Текст книги Qədim türklər

Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi : 6 cilddə.C.1. ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu . – Bakı : Elm, 2004. – 760 s.; 20sm.

Azərbaycan respublikası mədəniyyət və turizm nazirliyi c cabbarlı adına respublika gənclər kitabxanası yeni kitablarin

Yeni kitablar : annotasiyalı cari biblioqrafik –informasiya göstəricisi. 2010, №1./ tərt.ed.:T.K.Sadıqov, red.:Y.Z.Sadıqlı; Azərbaycan Respublıkası C.Cabbarlı ad.Gənclər Kitabxanası; -Bakı,2010.-112s.

Yeni kitabların biblioqrafik – informasiya göstəricisi oxucular arasında yeni ədəbiyyatı təbliğ etmək məqsədi ilə nəşr olunmuşdur. Təqdim edilən ədəbiyyatlar əlifba sırası ilə və dillər üzrə düzülmüşdür. Sonda köməkçi aparat kimi müəlliflərin əlifba göstəricisi, sərlövhə göstəricisi və kitabları cap edən nəşriyyatların siyahısı verilmişdir.

C.Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanası,2010

Hal-hazırkı yeni texnologiyalar dövründə kitabxanalar öz fondlarında müxtəlif sənədlər saxlamaqla yanaşı, həmçinin öz yeni biblioqrafik resurslarını da yaradırlar. Avtomatlaşdırılmış İdarəetmə Sisteminin tətbiqi ilə əlaqədar və İRBİS sistemi vasitəsilə kitabların elektron kataloqa daxil edilməsi kitabxananın həyatında mühüm rol oynamışdır. Bunun nəticəsidir ki, C. Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanası 2010-cu ildən kitabxanaya daxil olan yeni nəşrlərin cari biblioqrafik informasiya göstəricisini nəşr etməyə başlamışdır.

Göstərmək lazımdır ki, kitabxanada biblioqrafik fəaliyyət gənc oxuculara informasiya təlabatını ödəməyə yönəldilmişdir. Kitabxana təcrübəsində məlumdur ki, informasiya təlabatı insan fəaliyyətinin simvoludur və bu fəaliyyət lazım olan informasiyanın axtarışına yönəlmişdir. Bununla əlaqədar kitabxana öz oxucularının informasiya təlabatının öyrənilməsinə böyük diqqət göstərir. Sənədlərin analizi, müxtəlif sorğular, müsahibələr, oxucu kartockaları ilə iş, gənclərin profesional maraqları, onların öz aralarında informasiya mübadiləsi bacarıqlarını öyrənmək “Yeni kitabların informasiya – biblioqrafik göstəricisi” ni çap etməyi ön plana çəkmişdir. Nəticə olaraq bu biblioqrafik resurs meydana gəlmişdir.

Vəsait oxucular arasında ədəbiyyatı təbliğ etmək, biblioqrafik vəsaitlərdən istifadə etməyi aşılamaq üçün həm oxucular, həm də kitabxanaçılar üçün ən operativ bir mənbədir. Vəsait həmçinin gənc oxucular arasında yeni ədəbiyyatın seçilməsi, mütaliə mədəniyyəinin inkişafına müstəsna kömək göstərmək məqsədi daşayır.

Göstərici özündə Azərbaycan dilində olan bədii, elmi, tarixi, tərcümə ədəbiyyatlarını toplayır. Xüsusilə rus dilində olan ədəbiyyat gənclərimizi rus ədəbiyyatı ilə tanış edir, rus ədəbiyyatı vasitəsilə xarici müəlliflərin əsərlərini oxuculara çatdırır.

Göstəricidə ədəbiyyatlar DÜST 7.1-2003 standartlarına əsasən təsvir edilmişdir.

Əlavə olaraq həm oxucular, həm də kitabxanaçıların təlabatını nəzərə alaraq rəsmi sənəd – “Azərbaycan Respublikasında kitabxana – informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı” öz əksini tapmışdır. Bu proqram göstərir ki, artıq kitab və kitabxana işi dövlət siyasətinin prioritetlərindən biridir və dövlətimizin daim diqqət mərkəzindədir.

Vəsaitdə olan çatışmamazlıqlar haqqında mütəxəssislərdən məsləhət almaq bizi sevindirərdi.

Göstəricidəki informasiyanı əldə etmək üçün bu ünvana müraciət edə bilərsiniz: Az 1065 Azərbaycan Respublikası Bakı şəhəri, N.Nərimanov küçəsi, 203. C.Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanası.

Настоящий указатель является первым библиографическим источником библиографии новых поступлений Республиканской Юношеской Библиотек и им. Джафара Джабарлы.

В данном указателе представлены библиографические записи и аннотации новых книг.

Библиография расположена в алфавитном порядке.

В конце библиографии дан указатели авторов, заглавий произведений и издателъств.

Указатель издается с целью ознакомления читателей с новой ин- формацией и повышения уровня чтения.

Интересующую литературу можно получитъ по адресу: Азербайд-жанская Республика, г. Баку, ул. Н.Нариманова, 203. Республиканская Юношеская Библиотека им. Дж. Джабарлы.

Abdulla, Bəhlul . Folklorda say simvolikas ı . /B.Abdulla. Az ərbaycan Elmlər Akademiyas ı Nizami adına Əd əbiyyat İnctitutu. – Bakı : Elm, 2006. – 148 s.; 20sm.

Аnnotasya: Folklorda say-rəqəm hesablama əməliyyat ı vasit əsi olmaqla bərabər, həm ç inin əski təsəvv ü rlərlə ba ğlı “sevimli”, “uğurlu”, “müq əddəs” də bilinməklə simvolik səciyyə da şı y ı b.Xalq yarad ı c ı l ığı ö rnəklərində s ıx-sıx işl ənən belə sakramental saylar ın b əziləri həm ç inin makro və mikro kosmos modelinin ş aquli (3, 9), ü f ü qi (4-8) durum g ö stəricisi tək də bax ışı ç əkir.Saylar ın mifoloji görüşl ərlə də ba ğlılığı danılmazdır.Araşdırmada, əsasən, t ü rk folklor ö rnəkləri i şığı nda bu deyilənlərdən, eləcə də saylar ın m əi ş ətdə, insan taleyində oynad ığı funksiyasından, semantik simvolikasından söz açılır.Kitab müt əxəssislər və ü mumi ş əkildə oxucular üçü nd ü r.

Abdulla, Bəhlul.”Kitabi-Dədə Qorqud”un poetikası ; Azərbaycan Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İn s titutu. / B.Abdulla. – Bakı : Elm, 1999. – 224 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Dünya xalqlarının məşhur folklor örnəkləri sırasında duran ” Kitabi – Dədə Qorqud ” un poetikasına həsr olunmuş bu kitabda Qorqudşünaslıqda indiyə qədər toxunulmamış məsələlər araşdırılır. Kitabda abidədəki istər mifoloji qatlı təbiət varlıqlarının – daglar – dərələr, sular, agacların, istərsə də zooloji mühitin Oguz cəmiyyətindəki rolu və mövqeyi ilk dəfə tədqiq, təhlil olunur. Eposun boyalarından çıxış etməklə xalq mənəviyyatının tərkib hissələrindən olan adət – ənənə, mərasimlərin təkamül yolu monoqrafiyada ayrıca izlənilir. Yuxugörmə – yuxuyozma, alqış – qargış , dua-and, müqəddəs saylar, eləcə islami ünsürlərin “Kitabi -Dədə Qorqud ” da poetik fiqur kimi mühüm funksiya daşıması da araşdırmada ilk dəfə elmi – nəzəri istiqamətdə öyrənilir. Kitab elmi – ədəbi ictimaiyyət, eləcə də geniş oxucu auditoriyası üçün yazılıb.

Abdulla, K. Sirr icində dastan və yaxud gizli Dədə Qorqud – 2. /K.Abdulla – Bakı : Yeni nəşrlər evi : Elm, 1999. – 288 s.; 20sm .

Abdullayev, Çingiz. Etiraflar vadisi. /Ç.Abdullayev.- Bakı : Çıraq, 2009. – 280 s.; 20sm. – (Müasir Azərbaycan Detektivi)

Аnnotasiya: İlk baxışdan onlara elə gəlirdi ki, hər şey nəzarət altındadır. Qəfləti heç nə baş verə bilməz. İndoneziyanın Kalimantan adasındakı cəngəlliklərə səyahətə yollanmış bir neçə varlı adam , özlərini hər bir təhlükədən sığortalanmış hesab edirdilər ; – peşəkar bələdçilər, marşrutu yoxlamış təcrübəli ovçular və istənilən qədər silah – sursat. Amma həmişə olduğu kimi, şər şeyi insan faktoru həll edir. Dəstədə qatil peyda olur. Nəticədə isə , dəstənin bir üzvü bıçaqla öldürülür, digəri zəhərlə qətlə yetirilir, o birisi isə güllələnir. Dəstənin üzvlərindən biri olan Roman Lampa -dovun bəxti gətirir və o sağ qalır. Bütün hadisələrin mahiyyətini başa düşən Lampadov sarsılır.

Abdullayev, Cingiz. QisasIn ölcüsü. /C.Abdullayev. – Bakı : Cıraq, 2008. – 320 s.; 20sm. – (Müasir Azərbaycan Detektivi)

Аnnotasiya: Orta Asiyadan Moskvanın gecə kulublarına böyük pullar çay kimi axır. Heroin pulları. Bu pullarla minlərlə gənc özlərinə uzunsürən ölümü satın alırlar. Bu pullardan ötəri kriminal qruplaşmalardakı ” qardaşlar” bir -birlərinin boğazını üzməyə hazırdırlar və rəqiblərin aradan götürülməsini təşkil edirlər. Bu dəhşətli çayın qarşısını kim kəsəcək? Bəlkə həyatını narkomafiya ilə mübarizəyə həsr etmiş xüsusi xidmət orqanlarının təcrübəli polkovniki ? Yoxsa qəflətən öz “sahiblərinin” əleyhinə qalxaraq həqiqət naminə ölümə gedən bir insan ?

Allahverdiyev, İ. Qara göl. /İ.Allahverdiyev. – Bakı : Çənlibel, 2008. – 204 s.; 20sm.

Аnnotasiya: Kitabda zəmanəsinin tanınmış şairi, gözəl publisist, zəkalı qələm sahibi, istedadlı insan, mərhum İlyas Niyaz oğlu Allahverdiyevin Qara Göl romanı tərtibçi Rauf Allahverdiyev tərəfindən toplanaraq ərsəyə gətirilmişdir. Kitabda eyni zamanda müəllifin XX əsrin ortalarında qələmə aldığı bir sıra poemaları, satirik hekayələri, publisist yazıları, habelə görkəmli ziyalıların, tanınmış yazıçı və şairlərin xatirələri toplanmışdır. İlyas Qəmginin Qara Göl romanı ilə bağlı Rauf İlyasoğlunun mənbələrə istinad edərək erməni saxtakarlığı , riyakarlığı və erməni məkrindən bəhs edən təhlili yazıları bu əsərə əlavə olunaraq oxucularına çatdırılmışdır. İnanırıq ki, geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuş bu cür dəyərli kitabları dünya içtimaiyyətinə çatdırmaqla erməni saxtakarlığının iç üzünü açmış olarıq.

Almanca-Azərbaycanca lüğət : A-Z. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 648 s.; 22 sm .

Аnnotasiya: Azərbaycan Dillər Universitetinin alman dili və fonetika kafedralarının müəllimlərinin birgə əməyi nəticəsində yaranan bu lüğət təxminən 40000-ə yaxın söz və ifadəni əhatə edir.Lüğət əsasən alman dilini öyrənənlərə, alman bədii ədəbiyyatını, ictimai-siyasi, elmi-kütləvi ədəbiyyatı, qəzet və jurnalları oxuyub tərcümə etməyə kömək məqsədini güdür.Lüğətdə həyatın ən müxtəlif sahələrini (texnika,təbiyyət elmləri, incəsənət,ədəbiyyat,ictimai elmlər və s.) ifadə edən sözlər toplanmışdır.Lüğətin birinci nəşri sovet dönəmində hazırlanıb çapdan çıdığına görə, təbiidir ki, o dövrün siyasi tələblərini özündə əks etdirir.İkinci nəşrdə lüğət həmin siyasi ” pərsəngdən ” təmizlənmiş, müstəqil Azərbaycanın reallıqları daxil edilmişdir. Bundan əlavə, lüğətin ikinci nəşrində köhnəlmiş söz və ifadələr daha çağdaş və işləkli söz və ifadələrlə əvəz edilmişdir.Lügətin tərtib olunmasında Babayeva Rəfiqə, Dadaşova Qəribə, Əliyeva Əminə,Əsgərova Bikəxanım, Muradova Elmira, Paşayev Heybət, Pepinova Sevda, Sadıxova Ədilə və Cəfərov Cəfər iştirak etmişlər.

Azərbaycan arxeologiyası. : orta əsrlə r : 6 cilddə. C.6. ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu. – Bakı : Şərq -Qərb, 2008. – 632 s.; 20 sm. – (Azərbaycan dili və taxixi)

Azərbaycan arxeologiyası : daş dövrü : 6cild .C.1 ; baş red. M. Rəhimova. – Bakı : Şərq -Qərb, 2008. – 448 s.; 24sm. – (Azərbaycan Dili və Taxixi)

Аnnotasiya: Çoxcildlik ” Azərbaycan arxeologiyası” kitabının I cildi respublikamızın ərazisində Daş dövrü üzrə aparılmış kompleks elmi tədqiqatlar zamani tapılmış maddi məddəniyyət qalıqlarının elmi şərhinə həsr olunmuşdur. Əsərdə Azərbaycan ərazisində qeydə alınmış dünya şöhrətli Azıx və Tağlar paleolit düşərgələrindən aşkar olunmuş arxeoloji, paleontoloji və paleoantropoloji qalıqlar arxeologiya elminin son nailiyyətləri əsasında tədqiq edilmişdir. Respublikamızın ərazisində müəyyən edilmiş quruçay, aşel, mustye, üst Paleolit, Mezolit və Neolit arxeoloji mədəniyyətlərinin inkişaf xüsusiyyətləri, ulu sakinlərin əmək alətləri hazırlamaları, ovçuluq, yığıcılıq təsərrüfatı, ibtidai tikililərin yaranması, odu kəşf etməsi, qayaüstü təsvirlərin meydana gəlməsi , ibtidai insanların mənəvi aləmi və Qarabağın ən qədim tarixi maddi mədəniyyət qalıqları əsasında şərh edilmişdir. Kitab arxeoloqlar, etnoqraflar, tarixçilər, paleontoloqlar, paleoantropoloqlar, tələbələr və digər oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Azərbaycan Cümhuriyyəti : 1918-1920 ; baş red. T. Kərimli. – Bakı : Elm, 1998. – 336 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Kitab Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyevin 30 yanvar 1998-ci il tarixli sərancamı ilə yaradılmış Azərbaycan Cümhuriyyətinin 80 illiyini keçirmək üzrə Dövlət Komissiyasının qərarı ilə çap olunur. Kitabda XX əsr Azərbaycan Respublikasının milli hərəkatının təşəkkülünün əsas mərhələləri və bunun məntiqi nəticəsi kimi yaranmış milli dövlət nəzərdən keçirilir. Gənc Azərbaycan Cümhuriyyətinin müxtəlif sahələrdə apardığı fəaliyyət, onun süqutunun səbəbləri , tarixi əhəmiyyəti elmi şəkildə araşdırılır.

Azərbaycan dramaturgiyası antologiyası. C.5. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 304 s.; 20sm. – (Müasir Azərbaycan Ədəbiyyatı) .

Аnnotasiya: Bu cildə Azərbaycan dramaturgiyasının nümayəndələrindən Mir Mehdi Seyidzadə, Xalidə Hasilova, İslam Səfərli, Adil Babayev, Söhrab Tahir Azər Azərin əsərləri daxil edilmişdir.

Az ə rbaycan etnoqrafiyas ı : 3 cildd ə. C .1. ; ba ş red . T . B ü nyadov . – Bak ı : Şə rq – Q ə rb , 2007. – 544 s . : şə k .; 20 sm . – ( L üğə t v ə Ensiklopediyalar )

А nnotasiya : ” Az ə rbaycan etnoqrafiyas ı” n ı n birinci cildind ə Az ə rbaycan ı n t ə bii – co ğ rafya şə raiti , ç ox ə sirlik tarixi , ə kin ç ilik v ə maldarl ı q m ə d ə niyy ə ti , onun ə halinin sosial – iqtisadi h ə yat ı nda rolu , h ə m ç inin xalq ı m ı z ı n q ə dim m əşğ uliyy ə t sah ə l ə rind ə n olan ov ç uluq , bal ı q çı l ı q v ə ar ıçı l ığı n ke ç diyi inki ş af m ə rh ə l ə l ə ri ö yr ə nilir . Kitabda Az ə rbaycan xalq ı n ı n q ə dim s ə n ə t sah ə l ə rind ə n olan dulus ç uluq , da ş i ş l ə m ə , a ğ aci ş l ə m ə , misg ə rlik , z ə rg ə rlik , dabba ğ l ı q , xal ç a çı l ı q v ə s . geni ş t ə dqiq olunmu ş dur .

Az ə rbaycan etnoqrafiyas ı : 3 cildd ə. C.3. ; ba ş red . T . B ü nyadov . – Bak ı : Şə rq – Q ə rb , 2007. – 568 s . : şə k .; 20 sm . – ( L üğə t v ə Ensiklopediyalar )

Annotasiya : Bu kitab Az ə rbaycan etnoqrafiyas ı n ı n m ü h ü m t ə rkib hiss ə si olan m ə n ə vi m ə d ə niyy ə t m ə s ə l ə l ə rin ə h ə sir edilmi ş dir . Cildd ə xalq ı m ı z ı n ç ox ə srlik tarixin ə malik xalq bayramlar ı, qar şı l ı ql ı yard ı m formalar ı, a ğ saqqall ı q v ə a ğ bir çə klik ad ə tl ə ri , qonaqp ə rv ə rlik m ə s ə l ə l ə ri şə rh olunur . Eyni zamanda , ə s ə rd ə ç oxsah ə li musiqi d ü nyas ı, elm v ə t ə hsil , ə d ə biyyat , xalq t ə qvimi v ə xalq t ə bab ə ti , oyun v ə ə yl ə nc ə l ə r , inamlar , dini g ö r üş l ə r v ə dig ə r sah ə l ə r i şı qland ı r ı l ı r .

Azərbaycan ədəbi dili tarixi : XIII-XVI əsrlər : 4cilddə. C.1. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 480 s.; 21 sm. – (Lüğət və Ensiklopediyalar)

Azərbaycan ədəbi dili tarixi : XVII-XVIII əsrlər :4 cilddə. C.2. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 328 s.; 21 sm. – (Lüğət və Ensiklopediyalar)

Аnnotasiya: XVII əsrin əvvəllərinədək əsasən Füzuli ədəbi məktəbindən qaynaqlanan Azərbaycan ədəbi dili XIII-XVIII yüzilliklərdə üstünlüyü daha çox xalq dili üslubuna verərək, Vaqif ədəbi məktəbinin yaranmasına münbit zəmin olmuşdur. XVII əsrin sonu XVIII əsrin inkişafı boyu Azərbaycan ədəbi dili ənənəvi klassik üslubdan uzaqlaşaraq, xalq ədəbi dili üslub xəttinin üstünlük kəsb etməsi ilə səciyyələnir. Bu kitab dövrün ədəbi dilinin əsas istiqamətlərini əks etdirən dahi söz ustadları Q.Təbrizi, S.Təbrizi (XVII əsr), habelə M.P.Vaqif, M.V.Vidadi və XVIII əsrdə yazıya alınmış dövrün ədəbi dilinin milli zəmində inkişaf xəttini işıqlandıran ” Şəhriyar” dastanının dil materialı əsasında Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi – diaxronik istiqamətdə elmi-nəzəri tədqiqinə həsr edilmişdir.

