Orta istehlakı necə hesablaya bilərəm?

Beləliklə, bu şərtlər üçün kondisionerin gücü 3.14 kW-dan 3.80 kW-a qədər seçilə bilər.

Orta istehlakı necə hesablaya bilərəm?

Gün ərzində orta hesabla ən azı 150 qram, ildə təхminən 60-65 kq ət və ət məhsullarının istehlak edilməsi fizioloji qida norması hesab edilir. Orqanizmin maddələr mübadiləsi üçün ən zəruri elementlər ət хörəklərinin tərkibində olur. Ona görə də daha tez və asan mənimsənilərək, hüceyrələrdə enerji mənbəyinə çevrilir. Ətlə bərabər, çörək və un məmulatları, meyvə-tərəvəz, yumurta, ağartı məhsulları-qatıq, süd, pendir, kəsmik və s. də əsas qida rasionun tərkib hissəsidir.

Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə təsdiq edilmiş minimum istehlak səbəti üzrə əsas növ ərzaq məhsullarının illik istehlak normalarına əsasən, orta hesabla bütün əhalinin hər nəfəri üçün çörək və çörək məhsulları 126,2 kq; kartof 50,7 kq, tərəvəz və bostan məhsulları 97 kq; meyvə və giləmeyvə 46 kq; ət və ət məhsulları 31,5 kq; süd və süd məhsulları 231,3 kq; balıq və balıq məhsulları 7,7 kq; yumurta 153 kq, şəkər və qənd məhsulları 17,4 kq; bitki yağları, marqarin və digər piylər 9,8 kq; kərə yağı 6,7 kq təşkil edir.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının açıqladığı statistikaya əsasən, dünyada ən çox ətyeyən ölkələr Luksemburq, Honq Konq və ABŞ-dır.

Avropa, Latın Amerikası və Şimali Amerika qitələr arasında adambaşına ən çox ət yeyilən ərazilərdir. Afrika və Cənub-Şərqi Asiya adambaşına ən az ətin düşdüyü bölgələrdir.
Ən az ət yeyilən ölkələr Banqladeş, Burundi və Konqodur. Banqaldeşdə adambaşına illik 3 kiloqram ət düşür. Hindistanda isə ilə 5 kiloqram ət istehlak olunur.

Azərbaycanda isə hər il adambaşına 19.4 kiloqram ət yeyilir. Qonşu Gürcüstanda bu rəqəm 31.2 , Ermənistanda isə 29 kiloqramdır. Türkiyədə isə bu rəqəm 21.2-dir.

Nə qədər təəccüblü olsa da, Qafqaz ölkələri arasında ən az ət yeyən məhz azərbaycanlılardır. Hazırda mal ətinin kiloqramının 12 manata, qoyun ətinin 13 manata təklif edildiyini, 2015-ci ilin 21 fevral və 21 dekabr devalvasiyalarından sonra əhalinin gəlirlərinin azaldığını və alıcılıq qabiliyyətinin aşağı düşdüyünü nəzərə alsaq, nəticələr o qədər də anlaşılmaz deyil. Devalvasiyadan əvvəl 5 kiloqram (1 kq 7,50 manat) mal ətinə 37 manat 50 qəpik ödəyən alıcı, bu gün həmin çəkidə ətə 60 (1 kq 12 manat) manat ödəməlidir. Bu isə vətəndaşın 22 manat 50 qəpik artıq vəsait ödəməsi anlamına gəlir.

Yaxud əvvəllər 1 kiloqramı 10-11 manata təklif edilən kərə yağını 18 manatdan ucuz tapa bilməzsiniz. Beləcə, bahalaşan zəruri ərzaqlar qida rasionumuzu tərk etməyə başlayır. Gününü yavan çörək, yaxud şorla keçirənlərdən, ətin dadını unudanlardan danışmırıq heç.

2017-ci il üçün ölkə üzrə orta yaşayış minimumu 155 manat, əmək qabiliyyətli əhali üçün 164 manat 50 qəpik, pensiyaçılar üçün 130 manat 20 qəpik, uşaqlar üçün 136 manat 60 qəpik müəyyən olunub. Vətəndaş orta yaşayış minimumu ilə həm zəruri qida vasitələrini almalı, həm ehtiyaclarını ödəməli, həm sağlamlığının qeydinə qalmalı, həm də digər xidmətlərdən yararlanmalıdır. Necə deyərlər “bacarana, baş qurban!”.

