Nəsimi 600 lövhəciyi

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyi münasibətilə 2019-cu ilin “Nəsimi ili” elan etməsi haqqında Sərəncamı ölkəmizin mədəni həyatında çox əlamətdar və təqdirəlayiq hadisələrdən oldu.

Насими (1973)

В голосовании могут принимать участие только зарегистрированные посетители сайта.

Если вы уже зарегистрированы – Войдите.

Вы хотите зарегистрироваться?

информация о фильме

Композитор
Производство
Азербайджанфильм
14 июля 1975 (Москва, СССР)

Биографический фильм посвящен 600-летию со дня рождения великого азербайджанского поэта и философа Имаметдина Насими.

последнее обновление информации: 24.12.20

награды, призы

На VII-ом Всесоюзном Кино Фестивале приз ” за лучший фильм на историческую тему”, “за лучшее исполнение мужской роли” Р. Балаеву второй приз (Баку,1974).

критика

Рубеж XIV и XV столетий. Мрак, кровь, дикость. Страна под пятой кровавого Тимура. Страна под властью невежественного духовенства. Всех осмелившихся восстать ждет казнь. Раздирают в клочья привязанного к конским хвостам философа и проповедника Фазла, его жена —распята в Тавризе на городских воротах, на ее теле ржавым гвоздем нацарапаны все буквы алфавита. Избивают последователей Фазла — хуруфитов. Падают пронзенные стрелами, рассеченные мечами тела. Бросают оземь у ног завоевателя голову полководца хуруфитов Довлет-бея. Избивают ни в чем не повинных людей: они пришли на казнь Фазла, значит, среди них есть его последователи. На экране застывшие от ужаса, заплывающие кровью прекрасные лица: женщины, прижимающие к себе детей, юноши, пронзенные ударами копий. И, наконец, в финале брызнет кровавый дождь на помост эшафота — это палач приступит к делу: сейчас с героя фильма — поэта и мыслителя Насими, живого, будет содрана кожа.
На экране воочию видишь, в КАКОЙ мир несет своё слово проповедник, наперекор КАКОЙ яростной силе утверждает свою истину. Весь фильм об этом — о поисках истины. Рассказывая историю жизни великого азербайджанского поэта-гуманиста Има-деддина Насими, авторы фильма — сценарист Иса Гусейнов и режиссер Гасан Сеидбейли — строят свой рассказ не по законам хронологического жизнеописания, но по законам трагедии. В их фильме много говорят, спорят, проповедуют. Слово здесь — действие. Слово — оружие, которым сражаются и за которое убивают. Насыщенность словом этому фильму необходима, ведь его герой — поэт, проповедник.
Столкновение персонажей фильма есть столкновение их философских позиций. Остановимся на трех, прослеживаемых авторами от начала и до конца картины судьбах: шейха Азама, ширваншаха Ибрагима I, поэта Насими.
Шейх Азам. Его истина — ислам — господствующая, единственно признанная религия в его стране. За ней не только авторитет священных книг, но и мечи и копья воинов Тамерлана. И все же быть правоверным мусульманином в его положении не так-то просто. Нужно немало мужества, чтобы не побояться пойти на открытый конфликт с ширваншахом. Нужна твердость, чтобы бороться с еретиками-хуруфитами, посягающими на основы веры. Нужна нечеловеческая воля, наконец, чтобы своими руками убить дочь, пошедшую вослед еретику Насими,— разве не хуже было бы видеть, как она умрет от руки палача вероотступницей.
Ширваншах Ибрагим. Чистота веры беспокоит его меньше всего. Обе его ноги стоят на земле. Он знает, что и Тимур, тот, кто больше всех на словах радеет об истинной вере, в случае надобности не задумываясь пожертвует и верой и аллахом. Истина шаха — польза. Нет, не личная выгода, мелкая корысть — польза государственная. У него есть цель— сбросить иго Тимура, объединить разрозненные азербайджанские земли под своей, единой властью. Опора Тимура — ислам, значит, те, кто против ислама, могут пригодиться шаху в его борьбе, значит, можно воспользоваться и силами хуруфитов. Но шах — политик. Он знает, что сейчас выступление против Тимура обречено. Нужно выжидать, копить силы, идти на уступки. Тимур требует выдачи Фазла —что ж, придется уступить. Тимур требует казни Насими — нет, сейчас можно и ослушаться. Насими нужен шаху, он привлечет на его сторону хуруфитов, обезглавленных после потери Фазла.
И, наконец, Насими (прекрасно нервное, одухотворенное лицо Расима Балаева, играющего эту роль). Его истина—человек. Не ничтожный раб, слабый духом и плотью, во всем зависимый от воли аллаха, как того хочет шейх, и не ничтожная игрушка в руках политика, как хотел бы ширваншах. Человек — суть, сердце — вина всего сущего.
Он сам создатель, сам творец в этом мире.Однако то, что для хуруфитов было тайной, «птичьим языком», одним им понятным шифром, поэт сделал достоянием всех. Он открыто провозгласил в своей поэзии те еретические истины, которые они проповедовали в своем узком братстве.
К чему же приходят в итоге эти герои?
С шейхом Азамом мы встречаемся в далеком сирийском городе Алеппо. Он изгнан из Ширвана, шах сместил его, лишил всех владений. Теперь шейх ненавидит весь мир, аллаха, не оценившего его трудов и жертв. Он умоляет странствующего с дервишами по свету Насими: «Позволь мне пойти с вами. Позволь. Я поклялся, сколько буду жить, буду мстить шаху. Верь мне, Насими, я отрекся от бога».
Так что же? Чего стоила его вера, если он, пожертвовавший во имя ее дочерью, так легко проклял своего бога, когда лишился той власти, тех выгод, которые ему вера давала? И было ли вообще это истиной или просто догмой, вызубренной прописью, не затронувшей сути его души?
Верен себе остался ширваншах Ибрагим. Он дождался смерти Тимура и распрей наследников из-за отцовского престола. Его армии готовы идти в бой. Только в их рядах нет Насими—того, чьи стихи, по словам самого шаха, «сильнее целой армии». «Ты нужен мне,— зовет шах поэта. «Я нужен людям»,— отвечает Насими.
Можно убить поэта, но неубиенно слово. В час казни Насими – стихи, сорвавшиеся с его уст, подхватываются, передаются от одного к другому, звучат над всей площадью. Дух поэта будет жить в людях. И в этом – бессмертие истины.

