Qeyri-üzvi kimya-1 mühazirə mətnləri (BDU Dosenti k. e. n. O. Ə. Əliyev)

birləşmələrin tərkibində s, p və digər elementlərdə rast gəlinir. Üzvi kimya-nın əsas

Qeyri-üzvi kimya üzrə repetitorlar

Индивидуальные занятии по предмету Химия. Опытный педагог, автор книги “Химия для индивидуальных занятий” проводит уроки к вступительным экзаменам по предмету химия по адресу 8 микрорайон, около метро Азадлыг. -Закрепление изученного и устранение пробелов. -Дополнительные занятия и тесты. -Индивидуальный подход к каждому. -Качество и результат г

Dərsin qiyməti
10 AZN-dən
Təcrübə: 6 il
Təcrübə: 6 il
Tədris dili:
Azərbaycan dili
Tədris formatı:
Müəllimin ünvanında
Şagirdin ünvanında
Tədris növü:
İndividual, Qrup şəklində

2011-2015ci illərdə BDU kimya fakültesini bitirmiş en.2017ci ildən ümumtehsil mektebleri de kimya müellimi kimi çalıştıram. MİQ 2022-ci il musabiqəsində 97.65 bal toplamişam.7 ildir abituriyent hazırlığı ilə məşğulam.

Dərsin qiyməti
6 AZN-dən
Təcrübə: 3 il
Təcrübə: 3 il
Tədris dili:
Azərbaycan dili
Tədris formatı:
Şagirdin ünvanında
Tədris növü:
İndividual, Qrup şəklində

2017-2021.illərdə Bakı Dövlət Universiteti-nin Kimya fakültəsinin kimya müəllimliyi ixtisasında təhsil almışam.Zərbəçi ortalamasıyla təhsilimi başa vurmuşam. 2illik pedoqoji təcrübəm var.Məktəbdə müəllim olaraq və fərdi şəkildə abituriyent hazırlığıyla məşğul olmuşam.Hazırda kursda fəaliyyət göstərirəm. Kimya üzrə 7-11-ci sinif şagirdləri müraciət

Dərsin qiyməti
4 AZN-dən
Təcrübə: 7 il
Təcrübə: 7 il
Tədris dili:
Azərbaycan dili
Tədris formatı:
Müəllimin ünvanında
Tədris növü:
İndividual, Qrup şəklində

Kimya fənninin tədrisi. Dərslər həftədə 2 dəfə 2 saat olmaqla keçirilir. Aylıq ödəniş 70 azndir. Dərslər 6illik pedaqoji stajı olan müəllim tərəfindən keçirilir. Hər ayın sonunda sınaqlar edilir. İlk dərs sınaq xarakterli olduğu üçün ödəniş tələb olunmur.

Dərsin qiyməti
10 AZN-dən
Təcrübə: 5 il
Təcrübə: 5 il
Tədris dili:
Azərbaycan dili
Tədris formatı:
Müəllimin ünvanında
Tədris növü:
İndividual, Qrup şəklində

Bakı Dövlət Universiteti 2020-ci il bakalavr dərəcəsini 2022-ci ildə magistr dərəcəsini fərqlənmə ilə bitirmişəm. SABAH qruplarında təhsil almışam. 1 ildir ki, məktəbdə müəllim kimi çalışıram. 3 il isə evdə fərdi və qrup şəklində hazırlıq keçirəm. Kimyadan 7-9cu sinif təkmilləşdirmə, abutriyent hazırlığı. Bundan əlavə ibtidai sinif şagirdlərinə ev

Dərsin qiyməti
7 AZN-dən
Təcrübə: 5 il
Təcrübə: 5 il
Tədris dili:
Azərbaycan dili
Tədris formatı:
Müəllimin ünvanında
Tədris növü:
İndividual, Qrup şəklində

Mən, Flora Bayramova BDU SABAH məzunuyam. AMEA-da magistratura təhsili alıram və həm də AMEA-nın Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya institutunda işləyirəm. Kimya üzrə bütün istiqamətlərdə bütün yaş qrupları üzrə hazırlıq keçirəm. 6-7 aya proqramı tam bitiririk. Dərslərdə xüsusi hazırladığım materiallardan istifadə edəcəyik. Dərslərin keyfiyyətinə 100% zəm

