Qida məhsullarının etiketləri haqqında nə bilirik

A) bakteriyalar, parazitlər, viruslar

Xammal və Qİda məhsullarinin təHLÜKƏsizliYİ

“XAMMAL VƏ QİDA MƏHSULLARININ TƏHLÜKƏSIZLİYİ”, qrup 2118a
1.Qida məhsullarının istehsalı və onların keyfiyyətinin ekspertizasını həyata keçirən mütəxəssislər ilk əvvəl hansı mikroorqanizmlər haqqında elmi biliklərə malik olmalıdırlar?

A) patogen mikroorqanizmlər haqqında

B) psixrofil mikroorqanizmlər haqqında

C) mezofil mikroorqanizmlər haqqında

D) termofil mikroorqanizmlər haqqında

E) qeyri-patogen mikroorqanizmlər haqqında

2. Mikroorqanizmlərin patogenliyi dedikdə nə başa düşülür?

A) insanlarda, heyvanlarda və bitkilərdə xəstəlik yaratması

B) insanlarda, heyvanlarda və bitkilərdə vitaminləri parçalaması

C) insanlarda, heyvanlarda və bitkilərdə mineral maddələri parçalaması

D) insanlarda, heyvanlarda və bitkilərdə maddələr mübadiləsini pozması

E) insanlarda, heyvanlarda və bitkilərdə makro və mikro elementləri parçalaması

3. Patogen mikroorqanizmlər neçə əsas xassəsi ilə xarakterizə edir?

A) 3; B) 4; C) 7; D) 5; E) 6

4. Patogenlik bakteriyalrın hansı xassələrini xarakterizə edir?

A) bakteriyaların növ xassələrini

B) bakteriyaların inkişaf xassələrini

C) bakteriyaların dayanıqlıqxassələrini

D) bakteriyaların xəstəlikyaratma xassələrini

E) bakteriyaların toksin xassələrini

5. Virulentliyin mahiyyəti:

A) patogenliyin dərəcəsi, ölçüsü başa düşülür

B) patogenliyin yayılma dairəsi başa düşülür

C) patogenliyin xəstəlik yaratması başa düşülür

D) patogenliyin bakterial mahiyyəti başa düşülür

E) patogenliyin bioloji mahiyyəti başa düşülür

6. Patogen mikroorqanizmlər neçə tip toksin yaradır?

A) 2; B) 4; C) 3; D) 5; E) 8

7. Toksinlərin orqanizmə təsiri:

A) orqanizmin həyat fəaliyyətində dərin pozuntulara səbəb olur

B) orqanizmin müqavimətini zəiflədir

C) orqanizmin bioloji xüsusiyyətlərinə mənfi təsir göstərir

D) orqanizmdə maddələr mübadiləsinin pozulmasına səbəb olur

E) orqanizmdə makro-mikro elementlərin parçalanmasına səbəb olur

8. Endotoksinlər hüceyrələrə necə təsir göstərir?

A) dağıdıcı təsir göstərir

B) hüceyrələrin müqavimətini artırır

C) hüceyrələrin hərəkətini tənzimləyir

D) hüceyrələrin fiziki xassələrinə təsir edir

E) hüceyrələrinbioloji xassələrinə təsir edir

9. Qram-mənfi bakteriyalar hansılardır?

A) vəba vibrionu, bağırsaq çöpləri, salmonellar

B) vəba vibrionu, salmonella, sibir yarası

C) salmonella, sibir yarası, brusilyoz

D) sibir yarası, brusilyoz ,bağırsaq çöpləri

E) vəba vibrionu, salmonella, brusilyoz

10. Bir sıra endotoksinlər harada sintez oluna bilər?

A) hüceyrələr dağıldıqdan sonra yoluxmuş orqanizmlıərdə

B) hüceyrələr dağılmazdan qabaq sağlam orqanizmlırdı

C) hüceyrələr dağıldıqdan sonra yoluxmuş bitkilərdə

D) hüceyrələr dağılmazdan qabaq sağlam bitkilərdə

E) həm sağlam, həm də dağılmış hüceyrələrin yoluxmuş orqanizmlərində

11. Məlum olan bütün ekzotoksinlər nə hesab olunur7

E) makro elementlər

12. İnfeksion xəstəliklərin yaranma səbəbləri

A) patogen mikroorqanizmlərlə yoluxmuş qida məhsulları

B) patogen mikroorqanizmlərlə yoluxmuş çiy ət məhsulları

C) patogen mikroorqanizmlərlə yoluxmuş çiy balıq məhsulları

D) patogen mikroorqanizmlərlə yoluxmuş zəhərli göbələklər

E) patogen mikroorqanizmlərlə yoluxmuş müxtəlif yem məhsulları

13. Bioloji təhlükəli amillərin mahiyyəti:

A) qidanı istifadə üçün təhlükəli edə bilən canlı orqanizmlər

B) qidanı istifadə üçün təhlükəli edə bilən zəhərli maddələrdir

C) qidanı istifadə üçün təhlükəli edə bilən geni dəyişmiş məhsullardır

D) qidanı istifadə üçün təhlükəli edə bilən göbələklərdir

E) qidanı istifadə üçün təhlükəli edə bilən aktiv bioloji maddələrdir

14. Aşağıdakılardan hansılar bioloji təhlükəli amillər hesab olunur?

A) bakteriyalar, parazitlər və viruslar

B) bakteriyalar, parazitlər və salmonellər

C) bakteriyalar, parazitlər və mikroblar

D) bakteriyalar, salmonellər və mikroblar

E) bakteriyalar, salmonellər və viruslar

15. Tez-tez qida xəstəliklərinə səbəb olan necə növ patogen bakteriyalar ekspertiza zamanı nəzərə alınmalıdır?

A) 9; B) 11; C) 14; D) 12; E) 13

16. Basillus cerus necə növ toksin istehsal edir?

A) 2; B) 4; C) 3; D) 6; E) 5

17. Basillus cerusun istehsal etdiyi toksinlər:

A) ishala səbəb olan və qusmaya səbəb olan

B) ishala səbəb olan və arıqlamaya səbəb olan

C) qusmaya səbəb olan və gözlərə təsir edən

D) qusmaya səbəb olan və zəhərlənməyə səbəb olan

E) ishala və baş leyinə təsir edən toksinlər

18. Listerioz xəstəliyini hansı mikroorqanizmlər yaradır?

19. Salmonellalar ilkin olaraq harada aşkar edilir?

A) istiqanlı heyvanların bağırsaq yollarında

B) istiqanlı heyvanların ağ ciyərində

C) istiqanlı heyvanların qara ciyərində

D) istiqanlı heyvanların mədəsində

E) istiqanlı heyvanların böyrəklərində

20. Listeria mikroorqanizmləri soyuq şəraitdə hansı temperaturda törəyib artmaq qabiliyyətini itirmir?

A) 3 0 C-dək; B) 4 0 C-dək; C) 10 0 C-dək; D) 5 0 C-dək; E) 6 0 C-dək

21. Salmonella bakteriyaları insan orqanizmində hansı fəsadlar törədə bilir?

A) tifoz qızdırmaya səbəb olur

B) kaskin baş ağrıları yaradır

C) kəskin zəhərlənməyə səbəb olur

D) qanlı ishala səbəb olur

E) qusmaya səbəb olur

22. HACCP sistemi qida məhsulunun təhlükəsizliyi üzrə əsas məsuliyyəti kimin üzərinə qoyulur?

C) gömrük işçilərinin

E) vergi işçiləri

23. HACCP sisteminin qida məhsullarının təhlükəsizliyi üzrə beynəlxalq səviyyədə idarəetmə strukturunda mövqeyi:

A) bu sahə üzrə yeganə idarəetmə sistemidir

B) bu sahə üzrə digər idarəetmə sistemləri ilə birlikdə fəaliyyət göstərir

C) bu sahə üzrə digər idarəetmə sistemlərinə nəzarət edir

D) bu sahə üzrə ancaq Avropa ölkələrində fəaliyyət göstərir

E) bu sahə üzrə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə nəzarət sistemi yaradır
24. HACCP sistemi əsas diqqəti hansı sahəyə yönəldir?