А.Липков

“Советский экран” № 23, 1974 год

Nəsimi 600 lövhəciyi

Nəsiminin anadan olmasının 600 illiyi münasibətilə 1969-cu ildə hazırlanmış lövhəcik. Arxa tərəfində azərbaycan və rus dillərində “Məndə sığar iki cahan, mən bu cahana sığmazam” beyti yazılıb.

Bu elanın vaxtı bitib. Oxşar elanlara baxın
Əlaqədar şəxs
Satıcı
Bakı şəhəri
Paylaş Paylaş
Tarix: 28.02.2019

Aksesuarlar Şəxsi əşyalar elanları

Brend gumus aksesuar maqazasna satici bey lazmdi

Smart Watch “Nebula Purple 2022”

Qalstuk hediyye dest

Avtomobil ucun oturacag uzlukleri ve aksesurlar

Santexnik ustası

Paslanmayan,qaralmanay Bijuteriyalar

Gümüş boyunbağı

6ədəd Yaşıl rəngdə lepka rumkalar

metal qəbulu əlvan dəmirlərin qəbulu

K55 Qulaqcıq

Çamadan valiz

Gümüş boyunbağı

mallar satilir65

Kolye,üzüy və qolbağlar

Gemi suvenir

Unvan.Az

Unvan.az – Pulsuz elanlar saytı, alqı satqı sayti, Pulsuz elanlar ünvanı Azerbaycan Bakida evler, obyektlər, dasinmaz emlak, masin, avtomobil , telefon, komputer elanlari var. Məhsullar ucuz qiymete satilir. Elan yerləşdirmək çox asan və rahatdır.
Saytda yerləşdirilən məlumatlara görə sayt adminləri məsuliyyət daşımır.Hər hansı şikayət və iradlar üçün Bizimlə Əlaqə vasitəsilə bizə bildirin.
Privacy url | Email: info [@] unvan.azMəlumatlar