Qeyri-üzvi kimya-1 mühazirə mətnləri (BDU Dosenti k.e.n. O.Ə.Əliyev)

Bu dərs vəsaiti Bakı Dövlət Universitetinin “Ümumi və Qeyri-üzvi kimya” kafedrasının Dosenti Oqtay Əliyevin “Qeyri-üzvi kimya-1” fənnindən oxuduğu mühazirələr toplusundan ibarətdir. Kitabda qeyri-metallar, onların təbiətdə yayılmaları, birləşmələri, xassələri və tətbiqi haqqında məlumatlar verilmişdir. Dərs vəsaitindən istifadə edənlərin mövzunu yaxşı başa düşmələri üçün mühazirələr anlaşıqlı və çox sadə dildə yazılmış həmçinin, diaqram, cədvəl və qrafiki formullardan istifadə olunmuşdur.

Elementlər kimyasına giriş. Hidrogen, VIIA qrup elementlərinin xarakteristikası. Flüor, Xlor, birləşmələri, xassələri, tətbiqi, Brom yarımqrup elementləri. Brom, yod, VIA qrup elementlərinin xarakteristikası. Oksigen, Kükürd, birləşmələri, xassələri, tətbiqi, Kükürdün oksigenli birləşmələri, xassələri, tətbiqi, Selen yarımqrup elementləri, birləşmələri, xassələri, tətbiqi, VA qrup elementlərinin xarakteristikası. Azot, Azotun oksigenli birləşmələri, xassələri, tətbiqi, Fosfor, birləşmələri, xassələri, tətbiqi, IVA qrup elementlərinin xarakteristikası. Karbon, Silisium, birləşmələri, xassələri, tətbiqi, IIIA qrup elementlərinin xarakteristikası, Bor, VIIIA qrup elementləri, birləşmələri, xassələri.

İnformasiyaMüəllif hüquqları ilə əlaqədar olaraq materialın yükləmə e-keçidi saytdan silinmişdir.

Mövzu 1: GİRİŞ, ÜZVİ Kİmyanin məQSƏDİ,VƏZİFƏLƏRİ, yaranma tariXİ, NƏZƏRİ Əsaslari

1. Üzvi kimyanın predmeti, məqsəd və vəzifələri. Başqa elmlərlə əlaqəsi.

2. Üzvi kimyanın inkişaf tarixi. Dünya və Azərbaycan alimlərinin rolu.

3. Üzvi kimyanın inkişafında nəzəriyyələr

a) Tiplər b)Radikallar c) Quruluş nəzəriyyələri

4. Üzvi reaksiyaların getmə şəraiti və mexanizmi.

5. Üzvi birləşmələrin təbii mənbələri.

6. Üzvi birləşmələrin təsnifatı.

Üzvi kimya tərkibində karbon atomu olan kimyəvi birləşmələri öyrənən bir

elmdir.Üzvi kimya canlı aləmdə (bitki, heyvan, insan) yayılmış karbon atomunun digər

elementlərlə əmələ gətirdiyi birləşmələri öyrənən bir elimdir. Üzvi birləşmələri əmələ

gətirən əsas dörd elementdir (O, H, N, C). Bu

Aristotel nəzəriyyəsi ilə üst-üstə düşür.

Bunlara orqanogen elementlər deyilir. Hazırda müəyyən edilmişdir ki, üzvi

birləşmələrin tərkibində s, p və digər elementlərdə rast gəlinir. Üzvi kimya-nın əsas

məqsədi canlı orqanizmi təşkil edən əsas üzvi birləşmələrin tərkibini öyrənmək və

yeni dərman preparatları və yeni əmələ gələn və müalicəsi mümkün olmayan

xəstəliklərin müalicəsini tapmaqdır.

