Azərbaycan ədəbiyyatı kitabxanası (on-line yenilənir)

Darul Hikmət Elm və Tədris mərkəzinin kitabxanasından kitab götürmək üçün kitabxanaya üzv olmaq tələb olunur. Bunun üçün kitab götürmək istəyən şəxslər “oxucu kart”- na sahib olmalıdırlar. Kartın etibarlılıq müddəti istifadəyə verildiyi vaxtdan 6 ay müddətinə qədərdir. 6 aylıq abunəlik haqqı üçün 10 AZN ödənilməlidir. Kitabxanadan istifadə qaydaları: – Oxucular eyni zamanda 1 kitab götürmək hüququna malikdirlər. – Kitabların qaytarılma müddəti səhifə etibarı ilə: 0 – 200 səh = 15gün 200 – 350 səh = 20gün 350 – (üzəri) = 30gün – Göstərilən müddət ərzində kitablar qaytarılmasa oxucu hər iki günə görə 1 azn ödəməlidir. – Əgər kitabların qaytarılması təyin olunmuş vaxtdan 1 həftə müddətində gecikdirilərsə, oxucu kitabxanadan istifadə hüququndan məhrum ediləcək. – Kitablara hər hansı zərər vurularsa oxucu zərər vurduğu kitabın dəyərini ödəməli və yaxud kitabı yenisi ilə əvəz etməlidir.

Qaydalar

Darul Hikmət Elm və Tədris mərkəzinin kitabxanasından kitab götürmək üçün kitabxanaya üzv olmaq tələb olunur. Bunun üçün kitab götürmək istəyən şəxslər “oxucu kart”- na sahib olmalıdırlar. Kartın etibarlılıq müddəti istifadəyə verildiyi vaxtdan 6 ay müddətinə qədərdir. 6 aylıq abunəlik haqqı üçün 10 AZN ödənilməlidir. Kitabxanadan istifadə qaydaları: – Oxucular eyni zamanda 1 kitab götürmək hüququna malikdirlər. – Kitabların qaytarılma müddəti səhifə etibarı ilə: 0 – 200 səh = 15gün 200 – 350 səh = 20gün 350 – (üzəri) = 30gün – Göstərilən müddət ərzində kitablar qaytarılmasa oxucu hər iki günə görə 1 azn ödəməlidir. – Əgər kitabların qaytarılması təyin olunmuş vaxtdan 1 həftə müddətində gecikdirilərsə, oxucu kitabxanadan istifadə hüququndan məhrum ediləcək. – Kitablara hər hansı zərər vurularsa oxucu zərər vurduğu kitabın dəyərini ödəməli və yaxud kitabı yenisi ilə əvəz etməlidir.

Qəbul et İmtina

KİTAB SİFARİŞ ET

KİTAB HƏDİYYƏ ET

KİTAB HƏDİYYƏ ET MƏTNİ

Kitabın bronu

Dan Brown –> Kod Da Vinchi –> Növbədə 3 nəfər var –>

daxİl ol

Remember me Forget password

Don’t have an account? REGISTER

qeydİyyat

Ad və Soyad
Sizin Email
Retpye password
Mən robot deyiləm
(012) 408 63 36 –> (+99477) 528 14 83 (+99477) 528 14 83
Darulhikmet.az KİTABXANA Hədis Usuli-Kafi, 1-ci cild

KİTABXANA

Usuli-Kafi, 1-ci cild

• Müəllif: Əbu Cəfər Əl Kuleyni
• Janr: Hədis
• Nəşriyyat: Kövsər
• Çap ili: 2014
• Kitabın dili: Azərbaycan
• Statusu: Kitabxanada

Azərbaycan ədəbiyyatı kitabxanası (on-line yenilənir)

Hazırda “Oxu zalı”nda on-line kitabxana yaradılır. Amma hələ ki, müəlliflərin yalnız bir hissəsinin əsərlərini kitabxanaya daxil edə bilmişik. Bu iş davam etməkdədir.

