Press "Enter" to skip to content

Online Reklamlarda Etik Məsələlər

1. Biz hamımız surprizləri xoşlayırıq.
Siz adi bir ismarıcı qeyri-adi şəkildə ifadə edə bilərsiniz? Komediya deyil, ancaq fərqli. Bu yolla yaradılan reklamlar bizim sabahısı gün işdə müzakirə etdiyimiz reklamlardır.
2. Sadə saxlayın.
Dizaynın ismarıca üstün gəlməyinə izn verməyin. İdeya ismarıcın ən mühim hissəsidir.
3. Məni də daxil et.
Məni şok et, dəli et, ağlat, ancaq sıxıcı və soyuq olma.
4. Məni maraqlandır.
Məgər reklamın əsas məqsədi məni daha çox məlumat istəməyə sövq etmək deyilmi? Mənim diqqətimi cəlb et və özündə saxla.
5. Yaxşı reklam cavablara malik olur.
Onlar tələb edirlər ki, siz reklama cavab verəsiniz. Onlar cavabsız sual kimidir, həll edilməlidir.
6. Öz nəticənizi əldə edin.
Ən güclü nəticə bizim özümüzün əldə etdiyimiz nəticələr deyilmi? Nəticə əldə etməmizə səbəb olan reklam doğurdan da güclü reklamdır.
7.Hekayəni danışan başlıq və təsvirdir.
Başlıq şəkildə nə olduğunu yox, sizin görmədiyinizi göstərməlidir. Başlıq və təsvir bir yerdə hekayəni yaradır.
8. Onlar heç vaxt boş sözlər danışmırlar.
Boş sözlər yox, yalnız faktlar
9. Onlar həmişə yaxşı icra edilmiş olurlar
Onların ismarıca üstün gəlməyən yaxşı dizaynı, kəskin şəkilləri olur.
10. Onlar satırlar.
Bir reklam çox gözəl görünsə də, bir şey satmaya bilər. Reklamda nə dediyiniz onu necə dediyiniz kimi vacibdir. Mükafat dalınca mükafat qazanan, ancaq satışı artırmayan bir reklamın nə mənası var?
MƏNBƏ: Tom Egelhoff tərəfindən

Reklam nədir?

Reklam latın sözü olub adamları hər hansı bir məhsulu almağına, xidmətdən istifadə etməyinə və ya hər hansı bir siyasi namizədi və ya onun ideyasını dəstəkləməsinə təsir etməkdə istifadə olunan məlumatlandırma vasitəsidir.

Yaxşı reklam necə olmalıdır?:
1. Maraqlı
2. Təəccübləndirici
3. Xüsusi
4. İnandırıcı və satışa artıra biləcək

Reklamın əsas qanunu və əlifbası

AİDA- Attention (Diqqət), Interest (Maraq), Desire (Arzu), Action (Hərəkət). Məqsəd: reklamın effektivliyidir. Reklam cəmiyyətin diqqətini cəlb etsin, cəmiyyəti maraqlandırsın, arzulanan olsun, buna qarşı müəyyən tədbir görülsün.

5M isə reklam üçün əhəmiyyətli beş faktorun ingiliscə adlarının baş hərfləridir. Bu sözlər:
1. Money (Pul): Reklam üçün xərcləməyi düşündüyümüz pul
2. Message (Mesaj): Reklamda verəcəyimiz mesaj
3. Mission (Missiya): Niyə reklam edirik? (Yeni məhsul təqdimatı, bazara nüfüz etmə və .)
4. Measurement (Ölçü): Reklam fəaliyyətinin ölçüsü
5. Media (Media): Media istifadəsi (TV, radio, qəzet, jurnal. )

