Zərf Nitq Hissəsi Kimi

Zərf, felə və ya gerundsa əlavə edildiyi təqdirdə bir işarə işarəsi göstərir. Məsələn: “mehribanlıqla yaşayın (necə?)”, Qaldırma (necə?) Yuxarı.” Zərf bir ismə əlavə olunursa, o zaman bir obyektin işarəsini göstərir. Məsələn: “səsli (nə?) Oxumaq.” Zərf bir sifətə, iştirak hissəsinə və ya başqa bir zərfə əlavə edilərsə, başqa bir işarə işarəsini göstərir: “tamamilə zəruri”, “piyada gəzmək”, “çox şən uşaqlar”. Zərf əyilmir və birləşmir, yəni dəyişmir. Bir cümlədə, əksər hallarda bir vəziyyətdir, daha az bir tərifdir. Zərflər mənalarına görə bir neçə qrupa bölünür

Zərf (nitq hissəsi)

Zərf— iş və hərəkətin icra tərzini, zamanını, yerini, miqdarını, əlamətini və s. bildirən əsas [nitq hissəsi]]dir. Zərflər necə?, nə zaman?, nə vaxt? hara? nə qədər? nə üçün? niyə? və s. suallarından birinə cavab verirlər.

Zərflər daha çox felin təsriflənən formaları ilə bağlı olur. Məsələn: Maşın sürətlə gedir.Biz sabah kəndə getməliyik. Təyyarə yuxarı qalxdı. Zərflər felin təsriflənməyən formalarına da aid ola bilir. Məsələn: Mən sakit danışmağı xoşlayıram. Ceyhun təəccüblə mənə baxaraq dedi. Ucadan danışan oğlan Turaldır. Bu cümlələrdəki, sakit, təəccüblə və ucadan zərfləri felin təsriflənməyən formalarına – məsdər, feli bağlama və feli sifətə aiddir

Mündəricat

• 1 Zərfin quruluşca növləri
  • 1.1 Sadə zərflər
    • 1.1.1 Düzəltmə zərflər
      • 1.1.1.1 Mürəkkəb zərflər

      Zərfin quruluşca növləri

      Zərflər quruluşca sadə, düzəltmə və mürəkkəb olur.

      Sadə zərflər

      Sadə zərflər bir kökdən ibarət olur: tez, gec, axşam, yuxarı, aşağı, gündüz və.s Baby shark

      Düzəltmə zərflər

      Düzəltmə zərflər kök və leksik (sözdüzəldici) şəkilçidən ibarət olur. Düzəltmə zərflər, əsasən, aşağıdakı leksik şəkilçilərlə düzəlir:

      • -ca²: yavaşca, rahatca, sakitcə, yüngülcə, rusca, ingiliscə və s.
      • -casına²: qəhrəmancasına, açıqcasına, igidcəsinə, qorxaqcasına və s.
      • -yana², -anə: dostyana, dahiyanə, şairanə və s.
      • -da²: ayda, ildə, gündə, həftədə, birlikdə, təklikdə və s.
      • -dan²: ucadan, astadan, bərkdən, birdən, çoxdan, hərdən və s.
      • -la²: zorla, ehtiyatla, cəsarətlə, diqqətlə və s.
      • -akı²: yanakı, çəpəki və s.
      • -ən: daxilən, qəsdən, ruhən, qəlbən, qəflətən və s.
      • -aşı²: yanaşı və s.
      • -caq²: sevincək, görcək və s.

      Zərf düzəldən şəkilçilərdən -casına², -la², -ən, -ca² vurğu qəbul etmir (vurğu altına düşmür). Məsələn: dostcasına, vüqarla, qəlbən və s.

      -la² şəkilçisi -nan² şəklində tələffüz olunur. Məsələn: ehtiyatla – [ehtiyatnan], təəccüblə – [tə:ccübnən] və s.