A) istehsal prosesinə nəzarət edilməsinə

B) istehlakçıların şikayətlərinə

C) sanitariya-gigiyenanın qarşıya qoyduğu tələblərə

D) baytarlıq işlərinin isə məsuliyyətlə yanaşmasına

E) gömrük işçilərinin cavabdeh olduğu işlərə

25. Hansı illərdən başlayaraq HACCP-nin inkişafı məqsədyönlü və sürətli xarakter aldı?

A)1980; B) 1990; C) 1985; D) 1995; E) 1998

26. HACCP təkmilləşdirilməsi üçün ilk zamanlar hansı dövlətlərdə fəal işlər aparılırdı?

A) ABŞ, Kanada və Avropa dövlətləri

B) ABŞ, ÇİN, Braziliya

C) ABŞ, Hindistan, Pakistan

D) ABŞ, Kanada, Pakistan

E) ABŞ, Kanada, Braziliya

27. Beynəlxalq HACCP Alyansının yaranma tarixi:

A)1994; B) 1999; C) 2000; D) 1995; E) 2005

28. HACCP Alyansı harada yerləşir?

A) ABŞ-n Texas Universitetinin Heyvandarlıq kafedrasında

B) İngiltərinin Oksford Universitetinin heyvandarlıq kafedrasında

C) Azərbaycanda Aqrar universitetinin zoologiya kafedrasında

D) Mocskva Dövlət Universitetinin sanitariya, gigiyena kafedrasında

E) Meksika Kənd təsərrüfatı institunun baytarlıq kafedrasında

29. HACCP-nin sənaye müəssisələri və dövlət nəzarəti orqanlarında fəaliyyəti:

A) onlar arasında əlaqələri yaxşılaşdırır

B) onların işinə ayrı-ayrılıqda qida nəzarət edir

C) onların hər ikisində filialları fəaliyyət göstərir

D) onlar HACCP-yə ildə bir dəfə hesabat verir

E) onlar bir-birindən asılı vəziyyətdə saxlayır

30. ABŞ-da HACCP dəniz məhsulları üçün hansı ildən zəruri tələbə çevrildi?

A)1997; B) 1999; C) 2000; D) 2005; E) 1998

31. ABŞ-da HACCP heyvan və quş ətinin iri istehsalçıları üçün hansı ildən zəruri tələbə çevirildi?

A)1998; B) 1999; C) 2001; D) 2000; E) 2005

32. ABŞ-da HACCP dondurulmuş desertlər üçün hansı ildən tələbə çevrildi?

A)1999; B) 2001; C) 2003; D) 2000; E) 2004

33. ABŞ-da HACCP şirə istehsal edən müəsasisələr üçün hansı ildən tələbə çevrildi?

A)2002; B) 2003; C) 2005; D) 2009; E) 2006

34. Avropa parlamenti və Avropa şurası qida məhsulları sahəsində umumavropa qanunvericiliyində islahatlar apararaq HACCP sisteminin əsasında qurmuşlar?

A)2004; B) 2006; C) 2005; D) 2003; E) 2010

35. Qidada xəstəlik törədən mikroorqanizmlər dünya əhalisinə necə təsir edir?

A) milyonlarla insanların xəstələnməsinə

B) milyonlarla insanların ölümünə

C) milyonlarla insanların ac qalmasına

D) milyonlarla insanların arıqlamasına

E) milyonlarla insanların kor olmasına

36. Ticarətin beynəlxalq səviyyədə genişlənməsi qida sahələri üzrə nəyin artmasına səbəb olur?

A) qida infeksiyalarının

B) qida məhsullarının

C) qida üzrə beynəxalq əlaqələri

D) qida üzrə daxili bazarların

E) qida üzrə xarici bazarların

37. Beynəlxalq ticarətin liberrallaşması idxal edilmiş məhsulların təhlükəsizliyi barədə hansı narahatlığı artırır?

A) ictimai narahatlığı

B) istehlakçı üzrə narahatlığı

C) istehsal üzrə narahatlığı

D) ixrac üzrə narahatlığı

E) idxal üzrə narahatlığı

38. İdxal edilmiş məhsulların təhlükəsizliyi barədə ictimai narahatlığın artmasına səbəb:

A) beynəlxalq ticarətin liberrallaşması

B) beynəlxalq ticarətə gömrük nəzarəti

C) beynəlxalq ticarətə vergi nəzarəti

D) beynəlxalq ticarətin genişlənməsi

E) beynəlxalq ticarətə inamsızlıq

39. Statistika göstəricilərinə görə inkişaf etmiş ölkələrdə qida mənşəli xəstəliklərə ildə neçə nəfər tutula bilər?

A) əhalinin hər üç nəfərindən biri

B) əhalinin hər dörd nəfərindən biri

C) əhalinin hər beş nəfərindən biri

D) əhalinin hər yedd inəfərindən biri

E) əhalinin hər altı nəfərindən biri

40. Avropada zəhərlənənməyə səbəb olan məhsulların dioksinlərlə çirklənməsi hansı ildə baş vermişdir?

A) 2007; B) 2010; C) 2008; D) 2011; E) 2014

41.2008-ci ildə qida üçün təhlükəli olan süd məhsullarının çirklənməsi hansı ölkədə kütləvi hal almışdır?

42. Aşağıdakılardan hansılar təhlükəsiz süd məhsullarına aiddir?

A) pasterizə edilmiş süd, kərə yağı, kəsmik, xama, yetişmiş pendir

B) pasterizə edilməmiş süd, kərə yağı, kəsmik, xama, yetişmiş pendir

C) pasterizə edilməmiş süd, təzə pendir, kərə yağı, xama, kəsmik

D) pasterizə edilmiş süd, təzə pendir, kərə yağı, xama, kəsmik

E) çiy süd, təzə pendir, kəsmik, kərə yağı, xama

43. Süd sənayesi neçə fərqləndirici xüsusiyyətə malikdir?

A) 2; B) 4; C) 3; D) 5; E) 6

44. Süd sənayesində geniş çeşidlə məhsul istehsalı üçün əsas xammal:

45. “Codex Alimentarius” hansı təşkilatlar tərəfindən yaradılmışdır?

A) BMT-nin ərzaq və kənd təsərrüfatı təşkilatı və Ümumdünya səhiyyə təşkilatı

B) Ümumdünya səhiyyə təşkilatı

C) Standart iş qaydaları (SOP)

D) Standart sanitar iş qaydaları (SSOPs)

E) ABŞ Kənd təsərrüfatı departamenti

46. “Codex Alimentarius” komissiyası hansı ildən qida standartlarını müəyyən edir?

A) 1963; B) 1970; C) 1975; D) 1965; E) 1980

47. Brusilyoz xəstəliyi insanlara hansı ərzaq məhsulları ilə yoluxur?

A) çiy və pasterizə edilməyən süd məhsulları vasitəsilə

B) pasterizə edilmiş süd və təzə pendir vasitəsilə

C) kəsmik və kərə yağı vasitəsilə

D) qaymaq və təzə pendir vasitəsilə

E) çiy süd və yetişmiş pendir vasitəsilə

48. Azərbaycanda istehsal olunan südün neçə faizi çiy halda satılır?

A) 70; B) 80; C) 75; D) 85; E) 73

49. Hansı qida məhsullarının tərkibi patogen mikrofloranın artması üçün əlverişli mühitdir?

A) əksər süd məhsulları

B) əksər ət məhsulları

C) əksər un məhsulları

D) əksər tərəvəz məhsulları

E) əksər meyvə-giləmeyvələr

50. Qida məhsullarının təhlükəsizliyi üzrə “Sanitariya – epidemiologiya sağlamlıq” haqqında qanun Azərbaycan Respublikasında hansı vaxtdan qüvvədədir?

A) 10 noyabr 1992

B) 10 noyabr 1995

C) 10 noyabr 2000

D) 10 noyabr 2005

E) 10 noyabr 2002

51. Qida məhsullarının təhlükəsizliyi üzrə “Baytarlıq haqqında “ qanun Azərbaycan Respublikasında hansı vaxtdan qüvvədədir?

52. Qida məhsullarının təhlükəsizliyi üzrə “Fitosanitar haqqında “ qanun Azərbaycan Respublikasında hansı vaxtdan qüvvədədir?

53. Qida məhsullarının təhlükəsizliyi üzrə “Yeyinti məhsulları haqqında “ qanun Azərbaycan Respublikasında hansı vaxtdan qüvvədədir?

A) 18 noyabr 1999

B) 18 noyabr 2000

C) 18 noyabr 2005

D) 18 noyabr 2002

E) 18 noyabr 2003

54. Azərbaycan Respublikasında ölkədən Avropa birliyinə məhsul ixrac edilməsi ilə əlaqədar neçə audit həyata keçirilmişdir?
A) 2; B) 3; C) 4; D) 7; E) 5
55. Avropa birliyinə məhsul ixrac edilməsi ilə əlaqədar Azərbaycanda həyata keçirilən auditlər hansılardır?

A) fındıq, balıq və dəniz məhsulları sahəsində

B) meyvə-tərəvəz və ət məhsulları sahəsində

C) meyvə-tərəvəz, balıq və dəniz məhsulları sahəsində

D) fındıq və ət məhsulları sahəsində

E) balıq və dəniz məhsulları, süd sahəsində

56. Qida məhsullarının təhlükəsizliyi üzrə Azərbaycan Respublikasında10 noyabr 1992-ci ildə hansı qanun qəbul edilmişdir?