“Bizdəki istehlak səbəti yaşamaq üçün yox, ölməmək üçündür”

İqtisadçı Qalib Toğrul məsələ ilə bağlı danışarkən Modern.az-a deyib ki, istehlak səbətinə fizioloji minimum üçün nəzərdə tutulan məhsullar daxildir:

“Səbətə ərzaq, qeyri-ərzaq və xidmət məhsulları daxildir. Bizdəki istehlak səbəti yaxşı yaşamaq üçün deyil. Azərbaycanda müəyyən edilən istehlak səbəti Avropadakı istehlak səbətilə müqayisəyə gəlmir. Avropadakı istehlak səbətinə hətta teatr, gəzinti xərcləri də daxil edilib. Onlar gəzmək, istirahət etməyi insanın zəruri ehtiyacı hesab edir. Amma bizdə insanın ölməməsi üçün 1 ayda nə qədər ət, balıq, çörək və s. yeməlidirsə, onu hesablayırlar. Əvvəllər istehlak səbətini real qiymətlər əsasında hesablaya bilirdik.
Amma mövcud şəraitdə qeyri-hökumət təşkilatlarının maliyyələşməsilə bağlı problemlər var. Ona görə də biz artıq hesablamalar apara bilmirik. Hələ 4 il əvvəl bizim hesablamalarımızla rəsmi statistikanın açıqladığı rəqəmlər arasında böyük fərqlər meydana gəlirdi. Banklar kredit verəndə bizim göstəriciləri əsas götürürdü. Bizim bir nəfər üçün hesabladığımız normanı kredit götürmək istəyənin əmək haqqından çıxırdılar. Bilinirdi ki, müəyyən məbləğdə vəsait şəxsin hansı xərclərinə ayrılır. Sonra kreditin faizi ilə birlikdə aylıq ödənişini hesablayırdılar. Bununla da vətəndaşın ödəmə qabiliyyətinin olub-olmadığı bilinirdi. İndi hesablama apara bilmirik. Hökumət hesablayır, ya hesablamır, bunu bilmirəm. Çünki hökumət bunu büdcə paketilə birlikdə ilin sonu üçün təsdiq edir”.

“Yaşayış minimumu aylıq hesablanmalıdır”

Ekspert deyib ki, yaşayış minimumunun hansı meyarlara əsasən hesablandığı məlum deyil:

“2017-ci il üçün ölkə üzrə orta yaşayış minimumu 155 manat, əmək qabiliyyətli əhali üçün 164 manat 50 qəpik, pensiyaçılar üçün 130 manat 20 qəpik, uşaqlar üçün 136 manat 60 qəpik müəyyən olunub. Hökumət bu göstəriciləri əslində aylıq hesablamalıdır. Bizdə illik hesablanır, yaxud hesablanmır, bu da məlum deyil, bəlkə də sadəcə rəqəmlər götürülür. Məlum olan odur ki, hər il yaşayış minimumunun məbləğində bir neçə manat artım olur.

Yaxşı olardı ki, yaşayış minimumu aylıq hesablansın, istehlak səbətinin tərkibində dəyişiklik edilsin. Həm ərzaqların fizioloji miqdarı, həm ərzaq və qeyri-ərzağın çeşidi artırılsın. Yalnız real göstəricilər hesabına əmək haqqı yaxud sahələr, regionlar üzrə bunu hesablaya bilək. Çünki Bakıdakı həyat səviyyəsi ilə, regionlardakı həyat səviyyəsi eyni deyil. Məsələn, Rusiya kimi ölkələrdə regional istehlak səbəti də hesablanır. Düzdür, bizim ölkə o qədər böyük deyil, amma fərqlər var”.

