Mövzu 2 Bitki və heyvan hüceyrəsi quruluşunun öyrədilməsi

NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES OF AZERBAIJAN INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY AND ETHNOQRAPHY Horse breeding also plays a rather large role in study of the ancient periods as a whole, including problems of the ancient history of Azerbaijan.

Ehtimal Nezeriyyesi

Okurlara sunulan bu kitap Safevî döneminin en meşhur tarihçilerinden olmuş ve I. Şah Abbas’ın sarayında görev yapmış Türk asıllı İskender Bey Münşî’nin (1560-1634) “Târîh-i ‘Âlemârâ-yı ‘Abbasî” isimli üç ciltten oluşan eserinin birinci cildinin Farsçadan Azeri Türkçesine ilk ve tam tercümesidir. Kaynağın bu cildi Safevî Hanedanı’nın ataları, Safevî Devleti’nin kuruluşu ve gelişimi, ilk dört Safevî şahının – I. Şah İsmail’in, I. Şah Tahmasp’ın, II. Şah İsmail’in ve Şah Muhammed Hudabende’nin hâkimiyeti hakkında değerli bilgiler içermekte ve 1587 yılında I. Şah Abbas’ın tahta çıkışıyla sona ermektedir. Rahmetli hocam Oktay Efendiyev’le beraber yaptığımız bu çeviri, kaynağın İrec Afşar tarafından hazırlanmış Tahran baskısı ve Bakü’deki Elyazmalar Enstitüsü’nde bulunan üç yazma nüsha esasında gerçekleştirilmiştir. Eseri yayına hazırlarken Tahran baskısında olan birçok hataları Bakü nüshalarının yardımıyla bertaraf etmeye çalışmışız.

Download Free PDF View PDF

NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES OF AZERBAIJAN INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY AND ETHNOQRAPHY Horse breeding also plays a rather large role in study of the ancient periods as a whole, including problems of the ancient history of Azerbaijan.

Download Free PDF View PDF

Asif, Hacılı, Hacıyev, İmam Şamil, şair,

Download Free PDF View PDF

Asif Hacılı, Hacıyev, İmam Qazi Məhəmməd, Qafqaz, Кавказ, Имам Гази Мухаммед, Асиф Гаджиев, qaziler, seyx Samil, shamil, muhammed, qazavat, шамиль, казават, шейх, имам, чечня, чеченсы, горцы, лезгины, поэзия горцев, Асиф, sheykh,

Download Free PDF View PDF
Download Free PDF View PDF
Download Free PDF View PDF

Relations between the Middle East countries in the pre-Mongol period.

Download Free PDF View PDF
Download Free PDF View PDF

This thesis is dedicated to the study of politics through complex systems method accepting the political system as a political organism and its system of internal and external relations as a unified object of the research. This study tries to describe the network of relations, the circumstance formed by the objective and subjective factors where political processes are going on, and to give a direction for the establishment of the scientifically grounded political activity considering this circumstance. The research is focused on three directions of the issues: 1) Studying of the horizontal and vertical relations within political system; systematizing elements included to politics, their forming process, content and structure, dependence of political system on the internal content and problems of those elements; 2) Studying of the connections with the other social events which form the public system through structural and functional relations with political system and have mutual dependence with the political system; researching of problems of connection with the regional and global system; 3) Principles building the optimal political activity through consideration of the objective, security and optimality conditions of the network of the internal and external relations of politics. Methodological base of the research includes complex systems, system, structural-functional methods. Theoretical achievements were mainly obtained through the application of the complex systems method, especially, in the questions of the description of the natural development of the transition process of values, expression of the dependencies among national, regional and global factors of the political processes, the discovery of the dependencies of the balance and dynamism issues on the outside systems and value flows. Some offers related to the Azerbaijani political life were presented as well. The research work was theoretical and based on the experience of the Eurasian region.

Download Free PDF View PDF
See Full PDF

Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.

Mövzu 2 Bitki və heyvan hüceyrəsi quruluşunun öyrədilməsi

Hüceyrə orqanizmin çoxalan elementar canlı hissəsidir. Ona görə də biologiyanın inkişafı bir çox cəhətdən sitologiyanın inkişafı ilə əlaqədardır. Canlılar adi gözlə görünməyən kiçik hüceyrələrdən təşkil olunmuşlar. Böyüdücü cihazların ixtirasından sonra onları öyrənmək mümkün olmuşdur. Hollandiyada optik cihaz ustaları ata və oğul Hans və Zaxariya Yansenlər tərəfindən 1590-cı ildə ilk mikroskop tipli cihaz quraşdırılmışdır. İtaliya alimi Q.Qaliley həmin mikroskopu bir qədər də təkmilləşdirdi. 1625-ci ildə Almaniyada Yohan Faber ilk dəfə olaraq «mikroskop» terminini elmə gətirdi.