      Zərf düzəldən, -ca², -caq², -da², -dan², -la² şəkilçiləri omonim şəkilçilərdir. -ca² isim (əyləncə, düşüncə) və zərf (ehmalca); -caq² isim (yelləncək) və zərf (sevincək) yaradır. -da², -dan² şəkilçiləri zərf düzəldən şəkillər və hal şəkilçisi kimi çıxış edir. Zərf düzəldən -la² şəkilçisi həm də ilə bağlayıcısının ixtisar olunmuş variantıdır.

      Mürəkkəb zərflər

      Mürəkkəb zərflər iki sözün birləşməsi yolu ilə düzəlir. Mürəkkəb zərflərin yaranma yolları bir neçədir:

      1. Sadə sözlərin təkrarı ilə: az-az, çox-çox, ağır-ağır, asta-asta, yavaş-yavaş, yeyin-yeyin, tez-tez və s.
      2. Düzəltmə sözlərin təkrarı ilə: ağıllı-ağıllı, qəmli-qəmli, yanıqlı-yanıqlı, mənalı-mənalı, dərdli-dərdli, bikef-bikef, yenicə-yenicə, indicə-indicə və s.
      3. Biri və ya hər ikisi şəkilçi (əsasən, hal şəkilçisi) qəbul etmiş söz-lərin təkrarı ilə: üz-üzə, qabaq-qabağa, üst-üstə, birdən-birə, gündən-günə, ildən-ilə, haçandan-haçana, sonradan-sonraya, altdan-altdan, başdan-başa və s.
      4. Antonim və ya yaxın mənalı sözlərin birləşməsi ilə: az-çox, əvvəl-axır, gec-tez, tək-tənha, dinməz-söyləməz, səssiz-səmirsiz, altdan-yuxarı, başdan-ayağa, açıq-aşkar, gecə-gündüz və s.
      5. Tərəflərdən biri və ya hər ikisi ayrılıqda işlənməyən sözlərin birləşməsi ilə: az-maz, tələm-tələsik, maddım-maddım, xısın-xısın, uzun-uzadı, dizin-dizin, için-için, oğrun-oğrun və s. (Son üç nümunədəki dizin, için və oğrun sözləri dilimizdə bu şəkildə ayrılıqda işlənmir).
      6. Sözün təkrarı və ortada -ba2 bitişdiricisinin işlənməsi yolu ilə: anbaan, adbaad, taybatay, qarabaqara, yanbayan, dalbadal, üzbəüz, ilbəil, günbəgün və s.
      7. Müxtəlif mənalı sözlərin birləşməsi ilə: dilucu, əliboş, birbaşa, gözucu, əlüstü, addımbaşı, hərdənbir, arabir, üzüyuxarı, başıaşağı, axşamçağı, gecəyarısı, bayramsayağı və s. Bay

      Son iki maddədə göstərilən mürəkkəb zərflər bitişik, qalanları isə defislə yazılır

      Zərfin mənaca növləri

      Zərfin mənaca dörd

      1. Terzi hereket zerfi
      2. Zaman zərfi
      3. Yer zərfi
      4. Kəmiyyət zərfi
      5. Səbəb zərfi
      6. Məqsəd zərfi

      Tərzi-hərəkət zərfi Hərəkətin icra tərzini bildirir, necə?, nə cür? suallarına cavab verir. Məsələn: Uşaq sakitcə oturmuşdur. Qatar yavaş-yavaş tərpənirdi. Əsgərlərimiz düşmənə qarşı cəhdlə vuruşdular. Şagirdlər imtahana yaxşı hazırlaşıblar və s. Tərzi-hərəkət zərfləri quruluşca sadə, düzəltmə və mürəkkəb olur. Tərzi-hərəkət zərfləri bəzən iş və hərəkətin keyfiyyəti mənasında da işlənir. Məsələn: yaxşı oxumaq, pis bilmək və s.