“İstehlak səbətinə yenidən baxılmalıdır”

Q.Toğrulun sözlərinə görə, xüsusilə neftin qiyməti ucuzlaşandan sonra əhalinin gəlirləri kəskin azalıb:

“İnflyasiya artıb. Əldə edilən gəlirlərin bir hissəsi də inflyasiyanın “yem”inə çevrilib. Gəlirlərin aşağı düşməsi əhalinin alıcılıq qabiliyyətinə təsir edib. İstehlak səbəti yaşayış minimumu əsasında hesablanır. Həmin 155 manatlıq orta göstəricilə yaşamaq və bütün ərzaq, qeyri-ərzaq və xidmət sahələri daxil olmaqla, tələbatları ödəmək qeyri-mümkündür. Real olaraq Azərbaycanda bir insanın fizioloji ehtiyaclarının ödənilməsi üçün bəs etmir. Bunun üçün daha real göstəricilər hesablanmalı və istehlak səbətinə yenidən baxılamlıdır”.

“Belə çıxır ki, hamı ət, toyuq yeyir. ”

İqtisadçının fikrincə, indiki dövrdə inflyasiya daha çox hiss olunur:

“Əvvəllər aylıq inflyasiya hesablayırdıq. İndi Statistika Komitəsi aylıq 3 cür göstərici açıqlayır: indiki göstərici, ötən aya nisbətən, ötən ilin eyni dövrünə nisbətən. İnflyasiyanın sürəti göstərir ki, insanlar ət, yağ və s. kimi ərzaqları rasionlarına daxil edə bilmirlər. Ona görə zəruridir ki, istehlak səbəti aylıq hesablansın. Əgər aylar üzrə hesablama aparılsa, hər ay istehlak səbətinin məbləğinin daha yüksək olacağı aydınlaşacaq. O zaman əlimizdə real rəqəmlər olacaq və əhalinin gəlirlərilə aylıq istehlak səbətinin məbləğini qarşılaşdıranda görəcəyik ki, gəlirlər istehlak səbətinin məbləğindan geridə qalır. Hazırkı real statistikaya əsaslansaq, deyə bilmərik ki, əhalinin gəlirləri istehlak səbətindən geri qalır. Aylıq məbləğ 155 manatdır. Əksər insanın 155 manatdan çox əmək haqqı aldığını əsas götürsək, belə çıxacaq ki, hər şey əladır. Bu insanlar bütün ehtiyaclarını qarşılayır, hələ üstəlik əlavə vəsaitləri də qalır. Belə çıxır ki, insanlar ət də yeyir, toyuq da yeyir, xəstədirsə, həkiminə də gedə bilir. Göstəricilər real olmadığı üçün ona əsaslanıb fikir yürütmək də mümkün deyil”.

Orta istehlakı necə hesablaya bilərəm?

Sahədən asılı olaraq kondisionerin tələb olunan gücünü necə hesablamaq olar

Güc bir kondisionerin əsas xüsusiyyətidir və ilk növbədə bu parametrə uyğun olaraq seçilməlidir.

Gücü hesablayarkən yalnız otağın sahəsi deyil, həm də havanın istiləşməsinə və ya soyumasına kömək edən və yüzlərlə, hətta minlərlə vat güc tələb edən bir sıra əlaqəli amillər nəzərə alınmalıdır.

Güc, kondisionerin müəyyən bir müddətdə otağın lazımi həcmini istənilən temperaturda soyutma qabiliyyətini təyin edir. Kondisionerin gücünü necə düzgün hesablayacağımızı nəzərdən keçirək.

Kondisionerin gücünü hesablamaq üçün düstur

Şərti olaraq, otağın sahəsini 10-a bölərək kondisionerin gücünü hesablaya bilərsiniz. Nəticədə alınan dəyər kW-da tələb olunan soyutma gücü olacaqdır. Bu, insanlar və avadanlıqlar olmadan boş bir otaq üçün bir hesablamadır. Həm də bu hesablama pəncərə açılışlarının sahəsi və istiqamətini, divarların, döşəmələrin və tavanların sahəsini nəzərə almır. Bir adam otaqdakı fəaliyyətindən asılı olaraq 0,1-0,3 kVt, bir kompüter – 0,3 kVt ayıra bilər. Qalan avadanlıqların istilik gücü onun nominal gücünün 50% -i kimi qiymətləndirilə bilər. İnsanlar və avadanlıqlardan gələn istilik radiasiyasının gücü kondisionerin şərti olaraq hesablanmış gücünə əlavə edilməlidir. Bu hesablama reallığa daha yaxın olacaq.