XVII əsrin əvvəllərində Hollandiya alimi A.Levenhuk 250 – 300 dəfə böyüdən daha təkmilləşdirilmiş mikroskop hazırlamışdır. О, 1660-cı ildə ibtidai birhüceyrəliləri: bakteriyaları, infuzorları, heyvanlarda erkək cinsi hüceyrələri öyrənmişdir. İlk dəfə olaraq ingilis fiziki Robert Huk mikroskopdan tədqiqat məqsədilə istifadə etmişdir. О, 1665-ci ildə «Bəzi kiçik cisimlərin təsviri» əsərində bitki hissələrinin mikroskopik təsvirini vermiş, bitki toxumalarının arı şanına oxşadığını göstərmiş və onları «hüceyrə» adlandırmışdır. İngilis alimi Qryu və italyan alimi Malpigi ayrı-ayrılıqda bitki hüceyrə və toxumalarını öyrənmişlər. Onlar hər ikisi bitki anatomiyasını tədqiq etmiş və bu elmin əsasını qoymuşlar.

1831-ci ildə Robert Braun hüceyrədə nüvəni kəşf etmiş və onun əhəmiyyətini göstərmişdir. Rus alimi P.F. Qoryaninov (1796 – 1856), çex alimi Purginye, onun tələbələri, alman botaniki M.Şleyden (1937) bitki hüceyrəsini tədqiq etmişlər. Sitologiya elminin yaranması və inkişafı hüceyrə nəzəriyyəsinin irəli sürülməsinə səbəb oldu. Hüceyrə nəzəriyyəsi sitoloji tədqiqatları daha da genişləndirdi. 1838-ci ildə botanik M.Şleyden (1804 – 1881) və zooloq Teodor Şvann (1810 – 1882) tərəfindən hüceyrə nəzəriyyəsi əsaslandırıldı. Bu isə təbiət elmlərinin inkişafında bir dönüş yaratdı. Hüceyrə nəzəriyyəsinə görə:

1.Hüceyrə bütün canlı orqanizmlərin ən kiçik quruluş və inkişaf vahididir.
2.Bütün birhücyerəli və çoxhüceyrəli orqanizmlərin hüceyrələri quruluşuna, kimyəvi tərkibinə və maddələr mübadiləsinə görə homoloqdur.

3. Hər bir yeni hüceyrə ana hüceyrənin bölünməsi nəticəsində əmələ gəlir.

Tədqiqatçıların əksəriyyəti hüceyrənin bölünməsi üzərində işləməyə başladılar. Remak amitoz bölünməni, Fleminq heyvanlarda və Strasburger bitkilərdə mitoz bölünməni kəşf etdilər. Artıq bioloji problemlərin tədqiqi hüceyrə səviyyəsində aparılmağa başladı.
Orqanizmlərin çoxalmaları cinsi hüceyrələrlə (spermatozoid, yumurta hüceyrə) ilə əlaqədar olub, irsi əlamətləri nəsildən-nəslə ötürürlər. Bu baxımdan sitologiya bir çox elmlərin (genetikanın, embriologiyanın, histologiyanın, patoloji anatomiyanın və mikrobiologiyanın) əsası hesab olunur.
1892-ci ildə Hertviq «Hüceyrə və toxumalar» adlı monoqrafiyasını nəşr etdirməklə biologiyanın sərbəst bir sahəsi kimi sitologiyanın əsasını qoydu. Müasir sitologiyanın sitogenetika, hüceyrə fiziologiyası, sitokimya, molekulyar biologiya kimi bir sıra sahələri mövcuddur.
Hüceyrə. Hüceyrə canlı orqanizmlərin kiçik hissəciyi olmaqla, bir-biri ilə əlaqəli tam sistem əmələ gətirir. Formasına, quruluşuna, ölçüsünə, funksiyasına görə hüceyrələr fərqlənirlər. Lakin istənilən hüceyrə üç hissədənqılaf, sitoplazma və nüvədən ibarətdir. Onun sitoplazmasında səpələnmiş halda orqanoidlər yerləşir. Bunlara endoplazmatik şəbəkə, ribosomlar, mitoxondrilər, lizosomlar, Holci kompleksi, hüceyrə mərkəzi, plastidlər, hərəkət orqanoidləri və hüceyrə törəmələri aiddir.
N üvənin yerləşməsinə görə hüceyrələr prokariot və eukariot formalara bölünür. Prokariotlara bakteriya və göy-yaşıl yosunlar aiddir. Prokariot hüceyrələrdə nüvə görünmür və Holci kompleksi, mitoxondrii, endoplazmatik şəbəkə kimi orqanoidlər olmur.
Eukariot hüceyrələrə bitki, heyvan və insan hüceyrələri daxildir. Onun quruluş və hissələri sxem 1-də verilir.
Hüceyrənin kimyəvi tərkibi. Kimyəvi tərkibinə görə hüceyrələr oxşardırlar. İnsan, heyvan, bitki və mikroorqanizmlərin hücyerələrində eyni elementlərə, maddələrə rast gəlinir. Lakin həmin maddələr miqdarca müxtəlif olurlar. Elementlərin dövri sistemində məlum olan 109 elementdən 60-ı hüceyrə tərkibində toplanmışdır. Hüceyrələrin tərkibindəki elementləri miqdarına görə 3 qrupa bölürlər. Birinci qrupa 4 element: oksigen, hidrogen, azot, karbon daxildir. Bunlar orqanogen elementlər adlandırılır və bütün hüceyrə tərkibinin 98%-ni təşkil edirlər. İkinci qrupa kalium, kalsium, maqnezium, natrium, fosfor, kükürd, dəmir, xlor daxildir. Bunlar hüceyrə tərkibinin 1,9%-ni təşkil edirlər. Üçüncü qrupa bütün qalan elementlər daxil olub, onun 0,01%-ni təşkil edirlər.