Aşağıdakı siyahı bitkin deyil. Əsərlərinin kitabxanada olmasını, yaxud kitabxanaya digər əsərlərinin də əlavə edilməsini istəyənlər bu ünvana müraciət edə bilərlər: oxuzali@azadliqradiosu.az

Şifahi ədəbiyyat

Yazılı ədəbiyyat (Qədim dövrdən bu günədək)

A

B

Bəhram Sürgün
Bəhruz Sədiq
Bəsti Əlibəyli
Bəydadaş Cəfərli
Bilal Alarlı
Böyükağa Qasımzadə
Böyükağa Talıblı
Böyükxan Pərviz

C

Ç

D

E

Ə

Əbdülbaqi Fövzi
Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev
Əbil Yusif
Əbülfət Mədətoğlu
Əbülfəz Abasquliyev
ƏBÜLHƏSƏN
Əbül-üla Gəncəvi
Ədalət Əsgəroğlu
Ədalət Salman
ƏFQAN
Əfqan Nəsirli
Əfsanə Laçın
Əhdi Bağdadi
Əhəd Muxtar
Əhmədağa Muğanlı
Əhməd Cavad
Əhməd Cəmil
Əhməd Haqsevər
Əhməd Qəşəmoğlu
Əhməd Mirzəcəfərli
Əjdər Fərzəli
Əjdər İbrahimov
Əjdər Ol
Əkbər Əkbərov
Əkbər Qoşalı
Əkbər Məftun
Əkbər Yerevanlı
Əkrəm Əylisli
ƏLABBAS
Əliabbas Müznib
Əlağa Yasinzadə
Ələkbər Həddad
Ələkbər Salahzadə
Ələkbər Ziyatay
Ələmdar Quluzadə
Ələmdar Mahir
Ələviyyə Babayeva
Əliabbas Müznib
Əli Ağabəyli
Əliağa Kürçaylı
Əliağa Vahid
Əli Aslanoğlu
Əli Əbbası
Əlibala Hacızadə
Əli bəy Hüseynzadə
Əli Əkbər
Əli Əmirli
Əlfi Qasımov
Əli Kərim
Əli Nəcəfxanlı
Əli Nəzmi
Əliqulu Qəmküsar
Əli Razi Şəmçizadə
Əlirza Həsrət
Əlirza Miyanalı
Əlirza Nabdil (Oxtay)
Əlisa Nicat
Əli Səbri
Əli Səmədli
Əlisəmid Kür
ƏLİSOLTAN
Əli Tudə
Əli Vəkil
Əli Vəliyev
Əlişirin Şükürlü
Əlizadə Nuri
Əmir Mustafayev
Əmrah Əmrahov

F

Ferzad Leysi
FƏDAİ
Fəxrəddin Əsəd
Fəxrəddin Meydanlı
Fəxrəddin Ziya
Fəxri Müslüm
Fəxri Uğurlu
Fəqir Ordubadi
Fələki Şirvani
Fərəc Fərəcli
Fəridə Əlyarbəyli
Fəridə Hacıyeva
Fərid Hüseyn
Fərhad Mete
Fərman Eyvazlı
Fərman Kərimzadə
Fətəli Sahib
Fəthi Xoşginabi
Fərzad Leysi
Fəzlullah Nəimi
Fikrət Qoca
Fikrət Sadıq
Firidun Həsari
Firudin Ağayev
Firuzə Məmmədli
Firuz Mustafa
Fuad Tarverdiyev
Fuad Əhmədov​
Furqan Sadıq
Füruzə Məmmədli
FÜZULİ

G

Gəncəli Səbahi
Gəray Fəzli
Gülarə Munis
Güləmail Murad
Gülər Miryəhya
Gülxani Pənah
Gülhüseyn Hüseynoğlu
Gülşən Behbudqızı
Gülşən Lətifxan
Gülzar İbrahimova
Günel Anarqızı
Günel Mövlud
Günel Eminli
Günel Eyvazlı
Günel Şamilqızı
Güntay Gəncalp