      Hərəkətin icra olunduğu yeri bildirir, hara? (haraya?), harada? haradan? suallarına cavab verir. Məsələn: Əsgərlər irəli yüyürdülər. Uşaqlar geri döndülər. Içəri cavan bir oğlan daxil oldu və s. Dilimizdə ən çox işlənən yer zərfləri bunlardır: irəli, geri, yuxarı, aşağı, yaxın, uzaq, bəri, içəri, ora, bura, sağa-sola, orada-burada və s. Bu sözlərin çoxu yönlük, yerlik və çıxışlıq hal şəkilçiləri ilə işləndikdə də yer zərfləri olur: irəliyə, geriyə, uzaqda, yaxında, qabaqda, arxada, uzaqdan, geridən, oradan və s.

      Yer zərflərinin çoxu quruluşca sadədir.

      Miqdar zərfi İş və hərəkətin miqdarını və ya dərəcəsini bildirir, nə qədər? sualına cavab verir. Məsələn: Uşaqlar bu gün çox (xeyli) çalışdılar. Qoca bir qədər pian idi dincəldi. Müəllim bu sözü bizə dəfələrlə demişdi və s. Dilimizdə ən çox işlənən miqdar zərfləri bunlardır: az, çox, xeyli, az-az, çox-çox, bir az, bir qədər, az-çox, birə-beş, az-maz, bir-bir, tamamilə, dəfələrlə və s.

      Miqdar zərfləri quruluşca daha çox mürəkkəb olur.

      Zaman zərfi Zaman zərfi hərəkətin baş verdiyi zamanı bildirir.

      Zərfin omonimliyi

      Zərfin isim, sifət, say, ədat və qoşma ilə omonimliyi var.

      Səhər, axşam, gecə sözləri həm isim, həm zərf ola bilir;

      Tərzi-hərəkət zərfləri (yaxşı, pis, iti, gözəl, açıq, sıx, cəld və s.) sifətlə omonimdir;

      Az, çox, xeyli, bir qədər həm say, həm zərf ola bilir;

      Əvvəl, qabaq, sonra və s. həm qoşma, həm zərf olur;

      Yalnız və təkcə həm ədat, həm zərf ola bilir.

      Zərfin cümlədə rolu

      Zərf cümlədə, əsasən, zərflik kimi çıxış edir və xəbərlə bağlı olur

      Bəzən yer zərfi cümlədə təyin olur.

      Zərf substantivləşsə, ismi xəbər, mübtəda və tamamlıq olur.

      Ş.Sadıq, E.Nəcəfov, A.Əsədov. Azərbaycan dili.Dərs vəsaiti. Bakı:Çaşıoğlu, 2009.- 272 s.

      Avqust 11, 2021
      Ən son məqalələr

      Burişlər

      Burj

      Burj kafedralı

      Burjua siyasi iqtisadiyyatı

      Burjuaziya

      Burjuaziyalı siyasi iqtisadiyyat

      Burk-an-Bres

      Burk-an-Bres (rayon)