A) “Sanitariya-epidemioloji sağlamlıq” haqqında qanun

B) “Baytarlıq haqqında” qanun

C) “Fitosanitar nəzarəti haqqında” qanun

D) “Yeyinti məhsulları haqqında “qanun

E) “Baytarlıq haqqında” və “Fitosanitar nəzarəti haqqında” qanun

57. Azərbaycan Respublikasında 31 may 2005-ci ildə qida məhsullarının təhlükəsizliyi üzrə hansı qanun qəbul edilmişdir?

A) “Baytarlıq haqqında”

B) “Sanitariya-epidemioloji sağlamlıq” haqqında

C) “Yeyinti məhsulları haqqında “

D) “Fitosanitar nəzarəti haqqında”

E) “Yeyinti məhsulları və baytarlıq haqqında”

58. Qida məhsullarının təhlükəsizliyi üzrə Azərbaycan Respublikasında 12 may 2006-cı ildə hansı qanun qəbul edilmişdir?

A) “Fitosanitar nəzarəti haqqında”

B) “Yeyinti məhsulları və baytarlıq haqqında”

C) “Sanitariya-epidemioloji sağlamlıq” haqqında

D) “Baytarlıq haqqında”

59. Qida məhsullarının təhlükəsizliyi üzrə Azərbaycan Respublikasında 18 noyabr 1999-cu ildə hansı qanun qəbul edilmişdir?

A) “Yeyinti məhsulları haqqında “

B) “Sanitariya-epidemioloji sağlamlıq” haqqında

C) “Fitosanitar nəzarəti haqqında”

D) “Baytarlıq haqqında”

60. Süd və süd məhsullarında təkrar yoluxma mikroflorasının mahiyyəti:

A) müəssisədə bütün texnoloji proses boyu avadanlıqdan, inventardan yoluxur

B) çiy südün və qaymağın saxlanması zamanı yoluxur

C) mayalanma zamanı gətirilən mikroflora və bakteriyalardan

D) normallaşdırılmış süd xammalında, onun istilik emalından sonra yoluxur

E) süd və süd məhsullarına, süd tərkibli məhsullara daxil olan

61. Çiy südün mikroflorasına aiddir:

A) viruslar, bakteriyalar, mayalar və kif

B) viruslar, patogen mikroorqanizmlər, mayalar

C) mayalar, kif, patogen mikroorqanizmlər

D) bakteriyalar, termofillər, viruslar

E) mayalar, termofillər, viruslar
62. Süd və süd məhsullarında xəstəlik törədən bakteriyalara aiddir:

A) dabaq, vərəm, sibir xorası, brüselyoz

B) dabaq, vərəm, sibir xorası, termofillər

C) vərəm, sibir xorası, brüselyoz, listeriyalar

D) sibir xorası, dabaq, mikrokokklar

E) brüselyoz, sibir xorası, listeriyalar

63. Qalıq mikroflorasına və təkrar çirklənmə mikroflorasına aiddir

A) sanitar-göstərilən mikroorqanizmlər, şərti patogenlər, bakteriofaqlar

B) şərti patogenlər, bakteriofaqlar, dabaq

C) patogen mikroorqanizmlər, listeriyalar, sibir xorası, vərəm

D) bakteriofaqlar, listeriyalar, sibir xorası, vərəm

E) patogen mikroorqanizmlər, mikrokokklar, listeriyalar, vərəm

64. Südün texniki mikroflorasına aiddir:

A) maya mikroflorası

65.Maya mikroflorası südün hansı mikroflorasına aiddir?

A) texniki mikroflorasına

B) qalıq mikroflorasına

C) təkrar çirklənmə mikroflorasına

D) xəstəlik törədən mikroflorasına

66. Pasterizə edilmiş südün 1 ml-də mikroorqanizmlərin təxmini sayı:

A) yüzlərlə və ya bir neçə min

B) yüz mindən çox

C) ikiyüz mindən çox

E) beş yüz mindən çox

67. Pasterizədən soyutmadan sonra südün təkrar mikroorqanizmlərlə təkrar yoluxmaması üçün hansı amillər əsasdır?

A) rezervuarlar və boru xətləri

B) baytarlıq nəzarətinin gücləndirilməsi

C) işçiərlin sanitariya-gigiyena qaydalarına ciddi riayət etməsi

D) ilkin sağının ciddi nəzarət altında aparılması

E) müasir süd emalı üzrə laboratoriyalardan səmərəli istifadə

68. Avadanlıqlardan pasterizə edilmiş südə düşən mikrofloranın kəmiyyət və keyfiyyət tərkibi hansı amillərdən asılıdır?

A) yumanın və dezinfekksiyanın keyfiyyətindən

B) avadanlıqların və inventarların işlək vəziyyətdə olmasından

C) avadanlıqların və inventarların məhsuldarlığından

D) istehsalın sexlərinin sanitariya-gigiyena vəziyyətindən

E) süd zavoduna daxil olan ilkin süd və süd məhsullarından

69. Avadanlıqdan südə hansı bakteriyalar düşə bilər?

A) bağırsaq çöpləri qrupunun bakteriyaları, psixotrof bakteriyalar

B) psixotrof və termofil bakteriyalar

C) sirkəturşusu bakteriyaları, listeriyalar

D) bağırsaq çöpləri bakteriyaları, sibir yarası bakteriyaları

E) termofil bakteriyalar, listeriyalar

70.Südün hansı temperaturda saxlanması zamanı termofil bakteriyalar intensiv şəkildə inkişaf edir?

A) 40 0 C-n yuxarı

B) 90 0 C-n yuxarı

C) 100 0 C-n yuxarı

D) 80 0 C-n yuxarı

E) 120 0 C-n yuxarı

71. Termoflora nə zaman müşahidə olunur?

A) pendirlərin hazırlanmasında yüksək temperaturlu təkrar isitmə zamanı

B) pendirlərin hazırlanmasında maya göbələklərinin parçalanması zamanı

C) pendirlərin hazırlanmasında avadanlıaqların çirklənməsi zamanaı

D) pendirlərin hazırlanmasında patogen mikrofloranın inkişafıanı

E) pendirlərin hazırlanmasında listeriyaların inkişafı zamanı

72. Süd turşusu bakteriyaların fazası nə zaman müşahidə olunmur?

A) 10 0 C-n aşağı temperaturda saxladıqda

B) 10 0 C-20 0 C temperaturda saxladıqda

C) 20 0 C-30 0 C temperaturda saxladıqda

D) 50 0 C-70 0 C temperaturda saxladıqda

E) 70 0 C temperaturda saxladıqda

73. Südün öz-özünü digər bakteriya qruplarından təmizləmə sürətinə təsir edən amillər hansılardır?

A) südün saxlanma temperaturu və süd turşusu bakteriyaların ilkin sayı

B) südün saxlanma temperaturu və süd turşusu bakteriyaların son sayı

C) südün saxlanma temperaturu və termofil bakteriyaların ilkin sayı

D) südün saxlanma temperaturu və patogen bakteriyaların ilkin sayı

E) südün saxlanma temperaturu və sirkə turşusu bakteriyaların ilkin sayı

74. Süddə digər mikroorqanizm qruplarının məhvi nə zaman yüksək sürətlə baş verər?

A) südün saxlanma temperaturu və süd turşusu bakteriyalarının ilkin sayı nə qədər çox olarsa

B) südün saxlanma temperaturu və sirkə turşusu bakteriyalarının ilkin sayı nə qədər çox olarsa

C) südün saxlanma temperaturu və termofil bakteriyalarının ilkin sayı nə qədər çox olarsa

D) südün saxlanma temperaturu və listeriyalarının ilkin sayı nə qədər çox olarsa

E) südün saxlanma temperaturu və patogen bakteriyaların ilkin sayı nə qədər çox olarsa

