Zünüzü təqdim edən nitq necə yazılır

Çıxışda tamaşaçılara necə təşəkkür edirəm?

Özümü necə kəşf edə bilərəm? – Vebinar

“FərqliSən” komandası olaraq ilk vebinarımızı sizə təqdim edirik. Vebinarın mövzusu “Özümü necə kəşf edə bilərəm?” olacaq. Layihənin məqsədi məktəbli şagirdlərin 14 yaş üzəri yeniyetmələrin, həmçinin yenidən ixtisas dəyişimi edən gənclərin öz yolunu tapmaqda yardımçı olmaqdır.
Vebinar “Ziyalı Gənclər Maarifçi Klubu”nun sədri Ziya Rzayevin təqdimatında keçiriləcək. Sessiya zamanı müxtəlif mövzulara toxunulacaqdır:
�� Hansı ixtisasda təhsil almaq istəyirəm və bunu necə bilə bilərəm;
�� Yönələcəyim sahənin mənə uyğunluğu var mı və inkişafa doğru gedir mi;
�� Başqa sahələrə maraq göstərirəmsə nə edə bilərəm;
Müzakirənin moderatorları Muradlı Şahnaz və Ceyran Məmmədova, mentor isə Turan Baratzadədir.
Bu layihə Avropa ittifaqının maliyyə dəstəyi ilə UNICEf Azərbaycan Respublikasının Gənclər və İdman Nazirliyinin və Gənclər Fondunun dövlət dəstəyi ilə Azərbaycan Hökuməti və BMT-nin birgə Gənclər Evi təşəbbüsü ilə Education HUB tərəfindən “Yarat! İnkişaf et! Töhvə ver!” proqramı ilə həyata keçirilir.

• TAGS
• #vebinar. #ferqlisen #ozunukesfet

Previous article Onlayn TYS-Tömer imtahanına (Türk dili sertifikatı) qeydiyyat başladı

RELATED ARTICLESMORE FROM AUTHOR

Ailə dəyərləri mövzusunda maarifləndirmə layihəsinə yekun vuruldu

Bakıda 3 müxtəlif beynəlxalq sərgi keçiriləcək

II Türk Dünyası Ədəbiyyat və Kitab Festivalı keçiriləcək

��Uçmaq istəyənlərin nəzərinə!�� Paraplan – Yamac Paraşütü TURLARI!

���� Hollandiyanın “Wittenborg” Universitetində Yay Məktəbinə qeydiyyat başladı! – 2 həftəlik.

Turizm Təlimləri (Offline və Online)

Onlayn Psixodiaqnostika Kursu

Kadr uçotu təlim – kurs proqramı! (Online və Offline)

HR Master (İnsan Resursları) təlim – kurs proqramı! (Online və Offline)

���� İngilis dilindən MİQ-ə və Sertifikasiyaya hazırlaşan Müəllimlər üçün İntensiv Onlayn.

Onlayn Psixodiaqnostika Kursu

Azərbaycan Dillər Universitetində “Xüsusi uşaqlar – xüsusi yanaşmalar” adlı təlim keçiriləcək.

14 Aprel 2023

Onlayn Psixodiaqnostika Kursu

24 Yanvar 2023

���� Hollandiyanın “Wittenborg” Universitetində Yay Məktəbinə qeydiyyat başladı! – 2 həftəlik.

Türkiyədə Magistratura və Doktorantura Təhsili! – İMTAHANSIZ QƏBUL!

EDITOR PICKS

Ailə dəyərləri mövzusunda maarifləndirmə layihəsinə yekun vuruldu

22 May 2023

Bakıda 3 müxtəlif beynəlxalq sərgi keçiriləcək

19 May 2023

II Türk Dünyası Ədəbiyyat və Kitab Festivalı keçiriləcək

19 May 2023

��Uçmaq istəyənlərin nəzərinə!�� Paraplan – Yamac Paraşütü TURLARI!

03 May 2023

���� Hollandiyanın “Wittenborg” Universitetində Yay Məktəbinə qeydiyyat başladı! – 2 həftəlik.

12 Aprel 2023

Turizm Təlimləri (Offline və Online)

15 Fevral 2023

POPULAR POSTS

Socar təlim mərkəzlərinə sənəd qəbulu başladı

07 Oktyabr 2021

ASAN KÖNÜLLÜLÜK MƏKTƏBİNİN”MASTER 2″ PİLLƏSİ

09 Sentyabr 2018

Bakıda ən böyük tələbə yataqxanası istifadəyə veriləcək – FOTOLAR

29 Mart 2018

POPULAR CATEGORY

• Xəbərlər 3217
• Tədbirlər 1955
• Ödənişsiz 1605
• Vakansiyalar 490
• Seminarlar 454
• Təlimlər 381
• Təhsil 286
• Təcrübə proqramları 211
• Sərgilər 203

EduOnline.az kollektivi olaraq biz gəncləri, cəmiyyətimizi elm, təhsil, mədəniyyət, idman, turizm sahəsindəki yeniliklər barədə məlumatlandırmaq, layihə, təlim, seminar, sərgi, konfrans, iş elanları, təcrübə proqramları və xaricdəki təhsil, təqaüd imkanları, turlar barədə və digər yenilikləri onlarla paylaşmaq məqsədi ilə Onlayn Kurs, Təhsil və İnkişaf Portalını ərsəyə gətirmişik. Saytımız daha çox təhsil, turizm, mədəniyyət, idman, faydalı və maraqlı, bir sözlə inkişaf yönümlü xəbərlərin istehsalı üzrə ixtisaslaşıb.