      Burovdal

      Burlaxatun türbəsi

      Ən çox oxunan

      1952-ci il

      1952-ci ilin Azərbaycan filmləri

      1952-ci ilin filmləri

      1952 Qış Olimpiya Oyunları

      1952 Yay Olimpiya Oyunları

      zərf, nitq, hissəsi, zərf, hərəkətin, icra, tərzini, zamanını, yerini, miqdarını, əlamətini, bildirən, əsas, nitq, hissəsi, zərflər, necə, zaman, vaxt, hara, qədər, üçün, niyə, suallarından, birinə, cavab, verirlər, zərflər, daha, çox, felin, təsriflənən, form. Zerf is ve hereketin icra terzini zamanini yerini miqdarini elametini ve s bildiren esas nitq hissesi dir Zerfler nece ne zaman ne vaxt hara ne qeder ne ucun niye ve s suallarindan birine cavab verirler Zerfler daha cox felin tesriflenen formalari ile bagli olur Meselen Masin suretle gedir Biz sabah kende getmeliyik Teyyare yuxari qalxdi Zerfler felin tesriflenmeyen formalarina da aid ola bilir Meselen Men sakit danismagi xoslayiram Ceyhun teeccuble mene baxaraq dedi Ucadan danisan oglan Turaldir Bu cumlelerdeki sakit teeccuble ve ucadan zerfleri felin tesriflenmeyen formalarina mesder feli baglama ve feli sifete aiddir Mundericat 1 Zerfin qurulusca novleri 1 1 Sade zerfler 1 1 1 Duzeltme zerfler 1 1 1 1 Murekkeb zerfler 2 Zerfin menaca novleri 3 Zerfin omonimliyi 4 Zerfin cumlede rolu 5 EdebiyyatZerfin qurulusca novleriZerfler qurulusca sade duzeltme ve murekkeb olur Sade zerfler Sade zerfler bir kokden ibaret olur tez gec axsam yuxari asagi gunduz ve s Baby shark Duzeltme zerfler Duzeltme zerfler kok ve leksik sozduzeldici sekilciden ibaret olur Duzeltme zerfler esasen asagidaki leksik sekilcilerle duzelir ca yavasca rahatca sakitce yungulce rusca ingilisce ve s casina qehremancasina aciqcasina igidcesine qorxaqcasina ve s yana ane dostyana dahiyane sairane ve s da ayda ilde gunde heftede birlikde teklikde ve s dan ucadan astadan berkden birden coxdan herden ve s la zorla ehtiyatla cesaretle diqqetle ve s aki yanaki cepeki ve s en daxilen qesden ruhen qelben qefleten ve s asi yanasi ve s caq sevincek gorcek ve s Zerf duzelden sekilcilerden casina la en ca vurgu qebul etmir vurgu altina dusmur Meselen dostcasina vuqarla qelben ve s la sekilcisi nan seklinde teleffuz olunur Meselen ehtiyatla ehtiyatnan teeccuble te ccubnen ve s Zerf duzelden ca caq da dan la sekilcileri omonim sekilcilerdir ca isim eylence dusunce ve zerf ehmalca caq isim yellencek ve zerf sevincek yaradir da dan sekilcileri zerf duzelden sekiller ve hal sekilcisi kimi cixis edir Zerf duzelden la sekilcisi hem de ile baglayicisinin ixtisar olunmus variantidir Murekkeb zerfler Murekkeb zerfler iki sozun birlesmesi yolu ile duzelir Murekkeb zerflerin yaranma yollari bir necedir Sade sozlerin tekrari ile az az cox cox agir agir asta asta yavas yavas yeyin yeyin tez tez ve s Duzeltme sozlerin tekrari ile agilli agilli qemli qemli yaniqli yaniqli menali menali derdli derdli bikef bikef yenice yenice indice indice ve s Biri ve ya her ikisi sekilci esasen hal sekilcisi qebul etmis soz lerin tekrari ile uz uze qabaq qabaga ust uste birden bire gunden gune ilden ile hacandan hacana sonradan sonraya altdan altdan basdan basa ve s Antonim ve ya yaxin menali sozlerin birlesmesi ile az cox evvel axir gec tez tek tenha dinmez soylemez sessiz semirsiz altdan yuxari basdan ayaga aciq askar gece gunduz ve s Tereflerden biri ve ya her ikisi ayriliqda islenmeyen sozlerin birlesmesi ile az maz telem telesik maddim maddim xisin xisin uzun uzadi dizin dizin icin icin ogrun ogrun ve s Son uc numunedeki dizin icin ve ogrun sozleri dilimizde bu sekilde ayriliqda islenmir Sozun tekrari ve ortada ba2 bitisdiricisinin islenmesi yolu ile anbaan adbaad taybatay qarabaqara yanbayan dalbadal uzbeuz ilbeil gunbegun ve s Muxtelif menali sozlerin birlesmesi ile dilucu elibos birbasa gozucu elustu addimbasi herdenbir arabir uzuyuxari basiasagi axsamcagi geceyarisi bayramsayagi ve s BaySon iki maddede gosterilen murekkeb zerfler bitisik qalanlari ise defisle yazilirZerfin menaca novleriZerfin menaca dord Terzi hereket zerfi Zaman zerfi Yer zerfi Kemiyyet zerfi Sebeb zerfi Meqsed zerfiTerzi hereket zerfi Hereketin icra terzini bildirir nece ne cur suallarina cavab verir Meselen Usaq sakitce oturmusdur Qatar yavas yavas terpenirdi Esgerlerimiz dusmene qarsi cehdle vurusdular Sagirdler imtahana yaxsi hazirlasiblar ve s Terzi hereket zerfleri qurulusca sade duzeltme ve murekkeb olur Terzi hereket zerfleri bezen is ve hereketin keyfiyyeti menasinda da islenir Meselen yaxsi oxumaq pis bilmek ve s Yer zerfiHereketin icra olundugu yeri bildirir hara haraya harada haradan suallarina cavab verir Meselen Esgerler ireli yuyurduler Usaqlar geri donduler Iceri cavan bir oglan daxil oldu ve s Dilimizde en cox islenen yer zerfleri bunlardir ireli geri yuxari asagi yaxin uzaq beri iceri ora bura saga sola orada burada ve s Bu sozlerin coxu yonluk yerlik ve cixisliq hal sekilcileri ile islendikde de yer zerfleri olur ireliye geriye uzaqda yaxinda qabaqda arxada uzaqdan geriden oradan ve s Yer zerflerinin coxu qurulusca sadedir Miqdar zerfi Is ve hereketin miqdarini ve ya derecesini bildirir ne qeder sualina cavab verir Meselen Usaqlar bu gun cox xeyli calisdilar Qoca bir qeder pian idi dinceldi Muellim bu sozu bize defelerle demisdi ve s Dilimizde en cox islenen miqdar zerfleri bunlardir az cox xeyli az az cox cox bir az bir qeder az cox bire bes az maz bir bir tamamile defelerle ve s Miqdar zerfleri qurulusca daha cox murekkeb olur Zaman zerfi Zaman zerfi hereketin bas verdiyi zamani bildirir Zerfin omonimliyiZerfin isim sifet say edat ve qosma ile omonimliyi var Seher axsam gece sozleri hem isim hem zerf ola bilir Terzi hereket zerfleri yaxsi pis iti gozel aciq six celd ve s sifetle omonimdir Az cox xeyli bir qeder hem say hem zerf ola bilir Evvel qabaq sonra ve s hem qosma hem zerf olur Yalniz ve tekce hem edat hem zerf ola bilir Zerfin cumlede roluZerf cumlede esasen zerflik kimi cixis edir ve xeberle bagli olurBezen yer zerfi cumlede teyin olur Zerf substantivlesse ismi xeber mubteda ve tamamliq olur EdebiyyatS Sadiq E Necefov A Esedov Azerbaycan dili Ders vesaiti Baki Casioglu 2009 272 s Menbe https az wikipedia org w index php title Zerf nitq hissesi amp oldid 5895815, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