75. Qıcıqıırmış süddə hansı mikroblar inkişaf edə bilər?

A) maya və kiflər

B) vərəm çöpləri

D) sibir xorası mikrobları

E) bruselyozun mikrobları

76. Südün saxlanması zamanı yaranan maya və kiflər hansı mühitə uyğunlaşır?

B) patogen mühitə

C) termofil mühitə

E) havasız mühitə

77. Südün saxlanması zamanı maya və kif fazası nəyi özündə əks etdirir?

A) mikroorqanizmlərin inkişaf dövrünün

B) mikroorqanizmlərin fəaliyyətinin dayanmasını

C) mikroorqanizmlərin bakterial xassələrini

D) mikroorqanizmlərin termofil omasını

E) mikroorqanizmlərin turş mühitə uyğunlaşmasını

78. Patogen mikroflora nə zaman məhv edilir?

A) termik emal zamanı

B) soyuq emal zamanı

C) südün saxlanması zamanı

D) südün dondurulması zamanı

E) südün sağılan dövründə

79. Südün termik emalının ən geniş yayılmış üsulları hansılardır?

A) pasterizasiya və sterilizasiya

B) pasterizasiya və soyudulma

C) sterilizasiya və soyudulma

D) infraqırmızı şüalanma ilə emal

E) mikrodalğalarda termik emal

80. Südün aşağı temperaturda uzun müddətli pasterizasiyanın mahiyyəti:

A) 30 dəqiqə saxlamaqla 63 0 C-65 0 C-də

B) 50 dəqiqə saxlamaqla 70 0 C-80 0 C-də

C) 40 dəqiqə saxlamaqla 10 0 C-2 0 C-də

D) 70 dəqiqə saxlamaqla 40 0 C-50 0 C-də

E) 60 dəqiqə saxlamaqla 50 0 C-60 0 C-də

81. Südün qısa müddətli pasterizasiyasının mahiyyəti:

A) 15-20 saniyə ərzində 72-75 0 C-də pasterizasiya

B) 20-30 saniyə ərzində 72-75 0 C-də pasterizasiya

C) 30-50 saniyə ərzində 72-75 0 C-də pasterizasiya

D) 40-45 saniyə ərzində 72-75 0 C-də pasterizasiya

E) 50-55 saniyə ərzində 72-75 0 C-də pasterizasiya

82. Südün ani pasterizasiyasının mahiyyəti:

A) 85-90 0 C-də pasterizasiya

B) 90-95 0 C-də pasterizasiya

C) 87-90 0 C-də pasterizasiya

D) 90-92 0 C-də pasterizasiya

E) 88-90 0 C-də pasterizasiya

83. Südün yüksək temperaturda pasterizasiyasının mahiyyəti:

A) 30 dəqiqə saxlamaqla 90-95 0 C-də pasterizasiya

B) 35 dəqiqə saxlamaqla 90-95 0 C-də pasterizasiya

C) 40 dəqiqə saxlamaqla 90-95 0 C-də pasterizasiya

D) 50 dəqiqə saxlamaqla 90-95 0 C-də pasterizasiya

E) 55 dəqiqə saxlamaqla 90-95 0 C-də pasterizasiya

84. Maya hazırlanması üçün süd hansıl temperaturda pasteriza olunur?

85. Südün tərkibində olan mikrokokklar hansı müddətdə və hansı temperaturda məhv olurlar?

A) 3-5 saniyə 75 0 C-də

B) 3-5 dəqiqə 80 0 C-də

C) 10-15 saniyə 80 0 C-də

D) 10-15 dəq.60 0 C-də

E) 20-30 saniyə 75 0 C-də

86. Südün tərkibində olan bağırsaq çöpləri hansı müddətdə və hansı temperaturda məhv olurlar?

A) 2-3 saniyə 75 0 C-də

B) 2-3dəq. 75 0 C-də

C) 10-15 san.75 0 C-də

D) 10-15 dəq. 75 0 C-də

E) 50-60 san.75 0 C-də

87. 70 0 C-də süddə olan mikrokokklar hansı müddətdən sonra məhv olurlar?

A) 10-20 saniyədən sonra

B) 2-3 saniyədən sonra

C) 1-2 saniyədən sonra

D) 2-3 dəqiqədən sonra

E) 5-10 dəqiqədən sonra

88.Patogen spor əmələ gətirməyən mikroorqanmizmlərdən hansı ən davamlı sayılı?

A) vərəm çöpləri

B) bağırsaq çöpləri

E) kif
89. Süd sənayesində pasterizasiyanın effektivliyini hansı reaksiya ilə yoxlayırlar?

A) fosfataza reaksiyası

B) turşu-qələvi reaksiyası

D) oksidləşmə reaksiyası

E) birləşmə reaksiyası
90. Südün sterilizasiyasının mahiyyəti:

A) vegetativ bakteriyalar, həm də onların sporları məhv olur

B) vegetativ bakteriyalar məhv olur, onların sporları məhv olmur

C) vegetativ bakteriyalar yaşayır, sporları məhv olur

D) patogen bakteriyalar məhv olur, sporları yaşayır

E) vərəm çöpləri ölür, sporları yaşayır

91.Kəsimdən sonra soyudulmuş ətin temperaturu:

A) – 1,5 0 C-dən aşağı + 7 0 C-n yuxarı olmasın

B) – 2,5 0 C-dən aşağı + 10 0 C-n yuxarı olmasın

C) – 3 0 C-dən aşağı + 15 0 C-n yuxarı olmasın

D) – 7 0 C-dən aşağı + 10 0 C-n yuxarı olmasın

E) – 4 0 C-dən aşağı + 12 0 C-n yuxarı olmasın

92.Dondurulmuş ətin temperaturu:

A) –12 0 C-dən yuxarı olmasın

B) –14 0 C-dən yuxarı olmasın

C) –15 0 C-dən yuxarı olmasın

D) –10 0 C-dən yuxarı olmasın

E) –20 0 C-dən yuxarı olmasın

93. Çox dondurulmuş ətin temperaturu:

A) dondurulduqdan sonra temperaturu –18 0 C yuxarı olmasın

B) dondurulduqdan sonra temperaturu – 20 0 C yuxarı olmasın

C) dondurulduqdan sonra temperaturu – 25 0 C yuxarı olmasın

D) dondurulduqdan sonra temperaturu – 22 0 C yuxarı olmasın

E) dondurulduqdan sonra temperaturu – 30 0 C yuxarı olmasın

94. Bütün növ qida xammalında və qida məhsullarında hansı toksiki elementlər normalaşdırılır?

A) qurğuşun, arsen, kadium, civə

B) qurğuşun, arsen, kalsium, civə
C) qurğuşun, arsen, kadium, xrom
D) arsen, kadium, civə, brom
E) kadium, kalsium, arsen, brom
95. Konservləşdirilmiş qida məhsullarında yuxarıda göstərilənlərdən əlavə hansı toksiki elementlərdə normalaşdırılır?

B) qalay, sink;
C) qalay, flor;
D) xrom, xlor;
E) xrom, brom
96. Bitki yağlarının heyvani yağların (balıq yağı daxil olmaqla) emal məhsullarında qalay, arsen, kadium və civədən başqa daha hansı element normalaşdırılır?

B) kobalt;
C) tellur;
D) mis;
E) dəmir
97. Kərə yağında, əridilmiş heyvan yağlarında əlavə olaraq daha hansı elementlər normallaşdırılır?

B) mis və sink
C) mis və gümüş
D) dəmir və sink
E) dəmir və xrom
98. İnsan orqanizminə faydasına görə və toksiklik nöqteyi-nəzərdən dövrü sistemin elementlərini neçə qrupa ayırd edirlər?

A) 3; B) 5; C) 6; D) 4; E) 8;

99. Hansı kimyəvi elementlər qidalanmanın əvəzolunmaz faktoru hesab edilir?

A) esensial makro- və mikroelementlər

B) esensial makroelementlər
C) esensial mikroelementlər
D) qeyri esensial makro- və mikroelementlər
E) esensial mikro və radioaktiv elemenetlər
100. Kimyəvi elementlərin hansı vəziyyətində orqanizmdə intoksikasiya baş verə bilrər?

A) optimal fizioloji qatılığın artmasında

B) optimal fizioloji qatılığın azalmasında
C) qeyri essensial elementlərin qatılığının artmasında
D) essensial mikroelementlərin qatılığının artmasında
E) qeyri essensial elementlərin qatılığının azalmasında
101. Canlı təbiətdə geniş yayılmış metodlar necə adlanır?

B) biometallar
C) mikrometallar
D) biomakroelementlərin
E) biofəalmetodlar

102. Hansı kimyəvi elementlər danışıqsız toksiki hesab edilir?

A) arsen,kadmium, civə, qurğuşun
B) qalay, arsen, qurğuşun civə
C) qalay, qurğuşun, kadmium, sink
D) xrom, qurğuşun, sink, mis
E) qurğuşun, arsen, mis, sink

103. Hansı kimyəvi elementlər həyati vacib sayılmırlar?

A) qurğuşun, arsen, kadmium, civə
B) qurğuşun, arsen, qalay, xrom
C) qurğuşun, arsen, qalay, brom
D) qurğuşun, arsen, mis, sink
E) qurğuşun, arsen, mis, qalay
104. Hansı kimyəvi elementlər hətta az dozalarda belə orqanizmin normal metabolik funksiyasını pozur?

A) qurğuşun, civə , arsen, kadmium

B) qurğuşun, civə , arsen, qalay
C) qurğuşun, civə , kadmium, qalay
D) qalay, civə , arsen, kadmium
E) qalay, arsen, kadmium, mis
105. Azərbaycanda qida məhsullarında hansı 10 kimyəvi element xüsusi nəzarətdə saxlanılır?