Contact us: [email protected]

Özünüzü təqdim edən nitq necə yazılır

İlk təəssüratlar başqalarının sizi necə qəbul etdiyinə böyük təsir göstərir, ona görə də özünüzü başqalarına necə təqdim etdiyiniz son dərəcə vacibdir. Bir çox insanlar giriş nitqini lift nitqi adlandırırlar, çünki bu, özünüzü təqdim etmək və liftə minmək üçün lazım olan müddətdə məqsəd və ya maraqlarınız haqqında kiməsə danışmaq üçün kifayət qədər qısa olmalıdır. Bu buzları qıran və başqalarının sizi tanımasına imkan verdiyi üçün onu “buzqıran” çıxışı da adlandırmaq olar. Özünüzü təqdim etdiyiniz nitq yazarkən sözlərinizi diqqətlə düşünün. Yaxşı bir özünü təqdim etmək sizin etibarlılığınızı ya yarada, ya da zədələyə bilər.

addım

Çıxışların nümunəsi

Akademik giriş nitqi nümunəsi

Şəxsi giriş nitqinin nümunəsi

4-cü hissənin 1-ci hissəsi: Nitqinizin Hazırlanması

1. Çıxışınızın xülasəsini hazırlayın. Əsas nöqtələrinizin skelet layihəsini hazırlamaqla başlayın. Nəyi söyləməyin ən vacib olduğunu və bu faktları hansı ardıcıllıqla çatdırmalı olduğunuzu müəyyən etmək üçün nitqi çılpaq sümüklərə qədər soyun. Bu, nitqinizi quracağınız əsas strukturdur.
   • Çıxışınızın ilk cümləsində adınızı daxil edin. Bu çox sadə ola bilər: “Axşamınız xeyir! / Sabahınız xeyir! Mənim adım Deshawn Smithdir və mən Arkanzas Universitetində kompüter proqramlaşdırması tələbəsiyəm.”
   • Əgər giriş işlə bağlıdırsa, maraqlarınızı və karyera məqsədlərinizi eyni cümlə ilə birlikdə qeyd edin. Bu, vaxta qənaət edir və şəxsi maraqlarınızın peşəkar məqsədlərinizə xidmət edə biləcəyini bildirir. Məsələn, “Mən insanlara Twitter hesabından pizza sifariş etməyə imkan verən proqram üzərində işləyirəm”.
   • Müvafiq və uyğun olarsa, təhsil və ya peşə keçmişinizi qeyd etmək yaxşı bir fikir ola bilər. “Bu, mənim tərtib etdiyim beşinci proqramdır. İnsanlara yaxınlıqdakı it parklarını tapmağa kömək edən ikinci proqramım universitetimdə mükafat qazandı.”

• Ehtirasınızı və ya məqsədinizi və bunun sizin bu nöqtəyə qədər irəliləyişinizi necə formalaşdırdığını izah etmək özünüz haqqında cəlbedici bir hekayə danışmağa kömək edə bilər. Məsələn, kollecdə danışıq sinifiniz üçün nitq yazırdınızsa, erkən yaşda kompüterlərə necə daxil olduğunuzu və karyera məqsədlərinizə çatdığınız zaman onların sizin üçün nə üçün vacib olduğunu izah etmək istəyə bilərsiniz.
• Bununla belə, biznes naharında özünüzü potensial müştərilərə təqdim etsəniz, yəqin ki, onlar sizin hobbinizlə maraqlanmırlar. Hazırda nə etdiyinizi və bacarıqlarınızın nə olduğunu bilmək istəyirlər.
• Təcrübələrinizin / hobbinizin və biri olmayan bir jurnal yazmağa çalışın və çıxışınızdan əvvəl sizə rəy verə biləcək obyektiv dinləyicinin hər iki versiyasını işlədin.

• Tamaşaçılara və hadisəyə ən uyğun olan keyfiyyətləri, bacarıqları və təcrübənizi vurğulayın. Məsələn, “Tətbiqlərin yazılması sahəsində keçmişim və geniş peşəkar əlaqələr şəbəkəm sayəsində bugünkü gənc mütəxəssislərin nə axtardığını yaxşı başa düşürəm. Tətbiqlərim rahatlıq və ani həzz verir.”
• Güclü və qalıcı təəssürat yaratmaqla yanaşı, özünüzü peşəkar kimi təqdim etməyə çalışırsınız.
• Özünüzü bir qrup yeni həmkarlarınıza satmağa çalışırsınızsa, yəqin ki, onlara ailə həyatınız və ya işdən kənarda birbaşa aidiyyatı olmayan bir şey haqqında danışmağa ehtiyacınız yoxdur.