Reklamda məhdudiyyətlər

Radio və Televiziyada Reklam Haqqında Qanunda qeyd olunub ki,
35.4. Ayrıca verilişlərdə bir reklam blokunun sonu ilə o biri reklam blokunun əvvəli arasındakı zaman kəsiyi 15 dəqiqədən az olmamalıdır.
35.5. Bədii və televiziya filmləri 45 dəqiqədən çox davam edərsə, yalnız 45 dəqiqədən sonra reklamla kəsilə bilər. Filmlər bir və ya bir neçə 45 dəqiqədən azı 20 dəqiqə çox çəkərsə daha bir reklam fasiləsinə icazə verilir.
35.6. Xəbər proqramları, dini və uşaqlar üçün verilişlər, həmçinin 30 dəqiqədən az çəkən seriallar, əyləncəli proqramlar, aktual siyasi verilişlər, sənədli filmlər reklamla kəsilə bilməz. Əgər bu proqram və verilişlər 30 dəqiqədən çox çəkərsə, bu Qanunun 35.4-cü, bir və ya bir neçə 45 dəqiqədən ən azı 20 dəqiqə çox çəkərsə, bu Qanunun 35.5-ci maddələrinin tələbləri onlara da şamil edilir.
35.7. Reklamın və teleticarətin ümumi həcmi bir saatda 12 dəqiqədən çox ola bilməz.
35.8. Yayım zamanı teleticarət üçün ayrılmış blokun fasiləsiz həcmi bir saatda 10 dəqiqədən, gün ərzində belə blokların sayı isə 6-dan çox ola bilməz.

Reklamın növləri

1. Küçə reklamları (OOH reklamlar)

-Transparantlar — avtomobil yolu üstündə yerləşdirilən və üzərində reklam informasiyası olan 15×1,1 (bəzən 15x1m, 14x1m, 12x1m, 10x1m) ölçülü parça.Reklam transparantları kətan, ipək və və ya vinildən hazırlanır.
-Prizmalar və ya prizmatron, prizmavijn (ing. prismavision) — bir aparıcı çərçivənin daxilində alüminium prizmaları (lamelləri) birləşdirən (adətən 56 ədəd sayında) reklam qurğusu. Bilbordun müəyyən mənada təkmilləşdirilmiş forması olan pirzmaların reklam sahəsi adətən 3 x 6 m və ya 3 x 12 ölçüdə olur.
-Skroller — daxili işıqlandırılması olan reklam lövhəsi. Onun üzərində 2-dən 8-ə qədər reklam təsviri bir neçə dəqiqə ərzində avtomatik rejimdə bir-birini əvəz edir. Bir-birinin ardınca dəyişən kadrlar insanların diqqətini cəlb edir və beləliklə, reklam effektivliyini maksimal dərəcəyə çatdırır. Hər hansı bir təsvirin displeydə görünməsi vaxtını skroller sahibi özü təyin edir.
-Bilbordlar (ing. billboard) — iriölçülü reklam elanlarının yerləşdirilməsi üçün nəzərdə tutulan müstəqil konstruksiya.İkinci adı biqboard (bigboard)
-Damüstü reklam qurğuları
-aytbokslar (lighbox)
-divara bərkidilən xüsusi metal konstruksiyalar və s.

2.Metro reklamı

-vaqonların üstündə reklam
-eskalatorda və metro salonunda reklam
-vaqonların içində divara vurulan reklam
-vaqonlarda televizorlarda səsləndirilən reklam

3. TV-reklam

-sponsorluq
-TV-roliklər
-balaca TV bantları (ekranın 1/4 hissəsini tutur)

4. Radio reklam

veriişlərin arasında kəsilən müəyyən fasilələrlə yayımlanan reklam

5. İnternet -reklam

1. Banner Reklamları
2. Pay Per click reklamları
3. e-Mail Reklamları (toplu mail reklam)
4. Pop-up Reklamları (İnnersitial — Supersitial).
5. Affilliate ( Satış Ortaqlığı )
6. Kontent sponsorluğu

6. Mətbuatda reklam

-Qəzetlərdə və jurnallarda reklam şəkillərinin yerləşdirilməsi
-informativ məqalələr
-nəşrlərin arasında reklam nümunələrinin qoyulması (sampling-semplinq)

Yaxşı reklam mesajı hazırlamaq üçün nələri bilməliyik?