Azərbaycan ədəbi dili tarixi : XIX əsr :4cilddə. C.3. ; Azərbaycan Respublikası Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu . – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 336 s.; 20 sm. – (Lüğət və Ensiklopediyalar)

А nnotasiya: “Azərbaycan ədəbi dili tarixi” kitabının III cildi Azərbaycan ədəbi dilinin XIX əsr mərhələsində inkişaf tarixinin elmi tədqiqinə həsr edilir. Məlumdur ki, Azərbaycan xalqının ümummədəni tarixində, eləcə də ədəbi dilinin tarixində XIX əsr xüsusi mərhələ kimi – ədəbi dildə ümumxalq demokratik istiqamətli inkişaf xəttinin qüvvətlənməsi iləsəciyyələnir. XVII – XVIII əsrlərdə təməli qoyulan ədəbi dilin xalq dili zəminində inkişaf prosesi XIX yüzillikdə yüksək səviyyəyə qalxaraq ədəbi dilin bütün təbəqələrini (yaruslarını) əhatə edir. Bu cilddə Azərbaycan ədəbi dili, əsasən bədii üslub üzrə ədəbi dilin leksik, frazeoloji, habelə qrammatik mənzərəsi dövrün ədəbi simaları M.F.Axundzadə, Q.Zakir, S.Ə.Şirvani əsərlərinin, qismən də ” Əkinçi ” qəzetinin dil materialı əsasında araşdırılır, yeri gəldikcə , mətbuat, elmi, dini üslublarla müqayisələr də aparılır.

Azərbaycan ədəbi dili tarixi : XX əsr : 4 cilddə. C.4 . – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 424 s.; 21 sm. – (Lüğət və Ensiklopediyalar)

Аnnotasiya: XX əsrin əvvəllərində respublikada gedən elmi-texniki tərəqqi ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan ədəbi dilində özünü göstərən irəliləyişlər milli dilin xəlqi əsasda inkişafı üçün dil sahəsində aparılan islahatlar- məktəblərin, ümummaarifçilik işinin yenidən qurulması, XIX əsrdən təşəkkül tapan mətbuat dilinin formaşlaması və inkişafı izlənilir, dövrün ədəbi dili mövcud üslublar – bədii üslub,publisist üslub,elmi üslub, dini (şəriət) üslub, rəsmi-epistolyar üslub üzrə tədqiq edilir.

Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi : 6 cilddə.C.1. ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu . – Bakı : Elm, 2004. – 760 s.; 20sm.

А nnotasiya: Çoxcildlik “Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi” oxuculara təqdim olunan birinci cildi mənəvi mədəniyyətimizin mühüm bir qolunu təşkil edən şifahi xalq ədəbiyyatının tarixi – semantik səciyyəsini, strukturunu, janr təkamülünü, folklor mətinlərinin ideya – estetik məziyyətlərini əks etdirir. Azərbaycan folklorşünaslığının çoxillik elmi təcrübəsi və yekun qənaətləri əsasında hazırlanmış bu kitab fundamental səciyyə daşıyır. Mifologiya və arxaik folklor, şifahi ədəbiyyatın ənənəvi janrları , ozan -aşıq sənəti , epos yaradıcılığı cildin əsas tədqiqat istiqamətini əhatə edir. Şifahi bədii düşüncənin tarixi inkişafı cilddə həm folklor yaradıcılığının ümumi mənzərəsi, həm də ayrı ayrı janrların mətndaxili təkamülü kontekstində öyrənilmişdir.

Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi : 6 cilddə .C.6. ; baş red. T. Kərimli. – Bakı : Elm, 2007. – 632 s.; 20sm .

А nnotasiya: Altıcildliyin bu cildi ən qədim zamanlardan XIII yüziliyə qədər olan dövrün ədəbiyyatını əhatə edir. İlk qaynaqları e.ə. altıncı əsrə gedib çıxan və ədəbi-mədəni fikirinə “Avesta” kimi ölməz abidə bəxş edən Azərbaycan xalqının ədəbiyyatı sonralar ümumtürk kontekstində davam etmiş, Orxon -Yenisey abidələrində (VI yüzillik) dövrümüzə qədər gəlib çıxmışdır. Cilddə həmçinin qədim alban yazılı abidələri və Azərbaycan islamlaşdıqdan sonra VIII – XII əsirlərdə ərəb dilində yazıb yaratmış azərbaycanlı şairlərin yaradıcılığı və bu ədəbi – mədəni prosesin zirvəsini təşkil edən Xətib Təbrizinin elmi- ədəbi irsi araşdırma predmetinə çevrilmişdir. Ancaq cildin əsas məzmununu XI – XII əsrlər Azərbaycan poeziya məktəbi və onun Qətran Təbrizi, Xaqani Şirvani, Fələk Şirvani, Mücirəddin Beyləqani kimi görkəmli nümayəndələrinin yaradıçılıq özəlliklərinin müəyyən edilməsi kontekstində dünya ədəbiyyatının ən böyük şəxsiyyətlərindən biri olan Nizami Gəncəvinin ədəbi irsi, ədəbiyyatşünaslıq elminin nailiyyətləri səviyyəsində araşdırılır, ana dilli ədəbiyyata keçid dövrünün ərəfəsi nəzərdən k eçirilir.

Azərbaycanca Fransızca lüğət : A-Z. – təkrar nəşr. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 624 s.; 20sm. – (Lüğət və Ensiklopediyalar)

Аnnotasiya: 25000-dən artıq baş sözü olan bu lüğətdə 70000- qədər söz birləşməsi, frazeoloji və sabit söz birləşmələri, atalar sözləri, zərbi-məsəllər və əlbəttə ki, nümunə cümlələr verilmişdir.

Azərbaycanın heyvanlar aləmi : buğumayaqlılar:II cild. – Bakı : Elm, 2004. – 388 s. : рис .; 25sm .

А nnotasiya: Azərbaycanın quru ərazilərində və müxtəlif su hövzələrində yaşayan xərçəngkimilərin , cücülərin (həşaratın) , hörümçəkkimilərin, bütün dəstələrinin növ tərkibi , biologiyası, miqdarı və əhəmiyyəti haqqında məlumat verilir. Ölkənin kənd təsərrüfatında mühüm rol oynayan faydalı və zərərli cücülərə xüsusi diqqət ayrılmışdır. Azərbaycan heyvanlar aləmi ilə maraqlanan geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulan bu kitab eləcə də zooloqlar, entomoloqlar, universitet və texnikomların bioloji fakültələrinin və orta məktəblərin biologiya müəllimləri üçün faydalıdır.

Azərbaycanın heyvanlar aləmi : onyrğalılar. C.3. ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Zoologiya İnstitutu. – Bakı : Elm, 2004. – 620 s. +3 yap. vərəqi : şək.; 25sm .

А nnotasiya: Cilddə Azərbaycan Respublikası zooloqlarının – dəyirmiağızlılar, balıqlar, suda – quruda yaşayanlar, sürünənlər, quşlar və məməlilər sinifinə aid olan 623 onurğalı növün təşəkkül tarixinə, sistematik vəziyyətinə, yayılmasına və sayına , ekologiyasına və təsərrüfat əhəmiyyətinə dair çoxillik tədqiqatlarıın nəticələri ümumiləşdirilmişdir. Kitabda əsas yer tutan növ oçerklərində heyvanların taksonomik statusu, ərazi və landşaftlar üzrə yerləşməsi, biotopik uyğunlaşması məskunlaşma dinamikası, həyat fəaliyyətinin müxtəlif yönləri işıqlandırılmışdır. Kitab, Azərbaycan heyvanlar aləmi ilə maraqlanan geniş oxucu kütləsinə ünvanlanır. Zooloqlar, kənd , meşə, ovçuluq və balıqçılıq təsərüfatlarının mütəxəssisləri, həkimlər, eləcə də ali və orta təhsil müəssisələrinin biologiya fakültələrinin müəllim və tələbələri üçün xüsusən faydalı olacağına ümüdümüz var.

Azərbaycan kulinariyası ensiklopediyası. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 168 s. : şək.; 25sm .

Аnnotasiya: Özünəməxsusluğu ilə ta qədimdən məşhur olan Azərbaycan mətbəx mədəniyyəti Vətənimizin coğrafi mövqeyi, xalqımızın milli ənənələri, həyat tərzi və s. bağlı tarixən formalaşan xüsusiyyətlərə malikdir. Fotaşəkillərlə zəngin ensiklopediyada Azərbaycan mətbəxinin xalq arasında geniş yayılmış 200 – ə yaxin sulu və quru xörək reseptləri, eyni zamanda qəlyanaltılar, turşular , mürəbbələr və digər kulinariya məmulatları haqqında məlumat verilir.

Azərbaycan Respublikası Torpaq Atlası ; Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi Milli Elmlər Akademiyası Torrpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu. – Bakı : Bakı Kartoqrafiya Fabriki, 2007. – 127 s.

Аnnotasiya: “Torpaq atlası” ilk dəfə olaraq vahid xəritəçilik əsəri kimi nəşr olunur. Atlasdakı xəritələr 1 : 1 500 000 miqyasında tərtib olunub, bu da müxtəlif məzmunlu xəritələrin istifadəsi zamanı onların müqayisəsini asanlaşdırır. Atlasdakı xəritələrin informativliyini yüksəltmək, təcrübədə istifadəni asanlaşdırmaq üçün izahedici mətinlərdən, cədvəllərdən, qrafik və diaqramlardan istifadə olunmuşdur.

Azərbaycan tarixi. : III-XII əsrin I rübü : 7 cilddə. C.2. ; məsul red. N. Vəlixanlı. – təkrar nəşr. – Bakı : Elm, 2007. – 608 +24 s. : şək.; 20 sm. – (Azərbaycan dili və taxixi)

Azərbaycan tarixi. : XIII-XVIII əsrlər :7 cilddə. C.3. ; məsul red. O. Əfəndiyev. – təkrar nəşr. – Bakı : Elm, 2007. – 592 + 56 s. : şək.; 20 sm. – (Azərbaycan dili və taxixi)

Azərbaycan tarixi. : XIX əsr : 7cilddə. C.4. ; Azərbaycan Respublikası Milli Elmlər Akademiyası A. Bakıxanov adına Tarix İnstitutu. – təkrar nəşr. – Bakı : Elm, 2007. – 504 + 48 s. : şək.; 20 sm. – (Azərbaycan dili və taxixi)

Azərbaycan tarixi. : 1900-1920- ci illər: 7 cilddə.c.5. ; məsul red. M. İsmayılov. – təkrar nəşr. – Bakı : Elm, 2008. – 696 +40 s. : şək.; 20 sm. – (Azərbaycan dili və taxixi

Azərbaycan tarixi. : aprel 1920-iyun 1941 :7 cilddə. C .6. ; məsul red. C. Quliyev. – təkrar nəşr. – Bakı : Elm, 2008. – 568 + 48 s. : şək.; 20 sm. – (Azərbaycan dili və taxixi)

Azərbaycan tarixi. : 1941-2002-ci illər: 7 cilddə. C.7. ; məsul red. T. Qafarov. – təkrar nəşr. – Bakı : Elm, 2008. – 608 + 80 s. : şək.; 20 sm. – (Azərbaycan dili və tarixi)

Ba ğı rov, M . M . Banklar v ə bank ə m ə liyyatlar ı : ali m ə kt ə bl ə r üçü n d ə rslik . /M..M.Bağırov.- Bak ı : Nurlan , 2003. – 512 s .; 20 sm .

А nnotasiya : Kitabda banklar ı n meydana g ə lm ə si , bank sisteminin formala ş mas ı, bu sistemin idar ə olunmas ı ö z ü n ü n geni ş şə rhini tapm ış d ı r . M ə rk ə zi v ə kommersiya banklar ı n rolu , funksiyalar ı, v ə zif ə l ə ri yeni iqtisadi şə rait ə uy ğ un olaraq t ə hlil olunmu ş, banklar ı n aktiv v ə passiv ə m ə liyyatlar ı ə trafl ı n ə z ə rd ə n ke ç irilmi ş dir . Banklar ı n likvidliyi , bank auditinin t əş kili v ə bank u ç otunun h ə yata ke ç irilm ə sinin ə n m ü h ü m probleml ə rinin konkret yollar ı g ö st ə rilmi ş dir . D ə rslik aspirantlar , magistrantlar , bakalavrlar , h ə m ç inin bank v ə iqtisad orqanlar ı n ı n i şç il ə ri , m üə ssis ə v ə t əş kilatlar ı n iqtisad şı lar ı üçü n n ə z ə rd ə tutulmu ş dur .

Bastiat , Frederik. Hüquq. /F.Basitat. – Bak ı : Çİ NAR – З AP, 2007. – 137 s.; 16sm.

А nnotasiya: Bu kitabçanın ana mövzusu və ideyası fərdin azadlığı və sosial ədalət problemidir. Hüququ zülmün , istismarın, ədalətsizliyin vəsaitinə çevirmək insanlığa ən böyük xəyanətdir. Hüquq – sadə insana duyulan məhəbbətin ifadəsi, zora, özbaşınalığa qarşı etirazdı. F.Bastiat dərin fikirlərini sadə şəkildə ifadə etməyi bacarmışdır.

Bayramov, Ə.S. Sosial psixologiya : ali məktəblər üçün dərslik. /Ə.S.Bayramov.- Bakı : Qapp-Poliqraf, 2003. – 356 s.; 20sm .

А nnotasiya: Dərslik beş hissədən ibarətdir. I hissədə sosial psixologiyanın ümumi məsələləri, II hissədə şəxsiyyətin sosial psixologiyası, III hissədə sosial psixologiyada qrup nəzəriyyəsi, IV hissədə ünsiyyətin sosial-psixoloji məsələləri, V hissədə sosial psixologiyanın tətbiqi problemləri açıqlanır.Dərslik bakalavr-psixoloqlar üçün nəzərdə tutulsa da, sosial psixoloji məsələləri ilə maraqlanan magistrlar, psixoloq və pedoqoq-aspirantlar, məktəb rəhbərləri, müəllimlər və tərbiyəçilər, praktik psixoloqlar, eləcə də geniş oxucu kütləsi üçün faydalı ola bilər.

Bayramoğlu, Alxan. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə ədəbiyyat. /A.Bayramoğlu.- Bakı : Elm, 2003. – 276 s.; 20sm.

Аnnotasiya: Filologiya elimləri doktoru Alxan Bayramoğlunun bu kitabında Cümhuriyyət dövründə ədəbi – ictimai fikri düşündürən taleyüklü problemlərin ideya – estedik dərki dövrün poeziya və nəsr ( qismən də publisistika) nümunələri əsasında təhlil olunur. Tənqid və ədəbiyyatşünaslığa isə xülasə şəkilndə diqqət yetirilir. Bu zaman ayrı -ayrı ədəbi şəxsiyyətlərin – A. Şaiq, M. Hadi, Ə. Cavad, Y. V. Çəmənzəminli, S. Hüseyin, M. Şahtaxtlı, Um Gülsüm, C. Cabbarlı və b. fərdi yaradıcılıq keyfiyyətlərinə, habelə onların münasibətlərinin işığında dövrün ictimai – tarixi hadisələrinə nəzər salınır. Əsər Cümhuriyyət dövrü ədəbiyyatımıza dair ilk monoqrafik təşəbbüs kimi 1989 -cu ildə yazılmış və onun əsas müddəaları məqalələr şəklində elmi ictimaiyyətə 1990 – cı ildən çatdırılmağa başlanmışdır. Müəllif monoqrafiyanı 1998 -ci ildə yenidən işləmişdir. Kitabın “Bədii nümunələr” bölməsində dövrün poeziya, nəsr və publisistikasından müəllifin toplayıb ərəb qrafikasından transliterasiya etdiyi nümunələr, həmçinin onlara izah və qeyidlər verilir.

Boqomolova , O. B. Məntiq məsələləri. – 2-ci nəşr. /O.V.Boqolomova. – Bak ı : Çıraq, 2007. – 240 s. : qraf., cədv.; 21sm .

Аnnotasiya: Müxtəlif yaşlı məktəblilər üçün məntiqi məsələlər sistemi təklif edilir.Məsələlər məna tərkibinə və həll üsullarınagörə strukturlaşdırılmışdır.Fərqli tipli məsələlərin müfəssəl həll sxemləri verilmişdir.Kitab məntiqi təfəkkürün inkişafına təkan verir, təhlilləri düzgün qurmağı, fərziyyələr irəli sürməyi və onları araşdırmağı, müstəqil qərar qəbul etməyi öyrədir.Məktəblilər, müəllimlər və metodistlər üçündür.

Borsunlu , F . T. Borsunlu ermənilərə göz dağı oldu. /F. T.Borsunlu – Bakı : Nərgiz, 2008. – 136 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Kitab Qarabağ döyüşündə analoqu olmayan igidliklər göstərmiş, öz dəstəsi ilədüşmənin dəfələrlə burnunu əzmiş, Çopur Məhəmmədin davamçısı, el qəhrəmanı Məmmədov İlham Bayram oğlunun şərəfinə həsr edilib.

Bünyadova, Şirin. Azərbaycan qonaqpərvərliyi ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu. /Ş.Bünyadova.- Bakı : Elm, 2005. – 152 s. : şəkil.; 20sm.

Аnnotasiya: Tarix elmləri namizədi Ş. Bünyadovanın bu monoqrafiyasında ilk dəfə olaraq Azərbaycan xalqının zəngin və çoxçalarlı qonaqpərvərlik mədəniyyəti tarixi mənbə və tədqiqatlar, etnoqrafik materiallar, xalq yaradıcılıq nümunələri əsasında geniş şərh edilmişdir. Burada qonaqpərvərliyin təşəkülü, tarixi inkişaf mərhələləri izlənilməklə onun məna və məzmunu , icra qaydaları, səciyyəvi cəhətləri öz əksini tapmışdır.

Cəfərov, Nizami. Türk xalqları ədəbiyyatı : qədim dövr . / N. Cəfərov . C.1. . – Bakı : Çaşıoğlu – Azərbaycanda Atatürk Mərkəzi, 2006. – 320 s.; 29sm .

Cəfərov, Nizami. Türk xalqları ədəbiyyatı : orta dövr . / N. Cəfərov .C.2. – Bakı : Çaşıoğlu – Azərbaycanda Atatürk Mərkəzi, 2006.-320s.

Cəfərov, Nizami. Türk xalqları ədəbiyyatı : yeni dövr . / N. Cəfərov. C.3. – Bakı : Çaşıoğlu – Azərbaycanda Atatürk Mərkəzi, 2007. – 320 s.; 29sm.

Cəfərov, Nizami. Türk xalqları ədəbiyyatı : ən yeni dövr . / N. Cəfərov C.4 . – Bakı : Çaşıoğlu – Azərbaycanda Atatürk Mərkəzi, 2007. – 320 s.; 29sm .

Cəmşidov, Şamil. -Dədəm Qorqud ” : tarixi, coğrafi, tekstoloji tədqiq və Drezden əlyazmasının dürüstləşdirilmiş elmi mətni ; Azərbaycan Elmlər Akademiyası Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu./Ş.Cəmşidov. – Bakı : Elm, 1999. – 680 s.; 20sm.

Аnnotasiya: “Kitabi – Dədəm Qorqud” Azərbaycan şifahi ədəbiyyatının qədim abidəsidir. Dastanın Drezden (tam) və Vatikan əlyazmalarında, onların nəşrlərində çoxlu təhrifə yol verilmişdir ki, bu da əksər hallarda nəşrlərin səhv düzəlişləri, yaxud da üzü köçürülərək anlaşılmazlığa yol verilməsi ilə əlaqədardır. Monoqrafiyanın müəllifi abidənin əlyazması və onun müxtəlif nəşrlərində 800 – dən çox söz, söz birləşməsi və cümləyə düzəliş etmiş, əsərin tam , düzgün elmi mətnini hazırlamışdır. Kitabda Drezden mətninin fotosurəti, həmçinin dastanın Azərbaycan əlifbası ilə dürüstləşdirilmiş mətni və elmi şərhlər verilmişdir.Əsərr ədəbiyyatşünaslar, şərqşünaslar, ali məktəbllərin filoloji və şərqşünaslıq fakültələrinin müəllim və tələbələri üçün nəzərdə tutulur.