• Eyni zamanda, özünüzü daim öyrənən və inkişaf edən, irəliyə doğru düşünən bir insan kimi təqdim edərkən bacarıq və təcrübənizi nümayiş etdirə bilərsiniz. Məsələn, siz deyə bilərsiniz: “Tətbiq konqreslərində və konfranslarda iştirak etmək üçün çox vaxt sərf edirəm ki, tamaşaçıların nə axtardığını öyrənə bilim. Proqram dizaynında ön sıralarda olmaqdan qürur duyuram.”
• Bunu karyera məqsədlərinizə və şəxsi inkişafınıza dair daha geniş icmalı ilə əlaqələndirməyə çalışın.

4-cü hissənin 2-ci hissəsi: Nitqinizin təftişi və praktikası

1. Nitqinizi aşağı salın. Bəzi karyera məsləhətçiləri giriş nitqinizi iki və ya üç cümlə qədər qısa saxlamağınızı tövsiyə edir. Digərləri beş-yeddi dəqiqə uzunluğunda hədəf almağı təklif edir. Əgər nitqinizi qısa etmək mümkün deyilsə və ya vaxt sizə daha uzun bir giriş söyləməyə imkan verirsə, yenə də nitqinizi mümkün qədər yığcam, lakin məlumatlı olmaq üçün qısaldın.
   • Əmin olun ki, bu bir vəzifədirsə, təyin edilmiş təlimatlar çərçivəsində qalın.
   • Əgər nitqiniz 3-5 dəqiqə olacaqsa, 7 dəqiqəlik çıxış və 2 dəqiqəlik çıxış eyni dərəcədə uyğun deyil.
   • Müsahibədə qısa bir giriş nitqi söyləyirsinizsə, tövsiyə olunan vaxtı keçmədiyinizə əmin olun.
2. Qısa, sadə cümlələrdən istifadə edin. Unutmayın ki, nitqiniz ucadan danışılacaq və dinləyiciləriniz bir şey çaşdırıcı olarsa, geri dönüb sözlərinizi yenidən oxuya bilməyəcək. Nitqinizi elə tutun ki, heç kim nə demək istədiyinizdən əmin olmasın.
   • Uzun dolaşan cümlələrdən çəkinin, mümkün qədər birbaşa və qısa nəsrdən istifadə edin.
   • Cümlə quruluşunuzu diqqətlə düşünün. Nitqinizi ucadan oxumaq, yenidən qurmaq üçün çox uzun cümlələrin nə vaxt olduğunu müəyyən etməyə kömək edir.
3. Nitqinizi məşq edin. Siz faktiki girişdən əvvəl nitqinizi yüksək səslə nəzərdən keçirməlisiniz. Müxtəlif əyilmələri məşq edin və nitq əsnasında özünüzü necə sürətləndirməyi sınayın. Əvvəlcə oxuyaraq təkbaşına məşq edə bilərsiniz, lakin rəy üçün nitqi dostunuz, ailə üzvü və ya həmkarınızın qarşısında söyləmək yaxşı fikirdir.
   • Başqalarının qarşısında məşq etmək nitqinizin dinləyicilərinizin marağını çəkib-çəkmədiyini ölçməyə imkan verir.
   • Nitqin hansı hissələrinin uğurlu, hansı hissələrinin uğursuz olduğunu düşünün.
   • Çıxışınızdan sonra xüsusi və ümumi suallar verməklə mümkün qədər ətraflı rəy almağa çalışın.
   • “Nitqi necə bəyəndiniz?” Deməklə yanaşı, konkret olaraq hansı hissələrin ən güclü və zəif olduğunu soruşun.
   • Məşq auditoriyanızdan nitqdən nə götürdüklərini soruşmaqla aydın mesaj verdiyinizə əmin olun.
4. Çıxışınızı xatırlayın. Nə demək istədiyinizi və necə demək istədiyinizi əvvəlcədən bilin. Bəzi hallarda vərəqdən oxumaq adi bir təcrübə olsa da, nitqinizi xatırlamağa və minimum mesajlarla oxumağa çalışın. Məktub oxumadan təqdimat daha güclü nəzarət, bilik və inam təəssüratı yarada bilər. O, həmçinin tamaşaçıların diqqətini saxlamağa kömək edir.
   • Əgər siz hər zaman bir kağız parçasına baxırsınızsa, tamaşaçılar sizin dediklərinizlə həqiqətən məşğul olmaqda çətinlik çəkə bilər.
   • Bununla belə, siz donma ehtimalı ilə xalları olan bir indeks kartı gətirə bilərsiniz. Bütün nitqinizi kartda yazmayın, sadəcə əhatə etməyi ümid etdiyiniz ən vacib məqamları qeyd edin.
   • Xəritəni nitqinizin ehtiyat nüsxəsi kimi deyil, istinad nöqtəsi kimi düşünün.