1. Biz hamımız surprizləri xoşlayırıq.
Siz adi bir ismarıcı qeyri-adi şəkildə ifadə edə bilərsiniz? Komediya deyil, ancaq fərqli. Bu yolla yaradılan reklamlar bizim sabahısı gün işdə müzakirə etdiyimiz reklamlardır.
2. Sadə saxlayın.
Dizaynın ismarıca üstün gəlməyinə izn verməyin. İdeya ismarıcın ən mühim hissəsidir.
3. Məni də daxil et.
Məni şok et, dəli et, ağlat, ancaq sıxıcı və soyuq olma.
4. Məni maraqlandır.
Məgər reklamın əsas məqsədi məni daha çox məlumat istəməyə sövq etmək deyilmi? Mənim diqqətimi cəlb et və özündə saxla.
5. Yaxşı reklam cavablara malik olur.
Onlar tələb edirlər ki, siz reklama cavab verəsiniz. Onlar cavabsız sual kimidir, həll edilməlidir.
6. Öz nəticənizi əldə edin.
Ən güclü nəticə bizim özümüzün əldə etdiyimiz nəticələr deyilmi? Nəticə əldə etməmizə səbəb olan reklam doğurdan da güclü reklamdır.
7.Hekayəni danışan başlıq və təsvirdir.
Başlıq şəkildə nə olduğunu yox, sizin görmədiyinizi göstərməlidir. Başlıq və təsvir bir yerdə hekayəni yaradır.
8. Onlar heç vaxt boş sözlər danışmırlar.
Boş sözlər yox, yalnız faktlar
9. Onlar həmişə yaxşı icra edilmiş olurlar
Onların ismarıca üstün gəlməyən yaxşı dizaynı, kəskin şəkilləri olur.
10. Onlar satırlar.
Bir reklam çox gözəl görünsə də, bir şey satmaya bilər. Reklamda nə dediyiniz onu necə dediyiniz kimi vacibdir. Mükafat dalınca mükafat qazanan, ancaq satışı artırmayan bir reklamın nə mənası var?
MƏNBƏ: Tom Egelhoff tərəfindən

Reklamın formaları

İctimai fəaliyyət reklamı (sosial reklam) — QİÇS,siyasi ideologiya,enerjiyə qənaət,meşələrin yox olması kimi qeyri-ticari mövzularda məlumatlandırmaqda, öyrətməkdə, motivə etməkdə istifadə oluna bilər.
İnfomercials (Reklam çarxları)-Reklam çarxı əsasən 5 dəqiqə və daha uzun müddətli uzun televiziya reklamı formatıdır. “İnformercial” «information» və «commercial»sözlərinin birləşməsindən yaranan bir termindir.Reklam çarxlarının əsas məqsədi istehlakçılarda ani alma istəyi,alış impulsu yaratmaqdır: beləliklə alıcı təqdimatı görür və dərhal göstərilən ödənişsiz telefon nömrələri və ya websayt vasitəsilə məhsulu alır.İnfomercial adətən məhsulları və ya onların xüsusiyyətlərini təsvir edir, göstərir və ya nümayiş etdirir və ümumi olaraq istehlakçı və ya mütəxəssislərdən şəhadət gətirir.
Gizli reklam-Omega Watches, Ford, VAIO, BMW və Aston Martin kimi avtomobillər James Bond filmlərində tez-tez göstərilir. Əslində bunun özü də gizli reklamdır.

Yekun: Reklam «insanları könüllü olaraq müəyyən bir davranışda olmağa razı salmaq, müəyyən bir düşüncəyə yönəltmək, diqqətlərini bir məhsula xidmətə, fikir və quruluşa çəkməyə çalışmaq, onunla əlaqədar məlumat vermək, ona bağlı görüş və tutumlarını dəyişdirmələrini və ya müəyyən bir fikiri ya da tutumu mənimsəmələrini təmin etmək məqsədiylə yaradılan, ünsiyyət vasitələrindən yer ya da müddət satın almaq yoluyla sərgilənən və ya başqa formalarda çoxaldılıb paylanan və bir ödəniş qarşılığı yaradıldığı müəyyən olan (digər bir deyimlə pul dəstək təmin edən adam ya da quruluşların şəxsiyyəti açıq olan) elandır.