Cəza-icra h ü ququ : dərs vəsaiti / Bakı Dövlət Universiteti ; Azərbaycan Respublikası Din Polis Akademiyası. – Bakı : Hüquq ədəbiyyatı, 2007. – 360 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Təqdim olunan bu dərs vəsaiti hüquq sahəsi barədə ətraflı məlumat almağa qulluq edir. Vəsaitdə qüvvədə olan cəza-icra qanunvericiliyinə istinadən cəza – icra hüquq nəzəriyyəsinin əsas müddəaları yığcam şəkildə işıqlandırılmış və ali təhsil müəssisələrində cəza- icra hüququnu daha yaxşı dərk etməyə yönəlmişdir. Eyni zamanda vəsait cəza – icra hüququ üzrə imtahan və ya məqbullara hazırlaşanlar üçün qiymətli vasitəçi rolunu oynaya bilər. Dərs vəsaitindən hüquqşünaslar, cəzanı icra edən müəssisə və orqanların işçi heyəti, cəza- icra hüquq sahəsi və penitensiar sahənin fəaliyyəti ilə maraqlanan şəxslər, habelə hüquq müdafiəçiləri də faydalana bilər.

Ç obanzadə, Bəkir. Seçilmiş əsərləri ; / B. Çobanzadə . 5 cilddə. C.1. – təkrar nəşr. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 336 s.; 20sm. – (Müasir Azərbaycan Ədəbiyyatı)

Annotasiya: Müasir türk dünyasının ən böyük türkoloq – alimi adını daşımağa layiq olan professor Bəkir Çobanzadə qısa həyat yaşamış, ancaq özündən sonra zəngin elmi və bəddi irs qoyub getmişdir. Stalin repressiyasının qurbanı olmuş alimin vəfatından sonra onun həyat və yaradıcılığı haqqında çoxsaylı əsərlər yazılmasına baxmayaraq , elmi işlərinin böyük əksəriyyəti yalnız öz dövründə – keçən əsrin 20 -30 -cu illərində ərəb və ovaxtı latın qrafikası ilə nəşr olunmuş, sonralar, demək olar ki, əsərlərinin heç biri yenidən işıq üzü görməmişdir. Bəkir Çobanzadənin “Seçilmiş əsərləri” nin I cildinə 1920 -ci illərdə Bakıda ərəb qrafikası ilə nəşr edilmiş “Türk – tatar lisaniyyatına mədxəl” və “Türk- tatar dialektolojisi” , eləcə də arxivdə makina latın çapı və əski əlyazması halında qalmaqda olan “Xətainin dili və bədii yaradıcılığı haqqında” əsərləri daxil edilmişdir.

Çobanzadə, Bəkir. Seçilmiş əsərləri ; /B. Çobanzadə.5cilddə C.2. – təkrar nəşr. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 368 s.; 20sm. – (Müasir Azərbaycan Ədəbiyyatı)

Annotasiya: Şərq dünyasının XX əsrin 20 – 30- cu illərində yazıb – yaratmış ən böyük alimlərdən Bəkir Çobanzadənin “Seçilmiş əsərləri” nin II cildinə onun 1928 – ci ildə Ağməsciddə əski əlifbada nəşr etdirdiyi “Son dövr Krım -tatar ədəbiyyatı tənqid təcrübələri” , arxivdə makina latın çapı və əski əlyazması halında qalmış “İbn Mühənna və onun lüğəti” kitabları, eləcə də elmi dövri mətbuatda Azərbaycan və rus dillərində nəşr edilmiş 27 məqalə və çıxışı daxil edilmişdir.

Ç obanzadə, Bəkir. Seçilmiş əsərləri ; / B. Çobanzadə . 5cilddə. C.3. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 344 s.; 20sm. – (Müasir Azərbaycan Ədəbiyyatı)

Annotasiya: Görkəmli türkoloq Bəkir Çobanzadənin “Seçilmiş əsərləri” nin üçüncü cildinə daxil edilmiş “Türk dili və ədəbiyyatının tədris üsulu” adlı ikicilidliyi türk dillərinin və ədəbiyyatlarının tədrisi və tədqiqi metodlarının öyrənilməsinə həsr olunmuşdur. Kitab Azərbaycanda ali təhsil tarixinin öyrənilməsinə zəngin material verir və müasir tədris və elmi araşdırmalar üçün aktuallığını hələ də saxlamaqdadır.

Ç obanzadə, Bəkir. Se ç ilmiş əsərləri. /B.Cobanzadə. 5 cilddə. C.4. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 200 s.; 22sm. – (Müasir Azərbaycan Ədəbiyyatı)

Annotasiya: Oxucuların diqqətinə təqdim olunan bu kitab 1928-ci ildə “Evdə pedaqoji texnikomu” seriyasindan türk dilini müstəqil öyrənənlərə kömək üçün nəzərdə tutulsa da, əslində türk dilinin tədrisində müəllimlərə metodiki kömək vəsaiti sayıla bilər.

Dadaşov, Aydın. Demokratiya və islam. /A.Dadaşov ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə və Siyasi-Hüquqi Tədqiqatlar İnstitutu. -Bakı : Elm, 2007. – 280 s.; 20sm.

Аnnotasiya: Amerika demokratiyasının ixracının son həddi ola biləcək bir qütblü dünyanın yaranmasının çətinliyi, qloballaşma prosesinin mürəkkəb strukturunda mövcud olan əsas qüvvələrin münasibətlər sisteminin öyrənilməsini tələb edir. Məhz dünyamızın əmin – amanlığı naminə əsas qüvvələri qane edəcək çıxış yolunun tapılması, demokratiya və islamın qarşılıqlı əlaqələrinin də, tarixin müəyyən mərhələlərində nəzərdən keçirilməsini, inkişaf istiqamətinin proqnozlaşdırılmasını diqtə edir. Demokratiya və islam dəyərlərinin Azərbaycanın yenidən istiqlalını qazanmasına qədər müxtəlif tarixi dövrlərdə, akademik mənbələrə söykənməklə, nəzəri metodoloji prinsiplər əsasında, mütərəqqi dəyərləri önə çəkməklə izlənilməsi təqdirəlayiqdir. İrqindən , dinindən, millətindən, cinsindən asılı olmayaraq hər kəsin yaşam haqqına malik olduğu Azərbaycanda get-gedə formalaşan vətəndaş cəmiyyətinin idarə olunmasında demokratiyanin imkanlarını önə çəkməklə , insanın axirət dünyasını belə əhatələndirən islam faktorunun unudulmaması, müqəddəs dövlətçiliyimizin üzərinə kölgə salan, ərazilərimizin bütövlüyünün təminatında xristian təəssübkeşliyinin önə keçməsini neytrallaşdıra bilir. Tarixin ibrət dərslərinin informasiya gerçəkliyi zəminində nəzərdən keçrilməsində strateji məqsəd , Azərbaycanın bu qlobal problemini daim gündəmdə saxlamaqdır. Dərs vəsaitlərinin, dərslik və monoqrafiyaların müəllifi , dövlət mükafatı laureatı, əməkdar incəsənət xadimi, f. e. d., professor Aydın Dadaşovun bu məqsədə xidmət edən “Demokratiya və islam” kitabı mütəxəssislər və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulur.

Daşdəmirov, Ə. F. Millət və cəmiyyət tarixin sərt dönəmlərində /Ə.Daşdəmirov ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu – Bakı : Elm, 2008. – 344 s.; 20sm.

Аnnotasiya: Ötən iyirmi il Azərbaycanın çoxəsrlik tarixində qısa bir andır.Lakin ictimai- siyasi dəyişikliklərin miqyasına və əhəmiyyətinə görə bu dövr Azərbaycan cəmiyyəti və millətinin ən yeni tarixində görkəmli yer tutmuşdur.Oxucuların diqqətinə təqdim olunan “Millət və cəmiyyət tarixin sərt dönəmlərində” kitabında müəllifin- Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının akademiki, fəlsəfə elmləri doktoru, Rusiya Federasiyası Prezidenti yanında Rusiya Dövlət Qulluğu Akademiyasının professoru, AMEA-nın Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun elmi işçisi Əfrand Daşdəmirovun bu dövr haqqında ötən əsrin 80-ci illərinin sonunda və 90-cı illərində, eləcə də indiki əsrin əvvəlində müxtəlif Azərbaycan və rus nəşrlərində dərc olunmuş müşahidə və mülahizələri yer almışdır.Bu yazılarda SSRİ-də yenidənqurma prosesi gedişində başlanmış və dərin siyasi və sosial- iqtisadi böhran, sonda isə Sovet İttifaqının süqutu ilə nəticələnmiş köklü islahatlar və struktur dəyişiklikləri şəraitində cəmiyyət və millətin nələrlə üzləşdiyi müzakirə olunur.Kitabda Azərbaycanda dövlət müstəqilliyi quruculuğunun problemləri, xalqın milli özünüdərkinin yeniləşməsi, onun milli identikliyi məsələləri, ölkənin sərbəst inkişafının daxili və xarici imkanları işıqlandırılır.Əsərin aparıcı mövzusu- Azərbaycan Respublikasının demokratik inkişafının problemləri, çətinlikləri və qazancları, ictimai elmlərin Azərbaycan cəmiyyətinin demokratik seçiminin əsaslandırılmasında rolu və əhəmiyyətidir.

Dəmirçizadə , Ə.M. ” Kitabi – Dədə Qorqud ” dastanlarının dili ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. – təkrar nəşr. – Bakı : Elm, 1999. – 140 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Təqdim edilən kitabda dastanın Azərbaycan dilinin ilk təşəkkül dövrünü aydınlaşdıran zəngin və dolğun mənbə olduğu açıqlanır. Bu kitabda xüsusən ali məktəblərimizin filoloji fakültələrində oxuyan tələbələrə həm Azərbaycan dilinin tarixi , həm də Azərbaycan ədəbiyyatı fənlərini öyrənməkdə faydalı vəsait olacağına əminik .

Dünya fantastika antologiyası. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 464 s.; 20sm. – (Dünya Ədəbiyyatı)

Аnnotasiya: Kitabda fantastika janrında yazılan dünya yazıçılarından Pyer Bul, Artur Klark, Ayzek Əzimov , Rey Bredberi, Fred Tomas Saberhagen, Con Kristofer, Vatslav Kaydoş, Kişiştof Borun, Siniti Xosi və Namiq Abdullayevin hekayələri, eləcə də Aleksandr Belyayevin “Professor Douelin başı” povesti və Herbert Uellsin ” Görünməz adam” romanı daxil edilmişdir.

Ə hm ə dov , Teymur . N ə riman N ə rimanovun dramaturgiyas ı. – Bak ı : Nurlar , 2005. – 384 s .; 20 sm .

Annotasiya: Monoqrafiya görkəmli dövlət xadimi, yazıçı və publisist Nəriman Nərimanovun dram yaradıcılığı, onun Azərbaycan milli teatrının yaranması və inkişafında rolu, eləcə də aktyorların sənət məktəbi olan səhnə əsərlərinin Krımda, Zaqafqaziyada, Tatarıstanda və Orta Asiyada tamaşaya qoyulması ilk dəfə tarixi sənədlər, arxiv materialları və şəkillər əsasında geniş araşdırılmışdır. Bu elmi əsər 1971- ci ildə ” Elm” nəşriyyatında bütövlükdə kiril əlifbası ilə kütləvi tirajla buraxılmışdır. Monoqrafiya Azərbaycanın dramaturgiya və teatr tarixi ilə maraqlanan oxucular, müəllim və tələbələr , tədqiqatçılar üçün dəyərli hədiyyədir.

Əhmədov ,T. Nəriman Nərimanovun yaradıcılıq yolu. /N.M.Əhmədov ; Azərbaycan Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnctitutu. – Bakı : Nurlar, 2005. – 384 s.; 20sm.

Annotasiya: Monoqrafiyada Nəriman Nərimanovun keçdiyi mürəkkəb və çətin yol onun ictimai – siyasi və ədəbi fəaliyyəti fonunda zənzin arxiv sənədləri əsasında şərh olunur. Azərbaycanın ictimai fikri tarixində, maarifçi- realist dramaturgiyanın, bədii nəsrin, siyasi publisistikanın və ədəbi tənqidin yaranması və inkişafı tarixində Nəriman Nərimanovun mövqeyi obyektiv qiymətləndirilir.

Əlibəyzadə, Elməddin. Azərbaycan dilinin tarixi ./ E. Əlibəyzadə

C.2. – Bakı : Az ə rbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 2008. – 640 s.; 20sm .

Annotasiya: “Azərbaycan dili tarixi ” nin II cildində söz ustalarının, böyük sənətkarların dili üzərində tədqiqat aparılıb bu kitab yazılıb.

Ə lio g lu , Ç . Atlantlar . /Ç. Əlioğlu. – Bak ı : Aspoliqraf , 2006. – 664 s .; 25 sm .

Annotasiya : Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n Ə m ə kdar İ nc ə s ə n ə t Xadimi , Ə m ə kdar m ə d ə niyy ə t i şç isi Ç ingiz Ə lio ğ lu h ə m d ə Az ə rbaycan Yaz ıçı lar Birliyinin Poeziya seksiyas ı n ı n s ə dridir . Moskvada ke ç iril ə n Beyn ə lxalq ” Kitab s ə n ə ti ” m ü sabiq ə sinin T əş kilat komit ə sinin v ə M ü nsifl ə r Hey ə tinin ü zv ü, 30 ild ə n yuxar ı na ş irlik t ə cr ü b ə si olan Ç.Ə lio ğ lu bu g ü n d ə M ə d ə niyy ə t v ə Turizm Nazirliyinin m ə sul i şç isi , MDB İ cra Komit ə sinin ” D ö vr ü m ə tbuat , kitab n əş ri , kitab yay ı m ı v ə poliqrafiya m ə s ə l ə l ə ri ” ü zr ə D ö vl ə tl ə raras ı Ş uras ı nda respublikam ı z ı n t ə msil ç isidir . Orijinal kitablar ı yla yana şı d ü nya ə d ə biyyat ı n ı n İ. Bunin , A . Kuprin , V . Korolenko , A . Axmatova , M . Svetayeva , S . Mar ş ak , A . Barto v ə s . kimi klassik yarad ı c ı lar ı ndan , Y . Yevtu ş enko , İ. Sklyarevski , B . Kupriyanov , A . Soutoll , B . Bur ıç kimi ç a ğ da ş m üə llifl ə rind ə n – ü mumilikd ə 250- d ə n ç ox ad – t ə rc ü m ə etdiyi ə s ə rl ə rd ə n t ə rtib edilmi ş 60- dan yuxar ı kitab ı n m üə llifidir . Ç in v ə ə r ə b dill ə ri d ə daxil olmaqla ş eirl ə ri d ü nyan ı n b ü t ü n apar ı c ı dill ə rin ə t ə rc ü m ə edilmi ş, m ü xt ə lif ö lk ə l ə rd ə kitablar ı n əş r edilmi ş ş airin h ö rm ə tli oxucular ı n diqq ə tin ə t ə qdim edil ə n bu kitab ı na h ə min ş eirl ə rd ə n d ə bir s ı ra n ü mun ə l ə r daxil edilmi ş dir . Ayr ı- ayr ı ill ə rin yarad ı c ı l ı q b ə hr ə sind ə n t ə rtib edilmi ş ” Atlantlar ” h ə m d ə m ü xt ə lif ö lk ə xalqlar ı n ı n oxucalar ı üçü n n ə z ə rd ə tutulmu ş dur .

Əlirzayev, Ə. Turizmin inki ş afının sosial-iqtisadi problemləri. /Ə.Ə lirzayev .- Bak ı : Adilo ğ lu , 2006. – 164 s .; 20 sm .

Annotasiya : Kitabda turizmin inki ş af ı n ı n sosial – iqtisadi rolu v ə onun Az ə rbaycan iqtisadi v ə sosial inki ş af ı nda yeri m üə yy ə nl əş ir . Turizmin inki ş af ı n ı n ə sas iqtisadi , maliyy ə aspektl ə ri qiym ə tl ə ndirilir . Turizmin modeli , onun ə sas parametrl ə ri v ə sosial – iqtisadi n ə tic ə l ə ri proqnozla ş d ı r ı l ı r . Turizmin sah ə kimi şə raiti v ə onun t əş kilind ə resurs potensial ı n iqtisadi d ö vriyy ə y ə c ə lb edilm ə si yollar ı ə sasland ı r ı l ı r . Kitab turizmin iqtisadi idar ə etm ə orqanlar ı, ali m ə kt ə b t ə l ə b ə l ə ri , elmi t ə dqiqat i şç il ə ri üçü n ə h ə miyy ə tlidir .

Əliyev , E. Məktəbli fəlsəfəsi. / E.Əliyev. – Bakı : Adiloglu, 2008. – 264 s.; 20sm.

Annotasiya: Kitabda fəlsəfə tarixi, fəlsəfi cərəyanlar, fəlsəfənin əsas anlayışları və prinsipləri şərh ediıib, dünya fikir tarixinin ardıcıl inkişafına xüsusi diqqət yetirilib. Orta məktəbin yuxarı sinif şagirdləri və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulub.

Ə liyev , F . Nax ç ı van xanl ığı. / F.Əliyev. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 120 s.; 20sm. – (Azərbaycan dili və taxixi)

Annotasiya: Kitabda Naxçıvan xanlığının yaranması , onun sosial – iqtisadi vəziyyəti, o cümlədən xanlığın siyasi tarixində xan hakimiyyətinin təbiəti , öanların şəxsi keyfiyyətləri , xanlıqlararası münasibətlər dolğun tarixi faktlarla göstərilmişdir. Bundan əlavə, kitabda son on ildən artıq müddətdə Naöçıvanın qədim tarixi, bu diyarın zəngin arxeoloji irsinin öyrənilməsi ilə əlaqədar aparılmış araşdırmalar, elmi dövriyyəyə gətirilmiş yeni faktlar da öz əksini tapmışdır.

Ə liyev , Fuad . İ r ə van xanl ığı. /F.Əliyev. – Bak ı : Şə rq – Q ə rb , 2007. – 144 s .; 20 sm . – ( Az ə rbaycan dili v ə taxixi )

Annotasiya : Tarix ə n q ə dim Az ə rbaycan torpaqlar ı n ı ə hat ə ed ə n İ r ə van xanl ığı h ə m siyasi , h ə m d ə iqtisadi bax ı mdan az ö yr ə nilmi ş xanl ı qlardan biridir . Kitabda m ü st ə qil d ö vl ə t qurumuna ç evrilm ə zd ə n ə vv ə l m ü r ə kk ə b v ə uzun tarixi yol ke ç mi ş İ r ə van xanl ığı n ı n yaranmas ı, ictimai – iqtisadi v ə ziyy ə ti v ə siyasi tarixi ilkin m ə nb ə l ə r v ə arxiv s ə n ə dl ə ri ə sas ı nda t ə qdim edilir . Bu kitabda 1747- 1828 – ci ill ə ri ə hat ə ed ə n d ö v ü rd ə erm ə nil ə rin Az ə rbaycan ə razisind ə , Rusiya imperiyas ı n ı n t ə rkibind ə ” erm ə ni d ö vl ə ti ” yaratmaq üçü n m ü xt ə lif m ə ktublarla d ö n ə – d ö n ə Rusiya d ö vl ə tin ə m ü raci ə t etm ə l ə ri bar ə d ə d ə maraql ı m ə lumatlar vard ı r .

Əliyev , K. Hüseyn Cavid: həyatı və yaradıcılığı. / Kamran Əliyev ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu, Folklor İnstitutu. – Bakı : Elm, 2008. – 324 s.; 20sm.

Annotasiya: Kitabda böyük şair və dramaturq Hüseyin Cavidin həyatı və şəxsiyyəti, ədəbiyyata baxışı, poeziyası və dramaturgiyası, bədii yaradıcılığının poetikası, folklorla əlaqəsi və sənətkarlıq məziyyətləri araşdırılmışdır.