4-cü hissənin 3-cü hissəsi: Nitqinizi planlaşdırın

1. Auditoriyanızı müəyyənləşdirin. Peşəkar mühitdə özünüzə giriş yazırsanız, təsadüfi şəraitdə özünüzü həmyaşıdlarınıza təqdim etdiyinizdən fərqli olaraq fərqli bir mesaj seçəcək və fərqli dildən istifadə edəcəksiniz. Nitqinizi planlaşdırmağa başlamazdan əvvəl özünüzə aşağıdakı sualları verin:
   • Nəzərdə tutulan auditoriya kimdir?
   • Mənim tanışlığımın məqsədi nədir?
   • Başqalarının hansı gözləntiləri ola bilər?
2. Nəyin uyğun olduğuna qərar verin. Dünyada bütün vaxtınız olsaydı, yəqin ki, özünüz haqqında deyəcək çoxlu maraqlı və aktual şeylər düşünə bilərdiniz. Ancaq uğurlu özünü təqdim etməyin açarı qısa və nöqtəli olmaqdır. Bu o deməkdir ki, dinləyicilərinizin sizin haqqınızda bilməsi üçün nəyin ən vacib və ya uyğun olduğuna siz qərar verməli olacaqsınız. Bu məlumatı ən qısa müddətdə təqdim etməlisiniz.
   • Özünüz haqqında çatdırmaq istədiyiniz bir və ya iki əsas fikrə sadiq qalın. Vaxt imkan verirsə, həmişə əlavə edə bilərsiniz.
   • Auditoriyadan və nitqinizin funksiyasından asılı olaraq diqqətin çox daralmasına imkan verməməlisiniz. Məsələn, özünüzü çoxsaylı potensial investorlara təqdim etsəniz, onların sizə etibarını artırmaq üçün bacarıqlarınıza diqqət yetirəcəksiniz. Özünüzü ümumi auditoriyaya təqdim etsəniz – məsələn, kollecdə bir danışma terapiyası ilə – bir az daha geniş ola bilərsiniz.
   • Təqdim etdiyinizi unutmayın özünüz ümumiyyətlə və özünüzü maraqlı və dairəvi bir fərd kimi təqdim edəcəksiniz.
   • Bu o demək deyil ki, özünüzü peşəkar bir ssenari ilə tanış edərkən beysbola olan sevginiz haqqında danışmağa vaxt sərf etməlisiniz.
3. Məqsədi və tonu nəzərə alın. Çıxışı planlaşdırarkən həmişə məqsədlərinizin və nəticələrinizin nə olduğuna diqqət yetirin. Dinləyicilərinizə hansı mesajı çatdırmaq istədiyinizi özünüzdən soruşun. Başqaları ilə şəbəkəyə girişiniz peşəkardır, yoxsa təsadüfi (yeni dostlarla)?
   • Bu təqdimatla kimisə öz nöqteyi-nəzərini qazanmağa və ya kimisə rəhbərliyiniz altında çox işləməyə ruhlandırmağa / həvəsləndirməyə ümid edirsiniz?
   • Bütün bunlar müqəddimənizdə dediyiniz şeylərə və onları demə tərzinizə təsir edəcək.

4-cü hissədən 4-cü hissə: Nitqinizi vermək

1. İstirahət etməyə çalışın. Əgər nitq söyləməzdən əvvəl xüsusilə əsəbiləşdiyinizi görürsünüzsə, danışmadan qısa müddət əvvəl istirahət üsullarından istifadə etməyi düşünün. Sakit bir yer tapın və hazırlamaq üçün bir neçə dəqiqə vaxt ayırın. Bir neçə dərin nəfəs alın, nəfəsinizə diqqət edin və yavaş-yavaş nəfəs alarkən keçən saniyələri sayın, sonra yavaş-yavaş nəfəs alın.
   • Siz həmçinin əsəbiliyinizi azaltmaq və nitqinizə inam vermək üçün bəzi vizuallaşdırma üsullarını sınaya bilərsiniz.
   • Təsəvvür edin ki, nitqinizi bitirdikdə və gülər üzlərlə, gurultulu alqışlarla qarşılananda nə hiss edəcəksiniz. Sonra verəcəyiniz cari çıxışın etimadını yönləndirin.
2. Yaxşı bədən dili var. Bu kiçik bir məqam kimi görünə bilər, lakin yırğalanan duruş sizi daha az inamlı və ya daha az peşəkar göstərə bilər və bu, auditoriyanızın diqqətini yayındıra bilər. Ayağa qalxın və güclü bir görüntü yaratmağa çalışın. Düz kürəyinizi saxlamağınıza kömək etmək üçün sinənizi çölə itələmək və mədənizi bir az islatmaq faydalı ola bilər, lakin onu təbii saxlamağa çalışın.
   • Qollarınızı çarpazlaşdırmaqdan və ya əllərinizi bağlamaqdan çəkinin.
   • Yerə baxmayın, masadan yapışmayın və ya qarşısındakı mühazirə oxumayın.
   • Ölçülmüş və idarə olunan şəkildə otaq boyu göz təması qurun.Bir insanın üzərində dayanmaqdan çəkinin, həm də gözlərinizi irəli-geri narahat etməkdən çəkinin.
   • Otağın sol tərəfindəki biri ilə, sonra isə otağın sağ tərəfindəki biri ilə göz təması qurmağa çalışın. Otaqda keçin, lakin təbii və rahat hiss edən idarə olunan şəkildə.
3. Tələsmə. Siz nitqinizi sürükləmək istəmirsiniz, eyni zamanda sözlərinizlə rastlaşmaq və ya heç kimin sizi başa düşməyəcəyi qədər sürətli oxumaq istəmirsiniz. Sizə tanış olan tarazlığı və sürəti tapmağa çalışın. Hər kəsin dediklərinizi izləməsi və başa düşməsi üçün kifayət qədər yavaş danışmalısınız, lakin nitqinizi gecikdirəcək qədər yavaş deyil.
   • Dialoqda xoş, danışıq tempini hədəfləyin.
   • Nitqinizi digər insanların qarşısında məşq etmək və ya onu yazmaq və dinləmək nitqinizin sürətini qiymətləndirmək üçün əla yoldur.
4. Səhv etsəniz, yumordan istifadə edin. Çıxış zamanı səhv etsəniz, panik etməyin. Üzr istəmək, səhvləriniz barədə şiddətli xəbərdarlıq yaradır və onları daha əhəmiyyətli edir. Bunun əvəzinə, səhvin öhdəsindən gəlmək istədiyinizi hiss edirsinizsə, yumoristik bir şərh edin və sonra onu buraxın. Bu rahatlıq və güvən göstərəcək.
   • Özünü işə salan yumor sizə təvazökar və simpatik görünməyə kömək edə bilər. Məsələn, nitqinizdə təsadüfən irəli atılsanız və geri dönmək məcburiyyətindəsinizsə, belə bir şey deyə bilərsiniz: “İndi geriyə dönüb əvvəllər unutduğum bir şeyi sizə deməliyəm. Əgər “həqiqi” ilə tanış olmaq istəyirsinizsə Mən, indi görürsən!
   • Siz həmçinin səhvinizə tez, yumoristik bir işarə edib davam edə bilərsiniz. Məsələn, siz çıxıb ilk sətri pozarsanız, belə bir şey deyə bilərsiniz: “Vay, bağışlayın. Burada sizə özüm haqqında danışmaqdan o qədər həyəcanlanıram ki, bütün sözlərimi qarışdırdım. Qoy cəhd edim. yenə də.”
   • Bununla belə, çox da öz işinizlə məşğul olmayın. Siz hələ də insanların sizi güclü tərəfləriniz və səriştələrinizlə yadda saxlamağa çalışırsınız. Tez hərəkət edin.

