Press "Enter" to skip to content

Sinif rəhbərinin illik iş planı pdf 2019

mai vəzifəsi haqqında məlumat verir. Sinfin fəallarına görüşün təş-

KOSGEB İş Planı Örnekleri 2023 (Mart Ayı Yeni Projeler)

KOSGEB iş planı proje örnekleri 2023 listesinde destek almak için gerekli olan iş planı ve iş modeli formunun nasıl hazırlanıp doldurulacağını anlattık.

İçindekiler:

  1. Kosgeb İş Planı Örnekleri Nelerdir? 2023
  2. Kosgeb Hangi İşlere Destek Veriyor?
  3. Kosgeb İş Planı Boş Word Uzantılı
  4. Kosgeb İş Planı Nasıl Doldurulur? (KOSGEB İş Modeli Örneği )
  5. Kosgeb İş Planı Örneği Nelerden Oluşur?
  6. Kosgeb İş Modeli Nasıl Hazırlanır?
  7. Kosgeb İş Modeli Nasıl Doldurulur? 2023
  8. Kosgeb İş Planı Hazırlayan Danışmanlık Firmaları
  9. KOSGEB Ne Kadar Destek Veriyor?

KOSGEB İş Planı Örnekleri’nin güncel haliyle adı Yeni NESİL İŞ MODELİ örnekleri olarak değiştirilmiştir. Yapılan güncellemelerin ardından KOSGEB iş planı örneği veya proje örnekleri artık İş Modeli örnekleri olarak adlandırılmaktadır.

KOSGEB İş Modeli Örneği 2023 (Hazırlık, Doldurma) aşamaları üzerinden KOSGEB iş planı hazırlayıp doldurarak ve sitemize yüklemiş olduğumuz çeşitli iş fikirlerine ait plan örnekleri ile yeni iş modelinizi kolayca hazırlayabilirsiniz.

Kosgeb İş Planı Örnekleri Nelerdir? 2023

2023 yılında KOSGEB tarafından hibe desteği için onaylanan her sektör için word, pdf, iş planı örnekleri aşağıdaki başlık altında mevcuttur.

2023 yılı KOSGEB İş Planı Proje Örnekleri listesi aşağıdaki gibidir:

  • Kosgeb Tekstil firması iş planı örneği
  • Kosgeb Tişört ve giyim elbise üretim firması
  • Yumurta üretimi ve ticareti
  • Giyim mağazası KOSGEB İş Planı Örneği 2023
  • Kumaş ve triko üretimi
  • KOSGEB giyim iş modeli proje örneği
  • Nalbur ve inşaat malzemelerİ KOSGEB İş Planı Örneği 2023
  • Triko elbise iş proje örneği
  • KOSGEB waffle dükkanı örnek iş planı
  • KOSGEB E-ticaret iş planı örneği
  • Elektronik ve güvenlik kamerası iş planı örneği
  • Kırtasiye ve kitapevi KOSGEB İş Planı Örneği 2023
  • KOSGEB Çay bahçesi iş modeli örneği
  • Bilgisayar tamir dükkanı açmak isteyenlere
  • Waffle iş planı

KOSGEB iş modeli örnekleri PDF formatında veya word dosyası (.docx) olarak doldurabilirsiniz.

Eğer boş bir projeden ilerlemek istiyorsanız, resmi internet sitesinde yer alan pdf. ve word dosyasını indirebilirsiniz. Ayrıca KOSGEB Boş iş modeli örneği sayfasından da edinebilirsiniz.

Yeni bir KOSGEB proje hazırlama süreci için örnek olarak kurmuş olduğumuz word uzantısı (.doc) ile Microsoft Office Word programı ile açılabilen iş planı örneklerini indirebilirsiniz. Kosgeb iş planı proje örnekleri sayesinde hızlı bir şekilde onay alabilirsiniz.

Kosgeb iş planı örnekleri arasında doğru projeyi bulamadıysanız proje nasıl doldurulur gibi sorularınız için Kosgeb tarafından hazırlanan iş planı doldurma kılavuzunu kullanabilirsiniz.

Kosgeb Proje hazırlama rehberini indirebilirsiniz.

