəssislərimiz və laboratoriya texniklərimiz illərlə əldə olunmuş təcrübəyə, biliklərə və məlumatların bərpası sertifikatlarına sahibdirlər. Onlar sıradan çıxmış qurğunuzun vəziyyətini dəyərləndirir və kritik məlumatlarınızı xilas edirlər. Hər gün müştərilərimizin ən sadə texniki məsələlərindən ən mürəkkəb problemlərinə qədər məlumat itkilərinin qarşısını alırlar.

Bərpa prosesi zamanı mühənislərimiz bütün bədəni əhatə edən xüsusi geyimdən istifadə edirlər. “Clean room”-da insan faktorlu çirklərin qarşısının alınması üçün xüsusi maskalar, ayaqqabılar, əlcəklər və gözlüklər istifadə edilir.

Xidmətlərimizin digər xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:

  • Təcili bərpa seçimi
  • Tam geri ödəniş zəmanəti
  • 100% müştəri məmnuniyyəti
  • Global məlumat bərpa şirkəti

Məlumat Bərpa Alətləri

Şirkətimizdə bütün növ bərpa xidmətləri həyata keçirilir. İstənilən əməliyyat sistemi ilə işləyən istənilən cihaz laboratoriyamızda bərpa üçün dəstəklənir.

Bundan əlavə, laboratoriyamızda ən son versiya məlumat bərpa aparat və proqram platformalarından, yüksək səviyyəli mikroskoplardan və digər çeşidli texnologiyalardan istifadə edirik. Məlumat bərpa laboratoriyamızda ən mürəkkəb məlumat bərpa problemlərini həll etmək üçün ən yaxşı avadanlıqlarımız var.

Sərt Disk Bərpa Xidmətləri

Sərt disk nasazlıqlarının aradan qaldırılması şirkətimizin ən geniş xidmətlərindən biridir. Sertifikatlı “clean room”-da cihazınız nəzərdən keçirilir, sıradan çıxmış yaddaş qurğularınızın xəta vermiş ehtiyyat hissələri yenisi ilə əvəzlənir. İllər boyu əldə etdiyimiz təcrübə sayəsində minlərlə sərt disklərdən məlumat bərpası həyata keçirmişik.

Bərpa prosesi zamanı birdən çox maqnetik valları asanlıqla əvəzləyirik. Eyni zamanda maqnetik valların əvəzlənməsi zamanı valların bir-birinə nəzərən olan mövqeyi yüksək dəqiqliklə qorunur.

HDD, SSD və RAID məlumat bərpa ssenarilərində yaşanan ümumi problemlər bunlardır:

  • Zədələnmiş fayllar
  • Formatlanmış sərt disk
  • Silinmiş fayllar
  • Su və ya yanğın təsiri
  • Sərt diskin qırılması
  • Klikləyən (klik səsi çıxaran) sərt disk
  • Sərt diskin yerə düşməsi
  • Maqnetik valların cızılması
  • Qırılmış USB portu
  • İlişib qalmış motor

RAID Məlumat Bərpa Xidmətləri

Sıradan çıxmış bir RAID massiviniz, serveriniz və ya “storage” yaddaş qurğunuz varsa, məlumatlarınızı geri qaytarmağa kömək edə bilərik. Bütün RAID əsaslı qurğular və serverlər əsasən maqnit sərt disklər və SSD yaddaş qurğularından ibarətdirlər.

Bu qurğular tək sərt disklərdən daha yüksək ehtiyat və sürət təmin etsə də, bəzən sıradan çıxa bilirlər. Xoşbəxtlikdən, RAID 0, 1, 3, 4, 5, 6, 50, 60 və RAID-Z daxil olmaqla hər cür RAID konfiqurasiyasından məlumatların bərpası prosesini həll edirik.

Qeyd olunan problemləri olan qurum və təşkilatlara serverlərini və fayllarını bərpa etməkdə hər zaman köməyə hazırıq. Mütəxəssislərimiz mümkün ola bilən ən qısa zamanda RAID massivdən məlumatları bərpa edir. Bunun əla bir nümunəsi bir neçə il əvvəl meşə yanğınları zamanı elektrik kəsintisinə məruz qalmış müxtəlif Kaliforniya şirkətləri ola bilər. Bir neçə iş günü ərzində bütün kritik məlumatları bərpa etmələrinə kömək etdik.