H

Hacıbaba Nəzərli
Hacıkərim Sanılı
Hacı Mail
Hacı Nərimanoğlu
Hadı Qaraçay
Hafiz Əli
Hafiz Hacıxəlil
Hafiz Mirzə
Hamid Əhmədi
Hamlet İsaxanlı
Haşım Tərlan
Heydər Bəyat
Heydər Xətibi
HEYRAN XANIM
Həbib Sahir
HƏBİBƏ
HƏBİBİ
HƏQİQƏT
Həmid ABBAS
Həmid Axundlu
Həmid Arğış
Həmid Herisçi
Həmid Məmmədzadə
Həmid Nitqi
Həmid Telimxanlı
Həsən Elsevər
Həsən İldırım
Həsən Mehdiyev
Həsən Mirzai
HƏSƏNOĞLU
Həsən Savalan
Həsən Seyidbəyli
Həsən Səfəri
Həsən Şəqaqi
Həyat Şəmi
HİDAYƏT
Hicran Hüseynova
Hikmət Carçılı
Hikmət Ziya
Hökumə Billuri
Huşəng Cəfəri
Hümam Təbrizi
Hümmət Əlizadə
Hüseyn Abbaszadə
Hüseynağa Qəniyev
Hüseyn Arif
Hüseynbala Mirələmov
Hüseyn Cavid
Hüseyn Əzim
Hüseyn İbrahimov
Hüseyn Kürdoğlu
Hüseyn Razi

X

İ

J

K

Q

Qalib Şəfahət
QANTƏMİR
Qan Turalı
Qasım bəy Zakir
Qasım Qasımzadə
Qazi Bürhanəddin
Qədiməli Əhməd
Qəhrəman Qəhrəmanzadə

L

Lalə Cavanşır
Lalə Məhərrəmli
Leyli Kəhali
Lətifə Nuran
LƏVAİ

M

Mahcamal
Mahir Qarayev
Mahir Mehdi
Mahirə Abdulla
Mahmud Məhdəvi
Mahmud Vəli
Malik Fərrux
Manaf Süleymanov
Marağalı Əvhədi
Maqsud İbrahimbəyov
Mehdi Hüseyn
Mehman Qaraxanoğlu
Mehman Musabəyli
Meyxoş Abdulla
Məcid Şamxalov
Mədinə Gülgün
Məsum Cabbarpur
Məhəmməd ağa Cümri
Məhəmməd Astanbəyli
Məhəmməd Azərşin
Məhəmməd Bağır Xalxali
Məhəmməd Əmani
Məhəmməd Əmin Rəsulzadə
Məhəmməd Hadi
Məhəmmədhüseyn Şəhriyar
Məhəmməd Nəvin (Baraz)
Məhəmməd Sübhdel
Məhərrəm Əlizadə
Məhsa Mehdili
Məhsəti Əliqızı
Məhsəti Gəncəvi
Məqsəd Nur
Məqsud Şeyxzadə
Məlahət Yusifqızı
Məlihə Əzizpur
Məmməd Alim
Məmməd Aranlı
Məmməd Araz
Məmməd Aslan
Məmməd Dəmirçioğlu
Məmməd Əkbər
Məhəmməd Əli Nəhavəndi
Məmmədəli Məhzun
Məmmədhüseyn Əliyev
Məmməd İlqar
Məmməd İsmayıl
Məmmədiyyə Yusifzadə
Məmməd Kazım
Məmməd Murad
Məmməd Namaz
Məmməd Oruc
Məmməd Rahim
Məmmədrza Afiyət
Məmmədrza Təbrizli​
Məmməd Səid Ordubadi
Mənzər Eynullayeva
Mənsurə Qaçayqızı
Mənsur Vəkilov
Mərkəz Qacar
Mərziyə Uskui
MƏSİHİ
Məstan Günər
Məsudi Dövran
Məsud İslamı
Mətanət Vahidova
Mətləb Ağa
Mətləb Misir
Mətləb Muxtarov
Mikayıl Azaflı
Mikayıl Müşfiq
Mikayıl Rəfili
Mikayıl Rzaquluzadə
Mina Rəşid
Mir Cəlal Paşayev
Mirdamət Əziz
Mirmehdi Ağaoğlu
Mirmehdi Seyidzadə
Mir Möhsün Nəvvab
Mirvarid Dilbazi
Mirzə Ələkbər Sabir
Mirzə Əli Möcüz
Mirzə Fətəli Axundov
Mirzə İbrahimov
Mirzə İsmayıl Qasir
Mirzəli Hüseynzadə