İcma sualları və cavabları

Çıxışda özünüzü necə təqdim edirsiniz?

Lynn Kirkham
Spiker Təlimçisi Lynn Kirkham peşəkar natiq və San-Fransisko Körfəz Bölgəsində yerləşən və minlərlə peşəkara iş müsahibələrindən, şura otağında danışıqlardan tutmuş atdıqları addımı öz öhdəsinə götürməyə imkan verən “Yes You Can Speak” adlı ictimai natiqlik təlimi şirkətinin yaradıcısıdır. TEDx və böyük konfrans platformaları ilə. Lynn son dörd il ərzində rəsmi TEDx Berkeley spikeri təlimçisi seçilib və Google, Facebook, Intuit, Genentech, Intel, VMware və digər şirkətlərdə rəhbərlərlə işləyib.

Natiqlik üzrə məşqçi Adınızı, etimadnamənizi və hər hansı digər müvafiq məlumatı çatdırmaq üçün nitqin əvvəlinə yaxın bir cümlə ayırın. Həmçinin, nitqinizi söyləmək üçün ayağa qalxmazdan əvvəl özünüzü mümkün qədər çox insanla tanış etmək yaxşı fikirdir ki, tamaşaçıların heç olmasa bir hissəsi sizinlə şəxsi əlaqə hiss etsin.

Özümü qrupa necə təqdim etməliyəm?

Girişi lətifə ilə necə başlayım?

Çıxışda tamaşaçılara necə təşəkkür edirəm?

Hobbilərim haqqında necə çıxış yazmalıyam?

Debatdan əvvəl özümü necə təqdim etməliyəm?

Özüm haqqında danışmağa necə başlamaq və bitirmək olar?

Orta məktəbə gedirəm. “Sabahın xeyir, amma mənə zəng edə bilərsən. Bu mənəm” demək olarmı?

Niyə tamaşaçı mənim çıxışımı dinləməlidir?

Məsləhətlər

• Tamaşaçılarla göz təmasını yaxşılaşdırın. Danışıq zamanı birbaşa olun və inamla hərəkət edin.
• Özünüzü yaxşı hiss etməkdən qorxmayın. Axı, bu bir girişdir və aldığınız ilk təəssüratdır.
• Əgər giriş çox uzun olarsa, tamaşaçıların diqqətini itirirsiniz. Yaxşı bir giriş qısa və əsas olmalıdır.
• Bununla belə, siz öyünməyəcəksiniz və ya öyünməyəcəksiniz, çünki bu, auditoriyanızı dediklərinizə mane ola bilər.

Özümü necə etiketləyə bilərəm?

Bu seçim üçün video mövcud deyil.

Təəssüf edirik, videonu yükləmək mümkün olmadı.

Oxşar material
Cinsi təcavüzlə bağlı nəyi bilməliyəm?
Gənclərin 10 sualına cavab
Cinsi təcavüz haqda nəyi bilməliyəm? II hissə: Emosional yaranın sağalması
Gənclərin sualları
Gənclərin sualları. Praktiki məsləhətlər. Cild 1
yp1 fəs. 32 s. 228—234

Fəsil 32

Cinsi təcavüzdən özümü necə qoruya bilərəm?