Əlavə parametrlər nəzərə alınmaqla hesablamada dəqiqləşdirmələr

Kondisionerin gücünü daha dəqiq təyin etmək istəyirsinizsə, insanlar və avadanlıqlardan gələn istilik radiasiyasına əlavə olaraq, digər istilik qazanclarını da nəzərə almalısınız. Bu baxımdan gücün hesablanması formulu daha mürəkkəbləşir:

Q = Q1 + Q2 + Q3, burada

Q1, pəncərələr daxil olmaqla boş bir otaq üçün kondisionerin tutumudur.

Q1 = S x h x q / 1000 düsturu ilə hesablanır. Burada S otağın sahəsi, h tavanların hündürlüyü, q otağın işıqlandırma faktorudur. İşıqlandırma faktoru kölgəli otaqlar üçün q = 30, orta otaq işıqlandırması üçün 35, yaxşı işıqlı otaqlar üçün 40;

Q2, insan bədənindən alınan istilik qazancının cəmidir, adambaşına 0,1-0,3 kW;

Q3, məişət alətlərindən alınan istilik qazanclarının cəmidir, vahid avadanlıq başına 0,2-0,5 kVt.

Kondisionerin tutumunun bu hesablanması orta hesabla 2 kvadrat metr olan pəncərə ölçüsü ilə doğru olacaqdır. metr. Daha böyük şüşələrlə, güclü izolyasiya halında hesablanan gücə 200-300 W və otağın orta və ya aşağı işıqlandırılmasında 100-200 W əlavə edilməlidir.

Kondisioner hesablanmış birinin -5% -dən + 15% -ə qədər olan bir həcmdə seçilir.

Kondisionerin gücünü hesablamaq üçün bir nümunə

Deyək ki, sahəsi 32 kv olan bir mənziliniz var. tavan hündürlüyü 2,5 metr olan metr. Bu meydanda evdə idmanla məşğul olmayan və kompüter, televizor və kiçik soyuducu olan bir nəfər yaşayır. Pəncərələr günəşli tərəfə baxır

kompüter və TV eyni zamanda işləmir. Bu şərtlərdə bir kondisioner nə qədər gücə ehtiyac duyur?

Yuxarıdakı düsturdan istifadə edərək q = 40 alaraq istilik axınlarını hesablayırıq.

Q1 = S x h x q / 1000 = 32 x 2.5 x 40/1000 = 3.2 kW.

Ümumilikdə, kondisionerin təxmin edilən gücü aşağıdakılardır:

Q = Q1 + Q2 + Q3 = 3.2 kW + 0.1 kW + 0.35 kW = 3.65 kW

Beləliklə, bu şərtlər üçün kondisionerin gücü 3.14 kW-dan 3.80 kW-a qədər seçilə bilər.

Kondisioner Elektrik İstehlakının Hesablanması

Q2 = 0.1 kW, çünki insan sakit həyat tərzi sürür.

Q3-ü hesablamaq üçün istilik axını gücünü kompüterdən böyük götürürük. Bu 0,3 kVt. Soyuducu ümumiyyətlə istinin 30% -ni yaradır. Soyuducu kiçikdirsə, tutumu təxminən 0.165 kW-dır.

Q3 = 0.3 kW + 0.165 kW x 0.3 = 0.35 kW

Ümumilikdə, kondisionerin təxmin edilən gücü aşağıdakılardır:

Q = Q1 + Q2 + Q3 = 3.2 kW + 0.1 kW + 0.35 kW = 3.65 kW

Beləliklə, bu şərtlər üçün kondisionerin gücü 3.14 kW-dan 3.80 kW-a qədər seçilə bilər.

Kondisioner Elektrik İstehlakının Hesablanması

Kondisionerin işinin yüksək enerji xərcləri ilə əlaqəli olduğu barədə yanlış bir fikir var. Kondisionerin enerji istehlakı istiliyi otaqdan ətrafdakı məkana, küçəyə köçürməyə sərf olunur. Beləliklə, soyuducu gücün səviyyəsi, kondisionerin enerji səmərəliliyi sinifindən asılı olaraq istehlak edilmiş elektrik səviyyəsindən üç dəfə çox ola bilər. Enerjiyə qənaət edən kondisionerlər daha bahalıdır, ancaq elektrik enerjisi xərclərini ödəmək baxımından daha sərfəlidir. Bu səbəbdən, kondisionerin tutumu seçimi enerji istehlakı məsələsindən asılıdır, lakin ümumi inandığı qədər deyil.