Mirzə Mehdi Şükuhi
Mirzə Müştaq
Mirzə Sakit
Mirzə Şəfi Vazeh
Miskin Abdal
Mobil Quluzadə
Molla Cümə
Molla Pənah Vaqif
Molla Vəli Vidadi
Möhsün Möhsünov
Mövlud Süleymanlı
Muradəli Qaflantı
Murad Köhnəqala
Murtuza Səlnmani
Musa Əfəndi
Musa Ələkbərli
Musa Herisi
Musa Qocayev
Musa Yaqub
Mustafa Çəmənli
Mustafa Şeyxpur
Mustafa Zərir
Mübariz Cəfərli
Mübariz Məsimoğlu
Mücirəddin Beyləqani
Münəvər Tabdıqova
Müzəffər Derəfşi
Müzəffər Nəsirli
Müzəffər Şükür Məchul

N

Nəriman Mahmud
Nəriman Nərimanov
Nəriman Süleymanov
Nərmin Hüseynzadə
Nərmin Kamal
Nəsib Əfəndiyev
Nəsib Nəbioğlu
NƏSİMİ
Nigar Duyğu
Nigar Xiyavi
Nigar Rəfibəyli
Nilufər Muğantürk
Nisə Bəyim
NİZAMİ GƏNCƏVİ
Novruz Gəncəli
Nuranə Nur
Nurəddin Babayev
Nurəddin Ədiloğlu
Nurəngiz Gün
Nuridə Atəşi
NURLAN
Nüsrət Kəsəmənli

O

Ö

P

R

S

Ş

Şahlar Ruhi
Şahmar Əkbərzadə
Şamil Xurşid
Şamo Arif
Şeyx İbrahim Gülşəni Bərdəi
Şeyx Mahmud Şəbüstəri
Şeyx Səfiəddin Ərdəbili
ŞƏMŞAD
Şəfəq Sahibli
Şəhriyar del Gerani
Şəkər Aslan
Şəmistan Əsgərov
Şəmistan Nəzirli
Şəmsəddin Abbasov
Şəmsi Vəfadar
Şəmşad Rza
Şərif Ağayar
Şiringül Musayeva
Şıxəli Qurbanov
Şöhrət Qaraoğlu
Şövkət Zərin Horovlu

T

Tağı Şahbazi Simurğ
Tahir Hüseynov
Tahir Paşa
Taleh Həmid
Tarif Əskər
Tapdıq Yolçu
Telman Dəmir
Teymur Elçin
Teyyub Qurban
Tələt Əyyubov
Tofiq Abdin
Tofiq Ağayev
Tofiq Bayram
Tofiq Əfəndiyev
Tofiq Hüseyn
Tofiq Qaraqaya
Tofiq Mahmud
Tofiq Mütəllibov
Tofiq Nurəli

U

Y

Yafəs Türksəs
Yasif Nəsirli
YAŞAR

V

Vaqif Bayatlı Odər
Vaqif Bəhmənli
Vaqif İbrahim
Vaqif Nəsib
Vaqif Səmədoğlu
Valeh Bahaduroğlu
Valeh Şiri
Vali Gözətən
Vasif Qurbanzadə
Vasif Süleyman
Vədud Dusti
Vidadi Babanlı
Vilayət Rüstəmzadə
Vüqar Əhməd
Vüqar Əlisoy

Muasir azerbaycan edebiyyati 1ci cild

Müəllif: Mr. OffiCeR

Şərhlər: 1

Baxılıb: 24 405

Səs ver:

Azərbaycan ədəbiyyatı – Azərbaycanlı şair və yazıçıların Azərbaycan mədəniyyətinə, eləcə də dünya mədəniyyətinə bəxş etdikləri ədəbi-mədəni fikrin ən yaxşı nümunələri.