Hüceyrənin tərkibində olan kimyəvi birləşmələr də iki qrupa bölünür: 1) hüceyrənin qeyri-üzvi maddələri. Bura aiddir: su və mineral duzlar. 2) üzvi maddələrinə isə zülallar, yağlar, karbohidratlar, nuklein turşuları, ATF aiddir.

Sitoloji tədqiqat metodları. Hüceyrəni öyrənmək üçün əsas tədqiqat metodu kimi mikroskopiyadan istifadə edilir. Bunun üçün işıq və elektron mikroskopları işlədilir. İşıq mikroskopiyasının müxtəlif növləri mövcuddur: 1) Fazalı, 2) Kontrast, 3) İnterferensiya, 4) Akoptral, 5) Polyarizasiyalı, 6) Qaranlıq sahəli, 7) Ultrabənövşəyi.

• Radioaktiv izotoplarla nişanlanmış molekullarla öyrənilməsi;
• Hüceyrələrin üyüdülməsi ilə hissələrinə ayrılması;
• Xromotoqrafiya və ya elektrofarez;
• Hüceyrənin xüsusi şəraitdə yetişdirilməsi. Müxtəlif metodlarla hüceyrənin daha dərindən öyrənilməsi sitologiya elminin inkişafını təmin edir.

Mövzu 2 ehtimal nəzəriyyəsi

(+994 12) 493 30 77

• Fəlsəfə
• Tarix
• Azərbaycan tarixi
• Sosiologiya
• Etnoqrafiya
• İqtisadiyyat
• Dövlət və hüquq
• Siyasət. Siyasi elmlər
• Elm və təhsil

• Mədəniyyət
• Kitabxana işi
• Psixologiya
• Dilçilik
• Ədəbiyyatşünaslıq
• Folklor
• Bədii ədəbiyyat
• İncəsənət
• Kütləvi informasiya vasitələri

Ehtimal nəzəriyyəsi və riyazi sitatistika

Abunə

Lokal şəbəkədə oxucuların istifadəsinə “Rusiya Federasiyasının Qanunvericilik Bazası” təqdim olunur.

Lokal şəbəkədə oxucuların istifadəsinə bütün elm sahələri üzrə 5 000 e-kitabdan ibarət elektron kitabxana – Elektron Kitabxana Sistemi İPR Books təqdim olunur.

Polpred.com Medianin İcmalı. Hər gün minlərlə xəbərlər, Rus dilində tam mətn, son 15 ilin informasiya agentliklərinin və işgüzar nəşrlərin ən yaxşı milyon mövzusu.

Bannerlər

Əlaqə

Ünvan: AZ1005, Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri,
Nizami küçəsi 58

Tel.: (+99412) 596-26-13

İş vaxtı:
Bazar ertəsi – Cumə: 9:00-18:00
Fasilə: 13:00-14:00
İstirahət günləri: Şənbə, Bazar

Copyright © 2013 Prezident Kitabxanası. Bütün hüquqlar qorunur.
Məlumatlardan istifadə zamanı istinad vacibdir.