  • Azərbaycanda reklamın vəziyyəti haqqında
  • Reklam haqda qanun

Online Reklamlarda Etik Məsələlər

Reklamlara gəldikdə, bu, doğru olmayan iddialar, yeyinti və keçid təklifləri vermək və buna bənzər bir şeydir. Lakin bunlar nəzərə alınacaq tək etik məsələlər deyil. Reklamlar, interstitial reklamlar, pop-up və pop-unders, kontekstual əlaqələr və overlay reklamları, hamısı etik təhlükələrlə gəlir.

Reklamverən bu barədə nə üçün qayğı göstərməlidir? Etik olaraq şübhəli reklamlar markalarına mənfi təsir göstərə bilər.

İstifadəçilər bir reklamı sevməmiş olduqda, onlar reklam verənə xoş olmayan şeyləri uzatmağa meyllidirlər. Web istifadəçiliyinin eksperti Jakob Nielsen öz saytında yazdığı məqalədə belə deyir: ” Etik olmayan reklamlar daha çox fiksasiya əldə edəcək, lakin etik biznes təcrübələri uzun müddətli sadiq müştəriləri cəlb edəcəkdir.”

Mənfi reaksiyalar media şirkətlərindən də ola bilər. Trafikdən uzaqlaşacaqları üçün müəyyən reklamları qəbul etmək istəmirlər. Jurnalistlərin təşkilatı Poynter İnstitutu, məsələn, online etik qaydalarında deyir: “İstehlakçı təcrübəsi birinci növbədə reklam modelləri və sponsorluqların istehlakçı təcrübəsinə olan təsiri ilə bağlı qiymətləndirilməlidir.”

Reklamlar, Reklamlar vasitəsilə Kick və In-Text Advertising

Problemli ola biləcək bir reklam növü reklamdır – qəsdən bir məqalə kimi görünən bir reklam. Bu da doğma reklam adlanır. Nəşriyyat sənayesində uzunmüddətli qayda var ki, redaksiya məzmunu ilə qarışdırıla bilən hər hansı bir reklam açıq şəkildə reklam olmalıdır.

Bu, həqiqətdə həmişə olduğu kimi internetdə həqiqətdir.

Reklama bir yaxşı nümunəsidir bir neçə il əvvəl başlanan Sony kampaniyasının xüsusiyyətidir. Bu, özlərini vətəndaşların texnologiyadan necə istifadə etdiyini yazan orta vətəndaş kimi təqdim edən serbest yazıçılar tərəfindən yazılmış məqalələrdən ibarət idi. Məqalələr Sony tərəfindən istifadəyə verilmiş və ödənilmişdir.

Onlar tez-tez Sony-in yanbarslardan başqa söz etmədikləri üçün, normal site məzmunundan fərqlənmək üçün xüsusilə çətin olmuşdur. Amma həqiqətən tənqid etdiyimiz məqalələri reklam kimi fərqləndirmək üçün etiketləmə çox vaxt kiçik bir növü idi və bəzən “reklam” sözü belə istifadə edilmədi.

Reklamların bəzi növləri açıq olduqda etik baxımdan problemlidir. Misal üçün, 2002-ci ildə səyahət edən pərakəndə Orbitz, birdən çox reklam vasitəsi ilə birdən çox media vasitəsi ilə mübahisə yaratdı. Reklamlarla vuruşmanın internetdən itdiyini görünsə də, ehtimalla onlara qarşı çıxan xəbərdarlıqlar səbəb olur.

Hələ, nüfuzlu şirkətlər texnologiyanı əhatə etdilər – xüsusən kompüter kitabının nəşri O’Reilly. Hələ də saytdakı reklamları istifadə edən Hətta O’Reilly, bu texnologiyanı istifadə etmək üçün istifadə etdiyini və istifadəçilərin istifadəçilərlə maraqlanmadığını göstərən IntelliTxt reklamlarını necə söndürə biləcəyini izah edən bir sual verir.