Yeni dövr
XVI-XVII yüzilliklər Azərbaycan ədəbiyyatında həm də orta əsr məhəbbət və qəhrəmanlıq dastanlarının formalaşması dövrü kimi tanınır. Füzulinin yazılı poeziyada əldə etdiyi uğuru az qala eyni səviyyədə şifahi xalq yaradıcılığının Qurbani, Aşıq Abbas Tufarqanlı, Xəstə Qasım kimi nümayəndələrinin yaradıcılığında görürük. “Aşıq Qərib”, “Abbas və Gülgəz”, “Əsli və Kərəm” kimi mükəmməl məhəbbət dastanları, “Kitabi-Dədəm Qorqud”un layiqli varisi olan “Koroğlu” qəhrəmanlıq eposu bu dövrdə formalaşır və xalq sənətkarlarının repertuarına daxil olur. Hələ Şah İsmayıl Xətayi yaradıcılığından bizə məlum olan xalq şeiri şəkillərindən qoşma, gəraylı, varsağı, bayatı daha da təkmilləşir. Orta əsrlər Azərbaycan dastanlarının təsir dairəsini təsəvvür etmək üçün təkcə onu göstərmək kifayətdir ki, “Koroğlu” süjeti türkmən, özbək, tacik, erməni, gürcü folkloruna da böyük təsir göstərmiş və analoji dastanların yaranmasına səbəb olmuşdur.
Molla Pənah Vaqif XVII-XVIII əsrlərdə Azərbaycan ədəbiyyatı şifahi xalq yaradıcılığının əsasən aşıq nümayəndələrinin əsərlərinin təsiri altında canlı həyata, xalq dilinə daha da yaxınlaşır, Azərbaycan poeziyasında realizmə keçid dövrünün təməli qoyulmuş olur. Bu dövrdə poeziyada Füzuli ənənələri hələ kifayət qədər güclü olsa da, artıq bu cazibədən çıxmaq cəhdlərini Saib Təbrizi, Qövsi Təbrizi, Məhəmməd Əmani kimi sənətkarların yaradıcılığında görürük. XVIII əsrdə Şirvan ədəbi mühitinin yetirdiyi şairləridən Şakir, Nişat və Məhcurun əsərlərində daha çox dövrün konkret ağrılı problemlərindən bəhs olunduğunu, sadə xalqın ağır güzəranından narahatçılığın bədii ifadəsini görürük.
Molla Vəli Vidadi (1707-1808), xüsusən Molla Pənah Vaqif (1717-1797) kimi sənətkarlar sadə, canlı dildə yazdıqları əsərlərlə poeziyanı xalqa daha da yaxınlaşdırmışlar. Vaqif öz dövrünün görkəmli siyasi xadimi olmuş, Qarabağ xanlığının xarici siyasətini uzun müddət müəyyənləşdirmişdir. XVIII əsr – Azərbaycan ədəbiyyatında orta əsrlərin son, yeni dövrün isə başlanğıc mərhələsi kimi keçid xarakteri daşıyır.
XIX əsrin ilk onilliklərində Azərbaycan xalqının tarixi taleyində baş verən mühüm hadisə – Azərbaycanın Rusiya imperiyası tərəfindən işğal edilməsi ilə bütövlükdə mədəniyyətdə olduğu kimi, ədəbiyyatda da qərbyönümlü meyllər güclənir.
Bunun təsiri altında ədəbiyyatda milli və realist-dünyəvi motivlər aparıcı mövqeyə çıxır. Molla Pənah Vaqif yaradıcılığının bilavasitə təsiri altında Qarabağ ədəbi mühitində tənqidi-realist satiranın Qasım bəy Zakir (1784-1857) kimi nümayəndəsi yetişərək uzun müddət poetik inkişafın istiqamətini müəyyənləşdirir. Lakin həm Q.Zakirin yaradıcılığında, həm də onunla çağdaş olan şairlərin əsərlərində Füzuli ənənələri yeni səviyyədə davam etdirilir. Bunun prosesin ən böyük nümayəndələri Güneydə Seyid Əbülqasım Nəbati (1812-1873), Heyran xanım (1786-1838), Quzeydə isə Seyid Əzim Şirvani (1835-1888), Xurşudbanu Natəvan (1830-1897) və Fatma xanım Kəminə olurlar (1840-1888).