SON DƏQİQƏ

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyi münasibətilə 2019-cu ilin “Nəsimi ili” elan etməsi haqqında Sərəncamı ölkəmizin mədəni həyatında çox əlamətdar və təqdirəlayiq hadisələrdən oldu.

Böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri İmadəddin Nəsimi (1369-1417) dünya dəyərlərinin əsas carçılarından, Azərbaycan xalqının ümumbəşər mədəniyyətinə bəxş etdiyi qüdrətli söz ustalarındandır. O, Şərqin zəngin mədəni-mənəvi sərvətləri üzərində ucalmış bədii söz sənətinin son dərəcə qiymətli incilərini meydana gətirmişdir. Mütəfəkkir şairin yaradıcılığı qədim köklərə və çoxəsrlik ənənələrə malik Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində xüsusi mərhələ təşkil etmiş və bu mərhələ indinin özündə də davam edir.
Əsasını humanist ideyalar təşkil edən Nəsimi yaradıcılığı dünya ədəbiyyatında təkrarolunmaz bir fenomendir. Şair zəngin yaradıcılıq irsi qoyub getmişdir. O, üç dildə-türk (azərbaycan türkcəsində), fars və ərəbcə şeirlər yazmışdır. Şairin doğma türkcəmizdə və fars dilində divanları bizə çatmışdır. Azərbaycan poeziyasının yaradıcılarından biri olan İmadəddin Nəsimi Azərbaycanda ədəbi fikrin mühüm siması olmaqla yanaşı, ümumilikdə Şərq dünyasının mədəniyyət tarixində özünəməxsus yerə malikdir. O, Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində anadilli şeirin əsasını qoyan, məhəbbət və gözəlliyi tərənnüm edən bir sənətkar olmaqla yanaşı, mürəkkəb bir yaradıcılıq yolu keçmişdir. O, lirik şairdir. Ana dilindən başqa, ərəb və fars dillərini də mükəmməl bilən İmadəddin Nəsimi Azərbaycan divan ədəbiyyatının (15 min sətirdən ibarət) banilərindən hesab olunur. Sonralar dövrün siyasi, ictimai, əxlaqi mövzularda əsərlər yazmış, Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində ana dilində yaranan fəlsəfi qəzəlin qurucusu olmuşdur. Nəsiminin yaradıcılığı Azərbaycan şeirinin və ədəbi dilinin inkişafında vacib bir mərhələdir. Onun yaradıcılığı dilçilik, xüsusilə Azərbaycan dilinin tarixi inkişafını öyrənmək baxımından da böyük əhəmiyyətə malikdir. Nəsimi Azərbaycan şeirinin bədii xüsusiyyətlərinin inkişafında çox mühüm rol oynamış, əruz vəzninin bəhrlərini Azərbaycan dilinin göstəricilərinə uyğunlaşdırmağa çalışmışdır. O, Azərbaycan ədəbiyyatında ana dilində ilk dəfə müstəzad, mürəbbe və tərcibənd janrında yazılmış və sadə xalq dilindən istifadə etmişdir. Və bu rübailər, tuyğular bədii forma və məzmunca çox qiymətli əsərlər sırasındadır. Rübailərində hürifiliyin əsasları, şairin fəlsəfi düşüncələri, həyat və kainat haqqında düşüncələri məntiqi bir şəkildə ifadə olunmuş, şeirlərindəki bir çox fikirlərdə insan və kainatla bağlı fikirlər təsvir olunmuşdur.
O, dünya poeziyasının ən kamil nümunələri sırasında diqqətəlayiq yer tutan əsərlərində daim insanın əzəmətini, insani məhəbbəti və şəxsiyyətin azadlığını tərənnüm etmişdir.