Əlizadə , H. Estetika . /H.Əlizadə. ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə və Siyasi-Hüquqi Tədqiqatlar İnstitutu. – [s. l.] : Elm, 2007. – 380 s.; 21sm.

Annotasiya: Monoqrafiya gözəllik problemi ətrafında qurulmuş, gözəllikdən başqa, estetikanın digər kateqoriyaları da gözəllik problemi ilə sıx əlaqədə yazılmışdır.Monoqrafiyada estetika elmində ilk dəfə olaraq gözəlliyin qrasiya, zəriflik və füsunkarlıq kimi modifikasiyalarını öyrənməyə cəhd göstərilmişdir.Bundan başqa, kitabda estetik şüur problemi geniş şərh olunmuşdur, ilk dəfə olaraq “katarsis” mövzusuna diqqət yetirilmiş, həmçinin incəsənətdəki gözəlliyə də xüsusi yer ayrılmışdır.Kitab estetika ilə maraqlanan geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur, bununla yanaşı, uyğun ali məktəblər üçün dərs vəsaiti kimi də istifadə oluna bilər.

Əlişanoğlu, Tehran. XX ə sr Az ə rbaycan n ə srinin poetikas ı . T.Əlişanoğlu ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu . – Bakı : Elm, 2006. – 312 s.; 20sm.

Annotasiya: Tehran Əlişanoğlunu “XX əsr Azərbaycan nəsrinin poetikası” əsərində Azərbaycan nəsrinin təşəkkülü, yaranması və inkişafından bəhs edilir. Janrın XX əsrdə Azərbaycan ədəbiyyatında tutduğu yer, üslub və növ zənginliyi, əsr səciyyəsi, tipoloji müxtəlifliyi geniş tədqiqat materialları əsasında təhlil olunur, poetikası nəzəri analizə cəlb olunur. Monoqrafiya XX əsr nəşrinə bütövlükdə nəzər salır, bu nəsrin tarixini, inkişaf meyllərini, çağdaş milli və dünya ədəbiyyatı konteksində mövqeyini , əhəmiyyətini öyrənmək baxımından gərəkli vəsaitdir.

Farsca-Azərbaycanca lüğət. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 640 s.; 22 sm.

Аnnotasiya: Hazırki lüğət ilk növbədə özümlülüyü ilə, daha doğrusu, yığcamlığı və praktik keyfiyyətləri ilə seçilir. Lüğətin tərtibi zamanı əsas götürülən bu amilləri nəzərə alaraq, çağdaş fars ədəbi dilinin rəngarəng və zəngin lüğət tərkibindəki mövcud sözlər üzərində bir növ seçmə əməliyyatı aparılmışdır. Bu işdə başlıca diqqət seçilən sözlərin müasir fars ədəbi dilində ümumişləkliyinə, işlənmə dərəcəsinə yönəldilmişdir. Əsasən klassik fars ədəbi dili üçün səciyyəvi olan bir sıra sözlərə və danışıq dilində çox işlənən ayrı-ayrı söz və ifadələri də lüğətə daxil etmək məqsədəuyğun sayılmışdır. Bundan əlavə çağdaş fars ədəbi dilində işlənən bir sıra yeni sölər də, əsasən, internet səhifələrindən bəhrələnməklə ilk dəfə lüğətə daxil edilmişdir.

Fətəliqızı , G. Məmməd Arazlı günlərim : Xatirələr. /Ğ.Fətəliqızı – Bakı : Zəkioğlu, 2008. – 216 s. : rəngli.şək.; 20sm .

Аnnotasiya: Azərbaycanın “bütün zamanlar üçün” böyük olan şairi Məmməd Arazın həyat yoldaşı Gülxanım Fətəli qızının “Məmməd Arazlı günlərim” adlı xatirələr kitabında şairin taleyində rol oynamış yaxşı adamlar, yaxşı hadisələr təsvir olunur.Sonda müasirlərinin Məmməd Araz haqqındakı fikirləri verilmişdir.

Fransız ədəbiyyatı antologiyası. III cild. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 408 s.; 20sm. – (Dünya Ədəbiyyatı)

Аnnotasiya: Bu cildə XVII -XX əsrlər Fransız ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən Bualo, Onore dö Balzak, Prosper Merime, Şarl Bodler, Emil Zolya, Lui Araqon, Antuan dö Sent – Ekzüperi, Klod Avlin, Semyuel Bekket, Pyer Bul, Bernar Klavel, Lui Navir və başqalarının əsərləri daxil edilmişdir.

Füyuzat : (1906-1907). – Bakı : Ç a ş ıoğlu, 2006. – 672 s. : şək .; 29sm .

Аnnotasiya: Ə. Hüseynzadənin baş mühərrirliyi və H. Z. Tağıyevin maddi vəsaitilə 1906-1907-ci illərdə nəşr olunan “Füyuzat” məcmuəsinin 32 sayı bu kitabda toplanmış, çağdaş latın əlifbasında, yenidən nəşr olunmuşdur. Bu məcmuə , XX əsrin əvvəllərində Azəri və türk xalqlarının siyasi və ədəbi fikrinin ən möhtəşəm abidəsidir. O bu mövqeyini yeni əsr ücün də qoruyub saxlamışdır.

Heydər, Nizami. Övliya Mir Möhsün ağa. /Nizami Heydər – Bakı : Adiloğlu, 2009. – 328 s.; 21sm .

Аnnotasiya: Nəşrə madii-mənəvi dayaq duran, amma bu nəcib əməlinin gizli qalmasını istəyən tibb elmləri namizədi, kübar insan, Səadət xanım Yunis qızı Mahmudovaya dərin təşəkkürümüzü yetiririk.Hörmətli adının çəkilməsinə gələndə isə üzrxahlıqla bildiririk ki, bu zərurətdə “yaxşılığı öymək yaxşılığı artırır” hikmətinə daha üstünlük verdik. Allah razı olsun. Amin!

Həmidullah, Məhəmməd. Türk-İslam dünyası : islama giriş / M. Həmidullah .- Bak ı : Nurlan , 2007. – 129 s .; 20 sm .

А nnotasiya : Bu ə s ə r daha ö nc ə m ə rhum yaz ıçı Kamal Qu şç u t ə r ə find ə n t ü rk dilin ə t ə rc ü m ə edilmi ş dir . Lakin o t ə rc ü m ə d ə olunan dilin bu g ü n g ə ncl ə r t ə r ə find ə n ç ox çə tinlikl ə anla şı ld ığı v ə m üə llif M ə h ə mm ə d H ə midullah ı n sonradan ə lav ə l ə r etdiyini diqq ə t ə alaraq , kitab ı n t ə krar t ə rc ü m ə si uy ğ un v ə z ə ruri g ö r ü lm üş d ü r .

Həsənov , A. Beyn ə lxalq terrorizm . ; I hiss ə. / A . H ə s ə nov . – Bakı : Əbilov, Zeynalov və oğulları, 2003. – 588 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Kitabda müasir dövrümüzün ən təhlükəli problemlərindən biri olan beynəlxalq terrorizmin tarixi , onun yaranması, növləri, 1990-cı illərdən başlayaraq həyata keçirilən terror aktları, terrorizmin dövlətlərarası münasibətlərə təsiri , beynəlxalq terrorizmə kömək edən dövlətlər haqqında məlumatlar öz əksini tapmışdır. Kitabda həmçinin beynəlxalq təşkilatların və böyük dövlətlərin antiterrorizm siyasətindən, erməni terrorizmindən və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq terrorizmə qarşı mübarizəsindən, terror təşkillatları və məşhur terrorçuların həyatından danışılır. Kitabda hüquq -mühafizə orqanlarının əməkdaşları, ali məktəb müəllimləri və tələbələri, diplomatlar və problemlə maraqlananlar üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Hüseynzadə , Əli bəy . Seçilmi ş əsərləri. /Ə.Hüseynzadə – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 480 s.; 21sm. – (Müasir Azərbaycan Ədəbiyyatı)

Аnnotasiya: Böyük fikir adamı, publisist, filosof, şair, həkim, rəssam. Əli bəy Hüseynzadənin “Seçilmiş əsərləri”nə müxtəlif illərdə yazdığı bəddi-publisistik irsindən nümunələr daxil edilmişdir.XX yüzildə Türk dünyası üçün misilsiz əhəmiyyət kəsb edən türkləşmək, islamlaşmaq, avropalaşmaq təliminin yaradıcısı olmuş bu dahi şəxsiyyətinəsərləri istər elmi-ədəbi, istərsə də milli məfkurə tariximizin öyrənilməsi baxımından əsas qaynaqlardan hesab olunmaqdadır.

İlyasoğlu , R. Xatirəyə dönmüş anlar. /Rauf İlyasoğlu. – Bakı : Çənlibel, 2008. – 264 s.; 20sm .

Annotasiya: Bir çox kitabların redaktoru, tərtibçisi , ” QƏLƏM” və “SÖZÜN SEHRİ” almanax kitablarında şeirləri çap olunan , AJB -nin üzvü Rauf İlyas oğlu “Xatirəyə dönmüş anlar” kitabı ilə oxucularının görüşünə gəlmişdir. 2008 -ci ildə Çənlibel nəşriyyatı tərəfindən çap olunmuş “Qara göl” romanının ( İlyas Qəmgin) tərtibçi- redaktoru olan Rauf İlyasoğlu eyni zamanda mənbələrə istinad edərək erməni saxtakarlığından, xəyanətkarlığından və erməni məkrindən bəhs edən təhlili yazılarını da həmin kitaba əlavə edərək oxucularına çatdırmışdır. Bu kitabı vərəqləyərkən yer üzünün əşrəfi sayılan insanların qurub yaratmaq eşqi ilə yaşaması , yaylağa və arana köç edən elat karvanları, erməni təcavüzündən qaçqın – köçkün düşmüş insanların qəm – kədər, həsrət dolu baxışları , duyğuları , uca dağların zirvəsindən, dərələrin dərinliyindən süzülüb keçən şeh ətirli dumanlar, çənlər, sədaqətli dostların bir – birini çətin anda araması , insanlığı puldan, var – dövlətdən üstün tutanları qamçılamaqla yanaşı, baməzə kişilərin duzlu , məzəli surətlərini canlandırmaqla, Allahın vahiliyini , dahiliyini, yeri -göyü, asimanı, bütün canlı və cansız aləmi yaradanı hər an qəlbimizdə yaşadaraq, dünyanı dərk etməyimiz daha aydın hiss olunur, kövrək xatirələr yaddaş süzgəcindən , göz önündən gəlib keçir.

İsrafil , H. ” F ü yuzat ” v ə milli dramaturgiya probleml ə ri . / Hüseyn İsrafil. – Bak ı : Elm , 2007. – 156 s .; 20 sm .

Annotasiya: Monoqrafiyada füyuzatçılar ədəbi hərəkatının və jurnalın ədəbi mövqeyi janr, ədəbi və orta dil, yaradıcılıq metodu, klassik ədəbi irsə münasibəti, çağdaşlıq və s. işıqlandırıləır. Əsərdə “Füyuzat” ın milli dramaturgiyanın inkişafı və təkamülü sahəsində görüşləri və mövqeyi şərh edilir. Füyuzatçıların “Türkləşmək, islamlaşmaq və müasirləşmək” məramnaməsinə uyğun olaraq məcmuədə nümunə kimi çap edilən “Nədən bu hala qaldıq” (A.S.Ayvazov) pyesi müfəssəl təhlil olunur. Kitabda həmçinin M.M.Axundov və Axund Yusif Ziya Talıbzadənin dramaturgiyası təhlil olunur. İslam Fütuhatı dövrünü əhatə edən “Səd Vəqqas”, “Ərmənisə”,” Əmir Xalid ibn Vəlid” pyeslərində islam dəyərləri (əqidə, mənəviyyat, əxlaq, hüquq, müharibə və s.) geniş və əhatəli şəkildə şərh edilir. Təhlil olunan əsərlərin janr və bədii xüsusiyyətləri, ideya-məfkurə məsələləri də şərh olunur.

İ srafilov, Mahir. Məntiq terminlərinin izahlı lüğəti . / Mahir İsrafilov. ; Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi. – Bakı : MBM, 2007. – 352 s.; 19 sm .

Annotasiya: Kitabda dünya məntiq elmində işlədilən məntiqi anlayışların, cərəyanların, istiqamətlərin, müxtəlif ölkələrdə yaranan məntiqi məktəblərin konkret izahı verilməklə, burada ayrı-ayrı alimlərin də elm sahəsində xidmətləri ön plana çəkilmişdir. Yuxusuz gecelərin və gərgin əməyin məhsulu olan bu kitabı oxuyan hər bir vətəndaş özü üçün müəyyən nəticələr çıxaracaq, təfəkkürünün cilalanmasını hiss edəcək, məntiqi mədəniyyətini artırmaqla, şübhə etmirik ki, hər yerdə elmi və məntiqi mühitin hərtərəfli inkişafına ürəkdən yardım göstərəcəkdir.

Çukovski , K.İ. Seçilmiş əsərləri. /K.İ.Çukovski – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 160 s.; 20sm. – (Dünya Ədəbiyyatı)

Annotasiya: Kitabda Korney Çukovskinin insanlarda yüksək mənəvi və əxlaqi hisslər aşılayan “Gümüş gerb” povesti və azyaşlı oxucuların dillər əzbəri olan ” Milçək – vizilcək” , “Qorxunc tarakan” , “Moydadır” , ” Aybolit” şeirləri daxil edilmişdir

K ə ng ə rli, A . ” Turan ı n bir eli var v ə yaln ı z bir dili var ! “. /A.Kənğərli – Bakı : Mütərcim, 2006. – 152 s.; 20sm.

Аnnotasiya: Filologiya elmləri doktoru Aybəniz Kəngərlinin bu kitabında ortaq türkcə cərəyanının türk dünyasında keçdiyi inkişaf yolu ilk dəfə olaraq sistemli elmi şəkildə izlənir. Kitabda eyni zamanda XX yüzilin ilk onilliklərində ortaq türkcə haqqında Azərbaycan mətbuatında yayınlanmış məqalələrin mühüm qismi ilk dəfə olaraq bir kitab halında oxucuya təqdim edilir. Türk birliyi, dildə birlik hərəkatının öncülü İsmayıl bəy Qaspıralıya Azərbaycanda həsr olunmuş şeirlər də məsələyə münasibəti anlamağa yardımçı olduğu üçün kitaba daxil edilmişdir. Kitab ədəbiyyatşünaslar, dilçilər, tarixçilər, bütövlükdə ümumi oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Kərimov , İ. Ş u ş a – A ğ dam teatr ı. / İ.Kərimov – Bakı : Elm , 2001. – 140 s .; 20 sm .

Аnnotasiya: Monoqrafiyada Şuşa və Ağdam teatrlarının yaranması, inkişaf mərhələləri nəzərdən keçirilir . Bu iki qonşu şəhərin teatr həyatında baş verən hadisələr tarixi fonda təsvir edilir. Azərbaycanın milli teatrımız tarixində özünəməxsus yeri olan Şuşa -Ağdam teatrının yaradıcılıq yolu müasir teatrşünaslıq elmi-nöqteyi nəzərindən təhlil edilir . Öz taleyini bu teatrlarla bağlayan bir çox görkəmli rejissor və aktyorlarların yaradıçılığı səciyyələndirilir. Kitabda mətni müşayiət edən şəkillər də verilmişdir.

” Kitabi – Dədə Qorqud” dilinin izahlı lüğəti. – Bakı : Elm, 1999. – 204 s.; 20sm

Аnnotasiya: Oxuculara təqdim edilən bu lüğət abidənin söz xəzinəsi barəsində ilk leksikoqrafik əsərdir. Lüğətin yazılmasından məqsəd işlənmə intensivliyindən və mənşəyindən asılı olmayaraq, bütün sözləri qeydə almaq, sözlərin dastanın dilindəki semantik və qrammatik mənalarını əyani göstərməkdir. Kitabda sabit söz birləşmələri, sözlərin məcazi mənaları da verilmişdir. Lüğətdə 2400-ə yaxın sözün izahı verilir.

Kononov , A.N. Rusiyada Türk dillərinin öyrənilməsi tarixi (1917-ci ilə qədər). SSRİ -də Türk filologiyası (1917 -1967) / A. N. Kononov. – Bakı : ÇİNAR -ÇAP, 2006. – 352 s. : şək.; 25sm.

Kürdoğlu , H. . Yurduma qurbandır sözüm. / Hüseyn Kürdoğlu. – Bakı : Sabah , 2005. – 516 s.; 20sm

Аnnotasiya: Müasir Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən olan Hüseyn Kürdoğlunun poetik irsi zəngin və çoxşaxəlidir. Oxuculara təqdim olunan bu kitabda yarım əsrdən artıq yaradıcılıq yolu keçən mərhum şairin 1990-2003 -cü illər arasında yazılan və böyük əksəri ilk dəfə çap olunan şeirləri toplanıb. Kövrək qəlbində Qarabağ dərdini, Vətən nisgilini daşıyan , gözəlliyə, sevgiyə , haqqa – ədalətə tapınan şairin vətəndaş amalı, bədii – fəlsəfi düşüncələri bənzərsiz bir söz ustalığı ilə təsirli poetik lövhələrə, odlu – alovlu misralara, zərif və heyrətamiz obrazlara dönüb bu nəğmələrin hər birində. “Yurduma qurbandır sözüm” kitabı doğma yurd – yuva həsrəti ilə dünyadan köçən , 70 yaşını bizimlə birlikdə qeyd edə bilməyən ustad şairin nigaran ruhuna və qədirbilən oxucularına bir töhfə və təsəllidir.

Qaraoğlu , F. Ermənilər və həqiqətlər : rəsmi sənədlər də ./ F. Qaraoğlu . C.1. – Bak ı : Nurlar , 2007. – 400 s .; 20 sm .

А nnotasiya : Professor F . Qarao ğ lu bu kitab ı nda z ə ngin arxiv s ə n ə dl ə ri v ə ilkin m ə nb ə l ə r ə sas ı nda erm ə nil ə r tarixind ə n , sosial – iqtisadi h ə yat ı ndan , m ə d ə niyy ə tind ə n , dinind ə n , ya ş adiqlar ı b ö lg ə l ə rd ə ə trafa olan m ü nasib ə tl ə rind ə n v ə t ü rkl ə r ə qar şı t ö r ə tdikl ə ri m ə zaliml ə rd ə n b ə hs edilir . Bu kitabda xalq ı m ı z ı n bilm ə k m ə cburiyy ə tind ə oldu ğ u tarixin b ə zi qaranl ı q s ə hif ə l ə rini oxuculara t ə qdim edir .

Qaraoğlu, Fazil. Peyğəmbbərimiz Hz Məhəmmədin həyatı. /Fazil Qaraoğlu. – Bakı : CBS, 2006. – 333 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Təqdir edərsiniz ki, min dörd yüz il boyunca müqəddəs sədası bütün dünyanı bürüyən Peyğəmbər əfəndimizin həyatını qələmə almaq olduqca məsuliyyətli bir işdir. Bu baxımdan, əlinizdəki bu əsər o uca insanın həyatını, misilsiz əxlaq və fəzilətlərini qeyri – ciddi rəvayətlərə yer vermədən , tarixi həqiqətləri olduğu kimi və sadə oxunaqlı bir dildə anladan əsərlərdən biri olduğunu söyləyə bilərik.

Qarin , N . M . Seçilmiş əsərləri. /N.M.Qarin.- Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 192 s.; 20s.; 20sm.

Аnnotasiya: Bu kitaba rus klassik ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, yazıçısı Nikolay Qarin – Mixaylovskinin “Dimin sarayı”, “Adoçka” , “Canavar”, ” Dahi ” hekayələri və ” Tyomanın uşaqlığı” povesti daxil edilmişdir. Yazıçı bu əsərlərdə , əsasən uşaqların , gənc nəslin ailə xronikasından və həyatından bəhs edərək, onların şəxsiyyətinin müdafiəçisi kimi çıxış etmişdir. Nikolay Qarin – Mixaylovski müəyyən məqamlarda böyüklərin uşaqlara və gənc nəslə qarşı laqedliyini , öz qəhramanlarının düşüncələrini və sarsıntılarını , eyni zamanda povest və hekayələrdə təsvir olunan hadisələrin psixoloji çalarlarını zəngin bədii lövhələrlə qələmə almış

Qasımov, M. Artıq bədən çəkisi və piylənmə ilə yanaşı gedən xəstəliklərdə pəhriz. / M.Qasımov. – Bakı : Qismət, 2004. – 120 s. : şək.; 20sm.