      ne axtarsan burda

      en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.

      Zərf Nitq Hissəsi Kimi

      Zərf, bir obyekt, keyfiyyət və ya bir işarə işarəsi göstərən bir nitq hissəsidir. Bir zərfin mənası formal olaraq dəyişməzliyi ilə ifadə olunur. Bu nitq hissəsində nə ad, nə də felin qrammatik kateqoriyası yoxdur. Ancaq bir zərf bir feldən, sifətdən, isimdən və ya digər zərfdən asılı ola bilər. Zərf, bir obyekt, keyfiyyət və ya hərəkət əlamətini ifadə edən əhəmiyyətli bir nitq hissəsidir

      Zərf və onun növləri

      Zərf, felə və ya gerundsa əlavə edildiyi təqdirdə bir işarə işarəsi göstərir. Məsələn: “mehribanlıqla yaşayın (necə?)”, Qaldırma (necə?) Yuxarı.” Zərf bir ismə əlavə olunursa, o zaman bir obyektin işarəsini göstərir. Məsələn: “səsli (nə?) Oxumaq.” Zərf bir sifətə, iştirak hissəsinə və ya başqa bir zərfə əlavə edilərsə, başqa bir işarə işarəsini göstərir: “tamamilə zəruri”, “piyada gəzmək”, “çox şən uşaqlar”. Zərf əyilmir və birləşmir, yəni dəyişmir. Bir cümlədə, əksər hallarda bir vəziyyətdir, daha az bir tərifdir. Zərflər mənalarına görə bir neçə qrupa bölünür

      Bir fel, hissə və hissə ilə əlaqəli zərflər zaman, yer, hərəkət tərzi, məqsəd, səbəb, dərəcə və ölçü, sifət və ya digər zərflə əlaqəli olanlar işarə və ölçü dərəcəsini göstərir.