Vibrant Media, ödənişli əlaqələrin fərqli ikiqat yaşıl vuruşa malik olduğundan və pop-up reklam kimi etiketləndiyini iddia edir, texnika etik qaydaları pozmur.

Şirkət həmçinin məqalənin onlayn yerləşdirildikdən sonra avtomatlaşdırılmış proses istifadə edərək, əlaqələrin yerləşdirildikdən sonra yazıçılara xüsusi açar sözlər daxil edilməsinə təsir göstərə bilməz.

Bir neçə media sənayesi assosiasiyası, xüsusilə biznes-biznes (B2B) nəşriyyat birlikləri American Business Media və Amerika Biznes Nəşriyyatları Cəmiyyəti ilə razılaşmır. Həm redaksiya surətində kontekstli əlaqələrin satılmasına xüsusi maneə olan qaydalar var – kenar çubuğuna baxın. (Açıqlama: bu hekayənin müəllifi ASBPE üçün çalışır.)

Pop-ups, Pop-unders və saxta dialoq qutuları

Bəzi suallara cavab verən başqa bir reklam növü yeni bir pəncərədə açanlardır. Əsas nümunə əlbəttə ki, əsas brauzer pəncərəsinin qarşısında kiçik bir pəncərədə görünən pop-up reklamdır. Pop-altında oxşardır, ancaq əsas brauzer pəncərəsinin arxasında görünür, belə ki, bir istifadəçi bu pəncərəni bağlayana qədər onu görmür.

Hər iki halda, reklamverenler, istifadəçiləri, onu bağlamaya çalışırken yanlışlıkla pencereye tıklayarak reklamverenin sitesine götürüleceğini umuyor ola bilər.

Hər iki reklam növü də geniş istifadə edilsə də, həm də potensial müştərini qıcıqlandırır. Araşdırmalar göstərir ki pop-up ən nifrət edilən reklam üsuludur. Onları istifadə etməmək üçün başqa bir səbəb, insanların əksəriyyətinin qarşısını almaqdır. Bu reklamların yüksək klik dərəcəsi olsa da, bu kliklərin əksəriyyəti pəncərəni bağlamağa çalışarkən səhvən baş verə bilər. Pop-uplar məzmun üçün işləyə bilər, lakin reklam üçün yaxşı qəbul edilmir.

Sonra bilgisayarınızdakı sistem mesajları kimi görünən reklamlar var – ekranda bir mesaj və “OK” düyməsinə ilə açılan boz rəngli düzbucaqlılar. İstifadəçi pəncərəni bağlayacaq “OK” düyməsini tıklayacağını düşünə bilər, amma bunun əvəzinə reklamverenin veb saytına aparır.

“Bu yanaşmadan gələn yaxşı bir şey yoxdur” deyən Rochelle Texnologiya İnstitutunun professoru Neil Saç, online reklamların insanların algısını araşdırdı. “Siz insanları incitməyəcəksən . Bu, yalnız daha uzun müddətli imicinizi məhv edir.” Onun sözlərinə görə, gənclər xüsusilə də reklam növlərinə mənfi təsir göstərirlər.

İnterstisiya və ya prestijli reklamlar – gözlənilən məzmundan əvvəl görünən səhifələr də qıcıqlandırıcı kimi qəbul edilə bilər, ancaq istifadəçilər “Bu Reklamı Atla” bağlantısını tıklayaraq səhifəni atmaq imkanı verdikdə ümumiyyətlə qəbul edilirlər.

Bindirmeler mövcud kontent üzərində görünən reklamlardır, ancaq eyni pəncərədə yeni bir pəncərədə deyil. Onlar həmçinin Eyeblaster və ya Shoshkele kimi marka adlarla tanınırlar. Onlar adətən Flash filmlərdirlər. Onlar site məzmunu üzərində sərbəst hərəkət edən animasiya edə bilərlər. Bu reklamlar məzmunu əhatə etsələr, ümumiyyətlə, sevilməzdir; video üzərində yerüstü reklamlar qarışıq bir cavab aldı.