Annotasiya: Artıq bədən çəkisi və piylənmə xəstəliyi ilə yanaşı gedən ürək qan – damar sistemi , şəkərli diabet, eləcə də qalxanvari vəzinin hipofunksiyası patologiyalarında xəstələrin dietik qidalanmasının korreksiyası. Bu vəsait həkim – dietoloqların, ümumi praktik həkimlərin, qidalanma ilə əlaqədar pozulmaların müalicəsi və xəstəliklərin profilaktikası ilə məşğul olan həkimlərin gündəlik işində olan tibb profilli bütün universitetlərin, texnikumların, kolleclərin, özəl tibb müəssisələrin tələbələri üçün dərs ləvazimatıdır. Bunlardan başqa , ictimai iaşə müəssisələriində Dövlət sanitariya maarifi aparan tibb işcilərinin gündəlik fəaliyyətində çox lazım olan vəsaitdir. İndiki dövürdə bu kitabın hazırlanması əhalinin bir sıra xəstəliklərinin, xüsusən artıq bədən çəkisi və piylənmə xəstəliyi ilə yanaşı gedən ürək qan – damar sistemi , şəkərli diabet, eləcə də qalxanvari vəzinin hipofunksiyası patologiyalarında dieta ilə müalicə aparılmasının əhəmiyyəti olduqca böyükdür. Bununla bərabər yuxarıda adları çəkilən xəstəliklərin nəinki müalicəsində , eləcə də profilaktikasında insanların səmərəli qidalanmasının əsaslandırılması və təşkilində də əhəmiyyəti çoxdur. Bu kitabda 1-ci və 2 – ci tip şəkərli diabetdə pəhriz , şəkərli diabetin bəzi agırlaşmaları barədə qiymətli , gündəlik praktikada çox əhəmiyyətli olan məsləhətlər verilir. Şübhəsiz ki, xəstələr öz xəstəliklərində pəhriz haqqında geniş məlumatı bu kitab vasitəsilə əldə edə biləcəklər.

Qasımov ,M.S. Azərbaycan mətbəxində pəhriz. / M.S.Qasımov. – Bakı : Qismət, 2004. – 392 s. : şək.; 21sm.

Аnnotasiya: Məlumat kitabı xəstə və sağlam insanlar üçün pəhrizləri və onların variantlarını seçməkdən ibarət olan müalicə profilaktika və sanator-kurort müəüssisələrində terapevt və digər ixtisaslı həkimlər, həkim-dietoloqlar və pəhriz üzrə tibb bacıları, pəhriz yeməkxanalarının və şöbələrinin müdirləri, pəhriz yeməkləri hazırlayan aşpazlar, ictimai-iaşə üzrə texnoloqlar, ticarət şəbəkəsində dietik ərzaq mallarının realizasiyası sistemində çalışanlar, eləcə də pəhriz qidalanmasından istifadə edən və buna ehtiyacı olan xəstələrə qulluq edən bütün şəxslər üçün nəzərdə tutulmuşdur.Bununla belə kitab klinik ordinatorlar, aspirantlar, tibbi profilaktika və müalicə fakultələrinin tələbələri üçün praktiki dərs ləvazimatıdır, eləcə də texnoloji, iqtisadi. özəl ali təhsil universitetlərinin və texnikumların, o cümlədən tibbi kolleclərin tələbələri üçün, ictimai-iaşə müəssisələrində yeyinti məhsullarının texnologiyasına aid dərslik vəsaiti kimi də istifadə edilə bilər.

Qurani-Kərim və açıqlamalı məali. – Bakı : Nurlar, 2007. – 604 s.; 24sm.

Annotasiya: Qurani – Kərimin bu məaldəki mətni məşhur Qayışzadə Hafiz Osman xətti orta boy əlyazmaları filmlərdən götürülmüşdür. Təqva sahibi olan hər kəs mütərcimə sormadan müqəddəs Kitabımız “QURANİ – KƏRİM VƏ AÇIQLAMALI MƏALİ” ni gözəl bir şəkildə nəşr etdirib Uca Allahın Kəlamını təbliğ etmək şərəfinə nail ola bilər.

Lo p e De Veqa . Seçilmiş əsərləri. / Lope De Veqa. – təkrar nəşr- Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 384 s.; 21sm. – (Dünya Ədəbiyyatı)

Аnnotasiya: Kitaba ispan milli dramaturgiyasının banisi Lope de Veqanın “Seviliya ulduzu”, “Valensiya divanələri” və “Fuente Ovexuna” pyesləri daxil edilmişdir.Bu əsərlərdə İntibah dramının başlıca prinsipləri ifadə olunmuş, o dövrün qabaqcıl, humanist ideyaları əks edilmişdir.

Mehdiyev, Ramiz. Vətəndaş cəmiyyətinə yol açan ideyalar. / Ramiz Mehdiyev. – Bakı : CBS, 2006. – 583 s.; 25sm .

Аnnotasiya: Vətəndaş cəmiyyətinə yol açan ideyalar” kitabı fəlsəfə elimləri doktoru, professor Ramiz Mehdiyevin 2002- 2006 -cı illərdə ” Azərbaycan” qəzetində çap edilən əsərlərinin və onlara həsr olunan rəylərin məcmusudur. Azərbaycanın müstəqillik dövrünün fundamental salnaməsi olan bu əsərlərdə ölkəmizdəki sosial-iqtisadi inkişaf, baş verən mütərəqqi siyasi dəyişikliklər, aparılan hüquqi, demokratik islahatlar konseptual şərh edilmiş, Heydər Əliyev irsinin milli inkişaf strategiyasına çevrilməsi və bu siyasi xəttin Prezident İlham Əliyev tərəfindən layiqincə davam etdirilməsi əsaslandırılmışdır. Görkəmli elm xadimlərinin, ziyalıların, mütəxəsislərin rəylərində isə Azərbaycanın son 13 illik dövrünü əhatə edən intibah mərhələsi məhz bu araşdırmaların kontekstində təhlil olunmuşdur. “Azərbaycan” qəzetinin “Azərbaycanın özü qədər əbədi” silsiləsindən nəşr etdirdiyi bu növbəti kitab elmi ictimaiyyət, geniş oxucu kütləsi və Heydər Əliyev irsinin tədqiqatçıları üçün dəyərli töhfədir.

Mehdizadə, İntiqam. Karvanın sarvanı. / İntiqam Mehdizadə. – Bakı : Qarabağ, 2008. – 664 s.; 20sm.

Аnnotasiya: “Karvanın sarvanı” kitabında istedadlı Azərbaycan jurnalisti İmran Mehdizadənin 35 ildən cox bir zaman çərçivəsində mədəniyyətimizin ayrı -ayrı sahələrindən bəhs edən yazıları toplanıb. Respublikanın öncül mədəniyyət, elm, incəsənət xadimləri barədə jurnalistin yaradıcı məninə xas olan bir incəliklə qələmə aldığı portret – oçerklər, müsahibələr, məqalələr çox güman ki, oxucular tərəfindən duyğuyla qarşılanacaq. Müxtəlif illərin dövrü mətbuatında dərc olunmuş , Azərbaycan Radiosunun məşhur proqramlarında səslənmiş bu matterialların bir kitabda toplanıb işıq üzü görməsi ölkəmizin mədəniyyət salnaməsinə yazıcı – publisist İ. Mehdizadənin kiçik də olsa dəyərli töhfəsidir.

Məmmədov , F . Kulturologiya effektivli həyat və fəaliyyətə aparan yol kimi : təriflər, düsturlar, mədəniyyət müddaaları, ayrı-ayrı məqalə, məruzə və çıxışlar. / Fuad Məmmədov. – Bakı : Çıraq, 2008. – 400 s.; 20sm.

Аnnotasiya: Bu kitab orta məktəb, gimnaziya və litsey şagirdləri, ali məktəb tələbələri, müəllimlər, alimlər, siyasətçilər, dövlət idarəçiliyi sahəsində işləyənlər, mədəniyyət menecerləri, qeyri dövlət təşkilatlarının rəhbərləri, qadın və gənclər təşkilatları, bələdiyyə, həmkarlar, sahibkarlar və eləcə də eləcə də geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Məmmədov , İ. Siyasi tarix XX əsr : d ərslik. / İsaq Məmmədov. – Bakı : Çıraq, 2006. – 352 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Dərslikdə XX əsrdə baş verən ümumdünya ictimai – siyasi proseslər : XX əsirin əvvəllərində dünyada cərəyan edən hadisələr, demokratik və milli – azadlıq hərəkatları, XX əsirin dünya müharibələri, sovet cəmiyyətinin bərqərar olması və süqutu, faşizmin meydana gəlməsi və iflası, ” soyuq müharibə” və onun sona yetməsi, müstəmləkə sisteminin dagılması, dünya sosializm sisteminin yaranması və iflası, XX əsirdə iri iqtisadi böhranlar, XX əsrin ikinci yarısında dünyanın inkişafında başlıca meyllər və onların nəticələri : zamanəmizin qlobal problemləri və s. kimi məsələlər şərh olunmuşdur. D ə rslikd ə Az ə rbaycan ı n XX ə sr tarixin ə aid d ə m ü vafiq materiallar verilmi ş dir . D ə rslik XX ə srin siyasi tarixini ö yr ə d ə nl ə r v ə ö yr ə n ə nl ə r üçü n n ə z ə rd ə tutulmu ş dur .

Məmmədov , Q.Ş. Azərbaycanın torpaq ehtiyatlarından səmərəli istifadənin sosial-iqtisadi və ekoloji əsasları. / Q.Ş.Məmmədov. – Bakı : Elm, 2007. – 856 s. : şək.; 25sm.

Аnnotasiya: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Torpaq ehtiyatlarından istifadəyə və onların mühafizəsinə dövlət nəzarəti” (28 noyabr 2000 -ci il) və “Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial -iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008- ci ill’r)” (11fevral 2004 -cü il ) haqqında fərmanları və 28 sentyabr 2006 -cı il tarixli sərancamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına dair 2006 2010- cu illər üçün Kopleks Tədbirlər Planı ” müəllifin yeni kitabının siyasi və elmi konsepsiyasını təşkil edir. Monoqrafiya torpaq ehtiyalarının davamlı və dayanıqlı, səmərəli istifadəsini təmin etmək məqsədilə ölkədə həyata keçirilən aqrar islahatlarla bağlı torpaq istifadəçiliyində yeni təsərrüfatçılıq formalarının yaradılması, bu xüsusda torpaq üzərində mülkiyyət növlərinin təsbit edilməsi, habelə torpaq ehtiyatlarından istifadəyənəzarətin artırılması, ictimai təsərrüfatçılıq dönəmində münbitliyi itirilmiş, tənəzzülə uğramış torpaqların təbii münbitliyinin bərpası, artırılması, onun mühafizəsi və s. bu kimi bir çox məsələlər tədqiq olunur. Monoqrafiya tələbə, aspirant və mütəxəssislərlə yanaşı, geniş oxucu kütləsi üçün də nəzərdə tutulmuşdur.

Məmmədov ,Q . Torpaqşünaslıq və torpaq coğrafiyasının əsasları : ali məktəblər üçün dərclik. / Qərib Məmmədov. – Bakı : Elm, 2007. – 664 s.; 25sm .

Аnnotasiya: “Torpaqşünaslıq və torpaq coğrafiyasının əsasları” kitabı yeddi hissədən, 43 fəsildən, 120 paraqrafdan ibarətdir. Kitabın giriş hissəsində torpaqşünaslıq elminin predmeti, elmi-nəzəri əsasları, tədqiqat metodları, dünyada və həmçinin Azərbaycanda inkişaf tarixi vəayrı -ayrı görkəmli torpaqşünasların müxtəlif dövrlərdə apardıqları tədqiqatlar haqqında ətraflı məlumat verilir. Dərslik Bakı Dövlət Universitetinin biologiya fakultəsinin ” Torpaqşünaslıq” , ” Yerquruluşu və torpaq müfəttişliyi ” və ” Torpaq kadastrı ” ixtisasları üzrə təhsil alan tələbələr, həmçinin aspirantlar üçün dərslik kimi nəzərdə tutulmuşdur.

Məmmədov , S. Azərbaycan tarixi : XV-XIX əsrin birinci otu z illiyi. / Süleyman Məmmədov. – Bakı : Çaşıoğlu, 2004. – 292 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Kitabda ilk qaynaqlar və mövcud ədəbiyyat əsasında Azərbaycanın feodal dövlətləri – Şirvanşahlar, Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu və Səfəvilər dövlətinin sosial strukturu, siyasi həyatı, keşməkeşli və ziddiyyətli məqamları, dövlət quruluşu, ordu quruculuğu məsələləri işıqlandırılır, Ağqoyunlu və Şəfəvilər dövlətlərinin Qərbi Avropa dövlətləri ilə diplomatik əlaqələrinin yaranması və inkişafı tarixi izlənilir.

Məmmə dli , N . 80 buda ğın h ərəsindən bir yarpaq. / Nüşabə Məmmədli . – Bak ı : Çıraq, 2001. – 198 s. : ş ək.; 20sm.

Аnnotasiya: M ü əllif bu kitab vasitəsilə sevimli yaz ıçımız, görk əmli alimimiz Əzizə Cəfərzadənin həyat ından söz açmaq , onun dünyaya göz açdığı günd ə n keçdiyi h əyat yolunun hər ilindən bir an ı Əziz ə xan ımın p ərə stişkarlarına çatdırmaqdır.

Məmmədov, S. Az ə rbaycan tarixi : XV – XIX ə srin birinci otuzilliyi . / Süleyman Məmmədov. – Bakı : Çaşıoğlu, 2004. – 292 s.; 20sm.

Аnnotasiya: Kitabda ilk qaynaqlar və mövcud ədəbiyyat əsasında Azərbaycanın feodal dövlətləri – Şirvanşahlar, Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu və Səfəvilər dövlətinin sosial strukturu, siyasi həyatı, keşməkeşli və ziddiyyətli məqamları, dövlət quruluşu, ordu quruculuğu məsələləri işıqlandırılır, Ağqoyunlu və Şəfəvilər dövlətlərinin Qərbi Avropa dövlətləri ilə diplomatik əlaqələrinin yaranması və inkişafı tarixi izlənilir. Dərslikdə, həmçinin Azərbaycan xanlıqlarının yaranmasının ilkin şərtləri, Şimali – Şərqi Azərbaycan Quba xanlığı ətrafında birləşdirilməsi, Fətəli xanın diplomatiyasının xüsusiyyətləri şərh edilir.

Məmmədova, H. Azərbaycan xalq cümhuriyyəti dövründə yuxarı qarabağda siyasi vəziyyət: Erməni terrorizminin güclənməsi (1918-1920). / Həvva Məmmədova. – Bakı : Nağıl Evi, 2006. – 150 s.; 20sm.

Annotasiya: Oxculara təqdim olunan bu kitabda zəngin arxiv materiallarından istifadə olunaraq 1918-1920-ci illərdə Yuxarı Qarabağda siyasi vəziyyət, Zəngəzurda erməni terroru haqqında ətraflı məlumat verilir. Kitabda Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları təhlil edilir. Bu dövürdə Azərbaycan hökümətinin atdığı qətiyyətli addım , General- qubernatorluğun yaradılması və fəaliyyəti geniş işıqlandırılır. Kitab erməni terrorizminin köklərini araşdırmaq və bəzi məqamlara aydınlıq gətirmək baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Mir, Cəfər. D ü şünc ələr. / Cəfər Mir. – Bak ı : Sabah, 2008. – 112 s.; 15sm.

Аnnotasiya: Kitabda m ü ə llifin müxt əlif illərdə qələmə ald ığı tarixi, dini, milli – m ənəvi dəyərlər haqq ında düşünc ələri toplanm ışdı.

Mirzə İbrahimov müasirl ərinin xatirələrində. – Bak ı : Elm, 2008. – 560 s.; 20sm.

Аnnotasiya: Kitab gorkəmli ictimai xadim,Xalq yaz ıçısı v ə ədə biyyatşünas alim Mirz ə İbrahimovun h əyat və yarad ıcılıgından b ə hs edir. Burada verilmiş çoxsaylı ş əkillər və onu yax ından tanıyanların xatir ələri XX əsr Azərbaycan ədəbiyyat ının bünövr əsini qoyanlardan biri olan Mirzə İbrahimovun keçdiyi ç ətin və ş ərə fli ömür yolunu dol ğun əks etdirir. Sanball ı toplu geniş oxucu auditoriyası- ədəbiyyatsevərlər, ali məktəb tələbələri, tə dqiqatç ılar üçün z əngin məlumat mənbəyidir.

Mirzəyev , İ. Postravmatik stresl ə rin sosial – psixoloji t ə hlili . / İlham Mirzəyev. – Bak ı : Adilo ğ lu , 2007. – 280 s .; 20 sm .

Аnnotasiya: Bu kitab Azərbaycanda “Posttravmatik stresslərin sosial -psixoloji təhlili” nə həsr olunmuş ilk monoqrafik tədqiqat işidir. Əsərin məzmunu müvafiq namizədlik dissertasiyasının genişləndirilmiş strukturunu əhatə edir. Burada possttravmatik stresslərin mahiyyəti, onların sosial -psixoloji reablıtasiyası məsələləri sistemli şəkildə araşdırılmış, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin doğurduğu fəsadların, stresslərin sosial- psixolji təhlilinə xüsusi diqqət yetirilmişdir. Əsərdən geniş oxucu kütləsi, psixoloqlar, sosioloqlar, magistrlər, aspirantlar, müəllimlər, elmi işçilərnistifadə edə bilərlər.

Nadirov, A. Azərbaycan iqtisadiyyatı. / A. Nadirov.- Bakı : Elm, 2003. – 344 s.; 21sm.

Аnnotasiya: Kitabda Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişaf mərhələləri, potensial imkanları haqqında dolğun məlumat verilmiş, onun yüksəlişini şərtləndirən əsas istiqamət və prinsiplərə toxunulmuşdur.Kitab geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Naxcıvan ensiklopediyası ; red. C. B. Quliyev. – [s. l.] : AMEA, 2002. – 594 s. : xəritə., şək.; 26sm .

Аnnotasiya: Naxçıvan ensiklopediyası muxtar respublikanın təbiətindən , tarixindən, ictimai – siyasi, sosial – iqtisadi və mədəni həyatından sistemli şəkildə bəhs edən elmi nəşrdir. Burada muxtar respublikaya həsr olunmuş kompleks məqalədən diyarın bütün inzibati rayonları, fiziki -cografi obyektləri, şəhər və kəndləri, geoloji quruluşu , yeraltı və yerüstü təbii sərvətləri haqqında məqalələr verilmişdir.

Naxcıvan sancağının m ü fəssəl dəftəri ; t ə rc.ed.: Z. Bünyadov, H. Məmmədov. – Bakı : Elm, 2001. – 376 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Bu nəşirdə Naxçıvan sancağının tarixi daha geniş xronoloji çərçivədə, təqribən 150 illik dövrün hadisələr kontekstində tədqiq edilmiş, tərcümənin mətnində isə cüzi dəyişikliklər edilmişdir. Bundan əlavə II nəşrə mətinlə bağlı qeyd və terminoloji şərhlər də əlavə edilmişdir.

Nəbatat terminləri (azərbaycanca – rusca) və bitki adları (azərbaycanca – l atınca – rusca – ingiliscə ), ( l atınca – azərbaycanca – rusca – ingiliscə ) lüğəti . C.1. ; red.: O. V. İbadlı, V. S. Fərzəliyev. – Bakı : Elm, 2008. – 320 s.; 20sm.