Hər il milyonlarla insanlar zorlanmaya və ya digər növ cinsi təcavüzə məruz qalırlar. Araşdırmalar göstərir ki, zərərçəkənlərin əksəriyyətini gənclər təşkil edir. Məsələn, bəzi rəqəmlərə görə, Birləşmiş Ştatlarda təcavüz qurbanlarının üçdə biri 18 yaşına çatmamış gənclərdir. Bukimi hallar geniş yayıldığından bu mövzunu nəzərdən keçirmək olduqca vacibdir.

«O, qəfil məndən yapışdı, nə baş verdiyini anlamağa macal tapmamış məni yerə yıxdı. Müqavimət göstərmək üçün əlimdən gələni etdim. Gözyaşardıcı qaz balonunu birtəhər çıxarda bildim, amma onu vurub əlimdən saldı. Qışqırmağa çalışdım, səsim çıxmadı. İtələdim, yumruqladım, təpiklədim, cırmaqladım — bir sözlə, hər şeyə əl atdım. Birdən bədənimə bıçağın sancıldığını hiss edəndə artıq mübarizə aparmağa gücüm qalmadı» Anetta

BU GÜN biz cinsi təcavüzün geniş yayıldığı bir dünyada yaşayırıq və əksər hallarda bunun qurbanı gənclər olur. Anetta kimi, bəzi gənclər tanımadıqları insanların, digərləri isə qonşularının təcavüzünə məruz qalırlar. Buna bir nümunə Natalinin başına gələn hadisədir. Cəmi 10 yaşı olanda yaxınlıqda yaşayan yeniyetmə bir oğlan onu zorlamışdı. Natali deyir: «Mən çox qorxmuşdum, həm də utandığımdan əvvəlcə heç kimə heç nə deməmişdim».

Bir çox uşaqlar ailə üzvləri tərəfindən cinsi istismara məruz qalırlar. Karmen deyir: «5 yaşımdan 12 yaşıma kimi atam tərəfindən cinsi təcavüzə məruz qalmışam. 20 yaşım olanda, nəhayət, onunla danışmaq qərarına gəldim. O, peşman olduğunu dedi, amma bir neçə aydan sonra məni evdən qovdu».

İndiki zəmanədə qonşular, dostlar və ya ailə üzvləri tərəfindən zorlanma halları qorxunc dərəcədə geniş yayılıba. Lakin yeniyetmələrin cinsi istismarı heç də yeni bir şey deyil. Uşaqlarla belə qəddar davranış artıq Müqəddəs Kitabın yazıldığı dövrdə mövcud idi (Yoel 3:3; Matta 2:16). Bu gün biz son dərəcə ağır bir zəmanədə — «doğmalarını sevməyən» insanların arasında yaşayırıq, bu səbəbdən qızların (hətta oğlanların) cinsi təcavüzə məruz qalması adi hal alıb (2 Timoteyə 3:1—3). Hərçənd heç bir ehtiyat tədbiri sənin təhlükəsizliyinə tam zəmanət vermir, amma sən özünü müdafiə etmək üçün çox şey edə bilərsən. Növbəti məsləhətləri nəzərdən keçirək.

Ayıq ol. Evdən çölə çıxanda yan-yörənə, ətrafına göz gəzdir. Elə ərazilər var ki, təhlükəli hesab olunur, xüsusilə də axşamlar. Bu kimi yerlərdən mümkün olduğu qədər uzaq dur, ya da çalış, tək olmayasan (Süleymanın məsəlləri 27:12).

Yanlış təəssürat oyatma. Flirt etmə, açıq-saçıq və cəzbedici geyinmə. Elə təəssürat oyana bilər ki, bu, sənin ürəyincədir, ya da, ən azından, etiraz etməzsən (1 Timoteyə 2:9, 10).

Sərhəd qoy. Əgər görüşdüyün oğlan varsa, hansı hərəkətlərin yol verilən olub-olmadığı barədə onunla konkret danışb. Sonra isə qoyduğun sərhədlərdən cüzi də olsa kənara çıxma ki, təcavüzə məruz qala biləcəyin vəziyyətlə üzləşməyəsən (Süleymanın məsəlləri 13:10).

Qətiyyətli ol. Sərt şəkildə: «Yox!» və ya «Əlini çək!» — deməkdən çəkinmə. Sevgilini itirməkdən qorxub susma. Əgər o, buna görə səni atacaqsa, deməli, sənə layiq deyil! Sən daha yaxşısına — şəxsən sənə və prinsiplərinə hörmətlə yanaşan bir insana layiqsənc.

İnternetdən istifadə edərkən diqqətli ol. Heç vaxt şəxsi məlumatını və ya haralarda olduğunu göstərən şəkillər yerləşdirməd. Əgər nalayiq mesajlar alırsansa, ən yaxşısı cavab verməməkdir. Cavab almamaq internet pozğunlarını təsirsiz hala salır.