Üzvi kimyanın inkişaf tarixini bir neçə dövrə bölünür:

I dövr-emperik dövr bu dövr on mil il bundan əvvələ gedib çıxır. Bu

dövrdə qədim insanlar bir çox üzvi maddələri almış və istifadə etmişlər(spirtli

içkilər, sirkə, bir çox boyaqlar-

indiqo alizarin

və s.). Sonralar orta əsrlərdə

əlkimyaçılar təmiz halda bəzi maddələri almaq üsullarını kəşf etdilər. Birinci dövr

XVI əsrə gədər davam etmişdir.

II dövr- atom molekulu anlayışları dövrü Lomonosov, Laplas dövrü

XVIII əsrdə bir çox üzvi maddə alınmışdır. 1773-ci ildə

Rull saf karbomid əldə etdi.

Şeele təmiz halda – üzüm, limon, alma və bir çox mad-dələri

Berselius canlı və cansız aləmin kimyəvi elementlərdən təşkil olun-

duğunu sübut etdi və bununlada o vaxta qədər mövcud olan vitalist nəzəriyyəyə son

Völer qeyri-üzvi maddə olan ammonium-sianatdan qızdırmaqla üzvi

maddə karbomid aldı:

1845-ci ildə alman alimi

A.Kolbe ağac kömüründən S, Cl və sudan üzvi maddə

olan sirkə turşusu aldı. 1851-ci ildə

P.Bertlo süni yolla benzol naftalin sintez etdi. O,

1860 ildə qliserin yağ turşusundan yağları sintez etdi.

III dövr-sintez və quruluş nəzəriyyəsi dövrü adlanır- Bu dövr XIX əsrin

ortalarından başlayaraq 1920-ci ilə qədər davam etmişdir. Artıq bu dövrdə bir çox

üzvi maddələrin alınma üsulları müəyyən edilmiş yeni tədqiqat üsulları tapıl-mışdır.

IV dövr 1920-ci ildən zamanəmizə qədər olan dövrü əhatə edir-Bu dövr

neftin krekinqi, daş kömürün quru destilləsi, təbii və süni qazların kimyada geniş

istifadəsi, onlardan alınan bir çox maddələrin süni və sintetik liflər, plastik maddələr,

Üzvi kimyanın inkişafında aşağıdakı nəzəriyyələr mövcud olmuşdur:

1. Radikallar nəzəriyyəsi-Üzvi kimyada ilk nəzəriyyədir. Bu nəzəriyyənin əsas

Y. Libix və F.Völerdi (1832). Onlar müəyyən etmişlər ki, bir çox atom

qrupları dəyişmədən kimyəvi reaksiyalar zamanı birləşmədən digərinə keçir,

Onlar belə güman edirdilər ki, üzvi birləşmələr radikallardan, q/üzvi

birləşmələr isə atomlardan təşkil olunmuşlar. Bu nəzəriyyənin köməyi ilə bir çox yeni

radikallar alınmış və yeni birləşmələr öyrənilmişdir.

Ancaq nəzəriyyənin nöqsan cəhətləri çoxdur. Belə ki, onlar radikalları

atomlara oxşadırlar. Radikalların sərbəst yaranmasını sübut etməyə çalışırdılar. Lakin

yeni faktlar sübut etdi ki, radikallar sərbəst yaşaya bilmir. CH

etanın alınması ilə nəticələnirdi. Bundan başqa fransız kimyaçısı

J.Dyuma aşağıdakı reaksiya ilə radikallar nəzəriyyəsini alt üst etdi:

Bu kimi faktlar əsasında radikallar nəzəriyyəsi öz əhəmiyyətini itirdi. Artıq

yeni nəzəriyyəyə ehtiyac yaranmışdı.

2. Tiplər nəzəriyyəsi-Baniləri

O.Loran və Ş.Jeran-idi. Bu nəzəriyyənin baniləri

radikallar nəzəriyyəsinin əksinə olaraq molekulun dəyişən əsas tutur. Üzvi

birləşmələrin reaksiyaları ilə q/üzvi birləşmələrin reaksiyalar arasında oxşarlıq

olduğunu irəli sürdülər. Tiplər nəzəriyyəsinə görə üzvi maddələr sadə q/üzvi

maddələrdən (tiplərdən) törəyir və tərkibindəki hidrogenlərin qalıqlarla əvəz

olunmasından əmələ gəlir.