Аnnotasiya: Oxuculara təqdim olunan 2 hissəli lüğət latın qrafikası ilə müasir tələblərə uyğun olaraq hazırlanmışdır. Lüğət 7385 nəbatat terminləri və 1295- dən artıq bitki adlarından ibarətdir. Lüğət elmi işçilər, ali və orta məktəb müəllimləri, şagirdlər, tələbələr və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Nəbatat terminləri (azərbaycanca – rusca) və bitki adları (azərbaycanca- latınca- rusca – ingiliscə), (latınca-azərbaycanca-rusca- ingiliscə) lüğəti .

C.2. ; red.: O. V. İbadlı, V. S. Fərzəliyev. – Bakı : Elm, 2008. – 352 s.; 20sm.

Аnnotasiya: Oxuculara təqdim olunan 2 hissəli ilk dəfə olaraq latın qrafikası ilə müasir tələblərə uyğun olaraq hazırlanmışdır. Lüğət 7250 nəbatat terminləri və 1240 – dan artıq bitki adlarından ibarətdir. Lüğət elmi işçilər, ali və orta məktəb müəllimləri, şagirdlər, tələbələr və geniş oxuçu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Nəbiyev , B. Xəzan vurmasın : toplu ; Azərbaycan Respublikası Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu Elmi Şurasının qərarı ilə çap olunur. / Bəkir Nəbiyev. – Bakı : Elm, 2006. – 452 s.; 20sm .

Аnnotasiya: “Xəzan vurmasın” kitabına akademik Bəkir Nəbiyevin Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığının aktual problemlərinə , ayrı – ayrı ədəbi simaların yaradıcılığına dair əsasən son illərdə qələmə aldığı məqalələri, məruzələri, müxtəlif əsərlər haqqında rəyləri, dünyasını dəyişmiş bəzi dostları, həmkarları haqqında xatirələri, habelə yol qeydləri daxil edilmişdir.

Nəzirli , Ş . Güllələnmiş Azərbaycan generalları : hekayələr, portretlər, oçerklər, məqalələr. /Ş.Nəzirlı. – Bakı : OKA Ofset, 2006. – 655 s. : портр.; 23sm .

Аnnotasiya: Uzun illər Azərbaycan hərb tarixinin tədqiqatı ilə məşğul olan Müdafiə Nazirliyi Hərbi- Elmi Mərkəzin Baş Elmi əməkdaşı polkovnik-leytenant Şəmistan Nəzirli samballı kitabların müəllifidir. Onun “Azərbaycan generalları” , “Qəribə talelər” , “Arxivlərin sirri açılır, “Cümhiriyyət generalları” , “Tam artilleriya generalı Səməd bəy Mehmandarov” ,”General Yadigarov qardaşları” , “General Əliağa Şıxlinski ömrü” , “İlk hərbi təyyarəçi Fərrux ağa Qayıbov” , və başqa əsərlərini oxucular maraqla qarşılamışlar. Tədqiqatçı – publisist Şəmistan Nəzirli gərgin elmi axtarışlardan sonra “Güllələnmiş Azerbaycan generalları” adlı yeni kitabını bitirmişdir. Arxiv sənədləri əsasında yazılmış kitabda totalitar Sovet rejimi illərində Azərbaycanın on doqquz generalının, onlarla ali rütbəli polkovnik və podpolkovnikin faciəli həyatı araşdırılır.

Novruz bayramı ensiklopediyası. – Bakı : Єərq -Qərb, 2008. – 208 s. : şək.; 25sm. – (Lüğət və Ensiklopediyalar)

Nur, Məqsəd. T ə rs kimi . / M ə qs ə d Nur . – Bak ı : Adilo ğ lu , 2006. – 240 s .; 18 sm .

Аnnotasiya: Yazıçının ilk kitabına 1988 – 2001 – ci illərdə qələmə aldığı proza – hekayə və silsilələr daxildir.

Oxu! : yaşamaq ücün.. – Bakı : K ö vsər, 2007. – 128 s. : şək.; 21sm

Аnnotasiya: Bu kitab oxumağın həyatımızdakı əhəmiyyətindən, oxuma üsullarından, oxumağımıza mane olan faktorların müəyyən edilməsindən və onları aradan qaldırma metodlarından bəhs edir.Kitab məktəb şagirdi, tələbə və valideynlərə ünvanlanmışdır.

Oruclu , M. Azərbaycanda və mühacirətdə müsavat partiyasının fəaliyyəti : (1911-1992). / Məryəm Oruclu – Bakı : Azərnəşr, 2001. – 271 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Əsərin tədqiqat obyekti Müsavat Partiyasının fəaliyyətinin əsas istiqamətləridir. Əsərdə əsrin əvvəllərində Müsavat Partiyasının yaranmasıni zəruri edən amillər araşdırılır, partiyanın müxtəlif dövürlərdə qəbul etdiyi proqramları geniş təhlil edilir. Burada Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranmasında və idarə edilməsində partiyanın yeri və rolu araşdırılır, onun ölkə daxilində və mühacirətdə fəaliyyəti diqqət mərkəzinə gətirilir. Müsavat Partiyasının Azərbaycanda bərpasını zəruri edən amillərin təhlilinə əsərdə xüsusi yer verilir. Əsərə Müsavat Partiyasının bütün proqramlarından və qurultay materiallarından ibarət olan əlavələr edilmişdir.

Osmanlı , V. Məhəmməd Hadinin romantizmi ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnctitutu. / Vəli Osmanlı. – Bakı : Elm, 2006. – 204 s.; 20sm .

Аnnotasiya: XX əsr Azərbaycan romantiki Məhəmməd Hadinin yaradıcılığından indiyədək əsasən ümumi ədəbi tarixi istiqamətdə yazılıb. Bu tədqiqatda mütəfəkkir şairin romantik irsi romantizmin öz yaradıcılıq prinsipləri və təhlil ilə məxsusi qaydada araşdırılır. Belə məxsusi araşdırma şairin yaradıcılığında yeni obrazların, ideyaların, romantizmin poetikasına məxsus rəmzlərin aşkarlanmasına imkan vermişdir. Nəticədə Hürriyyət və Bəşər obrazları, Millət və Vətən ideyaları, Həqiqət, Xəyal, Şüur, İsmət kimi rəmz tipologiyaları müəyyənləşdirilir. İnqilabla intibahın dialektikası açıqlanır .

Parcalanmış millətin harayı. I : Həsrət şeirləri və bayatıları. – [s. l.] : Nurlar, 2007. – 656 s. : портр.; 22sm .

Аnnotasiya: “Parçalanmış millətin harayı” adlı bu toplu 180 ilə yaxınlaşan bir müddətdə zorla ikiyə parçalanmış Azərbaycan xalqının şeir və bayatılar dili ilə bu haqsızlığa və ədalətsizliyə qarşı çıxış və etiraz səsidir.Kitabda o taylı-bu taylı 100-dən şairlərimizin həsrət, hicran nisgili və vüsal arzusu ilə bağlı şeirlərindən və bu mövzuda deyilmiş bayatılardan nümunələr oxuculara təqdim olunur.Parçalanmış vətənin ağrısını köksündə gəzdirən hər bir azərbaycanlı türk üçün, bu ağır tarixi faciəyə biganə qalmayan insanlardan ötrü kitabın oxunaqlı və cazibəli olacağına şübhə etmirik.Bu səpgidə kitabın hazırlanması ilk təşəbbüs olduğundan onun nöqsan və qüsurlardan tam xali olacağı mümkünsüzdür.Bununla bağlı öz təklif və rəylərini göndərəcək oxuculara əvvəldən minnətdarlığımızı bildiririk.Həsrət poeziyasından və bayatılardan seçmələr olan bu kitabın vüsal həsrəti ilə yaşayan hər bir türkün stolüstü kitabı olacağına inanırıq.

Psixologiya : ali pedaqoji məktəblərin bakalavr pilləsi üçün dərslik. – [s. l.] : Nurlan, 2007. – 700 s.; 20sm .

Аnnotasiya: Dərslikdə “Psixologiya” proqramına (2005) müvafiq olaraq psixologiyanın predmeti və metodları, fəaliyyət və ünsiyyət, şəxsiyyət və qrupların psixologiyası, psixi proseslər və hallar, şəxsiyyətin fərdi psixi xassələri, yaş və pedoqoji psixologiyanın predmeti və vəzifələri, məktəbə daxil olanadək, kiçik məktəb yaşı, yeniyetməlik və ilk gənclik yaşı dövlərində psixi inkişafın əsasları, tərbiyə, təlim, pedoqoji fəaliyyət və müəllim şəxsiyyəti psixologiyası, məktəbə psixoloji xidmətin əsasları psixologiya elminin müasir nailiyyətlərinə uyğun şəkildə öz əksini tapmışdır.Dərslik ali pedoqoji məktəblərin bakalavr pilləsi tələbələri üçün hazırlamışdır.Ondan magistrlər, müəllimlər və valideynlər də istifadə edə bilərlər.

Rəhimli , İ. Barat Şəkinskaya : xalq artisti Bahar Xanım Şəkinskayanın həyatı və yaradıcılıq yolu. / Rəhimli İlham.- Bakı : Tutu, 2005. – 149 s. ; 20sm.

Annotasiya: Kitabda İlham Rəhimlinin şəxsi arxivində olan şəkillərdən və Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyinin foto – neqativ şöbənin nadir nüsxələrindən istifadə olunub.

Xəlil, Rza Ulutürk. Gəl, ey səhər ; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. / Rza Xəlil Ulutürk. – Bakı : Nağıl evi, 2004. – 420 s. : şəkiı.; 20sm.

Annotasiya: Kitabda görkəmli şair, filosof, mütəfəkkir şəxsiyyət, istiqlal mücahidi və ictimai-siyasi xadim Xəlil Rza Ulutürkün milli mədəniyyətimizə dair, əsasən, elmi-publisistik və elmi-tarixi memuar məqalələri toplanmışdır. Həmin məqalələrin əksəriyyəti sənətkarın arxivindən ilk dəfə götürülərək nəşr olunur. Kitab milli mədəniyyətimizin inkişaf məsələlərinin öyrənilməsində əhəmiyyətli mənbədir. “Gəl ey səhər” toplusu inəsənət nümayəndələri, Ulutürkşünaslığımız üçün qiymətli töhfə , xalqımız üçün milli mənəvi sərvətdir.

Xəlil, Rza Ulutürk. Lefortovo zindanında. / Rza Xəlil Ulutürk. – Bakı : ÇİNAR -ÇAP, 2006. – 482 s.; 21 sm.

Annotasiya: Bu əsər ədəbiyyatımızda elmi-tarixi memuar janrının ilk nümunələrindəndir. İndiyədək analoqu olmayan ədəbi yaradıcılıq tipidir. Belə nümunələrə dünya ədəbiyyatında az təsadüf edilir. Kitabda istiqlal şairi, milli azadlıq mücahidi Xəlil Rza Ulutürkün azadlıq mübarizəsindəki iştirakının bəzi səhifələri, habelə, onun Lefortovo zindan həyatının mühüm tarixçəsi ifadə olunmuşdur. Əsər gənclərimizin hərbi vətənpərvərlik və dövlətçilik tərbiyəsi, vətənə , xalqa, torpağa əqidəcə, məsləkcə bağlanmaq sahəsində qiymətli salnamədir.

Rzayev, Ağababa. Nəsirəddin Tusi : (həyatı, elmi, dünyagörüşü) ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası İctimai-Siyasi Tədqiqatlar və İnformasiya İnstitutu. / Ağabala Rzayev. – : Elm, 2001. – 352 s. : şək.; 20sm .

Annotasiya: Monoqrafiya XII əsr Azərbaycan elminin ən görkəmli alimi Nəsirəddin Tusinin həyatına və dünyagörüşünə həsr olunub.Əsərdə onun Şərqin və dünyanın ən əzəmətli Marağa rəsədxanasının yaradılmasındakı, riyaziyyat, həndəsə, fəlsəfə, hüquq elmlərinin inkişafındakı rolu işıqlandırılır; əxlaq, təhsil, cinayət və cəza problemlərinə münasibəti açıqlanır.

Sadıqova, Solmaz. Abuzər Xələfov : biblioqrafik məlumat kitabı ; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi M.F.Axundov adına Milli Kitabxana. / Solmaz Sadıqova. – Bakı : Nağıl Evi, 2006. – 142 s.; 15sm.

Annotasiya: Biblioqrafik məlumat kitabı əməkdar elm xadimi , BİA- nın akademiki, Azərbaycanda kitabxanaşünaslıq elminin banisi, Bakı Dövlət Universiteti kitabxanaçılıq – informasiya fakültəsi kitabxanaşünaslıq kafedrasının müdiri, tarix elmləri dokoru, professor Abuzər Alı oğlu Xələfovun həyat və yaradıcılığı, elmi – pedaqoji və ictimai fəaliyyətinə həsr olunmuşdur. Biblioqrafik məlumat kitabı Abuzər Xələfovun yaradıcılığı və kitabxanaşünaslıq elmi ilə maraqlanan mütəxəssislər, mədəniyyət işçiləri, kitabxanaçılar, müəllimlər və tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Salahov , Mustafa . İ zahl ı f ə zavi kimya terminl ə ri . Kitab 1. / Mustafa Salahov. – Bakı : Elm, 2006. – 164 s.; 21sm.

Annotasiya: Kitabda ilk dəfə olaraq Azərbaycan dilində mühüm fəzavi kimya terminlərinin geniş şərhi verilmiş, onların rus və ingilis dilində sinonimləri göstərilmişdir.Bununla yanaşı kitabda bəzi fiziki-kimyəvi terminlərin qısa izahı verilməklə, onların Azərbaycan(izahlı)-rus-ingilis; rus-Azərbaycan(izahlı)-ingilis və ingilis-Azərbaycan(izahlı)-rus dillərində sinonimləri göstərilir.Daha sonra fəzavi kimya sahəsində geniş işlənən bir sıra fiziki-kimyəvi terminlərin Azərbaycan-rus-ingilis; rus-Azərbaycan-ingilis və ingilis-Azərbaycan-rus lüğəti verilmişdir

Sasani , Ç . Orta əsrlər Azərbaycan poeziyasinda naturalist ədəbi-fəlsəfi fikir. ; Azərbaycan Respublikası Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu / Çingiz Sasani. – Bakı : Elm, 2007. – 432 s.; 20sm .

Annotasiya: Monoqrafiyada antik Azərbaycan və Yunan naturalist ədəbi- fəlsəfi poeziyasının tarixi təşəkkül və təkanül məsələləri, onun bir ədəbi janr və fəlsəfi nəzəriyyə kimi formalaşmasında şair və alim Zərdüşt və muğların təbiətin həyati və nüfuzu ilkin qaynaqlar əsasında tədqiq edilmişdir. Əsərdə ilk orta əsirlərdən başlayaraq öncə Yaxın və Orta Şərqdə (V, VIII -X əsirlərdə) və sonra Avropada (XI -XIII və XV – XVI əsirlərdə) təsis edilən ədəbi – fəlsəfi məktəb və akademiyaların yetişdirmiş olduğu intibah hərəkatlarında antik naturalizmin dərin istihalə yolu keçərək yeni bədii – fəlsəfi üslub və məzmunlarda orta əsirlər klassik Şərq və Avropa ədəbiyyatlarına nəqli məsələsi elmi – nəzəri şərhini tapmışdır. Kitabda ilk dəfə olaraq naturalizm həm də ədəbi bir fikir axını kimi öyrənilir, naturalist poeziyanın bədii mətnində təmsil janrının poetikası , simvolizmi , dil – üslub xüsusiyyətləri, naturalizmin panteist şerə təsiri kimi bir sıra ədəbi – fəlsəfi və irfani məsələlər İran və Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli mütəfəkkir və şairləri Rüdəki, Nasir Xosrov, Şeyx Əli Babakuhi Bakuri, Ömər Xəyyam, Məshəti, Nizami, Sührəvədi, Əttar Nişaburi, Zülfüqar Şirvani, Humam Təbrizi, Mövlana Rumi, Əhvədi, Mahmud Şəbüstəri, Qasım Ənvar, Nəsimi, Qazi Bürhanəddin, Qövsi , Xətayi, Füzuli, Məshəti və Saib və Cuyanin yaradıcılığında ətraflı tədqiq edilmişdir.

Sent- Ekzüperi, Antuan Düi. Gecə uçuşu. / Sent-Ekzüperi Antuan Düi. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 120 s.; 14sm. – (Dünya Ədəbiyyatı)

Annotasiya: Əbədi aləmdə həyati və yaradıcılığı Sent – Ekzüperində olduğutək bir- biriylə qırılmaz və üzvi şəkildə bu qədər bağlı ikinci yazıçı adı çəkmək çox çətindir. “Bəşəriyyət səmanın ənginliyini , təyyarəçilik sənətinin romantikasını Sent – Ekzüperinin romanları ilə mənimsəmiş , səmadan yer kürəsinə ilk dəfə fransız yazıçısının gözü ilə baxış , planetimizin gözəlliyini , zərifliyini Sent – Ekzüperi ilə duymuşdur”. Filosof – yazıçıya ilk ədəbi şöhrəti 1931 -ci ildə Femina mükafatına layiq görülən “Gecə uçuşu ” əsəri qazandırmışdır. “Gecə uçuşu” Sent – Ekzüperinin yalnız ədəbiyyatda deyil, həm də həyatda başlıca devizinin bəşəriyyət qarşısında insanlıq naminə məsuliyyət hissinin aliliyini göstərir . Sent -Ekzüperi etiraf edirdi ki, təyyarəçilərə qulaq asmağı çox sevir ; onların danışıqları da raportları kimi aydın və lakonikdir. Həmin aydınlıq, lakonizm və yığcamlıq Sent – Ekzüperi yaradıcılığının, eləcə də “Gecə uçuşu” nun səciyyəvi cəhətlərindəndir.

Seyidov , M . C. Peyğəmbər. / Mir Cəfər Seyidov. – Bakı : Sabah, 2008. – 178 s.; 20sm .

Annotasiya: Müəllifin bu əsəri İslam peyğənbəri həzrət Məhəmmədin həyatından və yeni din uğrunda apardığı mübarizədən bəhs edir.

Seyidəliyev ,S . Qisas baş tutmadı. / S.Seyidəliyev – Bakı : Çıraq, 2009. – 152 s.; 20sm .

Annotasiya: Povestdəki hadisələr ötən əsrin 70 – ci illərindən bəhs edir. O vaxtki sovetlər hakimiyyəti dövründə rayon partiya komitələrinin birinci katiblərinin əksəriyyəti özlərini ağa kimi aparır, heç kəslə hesablaşmır , əhalidə qorxu xofu yaradırdılar. Onlar kimi istəsə həbs etdirir, vəzifədə olan kommunistlərə partiya cəzası verirdilər. Lakin o dövürdə təmiz işləyən , vicdanlı, qürurlu , qorxmaz, mübariz kommunist rəhbər işçilər də az deyildi. Onlar haqsızlıqlara dözmür, belə katiblərlə mübarizə aparırdılar. Əsərdə təsvir olan hadisələri hazırki yaşlılar və orta nəslin nümayəndələri görmüş , şahidi olmuşlar.

Səfərov , M. Gözəlliyin və sağlamlığın yaşıl ensiklopediyası ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Folklor İnstitutu. / M. Səfərov – Bakı : Səda, 2005. – 448 s.; 20sm.

Annotasiya: “Gözəlliyin və sağlamlığın yaşıl ensiklopediyası” kitabında Mikayıl Səfərov xalq təbabəində işlədilən bir çox dərman bitkiləri , dəmləmələr, bişirmələr, tinkturalar, şirələr və s. haqda çox geniş məlumat verməklə bərabər, dərman bitkilərinin yığılması vaxtı, qurudulması, saxlanması, onların işlədilməsinə göstriş və əks göstərişləri geniş qaydada açıqlamış, xalqın başa düşəcəyibir şəkildə izahlar verilmişdir. Kitabda gözəlləşmə, ürək-qan damar sistemi, ağciyər, həzm sistemi, böyrək-sidik sistemi, endokrin, onkoloji, qadın, qan xəstəlikləri, şirələr, arı məhsulları, burun-qulaq-boğaz xəstəlikləri və s. haqda da geniş məlumat verilmişdir.