      1) hərəkət rejimi. Bu qrupun zərfləri suallara cavab verir: necə? və necə? Məsələn: “yavaş”, “boş”, “dost”, “rus dilində”. 2) vaxt. Suallara cavab verirlər: nə vaxt? Nə qədər? nə qədər? Bu gün, sabah, sonra, günortadan sonra, indi. 3) yerlər. Suallara cavab verirlər: harada? harada? harada? “Ev”, “uzaqda”, “solda”, “hər yerdə”. 4) Səbəblər. Niyə sualına cavab verirlər? “Kor”, “səfeh”, “istər-istəməz”. 5) Məqsədlər. Niyə sualına cavab verir? “Qəsdən”, “qəzəbdən.” 6) Tədbirlər və dərəcələr. Suallara cavab verirlər: nə qədərdir? nə qədər? nə dərəcədə? nə vaxt? Məsələn: “yarıda”, “yaraşıqlı”, “son dərəcə”, “ikidə”. Xüsusi bir zərf qrupu, hərəkət əlamətlərini adlandırmadan yalnız onları göstərən sözlərdir. Mətndəki cümlələri bir-biri ilə bağlamaq üçün istifadə edilə bilər. Bu zərflər indikativ (“burada”, “orada”, “orada”, “burada”), qeyri-müəyyən (“bir yerdə”, “bir yerdə”, “bir şəkildə”), sorğu-suala (“harada”, “harada”, “) bölünür. niyə “,” necə “,” niyə “), mənfi (” heç yerdə “,” heç vaxt “,” heç yerdə “,” heç bir yerde “).

      Zərflərin müqayisəsi

      Bir zərfin morfoloji təhlili aparılarkən onun ümumi mənasını, əsas morfoloji xüsusiyyətlərini (dəyişməzliyi və müqayisə dərəcəsini) göstərmək, cümlədəki sintaktik rolu müəyyənləşdirmək lazımdır.

      –O (-е) içindəki keyfiyyət sifətlərindən yaranan zərflər 2 dərəcə müqayisə dərəcəsinə malikdir: əla və müqayisəli. Öz növbəsində, müqayisəli dərəcə 2 formaya malikdir – sadə və mürəkkəb. Birinci (sadə forma) -e, -che, -ee, -ey şəkilçilərindən istifadə edərək orijinal zərfdən əmələ gəlir. Bu vəziyyətdə son -o (-e), -ko nu orijinal zərfdən atmaq lazımdır. Məsələn: “özünə inamlı – daha inamlı”. Mürəkkəb forma bir zərfin “daha çox” və “az” sözləri ilə birləşməsi ilə meydana gəlir. Məsələn: “sakit danışmaq daha sakitdir.” Üstünlük ümumiyyətlə mürəkkəb formaya malikdir. Zərfin “hamısı”, “hər şey” əvəzlikləri ilə müqayisəli dərəcəsinin birləşməsidir. Məsələn: “hamıdan daha diqqətli olmaq.”

      Zərf | Nitq hissəsi

      Hərəkətin tərzini, zamanını, yerini, miqdarım və s. bildirir və felə aid olur.

      Sualları: necə? (nə cür?), nə zaman? (haçan?), nə vaxt?, hara?, nə qədər?, nə üçün?, niyə? və s.

      QURULUŞCA NÖVLƏRİ

      Zərflər quruluşca üç cür olur: sadə, düzəltmə, mürəkkəb.