Mən əzəldən eşq ilə pir olmuşam
Gah iki anınla, gah bir olmuşam.
Anadilli şeirin humanist ideyalarla, yeni məzmun, deyim tərzi və bədii lövhələrlə daha da zənginləşməsində unudulmaz şeirin misilsiz xidmətləri vardır. Nəsiminin mənbəyini xalq ruhundan almış parlaq üslubu orta əsrlər Azərbaycan dilinin məna imkanlarını bütün dolğunluğu və rəngarəngliyi ilə əks etdirir. Sənətkarın yaradıcılığı bir sıra xalqların bədii-ictimai fikrinin inkişafına qüdrətli təsir göstərmişdir.
Filosof-şairin yaradıcılığının ana xəttini təşkil edən poeziyası, şeirləri ilə yaxından tanış olduqca hər bir oxucuya aydın olur ki, şairin zəngin irsi bütün türk xalqları ədəbiyyatına və bütövlükdə klassik Şərq poeziyasına ciddi təsir göstərmişdir.
Şairin ictimai-fəlsəfi poeziyasında üç meyil daha qabarıq şəkildə özünü təzahür etdirir: birincisi dünya və onun vəfasızlığından şikayət, ikincisi, dünyanın şər xislətli insanlarından narazılıq, üçüncüsü isə dünyanın yaradılışı, hikməti barədə düşüncə və suallara cavab axtarmaq.
Nəsiminin ictimai-fəlsəfi şeirləri içərisində “Bu nə adətdir, ey türki-pərizad”, “Ey Məsihadə, nişə can vermədin cansızlara”, “Şənbə günü mən uğradım ol sərvi-rəvanə”, ”Ayrılıqdan yar mənim bağrımı büryan elədi” misraları ilə başlayan, ”xoş gördük səni”, “Susadı”, “Eylərəm?”, “Etməgil” və sairə rədifli qəzəlləri hər bir oxucu tərəfindən daha çox sevilir. Həmçinin qəzəl və qəsidələri içərisində ”Nədir?” rədifli qəzəli və “Bərhül-əsrar” (“Sirlər dəryası”) qəsidəsi xüsusi yer tutur. Şairin “Nədir?” rədifi ilə bir neçə qəzəli də vardır. Bunlardan biri-“Dünü gün müntəzirəm mən ki,
Bu pərgar nədir?” misrası ilə başlayan qəzəl daha çox məşhurdur.
Onun şeirlərində ustalıqla istifadə etdiyi dərin təsəvvüfi düşüncələr sonralar bir çox böyük mütəfəkkirə təsir göstərmişdir. Nəsiminin olduqca enerjili, üsyankar, eyni zamanda mükəmməl poetik “Mən”i vardır və o, nəinki Azərbaycan, ümumən türk xalqları, bəlkə də dünya poeziyasında bu qədər parlaq, həcmli, dərin məzmunlu ikinci bir şair “mən”i olduğunu təsəvvür etmək çox çətindir. Ömrünün sonuna qədər heç bir tərəddüd etmədən “Ən əl-həq” deyənlərin yolu ilə getmiş, əqidəsindən dönməmişdir. Bu səbəbdəndir ki, Nəsiminin adı mərdlik və yenilməzlik simvolu kimi hər zaman yaşamaqdadır. Filosof şairə nə etsələr də o, öz idealından dönməmişdir. Onun haqqında çoxlu rəvayətlər də yaranıb. Rəvayətlərin birində söylənilir ki, ölüm ayağında belə dözüm və mətanəti qarşısında sarsılan ruhanilər istehza ilə ondan soruşurlar: -Sən ki, haqsan, bəs niyə qanın axdıqca saralırsan? Nəsimi qürurla cavab verir:
-“Bəli, rəngim saralır. Mən əbədiyyət üfüqündə doğan günəşəm. Günəş qürub edəndə, əlbəttə, saralar”.