Səmədzadə , Z. İqtisadi tərəqqiyə həsr edilən ömürlər. / Ziyad Səmədzadə – Bakı : Gənclik, 2002. – 400 s.; 20sm .

Annotasiya: İqtisadiyyatın ən müxtəlif sahələrində aktual nəzəri- metodoloji və praktiki problemlərin həllində aparıcı rol oynamış görkəmli iqtisadçılar, iqtisad elimləri doktorları Azərbaycan ziyalılarının avanqard dəstəsidir. Milli iqtisadiyyatın tərəqqisi naminə öz bilik, bacarıq və əməklərini sərf etmiş bu insanların həyat və yaradıcılığı, zənnimizcə, oxucular üçün maraqlı olacaq.

S ü leymanlı, Şamil. Azərbaycan ədəbiyyatı ensiklopediyası : ən qədim dövürlərdən 1920-ci ilədək / Ş. Süleymanlı C .1.. – Bak ı : Na ğı l Evi , 2008. – 414 s .; 20 sm .

Annotasiya: “Azərbaycan ədəbiyyatı ensiklopediyası” nda ən qədim və orta əsrlərin ədəbiyyat nümunələrindən, VII əsirdən 1920 ci ilədək Azərbaycanda və dünyanın müxtəlif ölkələrində anadan oluş, yaşamış, yazıb- yaratmış 209 azərbaycanlı şairin, yazıcının, ədibin həyat və yaradıcılığından, eyni zamanda bəzi dastan, epos və aşıq ədəbiyyatı nümunələrindən ətraflı, nizamlı məlumat verilmişdir.

Şoloxov, M.A. Povest və hekayələr. / M.A.Şoloxov – Bakı : Avrasiya press, 2007. – 360 s.; 20sm. – (Dünya Ədəbiyyatı)

Annotasiya: Bu kitaba XX əsr rus nəsrinin ən görkəmli nümayəndələrindən olan Mixail Şoloxovun ” Yol ” povesti, Don kazaklarının sinfi mübarizəsindən, acınacaqlı həyatından, habelə İkinci Cahan müharibəsində əsirlik həyatı yaşayan rus əsgərinin əzablı günlərindən,yenilməz iradəsindən bəhs edən “İnsanın taleyi” hekayələri daxil edilmişdir.

Şükürov, A. Fəlsəfə.: ali məktəblər üçün dərslik / Ağayar Şükürov ; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Azerbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi. – Bakı : Çıraq, 2008. – 492 s.; 20sm.

Təkləli, M.A. Türk imzası : rus yazıçı və alimlərinin, ictimai xadimlərinin daşıdığı türk təxəllüslərinin lüğəti. / M.A.Təkləli – Bakı : NURLAN, 2006. – 192 s.; 23sm.

Annotasiya: Kitabda türk təxəllüsləri daşıyan şəxsiyyətlərin tərcümeyi-hallarını və yaradıcılığını əhatə edən yığcam məqalə , istifadə etdikləri türk mənşəli təxəllüslərinin tarixi – etimoloji təhlili verilmişdir.

Tibb bacısının məlumat kitabı. – Bakı : Çıraq, 2008. – 528 s.; 20sm.

Annotasiya: Bu kitabda tibb bacısının mənəvi və peşə keyfiyyətləri ; xəstələrə ümumi qulluq və müalicə – diaqnostika əməliyyatları ; dərmanlar, onların aptekdən yazıb alınması , saxlanması və paylanması ; xəstələrin müalicə qidası ; terapevtik , vərəmli, infeksion , cərrahi və yaman şişləri olan xəstələrə ; hamilə və zahı qadınlara , ginekoloji xəstələrə ; yeni doğulmuş sağlam və xəstə uşaqlara ; nevroloji və psixi xəstələrə ; qulaq, boğaz və burun, göz xəstəliklərində, dəri və zöhrəvi xəstəliklərdə qulluğa aid məlumatlar ; rentgen – radioloji şöbələrdə və kabinetlərdə tibb bacısının işinin xüsusiyyətləri ; təxirəsalınmaz və həkiməqədər yardım, reanimasiya məsələlərinə dair məlumatlar verilir.

Tolstoy, L . N. Dirilmə. / L.N.Tolstoy- təkrar nəşr. – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 480 s.; 20sm. – (Dünya Ədəbiyyatı)

Annotasiya: Dünya ədəbiyyatında misilsiz əsərlərilə özünəməxsus mövqeyi olan Lev Nikolayeviç Tolstoy “Dirilmə” romanında çar Rusiyasıdövründə məhkəmələrdəki ədalətsizlikləri, həbsxanalardakı qanunsuzluqları, özbaşınalıqları, katorqa və sürgünləri, məşəqqətli Sibir həyatını öz kəskinliyi və ifşaedici qüdrətilə təsvir edir. O cümlədən romanda ictimai mühitin, tərbiyənin insan əxlaqına təsiri məsələlərindən və əsərin əsas qəhrəmanları Nexlyudovla Katyuça Maslovanın taleyindən bəhs olunur.

Uşaqlar ücün ensiklopediya. : informatika. – Bakı : Şərq -Qərb, 2008. – 616 s. : şək.; 26 sm. – (Lüğət və Ensiklopediyalar)

Uşaqlar üçün ensiklopediya. : Kimya. – Bakı : Şərq -Qərb, 2008. – 640 s. : şək.; 26 sm. – (Lüğət və Ensiklopediyalar) .

Vern, Jül. Sirli ada. – təkrar nəşr. / Iül Vern – Bakı : Şərq -Qərb, 2007. – 528 s.; 20sm. – (Dünya Ədəbiyyatı)

Annotasiya: Dünya ədəbiyyatı tarixində elmi-fantastik romanın yaradıcısı sayılan Jül Vernin “Sirli ada” romanı XIX əsrin romantik üslubuna uyğun olaraq gərgin dramatik süjetə və Sarus Smit, Gedeon Spilet, Penqrof, Herbert, Nab və başqaları kimi yaddaqalan obrazlara malik, qeyri- adi şəraitlərdə baş verən hadisələrin təsvirinə həsr olunmuş bir əsərdir.

Yaqub , Z. Mən bir dağ çayıyam. / Zəlimxan Yaqub – Bak ı : Pedaqogika , 200 6 . – 336 s .; 20 sm .

Yaqub ,Z. Hüseyn Saraçlı dastanı : (dastan-roman). /Zəlimxan Yaqub – Bakı : Pedaqogika, 2007. – 256 s.; 20sm.

Annotasiya: Bu orijinal əsər yalnız Borçalı aşıq məktəbinin deyil , ümumiyyətlə, Azərbaycan aşıq sənətinin ən böyük simalarından biri – Aşıq Hüseyn Saraçlının maraqlı həyatından, zəngin yaradıcılığından , sahib olduğu yüksək dəyərlərdən və digər sənətkarlarımızla səmimi əlaqələrindən bəhs edir.

Yusifli , V. Bu nə sehrdir belə : El ç in haqqında əlli altı söz. / V.Yusifli – Bakı : Elm, 1999. – 260 s.; 20sm.

Annotasiya: Filologiya elmləri namizədləri Vaqif və Cavanşir Yusifli qardaşlarının “Bu nə sehrdir belə” (“Elçin haqqında əlli altı söz”) kitabı xalq yazıçısı, görkəmli nasir, dramaturq və ictimai xadim Elçinin həyat və sənət yoluna həsr olunmuşdur.Müəlliflər bu kitabda Elçini- müasir Azərbaycan nəsrinin görkəmli nümayəndəsi, dramaturq, tənqidçi-ədəbiyyatşünas-publisist kimi təqdim edir, onun əsərlərinin ədəbiyyatımız üçün bədii-estetik dəyərindən söz açırlar.

Zührabi ,N. Fateh : poema. / N.Zöhrabi – Bakı : Mütərcim, 2006. – 148 s.; 20sm.

Annotasiya: Oxucuların ixtiyarına verilən “Fateh” poeması müəllifin ikinci əsəridir. Bu poema Türk xalqlarının ədəbiyyatında Fateh II Sultan Mehmrt haqqında yazılmış ilk iri həcimli əsərdir.

Məkkədən doğan günəş : xatəmül-ənbiya. – təkrar nəşr. – Bakı : Adiloğlu, 2006. – 371 s.; 20sm .

Annotasiya: “Məkkədən doğan Ğünəş” kitabı bütün yaranmışların əşrəfi, Allahın Həbibi, Xatəmül -Ənbiya, həzrəti Mühəmməd (s) Peyğəmbərə Azərbaycan dilində, nəzmlə həsr edilmiş ilk monumental əsərdid. Kitab Rəsuli-Əkrəmin anadan olandan hicrət edənə qədərki bir dövrü əhatə edir.Kitab yüksək bədii ustalıqla, təmiz və sadə Azərbaycan türkcəsində yazılmış Peyğəmbərimizə (s) layiq bir töhfədir.

На русском языке

Абдулезер , Л. Microsoft Excob 2003. 2002 и 2000 : сборник готовых решений и приемов для уверенной работы в программе. / Л.Абдулезер – Москва : НТ Press , 2007. – 416 с.; 20см. – (Проще простого)

Абнетт, Д. Инквизитор ордо маллеус. / Ден Абнетт, – Санкт – Петербург : Азбука – классика, 2007. – 448 с.; 20см. – ( Warhammer 40,000)

Аннотация: Новый роман Дэна Абнетта из цикла ” Warhammer 40 000″. Впервые на русском языке ! Скорее ад замерзнет, чем инквизитор Грегор Эйзенхорн пойдет на сделку с Хаосом. Он непоколебим, как скала, неумолим, как божия гроза, а также умен, проворен и злопамятен. Плюс к этому окружен преданными помощниками. Похоже, демонам он не по зубам, но вот у собратьев- инквизиторов есть к нему парочка вопросов. С недавних пор некоторые его коллеги стали создавать проблемы : то в предательстве обвинят, то в убийстве, то в ереси. Трудно работать в такой обстановке. Прямых обязанностей никто не отменял, а тут столько дополнительных забот ! И главная из них – выжить, когда за тобой гоняется чуть ли не вся военная машина Империума ! За всеми этими хлопотами не мудрено не заметить, что в аду немного похолодало.

Абрашкин, А.А. Предки русских в древнем мире. / А.А.Абрашкин. – Москва : Вече, 2002. – 448 с.; 20см. – (Великие тайны)

Аннотация: Автор выносит на суд “читателя свою версию древнерусской истории в рамках общемирового исторического процесса, рассматривая историю русов как отдельной общности племен. В книге описаны родословные исконно – русских богов, указываются земли и народы, среди которых укоренились эти божества, обозначены маршруты следования древних русов. На основе анализа многочисленных исторических источников автор предлагает по- новому взглянуть на предысторию образования Киевской Руси.

Автомобильная энциклопедия : Техническое обслуживание. Искусство выбора модели расходные материалы. – Минск : Харвест, 2008. – 784 с. : рис.; 20 см .

Аннотация: Предлагаемая вашему вниманию книга посвящена автомобилям и будет интересна и полезна всем, кто интересуется историей и современным состоянием автомобильного дела в мире. Издание представляет собой подробный современный справочник, состоящий из нескольких разделов, посвященных истории автомобилестроения, наиболее мощным автопроизводителям, наиболее популярным маркам автомобилей. Кроме того, имеются разделы, посвященные техническому обслуживанию автомобиля, покупке подержанного автомобиля, расходным материалам и др. Имеется обширная справочная информация, а также полезные для автомобилистов словари. В книге описано около 150 наиболее популярных марок автомобилей – от демократичных недорогих до роскошных эксклюзивных моделей. Для каждой марки подробно описываются особенности конструкции, сильные и слабые стороны, даются рекомендации по техническому обслуживанию. Книга хорошо проиллюстрирована. Расчитано д ля широкого круга читателей .

Аксаков ,С. Т. Большая хрестоматия любимых рассказов. / С.Т.Аксаков. – Москва : АСТ : Астрель, 2008. / C .Т.Аксаков. – 638 с. рис . ; 20cm.

Аннотация: Что ты любишь? Дай – ка я угадаю – ты любишь: пирожки, булки, пирожные, торты, конфеты, мороженое, варенье, газировку, гулять, кататься на каруселях, ходить в гости, танцевать и петь песни. А ещё ты, наверное, любишь что – нибудъ рассказывать – ведь столько нафантазироватъ можно ! Некоторые даже записывают свои рассказы, и получается настоящая книжка, как вот эта. Давай скорей читать !

Алексеев , С. Аз бога ведаю. / С.Алексеев.- Москва : АСТ, 2008. – 574 с.; 16см .

Текст книги “Qədim türklər”

Bəşəriyyət tarixində elə xalqlar mövcuddur ki, onların təşəkkül və inkişaf tarixi, dünya sivilizasiyasında tutduğu qanuni mövqe başqa xalqların, dövlətlərin, qədim mədəniyyətlərin tarixinin araşdırılması ilə müqayisədə çox az öyrənilmişdir:

Tarixi ədəbiyyata dərin marağın artdığı və gücləndiyi bir dövrdə qədim xalqların təşəkkül və inkişaf tarixini tədqiq edib oxuculara çatdırmaq, hər bir xalqın dünya xalqları ailəsində mənsub olduğu layiqli obyektiv mövqeyi açıb göstərmək, nəhayət, xalqların, dövlətlərin, mədəniyyətlərin ümumdünya sivilizasiyasına əsl təsirini üzə çıxarmaq, hamının malı etmək bütövlükdə keçmişin düzgün, təhrif olunmadan öyrənilməsində böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Çox təəssüf ki, müxtəlif subyektiv mülahizələr əsasında az öyrənilmiş xalqlardan biri də qədim dövlətçilik və mədəniyyət tarixinə malik olan türk xalqlarının tarixidir:

Əslində, vaxtilə nəhəng bir əraziyə malik olan qədim türk xalqlarının tarixinin öyrənilməsinin müəyyən obyektiv səbəbləri vardır. Türk xalqlarını bir– birindən təcrid etmək, onların qədim dövlətə, mədəniyyətə malik olduğunu göstərməmək, yeni yaranmış nəslin dünyagörüşündə bu qədim xalqın qədimliyinin tarixi köklərinə aid baxışların dərin kök atmasına yol verməmək Sovet milli siyasətinin başlıca tendensiyalarından biri idi. Çünki vaxtilə çox böyük ərazidə yaşayan və əsrlər boyu bu ərazilərdə türk mədəniyyəti və tarixinin qalıqlarını sübut edən xalqın böyüklüyünü, mənəvi zənginliyini qəbul etmək imperiyanın milli siyasətinə qətiyyən uyğun gəlmirdi. Lap yaxın vaxtlara qədər, əgər mütəxəssisləri nəzərə almasaq, əhalinin böyük əksəriyyəti türk xalqlarının qədim tarix və mədəniyyəti, dövlət quruluşu ilə, keçmiş SSRİ ərazisində xeyli türkdilli xalqın yaşadığını və onlar ilə azərbaycan türkləri arasında tarixən mənəvi yaxınlıq olduğunu yəqin ki, bilmirdilər. Başqa xalqlar öz qədim tarixlərini qondarma üsullarla sübuta yetirmək üçün dəridən-qabıqdan çıxdıqları halda, bütün dünyaya car çəkib «biz qədim xalqıq» deyib hay-həşir saldıqları halda türk xalqlarının başı elə qarışdırılmış, hakim milli siyasətin qurduğu tor elə möhkəm toxunmuşdu ki, biz öz tariximizi, dövlətçilik qurumumuzu gah farslarla bağlayır, uzun illər boyu, elə bu günün özündə də bu siyasətə xidmət edən tarixi ədəbiyyatı təbliğ etməklə məşğul olur, gah da öz milli tariximizin köklərini ümumtürk dünyası tarixindən təcrid olunmuş şəkildə öyrənir və araşdırırıq. Bu isə, məlum olduğu kimi, əleyhdarımızın türk xalqlarının, tarixinin təhrif olunmasını, vahid öyrənilmə məcrasından uzaqlaşdırılmasını güdən, yetmiş il ərzində bu siyasəti yeritməklə türk övladlarının mənəviyyatını dəyişdirməyə çalışan qüvvələrin başlıca qayəsidir. Məhz bu tendensiyanı əsas götürərək ittifaqda çapdan buraxılmış külli miqdarda tarixə aid dərslik və tədqiqatlarda gah türk xalqlarının tarixən təşəkkül tapdığı ərazilər, arxeoloji qazıntılar, daş salnamələr, qədim mədəniyyət nümunələri, dünyanı lərzəyə gətirən güclü axınları barədə danışılmır, gah da başqa xalqlara, dünya tarixində dövlət qurumu türklərə nisbətən çox az qədim olan xalqlara daha geniş yer ayrılır. Çoxcildli «Vsemirnaya istoriya», «İstoriya drevneqo mira» (3 cilddə), «İstoriya srednix vekov» (2 cilddə), «Sovetskiy ensiklopediçeskiy slovar», habelə yüzlərlə dərslik və tədqiqat əsərlərinin adını sadalamaq olar ki, bu kitablarda türk xalqlarının qədim tarixi oxucu diqqətindən kənarda qalır, bəzən də ona çox səthi məlumat verilir.

Beləliklə, başqa xalqların tarixi yaxşı tədqiq olunduğu, şişirdildiyi, dünyaya ən qədim bir xalq, tarix kimi tanıdıldığı halda, süni maneələr tətbiq etməklə türk xalqlarının ümumi tarixi arasında qəsdən uçurumlar yaradılır, bir-birindən təcrid olunmuş halda tədqiqat məcrasına yönəldilir, öz kökündən uzaqlaşdırılaraq başqa xalqların tarixinə calaq edilir, eyniləşdirilir, bu məkrli, uzaqgörən siyasətdən baş çıxardıqda isə mövcud tədqiqatların nəşri, üzə çıxarılması və yayılmasını qadağan edirdi.

Ümumtürk tarixindən təcrid olunmuş şəkildə araşdırılan Azərbaycan tarixi də bu vəziyyətdədir. Buna görə də qədim dövrdən başlayaraq əsrimizin iyirminci illərinə qədər Azərbaycan tarixində ağ səhifələr, təhriflər çoxdur. Ümumtürk tarixindən ayrı təsəvvür edilməyən Azərbaycan tarixinin düşdüyü vəziyyəti Ə. Əliyev çox yaxşı səciyyələndirir: «Uzun illərlə ya hökm edilib, ya da milyonlar buraxılıb ki, Azərbaycan tarixində nədən danışırsan, danış, yazırsan yaz, söy, dağıt… ancaq elə et ki, bu Dərbənddən Həmədana, Qəzvindən Trabzona qədər olan bir ölkədə türk adı çəkilməsin, çəkilsə də «gəlmə» olsun, «talançı», «düşmən», «vəhşi», «başkəsən», daha nə cür mümkünsə.: dalğalar hazırlansın! Azərbaycan tarixini yaradan biz türklər qələm əlində olan düşmənlərimiz tərəfındən nə qədər ki, yazılardan çıxarılırıq və danılırıq – Azərbaycan tarixi düzgün yazılmayacaq».

Buna görə də biz qəti bilməliyik: ümumi qədim türk tarixi öyrənilməyincə, Azərbaycan tarixi düzgün araşdırıla bilməz:

Lakin müxtəlif vaxtlarda imperiyanın bu bədnam milli siyasətinə qarşı çıxan elə şəxslər olmuşdur ki, onlar heç bir maneəyə, çətinliklərə baxmayaraq, bütün məhrumiyyətlərə öz zəkaları, fıziki imkanları hesabına sinə gərmiş və keçmiş Sovetlər birliyinin nəhəng ərazisində vaxtilə qədim türk xalqlarının məskunlaşdıqlarını geniş oxucuya çatdırmış, bu sahədə samballı tədqiqat əsərləri yazıb ortaya çıxarmışdır.