Ömrü boyu pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuş Seyid Əzim Şirvani Azərbaycan ədəbiyyatında həm də böyük maarifçi kimi tanınır və əsərlərinin bütöv bir hissəsini gənc nəslin təlim-tərbiyəsinə həsr edir. Onun Qasım bəy Zakir ruhunda qələmə aldığı satiraları isə dövrün bir sıra ictimai eyiblərini, mənfi insan sifətlərini ifşa etməsi ilə səciyyələnir.
Bu dövrdə rus və Qərb şərqşünasları və şairləri ilə yaxından tanış olan, onlardan qabaqcıl humanist fikirləri əxz edən Abbasqulu ağa Bakıxanov (1794-1847), Mirzə Şəfi Vazeh (1792-1852), İsmayıl bəy Qutqaşınlı (1801-1861) kimi sənət və fikir adamlarının çiyinləri üzərində Mirzə Fətəli Axundzadə dühası yüksəlir, Azərbaycan ədəbiyyatını birdəfəlik Rusiya və Qərb ilə bağlayır, onu çağdaş dünya ədəbiyyatları sırasına çıxarır.
A.Bakıxanov Azərbaycan ədəbiyyatında qərbçilik ideyalarını ənənəvi Şərq sənəti ilə üzvi şəkildə birləşdirməyə nail olmuş böyük ictimai xadim, alim və şairdir. Hələ öz sağlığında onun Azərbaycan gerçəkliyinə həsr etdiyi bədii və elmi əsərləri rus və alman dillərində nəşr olunmuş, haqqında Avropa mətbuatında tərifli sözlər deyilmişdi. Alman şərqşünası Fridrix Bodenştedt isə öz müəllimi Mirzə Şəfi Vazehnin şeir dəftərini Avropaya aparmış, alman dilinə tərcümə və nəşr etdirmişdi. Çox böyük populyarlıq qazanaraq qısa müddətdə əksər Avropa dillərinə tərcümə edilən “Nəğmələr”i sonralar F.Bodenştedt öz adına çıxmış və Mirzə Şəfinin müəllifliyini inkar etmişdi… Yeni Azərbaycan realist nəsrinin ilk uğurlu örnəklərindən sayılan İ.Qutqaşınlının “Rəşid bəy və Səadət xanım” hekayəsi isə Varşavada fransız dilində işıq üzü görmüşdü.
Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev Mirzə Fətəli Axundzadənin (1812-1878) maarifçi-realist görüşləri Azərbaycan ədəbiyyatının sonrakı inkişafında müstəsna rol oynayaraq, Azərbaycan ədəbiyyatında çağdaş Qərb ədəbiyyatı janrlarının – dram, roman, hekayə, novella,povest, poema və s. oturuşmasına güclü təsir göstərmişdir. Onun 1850-1855-ci illər arasında yaratdığı altı dram əsəri özündən sonra Yaxın və Orta Şərq ədəbiyyatlarında ədəbi məktəb formalaşdırmışdır. Bütövlükdə Azərbaycan ədəbiyyatını xarakterizə edən dərin etik başlanğıc, humanizm, ədalətsevərlik, səmimiyyət və doğruçuluq motivləri Axundzadə yaradıcılığında davam və inkişaf etdirilərək gələcək nəsillərə tövsiyə edilir.