Yuxarıda sadalanan addımlar səni müəyyən mənada qoruya bilər (Süleymanın məsəlləri 22:3). Ancaq düzünü desək, hər şeyi nəzarət altında saxlaya bilməzsən. Məsələn, yanında həmişə kiminsə olması və ya təhlükəli ərazilərdən heç keçməmək mümkün deyil. Hətta, ola bilsin, evin təhlükəli ərazidə yerləşir.

Bəlkə də, öz acı təcrübəndən bilirsən ki, nə qədər tədbir görsən də, bundan tamamilə qaçınmaq mümkün deyil. Ola bilsin, fəslin əvvəlində adı çəkilən Anetta kimi, sənə də güclü bir nəfər qəfil hücum çəkib. Yaxud da Karmen kimi, uşaq olmusan, əlindən heç nə gəlməyib, hətta nə baş verdiyini belə anlamamısan. İndi də vicdan əzabı çəkirsən. Bunun öhdəsindən necə gələ bilərsən?

Özünü günahlandırma

Anetta bu günə kimi hələ də özünü günahlandırır. O deyir: «Özümü heç cür bağışlaya bilmirəm. O gecə baş verənlər gözümün önündən getmir. Mənə elə gəlir ki, daha çox mübarizə aparmalıydım. Ancaq o, məni bıçaqlandıqdan sonra qorxudan donub qaldım, artıq heç nə edə bilmədim. hərçənd etməliydim».

Natali də eyni hisslərlə mübarizə aparır. O deyir: «Bu qədər sadəlövh olub insanlara inanmamalıydım. Valideynlərim tapşırmışdılar ki, bacımla həyətdə həmişə bir yerdə oynayaq, amma mən qulaq asmadım. Demək olar ki, özüm öz başıma bəla açdım. Baş verənlər ailəmə çox təsir etdi. Onlara belə zərbə vurduğum üçün heç cür özümü bağışlaya bilmirəm. Ən çox bu hisslə mübarizə aparmalı oluram».

Əgər sən də, Anetta və Natali kimi, özünü günahlandırırsansa, bu hissin öhdəsindən necə gələ bilərsən? İlk növbədə, bir şeyi yadından çıxartma, bu hadisədə sənin heç bir günahın yoxdur. Bu məsələyə əhəmiyyətsiz yanaşan bəziləri təcavüzkara bəraət qazandıraraq: «O oğlandır», yaxud da «qız özü buna şərait yaradıb» kimi ifadələr işlədirlər. Ancaq heç nə belə bir hərəkətə bəraət qazandırmır və heç kim bu cür amansız davranışa layiq deyil. Əgər sən də belə dəhşətli hadisənin qurbanı olmusansa, əmin ol ki, günahkar sən deyilsən!

Əlbəttə: «Sən günahkar deyilsən», — ifadəsini oxumaq asandır, amma buna inanmaq çox çətin ola bilər. Bəziləri hər şeyi içinə salır və özlərini qınayaraq bədbinliyə qapılırlar. Nəzərə al ki, susmağın sənə heç bir xeyri olmayacaq, əksinə, təcavüzkarın işinə yarayacaq. Sən özünə qarşı məsuliyyət daşıyırsan, buna görə də başqa seçim etməlisən.

Baş verənləri danış

Müqəddəs Kitabda deyilir ki, dəhşətli faciə ilə üzləşən saleh Əyyub belə demişdi: «Şikayətimə məhdudiyyət qoymayacağam, acı həyatımdan danışacağam» (Əyyub 10:1). Onun kimi davransan, sən də fayda əldə edəcəksən. Etibar etdiyin bir insanla söhbət etməyin sayəsində vaxt keçdikcə baş verənlərlə barışacaq və qəlb rahatlığı tapacaqsan.

Əgər Yehovanın Şahidisənsə, yığıncağınızın ağsaqqalı ilə bu barədə danışmaq olduqca vacibdir. Sevən ağsaqqalın təsəlliverici sözləri əmin edəcək ki, sən zorakılığın qurbanı olmaqla murdarlanmamısan və heç bir günah işlətməmisən. Ağsaqqallarla söhbətin faydasını görən Anetta deyir: «Yaxın rəfiqəmlə söhbət etdikdən sonra o, məni hər şeyi ağsaqqallara danışmağa təşviq etdi. Onun məsləhətinə qulaq asdığım üçün çox sevinirəm. Onlar bir neçə dəfə oturub mənimlə söhbət etdilər və mənə məhz ehtiyacım olan sözləri — baş verənlərdə günahım olmadığını dedilər. Mənim heç bir günahım olmayıb».

Başına gələnləri və keçirdiyin hissləri bölüşməyin qəzəb və hiddətin səni yeyib bitirməsinə yol verməyəcək (Məzmur 37:8). Bu, sənə uzun illərdən sonra ilk dəfə qəlb rahatlığı tapmağa kömək edəcək. Natali də valideynləri ilə söhbət etdikdən sonra bu hissləri yaşadı. O deyir: «Onlar mənə çox dəstək oldular. Valideynlərim çəkinmədən hər şeyi onlara danışa biləcəyimi dedilər, bu da, öz növbəsində, mənə qəzəblənməməyə və özümə qapılmamağa kömək etdi». Dua etmək də Nataliyə böyük təsəlli verdi. O əlavə edir: «Xüsusilə də ürəyimi başqalarına aça bilməyəndə Allahla söhbətin mənə çox köməyi oldu. Duada mən hər şeyi sərbəst danışa bilirəm. Bunun sayəsində ürəyimdə sülh və sakitlik hökm sürür»e.