Belə görkəmli şəxslərdən biri də türk xalqlarının yaxın dostu sayılan Lev Nikolayeviç Qumilyovdur. Əsrimizin iki böyük tanınmış şairinin – N.S.Qumilyovun və A.A. Axmatovanın övladı olan bu böyük tarixçi insan bütün həyatını türk xalqlarının qədim dövr tarixinin araşdırılmasına həsr etmişdir. Onun elm aləmində böyük əks-səda doğuran monoqrafiyaları, tədqiqat xarakterli məqalələri, bu məcrada elmi fəaliyyəti türk xalqlarının tarixinin öyrənilməsi və təbliği sahəsində mühüm addım kimi qiymətləndirilməlidir. Çünki bu faydalı fəaliyyət ölkədə türk xalqlarının tarixinin öyrənilməsi sahəsində mövcud olan boşluğun doldurulmasına, bütövlükdə həm oxucu, həm də geniş ictimaiyyətin bu problemə nəzər-diqqətinin cəlb edilməsinə zəruri imkan yaratmış və sonrakı mərhələlərdə yeni tədqiqatların yaranmasına cığır açmışdır. Bu böyük və qədim xalqın soykökünün, tarixinin araşdırılmasına icazə verilmədiyi bir vaxtda, o bu gün belə əhəmiyyətini itirməyən, bir çox tədqiqatçıların dönə-dönə oxuyub bəhrələndiyi, gündəlik stolüstü kitabına çevrildiyi iri həcmli, elmi-kütləvi səpkidə yazdığı «Qədim türklər» kitabını ortaya çıxarmışdır.

Bu kitab həqiqətən elm aləmində çox böyük əks-səda doğurdu. Ömrünün otuz iki ilini yalnız bu kitabın – son dərəcə dəyərli tədqiqat əsərinin yaranmasına həsr etmiş müəllif, əsərin adından göründüyü kimi, qədim türklərin dövlətinin yaranması, inkişafı və süqutu qanunauyğunluqlarını zəngin tarixi faktlar əsasında araşdırır.

Onu da qeyd edək ki, kitabda qədim türklərin V—IX əsrlərdə inkişaf tarixi öz əksini tapmışdır. Bu dövr türk tarixinin ən maraqlı və zəngin dövrlərindən biri olsa da, bütövlükdə türk xalqlarının ən qədim dövrü haqqında heç də təsəvvür yaratmır. Türklərin hələ eradan əvvəl dövlət qurumlarının mövcudluğu, Sibir və Altay çöllərində, Çin ətrafında, habelə müxtəlif vaxtlarda zəfərli yürüşlər zamanı Asiyanın və Avropanın bir çox regionlarına geniş yayılması, məskunlaşması, zəngin mədəniyyət və məişətə malik olmaları bu kitabda tədqiqatdan kənarda qalmışdır.

Bundan əlavə, əsərdə yalnız Şərqdə, Sibir və Altay, habelə müasir Asiyanın ərazilərində yaşayan qədim türklər barədə danışılır. Qərb regionunda, o cümlədən Qafqaz, İran, müasir Azərbaycan ərazisində qədim dövrlərdən bəri məskunlaşmış, daha doğrusu, aborigen əhali olmuş türklərin tarixi, həyat tərzi, mədəniyyəti və dünyagörüşü məsələlərinə toxunulmur.

Bu da təbiidir. Çünki müəllif yalnız müəyyən bir dövrdə, həm də özünün qeyd etdiyi kimi Şərq regionunda yaşayan türk xalqlarının tarixini araşdırmağı qarşısına məqsəd qoymuşdur.

Təəssüf ki, hələ bu günə qədər Azərbaycan ərazisində yaşayan, ümumiyyətlə Şərq regionunda məskunlaşmış qədim türk xalqlarının tarixi lazımi səviyyədə araşdırılmayıb. Qədim türk xalqlarının hələ lap qədim zamanlarda, eramızdan çox-çox qabaq yaratdığı mədəniyyət nümunələri, onların dünyagörüşü, məişəti, bütövlükdə tarixi qədim İrana aid yazılmış tədqiqatlarda farsların adına çıxılır. İran tarixindən danışan tədqiqatçıların əksəriyyəti bu ərazidə türk xalqlarının məskunlaşmasının üzərindən çox vaxt sükutla keçirlər. Tarixi saxtalaşdıraraq başqa xalqları, o cümlədən türk xalqlarını da fars xalqı kimi qələmə verirlər. Halbuki İran tarixinə nəzər saldıqda, aydın görünür ki, bu möhtəşəm dövlətin başında duran şahların əksəriyyəti milliyyətcə türk olmuşdur. Deməli, bu adi həqiqətə göz yumulması, qəsdən tarixin qeyri-düzgün məcrada yazılması göz qabağındadır.

Tarixi saxtalaşdıran bir çox tədqiqatçılar elmdə öz istədiklərinə qismən, müəyyən nəslin dünyagörüşünü, ictimai fikri əsl həqiqətdən azdırmağa, uzaqlaşdırmağa nail olmuşlar. Buna görə də Azərbaycan xalqının etnogenezi, yəni soy kökü ilə əlaqədar yazılmış tarixi araşdırmalarda bu günün oxucusu itib batır, ona lazım olan məlumatları tam, müfəssəl ala bilmir. Bəzi araşdırmalarda isə ictimai fikir başqa məcraya yönəldildiyindən milli zəmindən uzaq düşür.

Bu əsəri oxuyan hər bir şəxs dərin mənəvi zövq alacaq, eyni zamanda oxucuda belə bir yanlış fikir yarana bilər ki, müasir Azərbaycan, eləcə də İran ərazisində yaşayan türk xalqı L. Qumilyovun böyük məhəbbətlə tədqiq etdiyi türklərin varisləridir, başqa sözlə desək, Sibir və Altayda yaşayan türklər tarixin sonrakı çağlarında köçüb bu ərazidə, yəni Azərbaycan və İranda məskunlaşmışlar.

Əlbəttə, belə düşünmək kökündən səhvdir. Azərbaycan, eləcə də İran ərazisində, ümumiyyətlə Şərq regionunda türklər hələ lap qədim zamanlardan yaşayırlar. Tarixin atası hesab olunan Heradot 2500 il bundan əvvəl bu ərazidə türklərin yaşamasından xəbər verirsə, deməli bu xalq hələ çox-çox əvvəl Azərbaycanda yaşayıb məskunlaşmışdır. Görkəmli tarixçi Z. Yampolski də bu fıkirdədir. O, «Azərbaycandakı türklər barəsində – qədim mənbələr» adlı tədqiqat əsərində bu haqda yazır: «Mixi yazıların, habelə ilk mənbələrin məzmunu bunu deməyə əsas verir ki, türk dili Azərbaycanda eramızdan əvvəlki dövrlərdə peyda olmuşdur». VII əsr ərəb tarixçisi Cürhumi isə qətiyyətlə bildirir ki, Azərbaycan lap qədim çağlardan türklərin vətəni sayılır. Türklər çoxdan bu ərazidə məskunlaşmışdır.

Türklərin bu ərazidə lap qədim çağlardan yaşamasına aid tarixi mənbələri çox gətirmək olar. Bir neçə tarixi fakta müraciət etməklə fikrimizi tamamlayaq. Tarixi mənbələrdə belə bir məlumat vardır ki, xəlifə Müaviyə bir dəfə qədim tarixin mahir bilicisi yəmənli Abid ibn Şoriyədən soruşur: «Türklər və Azərbaycan nə deməkdir?» Abid cavab verir: «Azərbaycan qədimdən burada məskunlaşmış türklərin ölkəsidir».

Eyni fikrə 1126-cı ildə fars tarixinə aid bir mənbədə də rast gəlmək mümkündür: «Azərbaycan – lap qədimdən türklərin əlində olan bir ölkədir…

Beləliklə, tam qətiyyətlə belə bir fikrə gəlmək olar ki, Azərbaycan tarixində adları çəkilən Manna, Midiya, Atropaten, Albaniya, Arran dövlətlərinin ərazisindəki tayfa ittifaqları arasında türk-mənşəli etnoslar həmişə aparıcı mövqedə durmuşlar.

Bu tarixi həqiqəti danmaq mümkün olmadığı kimi, Azərbaycan tarixini də ümumtürk tarixindən, kontekstindən ayırmaq onu saxtalaşdırmaq, milyonlarla insanın ictimai fikrini azdırmaq deməkdir.

Bu cəhətdən L. Qumilyovun «Qədim türklər» əsərinin çox böyük əhəmiyyəti vardır. Azərbaycan oxucuları öz ərazimizdə yaşamış qədim türklər haqqında burada heç bir məlumat almasalar da, bütövlükdə ümumtürk tarixində böyük bir dövrü əhatə edən, tarixdə nəhəng əraziyə öz qəhrəmanlıq yürüşləri ilə yiyələnmiş qərb türkləri haqqında ətraflı məlumata yiyələnə biləcəklər.

Lev Qumilyovu belə ağır, çox zəhmət tələb edən bir əsəri yazmağa, saysız-hesabsız tarixi məlumatları, tədqiqatları araşdırmağa sövq edən hansı fövqəl-təbii hisslər, qüvvələr olmuşdur? O, «Xəzərətrafı xalqların minillik tarixi» əsərinin əvvəlində bu suala özü cavab verir. Görkəmli tarixçi bildirir ki, Avropa tarixçilərinin elmi fikri uzun müddət monomərkəzin dəmir halqası tərəfindən sıxılmışdır. Hələ Fridrix Hegelin dövründən məlum idi ki, sivilizasiyanın inkişafı qədim İudey, Ellada, Romadan keçmiş və «qeyri-tarixi» yaxud «geridə qalmış xalqlar»la əhatə olunmuş Qərbi roma-alman Avropası ilə başa çatmışdır. Çin tarixçiləri də qismən belə fikirləşirdilər, lakin onlar istisna kimi sivilizasiyanın mərkəzini Böyük çölün ayırdığı «Orta düzəngahı» hesab edirdilər.

Lev Qumilyov tarixçilərin müxtəlif konsepsiyalarını təhlil edərək bu qənaətə gəlir ki, Qərbi Avropa və Çin arasındakı nəhəng ərazi tarixçilərin diqqətini cəlb etməmiş, buna görə də tədqiqat mərkəzindən kənarda qalmışdır. Bu ərazini qədim dövrlərdə yunanlar Skifistan, farslar Turan, çinlilər isə «şimal barbarları» adlandırmışlar.

Göründüyü kimi, böyük bir ərazinin, müxtəlif xalqların və dünya ictimaiyyətinin xəbəri olmadığı orijinal mədəniyyətin mühüm tədqiqat mərkəzindən uzaqda qalması müəllifi dərindən düşündürmüş, belə bir əsərin yazılmasına başlamağa zəmin olmuşdur.

Müəllif kitabın əvvəlində haqlı olaraq göstərir ki, bu əsərin uzun illər müddətində yazılmasına baxmayaraq, heç də onu düşünməyə əsas vermir ki, burada qədim türklərin tarixinə aid bütün materiallardan istifadə edilmiş, bu mövzu, xalqın tarixi daha tədqiq olunmamalıdır. O, bu mühüm tədqiqatın bundan sonra da davam etdirilməsini çox zəruri hesab edir. Müəllif göstərir ki, bəşəriyyət tarixində çox böyük rolu olan bu xalqın tarixinin lazımi səviyyədə öyrənilməməsi yalnız təəssüf hissi doğurur.

«Qədim türklər»in yazılıb oxucuya çatdırılmasından keçən dövr ərzində bu mövzuya aid bir sıra tədqiqat əsərləri meydana çıxsa da, açıq etiraf etmək lazımdır ki, bu faydalı monoqrafiya indiyədək türk tarixindən bəhs edən əsərlər arasında özünəməxsus əhəmiyyətli yer tutur.

Kitabda türk xaqanlıqlarının yaranması, inkişafı, qonşu dövlətlər və tayfalarla münasibəti, mədəniyyəti və dünyagörüşü, ümumdünya tarixinin inkişafı fonunda bu qəhrəman xalqın rolu, məskunlaşdıqları ərazinin tarixi, coğrafi mühiti, təsərrüfat, məişət həyatı çox geniş faktiki materiallar, salnamələr, sənədlər əsasında işıqlandırılır. Müəllif kitabın yazılmasında külli miqdarda onomastika, toponimika, dilçilik materiallarından da geniş istifadə etmişdir. Ayrı-ayrı tayfaların həyat və mübarizəsi, bir-birinə qaynayıb-qarışması, Çin əsarəti altında yaşamaları və yeni xaqanlıqda birləşmək meylləri tədqiqatda inandırıcı şəkildə açılıb göstərilir. Müəllifin bu tarixi sənədlər və tədqiqatlarla bərabər Orxon-Yenisey abidələrindən də geniş istifadə etməsi əsərin tarixi əhəmiyyətini daha da artırır. Oxucular bu kitabda türk tarixində çox böyük xidmətləri olan Qapağan xan, Qütlü, Kültigin, Bilgə xaqan kimi sərkərdə və hökmdarların həyat yolu, mübarizəsi ilə yaxından tanış olurlar.

Türklərin lap qədim zamanlardan başlayaraq eramızın V—VII əsrlərinə qədər ən çox müharibə apardıqları dövlətlərdən biri Çin olmuşdur. Hələ Mete dövründə Çin üzərinə edilən hərbi yürüşlər hər iki xalqı, dövləti bir-birinə qarşı ən qorxulu düşmən səviyyəsinə qaldırmışdı. Əslində Çin imperatorları azlıqda yaşayan türk tayfalarının üzərinə hücumlar təşkil etməklə onların bir xalq kimi Çində yaşayan bir çox tayfaların arasında itib-batmasına, əriyib-yox olmasına geniş imkan və şərait yaradırdı. Bu soyqırımı xüsusilə eramızın V-VI əsrlərində daha da güclənmişdi. Hətta türklərin adı belə dəyişdirilib çinliləşdirilmişdi. Bu mənfur siyasəti dərk edən qüdrətli türk oğulları azadlığa çıxmaq, müstəqil xaqanlıqlarını yaratmaq məqsədilə mübarizəyə ayağa qalxdılar. Çox güclü müqavimətə, dəhşətli, amansız soy qırğınlarına baxmayaraq öz xaqanlıqlarını, türk dövlətlərini qurub türkün əvvəlki şam-şöhrətimi, adımı özümə qaytardılar, bir çox tayfaları özlərinə birləşdirdilər.

Görkəmli tədqiqatçı alimim zəngin tarixi məlumatlar əsasımda oxucuya təqdim etdiyi bu qiymətli monoqrafiyada türklərin əsarət buxovundan azad olunmaq üçüm qurtuluş uğrunda apardıqları mübarizə çox gözəl öz əksini tapmışdır. Kitabı mütaliə edib vərəqlədikcə tarix meydanında türk xalqlarının nə qədər qovğalara, əsarətə, soy qırğınlarına düçar olduğunu, həm də kənardan heç bir kömək olmadan öz qüvvəsi ilə, böyük qırğınlar hesabıma azadlığa cam atdıqlarının qüdrətli bir xalq kimi, daim qonşu dövlətlər tərəfindən təhlükəli bir düşmən kimi qəbul edildiklərinin şahidi oluruq.

Kitabda türk anlayışının yaranması, bu ifadənin formalaşmasında mühüm rolu olam türk tayfalarının ictimai-iqtisadi vəziyyəti, bir çox türkdilli tayfalar arasında tutduqları mövqe də diqqəti cəlb edir. Qədim türk tayfaları olam türkyutlar, doqquz-oğuzlar, türkeşlər, karluklar, kidanlar, uyğurlar, qırğızların və Altay, Sibir çöllərində yaşayam bir çox türk tayfalarının ictimai vəziyyəti, bir-birilərinə qarşı apardıqları bədnam siyasətləri də tədqiq edilib göstərilir.

Müəllif öz tədqiqatında qədim türklərim dünyagörüşünün formalaşmasına təsir göstərən amillər üzərində də ayrıca dayanmışdır. Orxon-Yenisey abidələri, habelə qədim Çin salnaməçilərinin, şairlərinin şeirləri əsasında qədim türklərin ideologiyasını, əski baxışlarını araşdıran tədqiqatçı bu qənaətə gəlir ki, Tibetdə, Çində, Altayda və böyük Sibir çöllərində yaşayam türklərin dini dünyagörüşü arasında böyük fərqlər vardır.

VII əsrim ortalarından başlayaraq qədim türk xaqamlıqlarının zəifləyib parçalanmalara məruz qalması onun süqutunu daha da sürətləndirdi. Türk xaqanlığı süquta uğrasa da, bu heç də türk xalqının məhv olması demək deyildi. Türklərin yenidən əsarət altına düşməsi, ayrı-ayrı vaxtlarda Çin sərhəd qoşunlarına qarşı üsyana qalxmaları onlarım kütləvi surətdə qırılmasına gətirib çıxartdı. Türklər artıq möhtəşəm bir xalq kimi deyil, ölüm pəncəsindən qurtulmaq üçün hara gəldi başını götürüb qaçmış bir köçəri zəif tayfa kimi Sibirin, Tibetin, Altayın düzəngahlarına səpələnməyə başladılar.

Yenidən başqa xalqlara qaynayıb-qarışmaq, içlərində ərimək təhlükəsi yaramdı. Lakim artıq bu elə bir dövr idi ki, tarix meydanına yeni dövlətlər çıxmışdı. Onların güclü axınları qarşısında dayanmaq üçün isə nə türklərin, nə də qonşu dövlətlərin lazımi qüvvələri var idi. Ərəb xilafətinin qoşunları müsəlmanlığı yaymaq üçün hər tərəfə güclü axınlar təşkil etmişdilər. Orta Asiyada, Sibir və Altayətrafı regionlarda köçəri tayfalarla qarşılaşan ərəblər bu xalqların mübarizliyini, döyüş meydanında göstərdikləri şücaəti görüb valeh olurdular. Onlar türklərin qəhrəman xalq olduğunu yüksək qiymətləndirirdilər. Elə buna görə də bütün köçəri tayfalara türk adı verərək, daha doğrusu bu tayfaların türk olduğunu bilərək onların şücaət və qəhrəmanlıqlarını vəsf edirdilər. Beləliklə, vaxtilə türk xaqanlığına daxil olmayan bir çox köçəri tayfalar həmin vaxtdan etibarən türk adı ilə tarixdə tanınmağa başlandı.

Görkəmli türkoloq, tarixçi alim Lev Qumilyov bu məsələləri öz qiymətli tədqiqatında elə bir incəliklə araşdırır və fikir yürüdür ki, onun elmi, ensiklopedik təfəkkürünə heyran qalmamaq olmur. Bu kitabı oxuyam hər bir şəxs türk xalqının böyüklüyünü, həm də onun özü qədər tarixdə ikinci başı bəlalı bir xalqın olmadığını aydın görür.

Lakin tarix, həyat mübarizə meydanıdır. Təbiətin amansız qanunları cəmiyyət həyatında da özünü göstərir. Hansı xalq bu qanunların mahiyyətini dərk edib dünya meydanında həmin qanunlara qarşı öz qarşılıqlı tədbirini görürsə, onun məhv edilməsindən ötrü min cür fitnə-fəsadlara, soyqırğınına qarşı çıxırsa, mübarizə aparırsa o xalq ölməzdir, əbədidir.

Müxtəlif dövrlərdə bir xalq kimi başının üstümü ölüm, yox olmaq təhlükəsi almış türklər sanki silkinib qəflət yuxusundan oyanaraq ağlayıb-sızlamaqdan, yadelli xalqların kəramətinə, insanpərvərliyinə bel bağlamaqdan bezikərək ayağa qalxmış və türkün əzəmətli adını və bayrağını göylərə qaldırmış, öz azadlığını, müstəqilliyini böyük itkilər hesabına olsa da təmin etmişdir.

Bir neçə əsr sonra türklər yenidən dirçələcək, əsarətdə olduqları xalqların pəncəsindən qurtulub yeni türk imperiyasını yaradacaq və bütün dünyada türk adını əbədi yaşadam tarixi işlər görəcəklər.