RAID Mütəxəssisi Deyilsinizsə, Cihazını Söndürün

RAID massivi və serverlər gözlənilməz elektrik kəsintisindən sonra yenidən işə düşdükdə sistem açılmır. “RAID-controller” nələrin silindiyini və yenidən yazıldığını müəyyən edə bilmir. Bu vəziyyət bütün məlumat bloklarının zədələnməsinə səbəb ola bilir.

Nə etdiyinizdən konkret olaraq əmin deyilsinizsə cihazı söndürməyi qəti şəkildə məsləhət görürük. Bundan əlavə, biz sizə ilkin texniki müayinə xidməti təqdim edirik.

SSD Məlumat Bərpası

SSD qurğular İT sektoruna sürət qazandırdı. Məlumat saxlamaq üçün “Solid-State” qurğularından istifadə edən kompüterlər, köhnə sərt disklərə nisbətdə olduqca daha sürətli işləyir.

SSD qurğuların sürəti məlumat bərpası şirkətlərinə bir çox mürəkkəblik gətirir. Xətalı və ya ölü SSD qurğulardan məlumatların bərpası prosesi, maqnit sərt disklərin bərpasından daha mürəkkəbdir.

SSD qurğular, əsasən, köhnəlmiş tranzistorlar, kontroller və NAND çiplərinin xətaları səbəbindən sıradan çıxır. Müəyyən həcmdə məlumat oxunma-yazılması və ya qeyri-stabil elektrik axımı nəticəsində SSD qurğuda xətalar yaranır.

PITS Global Data Recovery Services şirkəti olaraq, əksər SSD xətalarını aradan qaldırmaq üçün xüsusi proqram və aparat vasitəli üsullarımızı inkişaf etdirdik. Əgər hər hansı xətalı SSD qurğunuzda lazımlı məlumatlarınız varsa, bərpa prosesi üçün hər zaman xidmətinizdəyik.

Məlumat Bərpa Proqram Təminatları

Məlumat bərpa proqram təminatları bir sıra xırda problemli məsələləri həll edə bilər. Buna baxmayaraq təhlükəli vəziyyətdə olan sərt diskdə aparılan hər hansı əməliyyat məlumatların həmişəlik itirilməsi üçün potensial risk təşkil edir.

Yaddaş qurğunuzu açıb-qapamamışdan əvvəl mütləq şəkildə mütəxəssis məsləhəti üçün bizimlə əlaqə saxlayın.

Məlumat itkisinə səbəb ola biləcək problemləri aradan qaldıra və məlumatlarınızın bərpasını həyata keçirə bilərik. Eyni zamanda sizə təhlükəsiz “backup server” infrastrukturu qurmaqda kömək edə bilərik ki, bu zaman məlumat itkisi ehtimalınızı minimala endirmiş olursunuz.

Hər hansı bir xətalı sərt diskiniz, SSD qurğunuz, USB flash yaddaş qurğunuz və ya sıradan çıxmış başqa bir cihazınız varsa, hər zaman sizə kömək etmək üçün hazırıq.

Proqram təminatı

Kompüter digər qurğulardan fərqli olaraq onun üçün əvvəlcədən hazırlanmış proqrama uyğun işləyən və ona daxil olan informasiyanın təhlilinə aid istənilən əməliyyatları yerinə yetirən qurğudur. Proqram – maşının addım – addım yerinə yetirəcəyi təlimatlar və yaxud əmrlər siyahısıdır. Kompüterdən istifadə etmək və onun tətbiq sahəsini genişləndirmək üçün o, proqram təminatına malik olmalıdır. Proqram təminatı elə proqramlar kompleksidir ki, onsuz kompüterin işini təsəvvür etmək olmaz. Proqram təkcə konkret məsələni həll etmək üçün deyil, istifadəçi ilə kompüter arasında ünsiyyət yaratmaq, informasiya emalı prosesini idarə etmək, məsələnin həllində proqramçıya kömək etmək, səhvləri aşlayıb ona çatdırmaq və s. üçün lazımdır. Proqram təminatı kompüter istifadəçisinin araşdırdığı problem və məsələ­lərin həllini təşkil edən proqramlar yığımıdır.
Proqram təminatına daxil olan proqramlar üç kateqoriyaya bölünürlər:

  1. Sistem proqramları — bu proqramalar həmişə işə hazır vəziyyətdə olub yaddaşda saxlanılırlar. Onların əsas vəzifəsi kompüterin qurğuları və aparat hissəsi ilə iş prose­sində istifadə edilən digər proqramlar arasında əlaqə yaratmaqdır (məsələn BİOS proqramı);
  2. Qeyri-rezident (adi) proqramlar — ən geniş yayılmış kateqoriyalı proqramlardır. Bu proqramlar vasitəsilə istənilən növ məsələni kompüterdə həll etmək mümkündür. Bu proq­ram­lar işlərini bitirdikdən sonra əməli yaddaş boşaldılaraq idarəetmə digər proqramlara verilir;
  3. Rezident proqramlar- Belə proqramlar adi proqramlardan fərqli olaraq idarəetməni digər proqramlara ötürdükdə əməli yaddaşdan silinmirlər və onlar proqramların icrası qurtar­dıq­dan sonra idarəetməni öz üzərinə götürürlər.

Kompüterdə istifadə olunan proqram təminatı funksional təyinatına görə də üç qrupa bölünürlər:

  1. İdarəetmə və müxtəlif köməkçi funksiyaları yerinə yetirən sistem proqram təminatı. Məsələn, informasiyanın surətinin çıxarılması, kompüterdə qurğunun işçi vəziyyətdə olmasının yoxlanması və s.
  2. Kompüterdə yeni proqramların yaradılmasını təmin edən proqramlaşdırma sistemləri və ya instrumental sistemlər;
  3. İstifadəçinin müəyyən işlərini həyata keçirən tətbiqi proqramlar, Məsələn, mətn redaktorları, şəkil və qrafiklərin çəkilməsi və s.

Sistem proqram təminatı:
Sistem proqram təminatı kompüterdə informasiyanın emalı prosesini təşkil edir: Sistem proqramları aşağıdakılardır:

  1. Əməliyyat sistemləri;
  2. Şəbəkə sistemləri;
  3. Xidməti proqramlar və s.

Sistem proqramlarının vasitəsilə diskləri formatlaşdırmaq, kompüterə qoşulan xarici qurğuların parametrlərini təyin etmək, əməli yaddaş və digər qurğuları testdən keçirmək, çapı təşkil etmək, lokal və qlobal şəbəkələrlə əlaqə yaratmaq mümkündür.
Əməliyyat sistemləri sistem proqram təminatının əsasını təşkil edib, onun vacib element­lərindən biridir. Əməliyyatlar sistemi kompüter işə düşərkən yerinə yetirilməyə başlayır. Kompüterin bütün hissələrinin işləməsini təmin edir, informasiyanı idarə edir. Əməliyyat sistemi məlumatların saxlanması və onun emalının idarə edilməsi ilə yanaşı istifadəçi üçün də interfeysə malikdir.
Şəbəkə ƏS lokal və qlobal kompüter şəbəkələrinin meydana gəlməsilə əlaqədar istifadə­çinin hesablama şəbəkəsinin bütün resurslarına müraciəti təmin edir.
Şəbəkə proqram təminatı paylanmış hesablama şəbəkəsinin resurslarını idarə edir. Ümumi ehtiyatlara yaddaş qurğuları, periferiya qurğuları, ortaq proqram təminatı və s., şəbəkə proqram təminatına isə Windows 2000, Windows NT Server, Netware, Windows for Workgroup və s. aiddir.
ƏS-nin tərkibinə bir sıra işləri yerinə yetirən xidməti proqramlar daxildir. Bu proqramlar kompüterdən istifadəni və onun texniki xarakteristikalarını yaxşılaşdırır. Bu proqramlar kom­püterin aparat hissəsinin işinə nəzarət etməyə, nasazlıqları aşkarlamağa, onların harada baş verdiyini müəyyənləşdirməyə, ƏS-nin nüvəsinə müraciət etməyə, proqramların xarici yaddaş qurğularından (disklərdən və viçesterdən) əməli yaddaşa yükləməyə, iş zamanı səhvləri düzəltməyə, proqram modulları arasında əlaqə yaratmağa, diskləri formatlaşdırmağa və s. imkan verir.