Özün görəcəksən ki, aldığın yara vaxt keçdikcə sağalır (Vaiz 3:3). Ağsaqqallar kimi, «küləyə qarşı bir pənahgah, fırtınaya qarşı sığınacaq» olan etibarlı dostlarına güvən (Yeşaya 32:2). Fiziki və emosional sağlamlığının qayğısına qal. Lazımınca istirahət et. Ən başlıcası isə, hər cür təsəlli Allahı olan Yehovaya bel bağla. Əmin ol ki, O, tezliklə yer üzündə yeni dünya quracaq və orada «şər adamlar kəsilib atılacaq, Rəbbə ümid bağlayanlar ölkəni mülk olaraq alacaq» (Məzmur 37:9).

[Haşiyələr]

a Çox vaxt cinsi təcavüz halları oğlanla qız görüşən zaman baş verir. Bu vaxt oğlanlar qızları ya güc tətbiq edərək, ya da dərman və ya narkotik vasitələrdən istifadə edərək zorlayırlar.

b Daha çox məlumat əldə etmək üçün 2-ci cildin 4-cü fəslinə bax.

c Bu məsləhətlər cinsi əlaqədə olmaq üçün qızlar tərəfindən təzyiqə məruz qalan oğlanlara da aiddir.

d Daha çox məlumat əldə etmək üçün 2-ci cildin 11-ci fəslinə bax.

e Bəzən cinsi təcavüzün qurbanı olanlar dərin depressiyaya qapılırlar. Belə hallarda həkimə müraciət etmək müdrik hərəkət olardı. Qəlb narahatçılığının öhdəsindən gəlməklə bağlı əlavə məlumatı bu kitabın 13 və 14-cü fəsillərindən əldə edə bilərsən.

AÇAR AYƏ

“Axır günlərdə son dərəcə ağır bir zəmanə gələcək. Çünki insanlar xudbin. doğmalarını sevməyən. təmkinsiz, zalım, yaxşılığın düşməni. olacaqlar” 2 Timoteyə 3:1—5

MƏSLƏHƏT

Əgər cinsi təcavüzə məruz qalmısansa, sənə təsəlli verəcək ayələrin siyahısını tuta bilərsən. Məsələn, bu siyahıya Məzmur 37:28; 46:1; 118:5—9; Süleymanın məsəlləri 17:17 və Filipililərə 4:6, 7 kimi ayələri daxil edə bilərsən.

BİLİRSƏN. ?

Birləşmiş Ştatlarda zorakılığın qurbanı olan yeniyetmələrin 90 faizi onları zorlayan insanları tanıyırlar.

HƏRƏKƏT PLANI!

Baş verənlərdə özümü günahkar hiss edəndə mən. ․․․․․

Bu mövzu ilə bağlı valideynlərimə vermək istədiyim suallar: ․․․․․

NECƏ DÜŞÜNÜRSƏN?

● Zorakılıq hadisəsi barədə nə üçün xəbər vermək lazımdır?

● Əgər bu barədə susmaq qərarına gəlsən, səninlə və başqaları ilə nə baş verə bilər?

[232–ci səhifədəki yazı]

“Cinsi təcavüz barədə danışmaq çox çətindir, amma ürəyini boşaltmağın edə biləcəyin ən yaxşı şeydir. Danışmaq sənə kədərdən və qəzəbdən yaxa qurtarıb, yenidən ayağa qalxmağa kömək edəcək” Natali

[230–cu səhifədəki çərçivə]

«Əgər məni sevirsənsə. »

Elə tip insanlar var ki, cinsi zorakılıqla məşğul olarkən güc tətbiq etmirlər, əksinə, məharətlə qızların hissləri ilə oynayaraq yoldan çıxarırlar. Necə? «Bu gün hamı cinsi əlaqədə olur», yaxud «Heç kimin xəbəri olmayacaq» və ya bu kitabın 24-cü fəslində gətirilən: «Məni sevirsənsə, razılşarsan» kimi ifadələr işlətməklə. Əgər oğlan cinsi əlaqə ilə sevginin eyni şey olduğuna səni inandırmağa çalışırsa, onun yalanına uyma. Belə bir insan yalnız özünü düşünür. Sənin hisslərin onu qətiyyən maraqlandırmır. Əsil kişi isə sənin rifahını özünkündən üstün tutacaq və Allahın əxlaq normalarına bağlı qalacaq dərəcədə güclü olduğunu göstərəcək (1 Korinflilərə 10:24). O, qızlara cinsi əlaqə obyekti kimi baxmayacaq. Əksinə, gənc qadınlarla bacı kimi təmiz niyyətlə davranacaq (1 Timoteyə 5:1, 2).

[233–cü səhifədəki şəkil]

Bu ağır yükü tək daşımaq məcburiyyətində deyilsən. Hisslərini kiminləsə bölüşərək kömək ala bilərsən