Seyid Əzim Şirvani Mirzə Fətəli Axundzadənin Azərbaycan mədəniyyəti üçün müəyyən etdiyi ədəbi-estetik inkişaf istiqaməti XIX əsrin ikinci yarısında Seyid Əzim Şirvani (1835-1888), Nəcəf bəy Vəzirov (1854-1926),Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev (1870-1933) kimi maarifçi-realist sənətkarların meydana çıxmasına və təkcə Azərbaycan deyil, eyni zamanda qonşu xalqların ədəbi-mədəni yüksəlişinə xidmət etməsinə səbəb oldu. Xüsusən, Həsən bəy Zərdabi (1837-1907) kimi təbiətşünas-alimin nəşr etdiyi çoxyönlü “Əkinçi” qəzeti (1875-1877) bu dövrdə ədəbi-mədəni həyatın coşğun inkişafına təkan verirdi. Burada özünə yer tapan bir sıra ədəbi-ictimai müzakirə və mübahisələr Azərbaycan ədəbiyyatının humanist ənənələrinin daha da möhkəmlənməsinə və inkişaf etməsinə yardım göstərirdi.
XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında maarifçi-realist təmayüllə yanaşı, dini-didaktik poeziya da inkişaf edirdi. Bunun əsas nümayəndələri Güney Azərbaycanda yaşayıb yaradan mərsiyə şairlərindənRaci, Dilsuz, Dəxil, Qumri və b. idi. Lakin Quzeydə gedən qabaqcıl ədəbi prosesin təsiri altında Güney sənətkarları da dünyəvi əsərlər yaratmağa meyl edirdilər. Məhəmməd Bağır Xalxalinin (1829-1900) “Sələbiyyə” (“Tülkünamə”), Əbdürrəhim Talıbovun “Kitab yüklü eşşək” (1888), Zeynəlabidin Marağayinin “İbrahim bəyin səyahətnaməsi” (1892) əsərləri realist-dünyəvi ədəbiyyatın kamil örnəkləridir.
XIX əsrdə ədəbiyyatın daha çox Şərq yaradıcılıq tipinə meyl göstərən bir qolu da ədəbi məclislərdə formalaşırdı. Qubadakı “Gülüstan” ədəbi məclisinə Abbasqulu ağa Bakıxanov Qüdsi, Ordubaddakı “Əncüməni-şüəra”ya (“Şairlər məclisi”) Fəqir Ordubadi, Lənkərandakı “Fövcül-füsəha”ya (“Gözəl danışanlar dəstəsi”) Mirzə İsmayıl Qasir, Şamaxıdakı “Beytüs-Səfa”ya (“Səfanın evi”) Seyid Əzim Şirvani, Bakıdakı “Məcməüş-şüəra”ya (“Şairlər toplusu”) Məhəmməd ağa Cümri, Gəncədəki (sonralar Tiflisdə) “Divani-hikmət”ə Mirzə Şəfi Vazeh, Şuşada fəaliyyət göstərən “Məclisi-üns” poetik məclisinə Xurşudbanu Natəvan, “Məclisi-fəramuşan”a (“Unudulmuşlar məclisi”) isə Mir Möhsün Nəvvab başçılıq edirdi. Poetik məclislər arasında sıx əlaqə mövcud idi və şairlər bir-biri ilə yazışırdılar. Bütövlükdə XIX yüzilliyin ədəbiyaytı, Azərbaycan ədəbiyatının yeni yüksək mərhələsi sayılan XX yüzil ədəbiyyatına keçid üçün möhkəm zəmin hazırlamışdır.
Vaxtilə Rusiya imperiyasının tərkibinə daxil olmuş əksər xalqlar kimi, XX əsrin ilk onillikləri Azərbaycan ədəbi-mədəni həyatında da xüsusi bir mərhələ təşkil etməkdədir. Bu dövrdə Avropa və Rusiya örnəyi əsasında realist və romantik ədəbiyyatın Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932), Mirzə Ələkbər Sabir (1862-1911), Hüseyn Cavid (1884-1944), Məhəmməd Hadi (1880-1920), Abbas Səhhət (1874-1918), Abdulla Şaiq (1881-1959), Nəriman Nərimanov (1870-1925), Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev (1870-1933)kimi görkəmli nümayəndələri öz yaradıcılıqları ilə Azərbaycan ədəbiyyatını dünya ədəbi-mədəni fikrinin ən yaxşı nümunələri səviyyəsinə qaldırırdılar.