Azərbaycan oğlunun bu ibrətli ölümü xalqımızın, onun davam edib gələn nəsillərinin iradəliliyi, dönməzliyi rəmzi olmuşdur. Bu ölüm, sözün əsl mənasında, poeziyaya çevrilmişdir. Şair öz ölümü ilə insanlığı heyran qoydu. Nəsimi könüllər fatehi idi. Şair ölümü ilə ölməzliyini təsdiq etmiş əbədi şəxsiyyətdir.
O, hətta dilin zənginliklərindən də qəzəllərində özünəməxsus bir tərzdə istifadə edirdi. O, dilləri elə yaxşı öyrənmişdi ki, Azərbaycan, fars və ərəb dillərində eyni dərəcədə gözəl şeirlər yaza bilirdi. Azərbaycanca yazdığı şeirlərinin dili həm zənginliyi, həm də xalq nitqinə yaxınlığı ilə seçilir, atalar sözləri, zərb-məsəllər, hikmətli sözlər burada çoxluq təşkil edir. Hətta şairin rübailəri Azərbaycan xalq şeiri nümunələri olan bayatılara çox yaxındır.
Bəzən şair şeirlərini yalnız xitab və ifadəli təkrarlar üzərində qurur. Filosof-şairin poeziyası çox tez bir zamanda bütün dünyada populyarlıq qazanır və dünya xalqları içərisində öz əqidəsi uğrunda qeyri-adi sədaqət və cəsurluq göstərən insan rəmzinə çevrilir.
Onun əsərləri bir çox dillərə tərcümə edilir və həmin dillərdə yazıb-yaradan şairlər onu təqlid edirlər. Nəsiminin şeirlərini xalq arasında avazla oxumaq və onun hürufi ideyalarını təbliğ etmək üstündə bir çoxları əzablara qatlaşır, hətta canlarından da keçirlər.
Nəsimi poeziyası bu gün elə bir ucalığa yüksəlib ki, ona bənzər layiqli inci tapmaq mümkün deyildir. Hələ şairin sağlığında əsərləri bir çox dillərə tərcümə edilmiş və geniş yayılmışdır. Nəsimi sadəcə Azərbaycan ədəbiyyatına deyil, XV əsrdən etibarən bütün türk ədəbiyyatına da güclü təsir göstərmişdir.
Nəsimi irsinin Azərbaycan xalqının mənəviyyat xəzinəsində layiqli yerini tutması Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin hələ ölkəmizə rəhbərliyinin birinci dönəmində (1969-1982) elmə və mədəniyyətə, ədəbiyyat və incəsənətə, xüsusilə də xalqımızın mənəvi sərvəti olan ana dilimizə böyük diqqət və qayğı ilə yanaşaraq bu yöndə bir sıra məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilmişdir. Həmin tədbirlər sırasında məhz ulu öndərin təşəbbüsü ilə 1973-cü ildə böyük söz ustası İmadəddin Nəsiminin 600 illik yubileyinin UNESCO-nun tədbirlər planına daxil edilməsi və ölkəmizdə böyük təntənə ilə qeyd olunması xüsusi yer tutur.
Ölkə prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən 2019-cu ilin dahi Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin şərəfinə və əvəzsiz xatirəsinə ehtiram əlaməti olaraq “Nəsimi ili” elan edilməsi barədə tarixi Sərəncamın əhəmiyyəti bir də ondan ibarətdir ki, ölkəmizdə dahi şairin yaradıcılığının bütün mərhələlərinə qiymət verilir. Bu, ölkə Prezidentinin Azərbaycan dövlətinin sözə, yaradıcılığa, ədəbiyyata, Azərbaycan mədəniyyətinə verdiyi dəyərin bariz göstəricisi və nümunəsidir.

Tərifə Məmmədova