A) qurğuşun, arsen, kadmium, civə , sink, mis, qalay, xrom, nikel, dəmir

B) qurğuşun, arsen, kadmium, civə , sink, mis, qalay, xrom, nikel, brom
C) qurğuşun, arsen, kadmium, civə , sink, mis, qalay, xrom, brom, kobalt
D) qurğuşun, arsen, kadmium, civə , sink, mis, qalay, xrom, dəmir, kobalt
E) qurğuşun, arsen, kadmium, civə , sink, mis, qalay, xrom, nikel, gümüş
106. Qurğuşundan hazırlanmış məmulatlardan istifadənin həyati təhlükəli olması insanlara nə vaxtdan məlumdur?

B) 2200 il öncə
C) 2500 il öncə
D) 2700 il öncə
E) 3000 il öncə
107. Qurğuşun hansı formada istifadə edilir?

A) metal şəklində və kimyəvi birləşmələri ilə

B) metal şəklində və qarışıqlar halında
C) metal şəklində və xəlitə halında
D) yalnız xəlitə halında
E) yalnız kimyəvi birləşmələr ilə
108. İnsanın istehsal fəaliyyəti nəticəsində il ərzində təbii sulara nə qədər qurğuşun düşür (tonla)?

B) 550. 650 min
C) 550. 800 min
D) 700. 800 min
E) 600. 700 min
109. İl ərzində atmosferə işlənmiş və xırda dispers vəziyyətdə nə qədər qurğuşun tullanır (tonla)?

A) 450 min tona yaxın

B) 500 min tona yaxın
C) 600 min tona yaxın
D) 550 min tona yaxın
E) 480 min tona yaxın
110. Qurğuşun kənd təsərrüfatı məhsullarına əsasən haradan düşür?

B) suvarma suyundan
C) dərman preparatlarından
D) atmosferdən
E) yağışdan
111. Atmosferin qurğuşunla çirklənməsinin əsas mənbəyin i göstərin:

A) avtonəqliyyatın işlənmiş qazları, daş kömürün yanması,sənaye müəssisələrinin tullantıları

B) avtonəqliyyatın işlənmiş qazları, daş kömürün yanması, kənd təsərrüfatının aqrar kimyası
C) avtonəqliyyatın işlənmiş qazları, yanma məhsulları, sənaye müəssisələrinin tullantıları
D) avtonəqliyyatın işlənmiş qazları,çirkab sularının təmizlənməsi, pestisid preparatlarının tətbiqi
E) avtonəqliyyatın işlənmiş qazları, sənaye müəssisələrinin tullantıları, qurğuşun məmulatlarının geniş istifadəsi
112. Gün ərzində qida ilə orqanizmə hansı miqdarda qurğuşun daxil olur?

B) 0,5. 0,6 mq
C) 0,3. 0,4 mq
D) 0,4. 0,5 mq
E) 0,6. 0,7 mq
113. Gün ərzində su ilə orqanizmə nə qədər qurğuşun daxil olur?

B) 0,04 mq;
C) 0,05 mq;
D) 0,03 mq;
E) 0,06 mq;
114. Qida ilə daxil olan qurğuşunun neçə faizi yaşlı insan orqanizmi tərəfindən mənimsənilir?

A) 10; B) 20; C) 15; D) 35; E) 30

115. Qida ilə daxil olan qurğuşunun neçə faizi uşaq orqanizmi tərəfindən mənimsənilir?

A) 30 – 40; B) 34-45; C) 50-60; D) 40-45; E) 45-55

116. Qida ilə daxil olan qurğuşunun orqanizmin hansı orqanından yumşaq toxuma və sümüyə daxil olur və orada fəsadlar formasında toplanır?

B) həzm traktından
C) nazik bağırsaqdan
D) 12 barmaq bağırsaqdan
E) öddən
117. Orqanizmində qurğuşun ilkin olaraq nəyə təsir göstərir?

A) zülalların SH-funksional qrupunu mühasirəyə alır, fermentləri inaktivləşdirir

B) aminturşu qalıqlarını blokadya alır, fermentləri aktivləşdirir
C) zülalların SH-funksional qrupunu mühasirəyə alır, fermentlərin fəallığını zəiflədir
D) metoksil qruplarını blokadaya alır, Ca 2+ ionlarının daxil olmasına mane olur
E) əsəb və əzələ hüceyrəsinə daxil olub qurğuşun laktat əməıə gətirir
118. Ca 2+ ionlarının nüfuz etməsinə qurğuşun necə təsir göstərir?

A) qurğuşun fosfat əmələ gətirdikdən sonra

B) hüceyrə səddi yaratdıqdan sonra
C) qurğuşun laktat əmələ gətirdikdən sonra
D) qurğuşun asetat əmələ gətirdikdən sonra
E) qurğuşun nitrat əmələ gətirdikdən sonra
119. Qida məhsulunda hansı maddələr kasad olduqda qurğuşunun mənimsənilməsini (toksikliyini) artırır?

A) kalsium, fosfor, dəmir, pektinlər və zülallar

B) kalsium, fosfor, dəmir, pektinlər və lipidlər
C) kalsium, fosfor, dəmir, pektinlər və sulu karbonlar
D) kalsium, fosfor,sink, üzvi turşular və zülallar
E) kalsium, fosfor,mis, üzvi turşular və sulu karbonlar
120. Müxtəlif ölkələrdə aparılan tədqiqatlarla təyin edilmişdir ki, qurğuşun (həmçinin kadmium da) ən böyük konsentrasiyaya. malik olur:

A) avtomagistral zonada

B) istixana zonasında
C) sənaye mərkəzlərində
D) kənd təsərrüfatı zonasında
E) çirkab suları axıdılan zonada
121. O hansı metaldır ki, otaq temperaturunda maye halındadır?

A) civə
B) natrium

C) kadmium
D) kobalt
E) mis
122. Orqanizmdə civənin toksikliyi nədən asılıdır?

A) onun birləşməsinin növündən

B) mühitin reaksiyasından
C) qida komponentlərilə əlaqəsindən
D) sulu karbonlarla əlaqəsindən
E) zülallarla əlaqəsindən
123. Civənin toksikoloji təsir mexanizmi mahiyyəti nədir?

A) zülalların sulfohidril qrupları ilə qarşılıqlı təsirdə olması

B) pektinlərlə qarşılıqlı təsirdə olması
C) sulu karbonların hidroksil qrupları ilə qarşılıqlı təsirdə olması
D) lipidlərin yağ turşusu qalıqları ilə qarşılıqlı təsirdə olması
E) hidrolitik və oksidləşdirici fermentlərlə qarşılıqlı təsirdə olması
124. Orqanizmdə civənin antoqonisti nə hesab edilir?

A) sink və xüsusilə də selen

B) sink və xüsusilə də arsen
C) sink və xüsusilə də xrom
D) selen və xüsusilə də mis
E) selen və xüsusilə də dəmir
125. Hansı elementin qeyri-üzvi birləşmələri askorbin turşusunu,pridoksinin,kalsiumun, misin, sinkin və selenin mübadiləsini pozur?

B) qurğuşunun
C) qalayın
D) kadmiumun
E) sinkin
126. Bir sıra balıq növlərinin yeyilməsi insan həyatı üçün təhlükəlidir. Səbəbini göstərin:

A) civə və civəli birləşmələrin olması

B) qurğuşun və qurğuşun birləşmələrin olması
C) kadmium və kadmium birləşmələrin olması
D) selen və selenli birləşmələrin olması
E) aesen və arsenli birləşmələrin olması
127. Balıqların orqanizmi hansı metalın üzvi birləşməsini sintez edə bilir?

B) metilqurğuşun
C) metilsink
D) metilbrom
E) metilkadmium
128.Balıq orqanizminin sintez etdiyi metol üzvi birləşmələr onun hansı hissəsində toplanır?

B) bağırsaqlarında
C) qəlsəmələrində
D) sümük toxumasında
E) əzələ toxumasında
129. İnsan oprqanizminə civə ən çox hansı qida məhsulu ilə daxildir?

A) balıq məhsulları

B) tərəvəzlər
C) qeyri-balıq dəniz məhsulları
D) süd və süd məhsulları
E) iribuynuzlu malın əti
130. Nə üçün bəzi ölkələrdən həftədə 1-2 dəfə balıq və balıq məmulatları ilə qidalanmağa icazə verilir?

A) normadan artıq civə toplandığına görə

B) normadan artıq qurğuşun toplandığına görə
C) normadan artıq selen toplandığına görə
D) normadan artıq sink toplandığına görə
E) normadan artıq kadmium toplandığına görə
131. Kadmium elementi hansi yolla istehsal olunur?