      1. SADƏ ZƏRFLƏR

      Sadə zərflər bir kökdən, yaxud kök və qrammatik şəkilçidən ibarət olur: dərhal

      2. DÜZƏLTMƏ ZƏRFLƏR

      Düzəltmə zərflər tərkibində leksik şəkilçi olan zərflərdir.

      Zərf düzəldən şəkilçilər:

      • -ca 2 : türk-cə, ehmal-ca, sakit-cə, yaş-ca və s.
      • -casına 2 : açıq-casına, hiyləgər-cəsinə və s.
      • -yana, -yanə, -anə: dost-yana, saymaz-yana, zarafatyana, şair-anə, dahi-yanə, Sabir-anə və s.
      • -dan 2 : bir-dən, bərk-dən, asta-dan və s.
      • -ən: qəsd-ən, qəflət-ən, daxil-ən və s.
      • -la 2 : güc-lə, zor-la, cəsarət-lə və s.
      • -akı 2 : yan-akı, çəp-əki və s.
      • -aşı 2 : yan-aşı və s.

      3. MÜRƏKKƏB ZƏRFLƏR

      Mürəkkəb zərflər, başlıca olaraq, aşağıdakı yollarla düzəlir:

      • Sadə sözlərin təkrarı ilə;
      • Biri və ya hər ikisi şəkilçi qəbul etmiş sözlərin təkrarı ilə;
      • Antonim, yaxud yaxın mənalı sözlərin yanaşı işlənməsi ilə;
      • Yönlük halda işlənən bir sayına digər sayın qoşulması ilə;
      • -ba 2 bitişdiricisi ilə;
      • Müxtəlif mənalı sözlərin birləşməsi ilə.

      ZƏRFİN MƏNACA NÖVLƏRİ

      Zərfin məna növləri bunlardır: tərzi-hərəkət, zaman, yer miqdar zərfləri.

      1. TƏRZİ-HƏRƏKƏT ZƏRFLƏRİ

      Hərəkətin icra tərzini bildirir: birdən, asta, cəld, qaçaraq.

      Sualları: necə?, nə cür?

      Tərzi-hərəkət zərfləri hərəkətin keyfiyyətini də bildirə bilir: yaxşı danışmaq, pis bilmək və s.

      2. ZAMAN ZƏRFLƏRİ

      Hərəkətin icra olunduğu zamanı bildirir: dünən, sabah, sonra, əvvəl.

      Sualları: nə zaman?, nə vaxt?, haçan?

      3. YER ZƏRFLƏRİ

      Hərəkətin icra olunduğu yeri bildirir: irəli, geri, yuxarı, aşağı, sağa, sola, içəri, bəri.

      Sualları: hara? (haraya?), harada?, haradan?

      4. MİQDAR ZƏRFLƏRİ

      Hərəkətin miqdarım və ya dərəcəsini bildirir: az, çox, xeyli.

      Sualları: nə qədər?, nə dərəcədə?

      ZƏRFİN DİGƏR NİTQ HİSSƏLƏRİ İLƏ OMONİMLİYİ

      QEYD: 1) Zərf əmələ gətirən -la 2 şəkilçisini ilə (-la,-lə) qoşmasının ixtisarı ilə qarışdırmayın:

      Qələmlə (isim) yazıram. Sürətlə (zərf) gedirəm.

      2) Yerlik və çıxışlıq hal şəkilçiləri ilə zərf düzəldən -da 2 , -dan 2 şəkilçilərini qarışdırmayın:

      Kölgədə sən, gündə (isim) mən.
      Səni görürəm gündə (zərf) mən.

      Müəllif: KAMRAN ƏLİYEV
      Mənbə: AZƏRBAYCAN DİLİ, abituriyentlər üçün köməkçi vəsait, Bakı — «Elm» — 2011, ISBN 978-9952-453-30-0

      Related posts:

      1. 10 cu sinif ingilis dili kitabi pdf
      2. Agamusa axundov umumi dilcilik
      3. Dövlt imtahan mrkzi
      4. Məhəmməd hüseyn şəhriyar şeirləri