benzoy t-un Na duzu

O─Cl etil xlorid

Etil spirti Dimetil efiri

Sirkə turşusu Sirkə anhidridi

Etil xlorid Asetil xlorid

Bu nəzəriyyəyə görə əsas tiplərdən üzvi maddələr, bu tiplərin reaksiyala-

rını verməli idi. Su tipinə aid spirtlərin su kimi Na və PCl

ilə reaksiyaya germəsi buna

dəlil idi. Tiplər nəzəriyyəsinin əsas nöqsanı molekulun birtərəfli öyrənilməsi və

maddənin ikinci hissəsi olan radikalların nəzərdən qaçırılması idi. Bundan başqa tapılan

yeni üzvi maddələrin sayı ardıqca tiplərə mənsubiyyəti məsələsində mübahisələrə səbəb

olurdu. Çox vaxt bir çox alimlər eyni maddəni müxtəlif tiplərə aid edirdilər. Bu

səbəbdən bu nəzəriyyədə öz əhəmiyyətini itirdi.

XIX əsrin ortalarında bu nəzəriyyələrdən başqa eterin, nüvələr nəzəriyyələri də

meydana çıxmışdır, ancaq onlar da az əhəmiyyətli oldular.

A.M. Butlerov 1861-ci ildə özünün quruluş nəzəriyyəsini yaratdı:

1. Üzvi birləşmələrdə karbon 4 valentlidir.

2. C-atomu başqa atomlarla və bir-biri ilə birləşərək uzun zəncir əmələ gətirir.

3. Maddənin molekulunda atomlar arasında kimyəvi əlaqə vardır.Hər kimyəvi

maddənin bir quruluşu var.

4. Maddənin kimyəvi xassələri onun molekulunun tərkibindən və kimyəvi

5. Eyni molekul çəkili eyni tərkibli maddənin müxtəlif quruluşda olması-

izomerlik hadisəsi adlanır.

6. Ayrı-ayrı reaksiyalar zamanı molekulların ancaq müəyyən hissəsi dəyişir.

7. Molekulun tərkibinə daxil olan atomların kimyəvi xassəsi onların molekulda

Karbon atomunun üzvi birləşmələrinin çox olması bir çox səbəblərdən asılıdır.

Hazırda 13 mln-dan çox üzvi maddə mövcuddur.

Üzvi kimya bir çox elmlərlə əlaqəlidir.İlk növbədə q/üzvi kimya, biokimya, fiziki

kimya, biologiya, fizika, anatomiya, fiziologiya, biotexnologiya, ekologiya və s.

elmlərlə sıx əlaqəli inkişaf edir.

Üzvi kimyanın inkişafında bir çox alimlərin rolu, xidmətləri olmuşdur

.Jerar, E.Franklit, Kekule, A.Kuper, M.Lomonosov, A.M.Butlerov, M.Markovnikov, A.Zinin,

N.Zelinski, Kuçerov. Azərbaycan alimlərindən Y.Məmmədəliyev, Ə.Quliyev, A.Məhərrəmov,

M.Qulubəyov, Ş.Ömərov və başqalarının xidmətləri olmuşdur.

Müasir üzvi kimyanın qarşısında geniş imkanlar durur. Belə ki, indiki neft

ehtiyyatları dünya əhalisinin təlabatını 50-100 il ödəyə bilər. Bu yanacaq növünü

əvəzedən alternativ yanacaq növü tapmaq, kömürü maya yanacağa çevirmək, metanol,

etanoldan istifadə etmək, su qazından, sintez qazından yanacaq kimi istifadə etmək,

təbii qazdan alınan polimerlərin sayını, çeşitini çoxaltmaq, xalq təsərrüfatında metalları

polimerlərlə əvəzetmək, süni və sintetik liflərin keyfiyyətini yaxşılaşdır-maq yeni

növlərini almaq, k/t zərərvericilərinə qarşı yeni dərman preparatları sintez etmək,

heyvan və insanlarda əmələ gələn yeni xəstəliklərin qarşısını almaq üçün yeni dərman

preparatları sintez etmək və s.