B) sink və qalayın rafinasiyasindan
C) mis ink və qurğuşunun rafinasiyasindan
D) təbii halda mədəndən çıxarılır
E) birləşmə halında mədəndən çıxarılır
132. Orta yaşlı insan orqanizmində nə qədər kadmium olur?

B) 70 mq-a yaxın
C) 80 mq-a yaxın
D) 90 mq-a yaxın
E) 60 mq-a yaxın
133. Orqanizmdə olan kadmiumun ən çox miqdarı hansı (1/3-i) orqanda toplanır?

B) mədəaltı vəzdə
C) qara ciyərdə
D) yumşaq toxumada
E) ağ ciyərdə
134. Kadmium insanın hansı orqanlarında toplanır?

A) ciyərdə, böyrəklərdə və mədəaltı vəzində

B) ciyərdə, ürəkdə və mədəaltı vəzində
C) böyrəklərdə, piy toxumasında və qara ciyərdə
D) böyrəklərdə, piy toxumasında və öddə
E) böyrəklərdə, əzələ toxumasında və ağ ciyərdə
135. İnsan orqanizmində kadmiumun toksiklik mexanizminin əsasında nə durur?

A) DNK-n sintezinin pozulması

B) oksidləşmə ilə fosforlaşmanın əngəlləmə
C) sulfohidril qrupların mühazirəsi
D) mübadilə proseslərinin pozulması
E) fermentlərlə qarşılıqlı təsirdə olması
136. Kadmium orqanizmdə hansı vitaminin sintezini təcrid edir?

137. Sümüklərin minerallaşmasının pozulması və qara ciyərdə kalsiumun qatılığının artması nə ilə bağlıdır?

A) kadmiumun xroniki intoksikasiyası

B) qara ciyərdə kadmium qıtlığı
C) qara ciyərdə kadmium artıqlığı
D) kadmiumun bəzi elementlərə qarşı antoqonistliyi
E) kadmiumun mübadilə pozuntusu
138. Bitki mənşəli məhsulların kadmiumla çirklənmə mənbəyi nə hesab edilir?

A) sənaye müəssisələrinin çirkab suları və fosfor gübrələri

B) sənaye müəssisələrinin çirkab suları və atmosfer havası
C) sənaye müəssisələrinin çirkab suları və avtonəqliyyat
D) sənaye müəssisələrinin çirkab suları və pestisidlər
E) sənaye müəssisələrinin çirkab suları və ammonium gübrələri
139. İnsan orqanizminə kadmium əsasən qida ilə daxil olur. Bu ümumi miqdarın neçə faiizini təşkil edir?

A) 80; B) 85; C) 90; D) 83; E) 88

140. Kadmium insan orqanizminə daxil olmasının bir hissəsi ağ ciyərlərin tənəffüsü və siqaret çəkmədir. Bir ədəd siqaretdə nə qədər Cd olur?

A) 1,5..2,0 mkq; B) 3,5. 4,0 mkq; C) 2,0. 2,5mkq; D) 2,5. 3,0 mkq; E) 3,0. 3,5 mkq

141. Ümumdünya səhiyyə təşkilatları yaşlı insanlar üçün kadmiumun qəbulunu hansı həddə normal hesab edirlər?

A) 70 mkq; B) 90 mkq; C) 80 mkq; D) 75 mkq; E) 85 mkq

142. Aşağıdakı hansı ardıcıllıq arsen birləşmələrin toksiki ardıcıllığını düzgün tərənnüm edir?

A) arsinlər > arsenitlər > arsenatlar > metilarsen turşusu

B) arsinlər > arsenatlar> arsenitlər > metilarsen turşusu
C) arsinlər > metilarsen turşusu> arsenitlər > arsenatlar
D) arsenitlər > arsinlər > arsenatlar > metilarsen turşusu
E) arsenitlər > arsinlər > metilarsen turşusu> arsenatlar
143. Arsen ən çox hansı növ qida məhsullarında daha çox rast gəlinir?

A) dəniz məhsullarında

B) heyvani məhsullarda
C) kökümeyvəlilərdə
D) quş ətlərində
E) yarpaqlı tərəvəzlərdə
144. İnsan orqanizmi üçün arsenin buraxıla bilən orta miqdarı bədən çəkisinə görə nə qədər olmalıdır?

B) 0,08 mq/kq
C) 0,06 mq/kq
D) 0,09 mq/kq
E) 0,07 mq/kq
145. Qida məhsulları içərisində ən çox toplandığı məhsulu göstərin:

A) çay; B) kofe; C) sitrus meyvələri; D) dənli bitkilər; E) giləmeyvələr

146. Kalsiumun maqneziumun, fosfor və ftorun metabolizmini pozan hansı elementdir?

A) alyuminimum; B) kadmium; C)mis; D)sink; E) qalay

147. Mis ən çox istifadə olunan metaldır, bunu nə ilə izah etmək olar?

A) təbiətdə təmiz halda olması

1. 0,4. 5,0; B) 0,4. 5,8; C) 0,8. 6,0; D)1,0. 5,0; E) 0,8. 6,5

149. Suda və qida məhsullarında mis hansı miqdarda olanda onlardan metal tamı gələr (mq/kq-la)?

A) 5. 15; B) 10. 15; C) 0,8. 6,0; D) 4. 15; E) 2. 20
150. Qida məhsullarında qalayın qatılığın artması özünü necə biruzə verir?

A) məhsulun rəngi dəyişir, metal tamı verir

B) məhsul rəngsizləşir, tamı acılaşır
C) məhsulun rəngi qaralır, metal dadı verir
D) məhsulun rəngi dəyişir, metal iyi verir
E) məhsulun rəngi sabit qalır, metal tamı verir
151. İnsan orqanizmində morfoloji dəyişmələr, əzələ kütləsinin azalmasına və fiziki yükə dayanaqlığın aşağı düşməsi nə ilə əlaqədardır?

A) xrom çatışmamazlığı ilə

B) xromun artıqlığı ilə
C) alyuminium çatışmamazlığı ilə
D) alyuminium artıqlığı ilə
E) qalayın çatışmamazlığı ilə
152. BMT-nin Ərzaq və Kənd təsərrüfatı Təşkilatı və Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı və birgə yaradılmış “Codex Alimentarius” komissiyası hansı ildən başlayaraq qida standartlarını müəyyən edir?

C) 1970
D) 1980
E) 1990

153. “Süd məhsullarına aid terminlərin istifadəsi üzrə kodeksin ümumi standartları”-nin tərifinə əsasən hansı süd hesab olunur?

A) 40 0 C-dən yüksək temperatura qədər qızdırılmayan
B) 50 0 C-dən yüksək temperatura qədər qızdırılmayan
C) 45 0 C-dən yüksək temperatura qədər qızdırılmayan
D) 55 0 C-dən yüksək temperatura qədər qızdırılmayan
E) 60 0 C-dən yüksək temperatura qədər qızdırılmayan
154. Qida məhsulları təhlükəsizliyin mahiyyəti:

A) qida məhsulu təyinatı üzrə bişirildikdə və ya insan tərəfindən istifadə üçün yararlı olmasına zəmanət verir

B) qida məhsulu təyinatı üzrə bişirildikdə və ya insan tərəfindən istifadə üçün yararlı olmasına zəmanət vermir
C) qida məhsulu təyinatı üzrə bişirilmədikdə zəhərlənmələrə səbəb olur
D) qida məhsulu təyinatı üzrə bişirilən zaman qida əlavələrinin tətbiqi nəzərdə tutulur
E) qida məhsulu təyinatı üzrə bişirildikdə rəngi verici maddələrin tətbiqi nəzərdə tutulur
155. Qida xəstəliklərinin əksəriyyəti nə zaman baş verir?

A) məhsulların səhv emalı, soyudulması və uzun müddət saxlanması zamanı

B) məhsulların səhv emalı, soyudulması və qısa müddət saxlanması zamanı
C) məhsulların səhv emalı, soyudulması və uzun müddət dondurulması zamanı
D) məhsulların səhv emalı və qısa müddət dondurmadan saxlanma zamanı
E) məhsulların emal zəncirində texnoloji proseslərin pozulması zamanı
156. Çarpaz çirklənmənin qarşısını almaq üçün nə etmək lazımdır?

A) su, hava, çirkab suları və südün axınları diqqətlə analiz olunmalıdır

B) məhsullar analiz olunmalı, istehsal işçiləri tibbi müayinədən keçməlidir
C) məhsulun daşınması və saxlanması rejimlərinə ciddi riayət olunmalıdır
D) emal avadanlıqlarına texniki baxış intensiv olaraq daim nəzarətdə saxlanmalıdır
E) məhsulun hanası vəziyyətdə (soyudulmuş və ya dondurulmuş) analiz edilməsi vacib şərtdir

157. Süd zavodlarında çalışan işçilər neçə dəst sanitar geyimlə təmin olunmalıdır?

A) 3; B) 4; C) 5; D) 6; E) 9
158. Qida sənayesində sanitar-gigiyenik nəzarətin əsas prinsipinin mahiyyəti?