Xidməti proqramlara aşağıdakılar aiddir:
-antiviruslar;
-interfeys proqramları;
-fayl, kataloq və qovluqlarla işləmə proqramları;
— arxivləşdirmə proqramları;
— proqram örtükləri;
— qurğuların iş qabliyyətini yoxlayan proqramlar;
-qurğuları idarə edən proqramlar- drayverlər;
-köməkçi proqramlar.
Xidməti proqramlar aşağıdakı köməkçi funksiyaları yerinə yetirə bilir:
-kompüteri diaqnostika edərək, nasazlıqları aşkar edir və imkan daxilində onları aradan qaldırır;
-arxivləşdirmə proqramları faylları sıxaraq həcmlərini kiçildir (ARJ, ZİP, WINZIP, WINRAR);
-antivirus proqramlar kompüterin viruslarla yoluxmasının qarşısını alır və əmələ gələn virusları arada götürür (NOD32, Антивирус Касперского və s.).

İnstrumental proqramlar (Proqramlaşdırma sistemləri):
İnstrumental proqramlar və ya proqramlaşdırma sistemləri yeni proqram vasitələri (sistem və tətbiqi) yaratmaq üçün istifadə edilir. Proqramlaşdırma sistemləri maşın dilində deyil, istifadəçi üçün daha asan olan proqramlaşdırma dillərində işləməyi təmin edir.
Maşın dilləri çoxsaylı əmrlər ardıcıllığından ibarət kompüterin birbaşa başa düşə biləcəyi kodlarla işləyir.
Təbii dilə yaxın olan daha sadə dillər proqramlaşdırma dilləridir. Proqramlaşdırma dilində yazılan proqramlar maşın dillərinə çevrilərək yerinə yetirilir.
Alqoritmik dillər yüksək səviyyəli dillər hesab edilir. Belə dillərdə tərtib olunan proqramlar istənilən kompüterdə işləyir və onlarla işləmək əlverişli və asandır. Çatışmayan cəhətləri kompüterin texniki xarakteristikalarının nəzərə alınmasının mümkün olmaması və icrasına daha çox vaxtın sərf edilməsidir.
Alqoritmik dillər aşağıdakı qruplara ayrılırlar:
-məntiqi məsələlərin həlli üçün;
-elmi-texniki və iqtisadi məsələlərin proqramlaşdırılması üçün;
-texnoloji proseslərin idarə olunması və modelləşdirilməsi məsələlərinin proqramlaş­dırıl­ması üçün.
Proqramlaşdırma dilində yazılan proqram yerinə yetirilmədən əvvəl translyator adlanan proqramlar kompleksinin köməyi ilə maşın dilinə çevrilirlər.
Translyatorlar iki üsulla təşkil oluna bilərlər: interpretasiya və kompilyasiya yolu ilə. Məhz buna görə də translyatoru uyğun olaraq interpretator və ya kompilyator adlandırırlar.
İnterpretator proqramın operatorlarını bir-bir təhlil edir və onu bütövlükdə yaddaşa yükləyir. Bu səbəbdən də proqramın işləmə vaxtı uzanır.
Kompilyator bütün proqramı maşın koduna çevirərək səhvlər haqqında məlumatları vaxtında istifadəçiyə çatdırır. Beləliklə, operatorların təhlili və maşın koduna çevrilməsi bir dəfəlik aparılır. Buna görə də kompüterin işləmə sürəti artır və proqramın icrası prosesdən asılı olmur, proqram əməli yaddaşa yüklənməsinə ehtiyac duyulmur və yaddaşdan digər məqsədlər üçün istifadə edilməsinə şərait yaranır.