Onlayn yayıncılar üçün bir narahatlıq bu bölmədə göstərilən bütün reklam növləri brauzerləri çökə biləcək skriptlər içərisində ola bilər. (Bu cür reklamların müsbət və mənfi cəhətləri haqqında daha ətraflı məlumat üçün, “Pop-up reklamları – Artıq və Eksiler – Pop-Unders, Overlays və Intrusive Reklamlar” -a baxın.)

Uğur üçün Tövsiyələr

Insanlar banner reklamlarını görməməyi öyrəndikləri üçün, reklam verənləri pop-up, overlay reklamları və s. Kimi istifadə etməməyi xahiş etmək realistdir. İnsanları reklamlarınızı görməyə kömək etmək üçün nə edirsiniz?

Birincisi, klikin əhəmiyyəti barədə köhnə fikirlərdən imtina edin. Rochester Texnologiya İnstitutunun direktoru Neil Saç deyir: “Məqsəd insanları klikləməmək deyildir, çünki onlar bunu bilmirlər . Başqa sözlə, onlayn reklam ənənəvi reklam kimi daha çox olur.

Saç və onun həmkarı Susan Barnes hansı banner reklamlarının işlədiyini və nəyə baxır. “Bu istifadə olunan rənglərlə və insanların xəyanət edən fantastik daşınar mətni istifadə etdiyinə aiddir.” Onlar da böyük mətnin kiçikdən daha yaxşı işlədiyini tapırlar – mesajınızı qısaca saxlayın.

Və nəhayət, işləyən başqa bir texnika yumordur. Saç deyir: “yumşaq bir şəkildə yumşaq bir yanaşma istifadə edin, bu münasibətləri zamanla qurmalısınız”.

Ukrayna

Televiziya şirkətlərinin qazanc gətirən əsas sahələrindən biridə reklamlardır.Öz tanıtmaq istəyən istəyən istehsalçının mütləq reklama ehtiyacı olur.

Bu danılmaz bir həqiqətdir.Telekanalların hansına baxsaq hər yarım saatdan bir reklmalara 5-10 dəqiqə vaxt ayrılır.Tikinti materialları ,boyalar ,geyimlər ,mebeller ,avtomaşınlar ,ərzaqlar reklamların əsasını təşkil edir.Ən vacib və tərifə laiq reklmalardan biri isə avtomobillərin təhlükəsiz idarə olunması və yol hərəkəti qaydalarına əməl edilməsi haqqında olanlardır.Mükəmməl vacib reklamdır.

Ancaq bu Zellandıyanın kenquri yağlarını ,”rosko”,”russkiy vkus” kolbasalarını ,sosiskalarını nə bilim donuz ətini elə ləzzətlə tərifləyib reklam edirlər ki ,sanki öz ölkəmizdə nə ət itehsal olunur nə də yağ.Günəbaxan tumlarının reklamı isə bir ayrı tamaşadır.Sanki bundan ləzzətli ,xeyrli hecnə yoxdur.Uduşuda o ,qədər çoxdur ki ,əməlli başlı varlanmaq ola bu uduşların sayəsində.Pampers reklamları isə lap utandırıcıdır.Heç olmasa təkcə uşaq pampersləri ilə kifayətlənsələr yaxşı olardı.Əlli faiz endirimli paltarların reklamı isə heç inanandırıcı deyil.

Reklam müasir dünyanın ən sabit gəlirli sahələrindən biridir.Ancaq Reklamnan inandırıcı və ədəblə istifadə etmək yaxşı olar.Müntəzəm açılan iş yerlərinin reklamına ,öz dadlı və keyfiyyətli ərzaqlarımızın reklamına ,keyfiyyətli təhsil və tədris bazalarının reklamına daha çox taxşı olar.

Dünyada ən maraqlı ,effektli və təqdirə layiq reklamlar göstərən ölkələrdən biridə Türkiyədir.Deyəsən dünya üzrə ilk beşliyə daxildir.İnşallah vaxt gələr Azərbaycanda bu sıralarda olar.Nəyisə . REKLAMLAR.

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.