A) xammal materialları və insanların iş sahəsində hərəkət istiqamətinin tara və inventarın yerləşməsinin təyin edilməsidir

B) xammal və materialların daşınmasına nəzarət edən işçilərin qaydaları dəqiq bilmələri
C) işçilərin qanuna uyğun vaxtlarda yenidən keçmələri və sanitar-gigiyenik qaydalar riayət etmələri
D) Qablaşdırıcı və bükücü materialların hava vasitəsilə çirklənməsinin qarşısının alınması
E) istehsalat işçilərinin uniformalarının standarta uyğunluğu və iş yerlərinin sanitar gigiyenasına nəzarət
159. Tərkibində Listeria monositogenes bakteriya növü olan məhsulları yedikdə insanlarda hansı xəstəliklər baş verə bilər?

A) hamilə qadınlarda uşaqsalma, körpələrdə və yaşlı adamlarda qanun yoluxması

B) hamilə qadınlarda uşaqsalma, körpələrdə korluq
C) hamilə qadınlarda uşaqsalma, yaşlı adamlarda iflic
D) hamilə qadınlarda uşaqsalma, körpələrdə əlillik
E) hamilə qadınlarda doğuşun gecikməsi, qanın yoluxması
160. Qida müəssisələrrinə Listeriya bakteriyaları hansı yolla gətirilə bilər?

A) işçilərin ayaqqabları və geyimləri vasitəsilə, xammalla

B) müəssisəyə daxil olan su xəttləri vasitəsilə
C) su və külək vasitəsilə
D) xammal və hazır məhsulları daşıyan nəqliyyat vasitəsilə
E) müəssisənin çirkab suları axıdılan borular vasitəsilə
161. Qida müəssisələrrinə Listeriya bakteriyaları hansı yerlərdə ola bilər?

A) döşəmədə və taralarda, zibil qablarında

B) taralarda və pəncərələrdə, zibil qablarında
C) döşəmədə, qapılarda, zibil qablarında
D) döşəmədə, qapılarda və avadanlıqda
E) döşəmədə, tavanda və qapılarda

162. Qida sənayesində aşağıda göstərilənlərdən hansılar “təhlükəli amil” hesab olunur?

A) həşəratlar, tüklər, zay məhsul, iqtisadi dələduzluq
B) həşəratlar, tüklər, patogen mikroblar, zay məhsul
C) həşəratlar, tüklər, zay məhsul, bakteriyalar, viruslar
D) həşəratlar, tüklər, viruslar, zay məhsul, iqtisadi dələduzluq
E) həşəratlar, tüklər, bakteriyalar, zay məhsul, viruslar
163. Bioloji təhlükəli amillər qismində nələr çıxış edə bilər?

A) bakteriyalar, parazitlər, viruslar

B) bakteriyalar, zay məhsul, parazitlər
C) bakteriyalar, həşəratlar, viruslar
D) bakteriyalar, tüklər, zay məhsul
E) bakteriyalar, parazitlər, tüklər
164. Mikroorqanizmlərə nə lazımdır?

A) qida, su, lazımı temperatur, adi hava, havasızlıq

B) qida, su, lazımı temperatur, tüklər, həşəratlar, hava, havasızlıq
C) qida, su, havasızlıq, pestisidlər, rəngverici maddələr
D) qida, su, hava, lazımı temperatur, nitritlər, nitrozabirləşmələr
E) qida, su, havasızlıq, pestisidlər, nitrozabirləşmələr
165. Südün tərkibində olan patogen mikroorqanizmləri necə məhv etmək olar?

A) südü pasterizə etməklə

B) südü uzun müddət saxlamaqla
C) südü qısa müddət saxlamaqla
D) südü aşağı temperaturda saxlamaqla
E) südə qatqılar əlavə etməklə
166. Mikrobioloji təhlükəli amillərə hansılar aiddir?

A) bakteriyalar, viruslar, ibtidailər

B) bakteriyalar, həşəratlar, zay məhsul
C) viruslar, ibtidailər, həşəratlar
D) ibtidailər, bakteriyalar, zay məhsul

E) bakteriyalar, viruslar, həşəratlar

167. Qida sənayesi müəssisələrində bioloji çirklənmənin neçə faizini şəxsi gigiyena qaydalarının pozulmasının pozulması təşkil edir?

A) 30; B) 40; C) 35; D) 45; E) 50
168. İnsan qida və su ilə yoluxdura biləcək neçə növ parazit mövcuddu

A) 2; B) 3; C) 5; D) 4; E) 6

169. İnsanı qida və su ilə yoluxdura biləcək parazitlər hansılardır?

A) parazit qurdlar və ibtidailər

B) parazit qurdlar və Listeriyalar
C) parazit qurdlar və həşəratlar
D) ibtidailər və həşəratlar
E) parazit qurdlar və mikrokokklar
170. Parazitlərə insanlar neçə yoluxur?

A) çiy və yarı çiy məhsullarla

B) çiy məhsullar və hava vasitəsilə
C) çiy məhsullar və çiy su vasitəsilə
D) çiy məhsullar və bakteriyalara
E) yarı çiy məhsullar və çiy su vasitəsilə
171. Süd emalı müəssisələrində kritik nəzarət nöqtələrinin müəyyən edilməsində neçə sayda mövcuddur?

A) 2; B) 3; C) 5; D) 4; E) 6

172. Bакtеriyаnın tаm inкişаf fаzаlаrını göstərin:

А) lаq, екspоtеnsiаl, stаsiоnаr, ölüm fаzаlаrı

B) lаq, stаsiоnаr, екspоtеnsiаl fаzаlаrı

C) екspоtеnsiаl, stаsiоnаr, ölüm fаzаlаrı

D) lаq, аnаеrоb, екspоtеnsiаl ölüm fаzаlаrı

Е) lаq, екspоtеnsiаl, ölüm fаzаsı

173. Bir hücеyrədə nеçə spоr əmələ gəlir?

А) 1 B) 4 C) 5 D) 2 Е) 3

174. Miкrооrqаnizmlərin piqmеntlərinin əhəmiyyəti:

А) ultrаbənövşəyi şüаlаrdаn qоrunmа, аntimiкrоb хüsusiyyət

B) Fоtоsintеzdə iştirак, çохаlmаdа iştirак

C) irsiyyətin кöçürülməsində iştirак

D) qıcqırmаdа rоl, аntimiкrоb хüsusiyyət

Е) substrаt fоrsfоrlаşmаsındа və fоtоrеакtivаsiyаdа iştirак

175. Hücеyrələrin sакit fоrmаlаrını göstərin.

А) Еndоspоr, екzоspоr, sistа

D) каrоtinоidlər, хlоrоfillər

Е) sistlər və spоrlаr

176. Bакtеriаl hücеyrədə еhtiyаt qidа mаddələri hаnsılаrdır?

А) Nişаstа, vоlyutin, yаğlаr

B) spirt, yаğlаr, vоlyutin

C) Ribоsоmlаr, хrоmоsоmlаr

D) tilакоidlər, каrоtinоidlər, spоrlаr

Е) ribоsоmlаr və spоrlаr

177. Süd turşusunа qıcqırmа prоsеsində şəкərlərin pаrçаlаnmаsı nеcə gеdir?

А) süd turşusu bакtеriyаlаrı аnаеrоb şərаitdə şəкərləri iкi mоlекul süd turşusunа pаrçаlаyırlаr

B) süd turşusu bакtеriyаlаrı аnаеrоb şərаitdə şəкərləri üç mоlекul süd turşusunа pаrçаlаyırlаr

C) süd turşusu bакtеriyаlаrı аnаеrоb şərаitdə şəкərləri dörd mоlекul süd turşusunа pаrçаlаyırlаr

D) süd turşusu bакtеriyаlаrı аnаеrоb şərаitdə şəкərləri аltı mоlекul süd turşusunа pаrçаlаyırlаr

Е) süd turşusu bакtеriyаlаrı аnаеrоb şərаitdə şəкərləri оn mоlекul süd turşusunа pаrçаlаyırlаr

178. Iкinci mеtаbоlitləri göstərin:

А) hücеyrənin qurulmаsındа iştirак еtməyən еhtiyаt hаldа tоplаnаn mаddələr

B) nişаstа, vоlyutin, yаğlаr

C) nuкlеin turşulаrı

D) spirt, yаğlаr, vоlyutin

Е) yuхаrıdа qеyd оlunаnlаrın hаmısı

179. Qrаmmüsbət кокlаr hаnsılаrdır və оnlаrı nə хаrакtеrizə?

А) stаfilококlаr, strеptококlаr, sаrsinlər və d., еnеrjini qıcqırmаdаn аlırlаr, bəzi nümаyəndələri pаtоgеndirlər

B) Süd turşusu bакtiеriyаlаrı, еnеrjini qıcqırmа yоlu ilə əldə еdirlər, miкrоаеrоtоlеrаntdılаr

C) sаp şəкilli, çirкli ахаr sulаrdа yаşаyırlаr, sаdə bölünmə yоlu ilə çохаlırlаr

D) hərəкətsiz кок və кiçiк çöplər, аеrоb və аnаеrоb, bəziləri infекsiоn хəstəliк törədirlər

Е) substrаtа münаsibətinə görə pекtоlitiк və sахаrоlitiк кlоstridilərə bölünürlər

180. Qrаmmənfi кокlаrı хаrакtеrizə еdin?

А) hərəкətsiz кок və кiçiк çöplər, аеrоb və аnаеrоb, bəziləri infекsiоn хəstəliк törədirlər

Qida məhsullarının etiketləri haqqında nə bilirik?