Tətbiqi proqramlar
Fəaliyyətin müxtəlif sahələrinə aid məsələləri həll etmək üçün nəzərdə tutulan proqram təminatına tətbiqi proqramlar deyilir. Tətbiqi proqramlar iki hissədən ibarətdir:
-tətbiqi proqramlar paketi (TPP);
-standart proqramlar kitabxanası.
TPP müəyyən sinif məsələləri həll etmək üçün nəzərdə tutulmuş elə proqramlar kompleksidir ki, kompleksin komponentlərindən biri idarəedici rolunu oynayaraq, istifadə edilən bütün proqramların bir-biri ilə əlaqəsini təşkil etmiş olur.
Standart proqramlar kitabxanası isə riyazi funksiyaların hesablanması, standart məsələlərin həllini, və sair bu kimi işləri yerinə yetirən proqramlardır. Bu proqramlar əvvəlcədən hazırlanaraq istifadə üçün kompüterin yaddaşına yazılır.
Hal-hazırda ən çox istifadə edilən tətbiqi proqramlar aşağıdakılardır:

  1. mətn redaktorları- kompüterdə mətnlərin hazırlanması üçün (WordPad, Microsoft Word);
  2. cədvəl prosessorları- cədvəl verilənlərinin emalı üçün (Lotus 1-2-3, Microsoft Excel);
  3. nəşriyyat sistemləri- nəşriyyat sənədlərinin hazırlanması üçün (PageMarker, QuarkXpress);
  4. verilənlər bazasının idarə edilməsi sistemləri (VBİS) (Microsoft Access);
  5. təqdimatların (prezentasiyaların) hazırlanması üçün (Microsoft Power Point);
  6. iqtisadi əhəmiyyətli proqramların hazırlanması (Финэксперт, Бухгалтерия 1С);
  7. qrafik sistemlər- şəkillərin, animasiyaların, videofilmlərin hazırlanması üçün (Presto! Mr. Photo);
  8. verilənlərin statistik təhlili proqramları (SPSS, Statistika);
  9. öyrədici proqramlar, kompüter oyunları, tərcümə proqramları və s. (Polyglot, PROMT).

TPP hər hansı məsələ və ya məsələlər sinfi, həmçinin istifadəçilər üçün nəzərdə tutulan proqram vasitələrinin toplusu və ya kompleksidir.
TPP aşağıdakı əlamətlərə görə təsnif olunurlar:
-tətbiq sahəsi və həll olunan məsələlər sinfinə görə;
-informasiyanın işlənməsi üsullarına görə;
-paketlərin reallaşmasına görə.
TPP tətbiq sahələri üzrə aşağıdakı kimi təsnif olunurlar:
-əməliyyatlar sistemlərinin imkanlarını genişləndirən TPP;
-ümumi təyinatlı TPP;
-mühəndis, iqtisadi və sairə məsələlərin həlli üçün istifadə olunan TPP.
İnformasiyanın işlənməsi üzrə TPP üç qrupa bölünürlər:
-üsulyönlü TPP;
-problemyönlü və ya problemlə bağlı TPP;
-texnologiyayönlü TPP.
Üsulyönlü TPP hər hansı üsulla (məsələn, simpleks üsulla xətti proqramlaşdırma məsələlərinin həlli) məsələlərin həlli üçün istifadə edilir.
Problemyönlü TPP hər hansı problemlə bağlı (uçot, təhlil, audit və s.) məsələlərin həlli üçün istifadə edilir.
Texnologiyayönümlü TPP informasiyaların və məlumatların icrası üçün nəzərdə tutulur.
TPP-lərini əməliyyatyönümlü və problemyönümlü proqramlara da bölmək mümkündür. Əməliyyatyönümlü TPP öz növbəsində iki yerə bölünür:
-məlumatların işlənməsini təmin edən paketlər;
-məlumatların məntiqi-riyazi işlənməsini təmin edən paketlər.
Tətbiqi proqramlar ixtisaslaşmış və İnteqrasiya olunmuş proqram paketlərinə bölünürlər. İxtisaslaşmış tətbiqi proqramlar paketi ayrıca sahə və ya ayrıca götürülmüş məsələnin həlli üçün təyin olunmuş və istifadə edilən proqram paketidir.
İnteqrasiya olunmuş proqram paketləri ümumi təyinatlı TPP-ni funksiyalarına görə fərqləndirən, müxtəlif proqram paket­lərini özündə birləşdirən tətbiqi proqramlar paketidir. Müasir inteqrasiya olunmuş TPP tərkibinə mətn redaktorları, elektron cədvəllər, qrafiki redaktorlar, informasiya bazalarını idarəetmə sistemləri və kommunikasiya sistemləri daxildir. Buraya digər komponentləri əlavə etmək də olar. Müxtəlif komponentlərin inteqrasiya edilməsi istifadəçi imkanlarını genişləndirir.

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.