Orta istehlakı necə hesablaya bilərəm?

“Orta” termini çox vaxt adətən bir qrup nömrə ilə təmsil olunan rəqəmə aiddir. Riyaziyyatda bu termin tez-tez mərkəzi nöqtəyə və ya orta nöqtəyə istinad etmək üçün istifadə olunur.

Bu səhifədə siz müxtəlif növ ortalamalar və onların bəzən necə yanıltıcı ola biləcəyini öyrənəcəksiniz. Kalkulyatorumuzdan istifadə edərək orta ortalamanı hesablaya bilərsiniz və düsturu da öyrənəcəksiniz.

3 orta göstərici nədir?

Orta, indeks və ya çoxluqdakı bütün ədədlərin orta qiymətini göstərən ədəddir. Üç növ orta var: orta, orta və rejim.

Orta orta

Arifmetik orta orta və ya ortanın ölçüsüdür. O, bir qrup ədədin cəmini götürür və sonra həmin məbləği seriyada istifadə olunan rəqəmlərin sayına bölür.

Standartdan başqa, insanlar harmonik orta və həndəsi orta kimi digər vasitələrdən də istifadə edirlər. Onlar həmçinin iqtisadi məlumatlarla bağlı müxtəlif hesablamalar apararkən kəsilmiş ortadan istifadə etməyə meyllidirlər.

Arifmetik orta həmişə ideal deyil, çünki o, reallığı yalnız bir yüksək fərqləndirici dəyərlə təhrif edə bilər.

Orta orta düstur:
s = şərtlərin cəmi
n = terminin sayı

Orta orta

Median rəqəm azalan və ya artan qaydada düzülmüş nömrələr siyahısında orta rəqəmdir.
Medianın dəyərini müəyyən etmək üçün əvvəlcə ədədlər aşağıdan yuxarıya doğru sıralanmalıdır.

Orta rejim

Rejim məlumat dəstində ən çox istifadə olunan dəyərdir. Bu, tək dəyər ola bilər, çox dəyərli ola bilər və ya heç bir dəyər ola bilməz.

Statistik paylanma adətən zəng əyrisi paylanması kimi təqdim olunur. Bu bölgü göstərir ki, orta (orta) dəyər orta nöqtədə mərkəzləşir, bu da dəyərlərin pik tezliyini vurğulayır.

Rejim mürəkkəb məlumat dəstlərinin sıralanmasını qiymətləndirmək üçün istifadə edilə bilən mərkəzi meyl ölçüsüdür. O, həmçinin müxtəlif növ məlumatların mərkəzi meylini qiymətləndirmək üçün istifadə edilə bilər.

Niyə orta göstəricilər tez-tez yanıltıcı olur?

Birinci ümumi səbəb hər hansı bir məlumat dəstində kənar göstəricilərin olmasıdır. Onlar adətən ən yaxşı şəkildə məlumat nöqtələrinin əksəriyyətinin bir xətt və ya sahə ətrafında toplandığı bir qrafikdə görünür. Bu ssenaridə məlumat dəstinin ortalaması tez-tez onların istiqamətinə çəkilir.

İkinci ümumi səbəb odur ki, bir çox insanlar ortalamanı “tipik” hesab edirlər. Bu doğru deyil. Bu etiket üçün bir çox istisnalar var. Məsələn, orta boşanma nisbəti yaş, təhsil, irq və din kimi müxtəlif amillərə görə geniş şəkildə dəyişir.

Üçüncü ümumi səbəb isə bir çox insanın statistik səhvlərə yol verməsidir. Məlumat nöqtələri toplusunun orta qiymətini bir nöqtəyə tətbiq etmək və onun doğru olduğunu düşünmək statistik səhvdir. Verilənlərin həmişə paylandığını fərz etsək belə, hər hansı bir nöqtənin onun ortalaması ilə eyni olma ehtimalı 50% təşkil edir.

Məqalə müəllifi
Angelica Miller

Angelica psixologiya tələbəsi və məzmun yazarıdır. Təbiəti sevir və sənədli filmləri və təhsilli YouTube videolarını sevir.