Müasir dövrdə sürətlə inkişaf edən texnologiyalar, ortaya çıxan yeni qida komponentləri istehlak etdiyimiz qida məhsullarının tərkibi barədə bir sıra suallar meydana çıxarır. Elə bu səbəbdən qida məhsullarının etiketini diqqətlə oxuyaraq istehlak etmək tövsiyə olunur.

Day.Az-ın Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin apardığı araşdırmalara istinadən verdiyi məlumata görə, günümüzdə rastlaşdığımız məqamlardan biri də istehlakçıların daha çox tövsiyə və ya reklam üzərindən eşidib bildiyi qida məhsuluna üstünlük verməsi, nəticədə müxtəlif problemlərlə qarşılaşmasıdır. Məhsul seçimi edərkən çox vaxt qablaşma üzərində olan xırda şriftlərlə yazılmış yazıları oxumağa zaman ayırmırıq ki, bu da son nəticədə bir sıra xoşagəlməz halların yaranmasına şərait yaradır. Əslində hər bir istehlakçı bu məlumatları oxumalı və seçimini həmin məlumatlara uyğun olaraq müəyyən etməlidir.

Bəzi istehsalçılar məhsulun tərkibini oxunmaz, kiçik şriftlərlə yazır, eyni zamanda, konservantlar, qida boyaları və əlavələri haqqında məlumat vermir, rəngarəng reklam şəkillərinə yer verərək bir növ istehlakçıların diqqətini yayındırmağı bacarırlar. Nəticədə isə tərkibində çiyələk olmayan “çiyələkli yoğurt” və ya mal əti olmayan “mal əti sosis”ləri almış oluruq.

Qida etiketi qida məhsulunun “şəxsiyyət vəsiqəsi” kimidir. Etiketləmə haqqında bütün istehsalçıların əməl etməli olduğu və bütün istehlakçıların isə mütləq şəkildə bilməli olduğu zəruri hesab edilən elementlər mövcuddur. İstənilən qida məhsulunun etiketində aşağıdakılar əks olunmalıdır:

– Adı;
– Tərkibi;
– Miqdarı (kütlə, həcm)
– İstehsal tarixi;
– Son istifadə tarixi;
– Saxlama şərtləri;
– İstehsalçının adı və ünvanı;
– İstifadəyə dair tövsiyələr və ya məhdudiyyətlər;
– Qida dəyəri göstəriciləri.

Etiket üzərində olan simvol və işarələr:

Hər hansı bir yeyinti məhsulunun qablaşdırılmasında hazırlanmış materialın qida məhsullarına uyğun olduğunu göstərən bu işarə olmalıdır:

1. Bu, birdəfəlik istifadə üçün nəzərdə tutulan butulkalardır. Bu tərkibdə butulkalardan içərisindəki mayeyə ağır materiallar və maddələr qarışa bilər ki, bu da insanın hormonal balansına təsir göstərir.

2. HDP və ya HDPE – Bu, çox yaxşı plastikdir və demək olar ki, heç bir zərərli maddə yaymır. Mütəxəssislər əgər mümkündürsə, suyu məhz belə butulkalarda almağı məsləhət görürlər.

3. PVC və ya V – Bu materialdan olan əşyalardan ən az iki təhlükəli kimyəvi maddə ayrılır və hər iki maddə orqanizmin hormonal balansına mənfi təsir göstərir.

4. LDPE – Bu plastik həm butulkaların, həm də plastik paketlərin hazırlanmasında istifadə olunur. Bu materialdan tərkibindəki kimyəvi maddələr ayrılmır. Ancaq o, yalnız su konteynerləri üçün təhlükəsizdir. Ərzaq mağazasında ondan hazırlanan paketləri almaq məsləhət görülmür.

5. PP – Bu plastik ağ və ya yarımşəffaf rəngdə olur. Siropların və yoğurtların qablaşdırılması üçün istifadə olunur. İsidilən zaman ərimir. Demək olar ki, təhlükəsizdir.

6. PS – Adətən, kofe stəkanları və “fast-food” məhsullarının konteynerlərinin hazırlanması üçün istifadə olunur. Ancaq isidildikdə ondan təhlükəli kimyəvi birləşmələr ayrılır.

7. PC və ya xüsusi işarələri olmayan plastiklər – Bu, plastikin ən təhlükəli növüdür. Su butulkalarının və qida konteynerlərinin istehsalı üçün istifadə olunur. Daha bir tövsiyə: plastik qabda nəsə almaq istəsəniz, iki dəfə düşünün. Yenə də şüşə qablar daha təhlükəsizdir.

Nəzərə almaq lazımdır ki, qida məhsullarını seçərkən etiket məlumatlarının oxunması və işarələrə diqqət yetirilməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu, istehlakçının məlumatlı olması ilə yanaşı, qida sahəsində fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektlərinin öz işinə daha da məsuliyyətlə yanaşmasına köməklik göstərər.

Digər xəbərləri Azərbaycan dilində xüsusi Facebook səhifəmizdə izləyə bilərsiniz.

Xankəndi

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin tabeliyində olan “Aqrar Tədarük və Təchizat” ASC-nin Loqistika və Anbar Departamentinin əməkdaşları üçün qida məhsullarının qəbulu, saxlanması və daşınması üzrə təlim keçirilib.

Qurumdan Azvision.az -a verilən məlumata görə, təlimin əsas məqsədi ASC-nin xidmət səviyyəsinin artırılması və əməkdaşların loqistika və anbar işindəki müasir texnoloji yeniliklərlə tanış edilməsi olub.

Təlim iştirakçıları anbara daxil olan qida məhsullarının kəmiyyət və keyfiyyət üzrə qəbulu, saxlanması, nəqliyyat vasitələrinə yüklənməsi, daşınması və boşaldılması işləri ilə bağlı məlumatlandırılıblar. Təlim iştirakçılarına yüklərin daşınması ilə bağlı əsas tələb və prinsiplər barədə məlumat verilib. Bildirilib ki, əsas prinsiplər məhsulların insan həyatının təhlükəsizliyinə dair məcburi tələblərə uyğun nəqliyyat vasitələrində daşınması və qablaşdırılan bağlamaların yüklənmə, daşınma və boşaldılma prosesləri zamanı salamatlılığını təmin etməkdir.

“Aqrar Tədarük və Təchizat” ASC-nin Loqistika və Anbar Departamentinin direktoru Orxan Qasımov bildirib ki, xidmət səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə bu cür təlimlər davamlı olaraq təşkil ediləcək.

“Cəmiyyətin bütün anbarlarında işlərin səmərəli şəkildə qurulması üçün ilk növbədə qida məhsullarının kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri nəzarətdə saxlanılmalıdır. Tədarük etdiyimiz kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsulları arasında xüsusi saxlanma şəraiti tələb edən məhsullar olur ki, onların saxlanc yerləri də müasir tələblərə cavab verməlidir. Bu məsələdə isə əsas iş anbardarların üzərinə düşür. Məhz təşkil olunan təlimin də əsas məqsədi anbardarların və ümumilikdə loqistika və anbar işi ilə məşğul olan əməkdaşlarımızın bu sahədəki bilik və bacarıqlarını artırmaqdır.”

Qeyd edək ki, “Aqrar Tədarük və Təchizat” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti nizamnaməsinin və Strateji Yol Xəritəsinin tələblərinə uyğun olaraq yerli kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsulları istehsalçıları ilə əməkdaşlıq edir. Belə ki, qurumun əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biri də kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsullarının yerli istehsalçılardan tədarük edilməsini, fiziki və hüquqi şəxslərlə bağlanılmış müqavilə şərtlərinə uyğun olaraq saxlanılmasını və çatdırılmasını həyata keçirməkdir.