KOSGEB İş Planı Örnekleri 2023 listesi

Kosgeb proje hazırlık sürecini hızlı bir şekilde başlatmak için KOSGEB İş Planı Örneği 2023 listesi aşağıdaki gibidir:

  • KOSGEB solucan gübresi örnek iş planı projesi (hazırlık aşamasında)
  • Doğalgazcı firması için örnek iş plan projesi
  • Ücretsiz elektronikçi için proje Tekstil firmaları için iş planı örneği
  • İnternet ve Yazılım Firması İş plan örneği
  • Medikal malzeme satıcısı iş planı örnekleri
  • Kosgeb Mimarı İş Planı örneği
  • Fotoğrafçı Açmak İçin İş planı örneği
  • Optikler için iş planı örneği
  • Salça üretim iş projesi örnekleri
  • Bakkal Dükkanı İş Projesi örnekleri
  • Pastane ve Cafeler için (İnternetten Başvuru)
  • Çiğ Köfteci KOSGEB İş Planı
  • KOSGEB Şarküteri is planı örneği
  • KOSGEB giyim mağazası iş planı örneği
  • Bayan Giyim Projesi
  • Oto yıkama açmak için iş planı
  • Yedek parça satış mağazası (hazırlanıyor)
  • 100 kişilik lokanta için iş planı örneği (Düzenleme aşamasında)
  • Cafeler için 50 kişilik proje örneği
  • KOSGEB Market (ekomini tarzı) İş Planı Örneği 2023
  • Kafeler için örnek pdf word dosyaları

Tüm sektör isimlerine göre örnek Kosgeb iş planını sizler için yükledik. Bu örnekleri düzenleyerek aklınızdaki iş fikrine yönelik bir iş planı projesi hazırlayabilirsiniz. KOSGEB’in proje hazırladığınız sektörü desteklemesi zorunludur.

Bu kapsamda KOSGEB Nace kodu listesini incelemelisiniz.

Kosgeb Hangi İşlere Destek Veriyor?

Kosgeb’in desteklediği projeler şunlardır:

Sigorta Acentesi Reklamcı Ayakkabı mağazası Reklam Ajansı İnternet ajansları
İnternet cafe Bayan giyim Çiçekçilik Çiğ Köfteci Nalbur
Market Gelinlikçi Hayvancılık Giyim İnşaat Malzemeleri
Giyim Züccaciye Sanayi E-ticaret Giyim Sektörü
Market Oto Yıkama Oto bakım Tekstil Üretim Atölyesi
Kuruyemiş Kırtasiye Kozmetik Oyuncakçı Butik
Eczane Elektrikçi Engelli Elektronik E-Ticaret
Bayan Kuaförü Kasap Kreş Temizlik firması Lokanta
Oto Bakım Oto Tamir Şirket Pastane Restaurant
Tekstil Spor Salonu Güzellik Salonu Solucan Gübresi Organizasyon
Berber Erkek Kuaförü Fırın Fotoğrafçılık Fast Food
Şarküteri Turizm Kuru Temizleme Temizlik Firması Rent A Car
Büfe Halı yıkama Üretim Temizlik firması Doğal ürünlerin satışı
Mimarlık Giyim mağazası Mühendislik Moda İşletmesi Market
İkinci el satış Personel giderleri Oto yedek parça 2. el oto alım satım Catering
Çay bahçesi Spor salonu Bijuteri Butik Berber

KOSGEB Destek Verdiği İşler

Kosgeb İş Planı Boş Word Uzantılı

Kosgeb desteklerinden yararlanabilmek için iş fikrinin desteklenen sektörler arasında yer alması hayati önem taşımaktadır. Nace kodlarına dahil olmayan sektörler için savurganlık yapmak anlamsızdır. Bu nedenle Kosgeb destekli sektörler listesine mutlaka göz atın!

Giyim mağazası açacak bir girişimci yukarıdaki ayakkabı mağazası proje örneğini düzenleyip istediği şekle sokabilir ve bu proje ile uygulayabilir. Bilgisayarınıza indirdiğiniz proje mutlaka iş kurmak istediğiniz sektöre ait olmayabilir. Gıda ticareti ile uğraşan esnaflarımız aynı sektöre veya aynı kaliteye sahip projeleri organize edebilirler. Aynı alanda olmasalar da bir inşaat malzemeleri firmasının hazırladığı bir projeden örnek olarak aylık, üç aylık ve yıllık hedefler alınabilir.

Yukarıdaki hazır projeler ile gelecek yıl geliştirdiğiniz fikriniz ile uygulama yapabilirsiniz. Ancak, bunu yapmadan önce eğitime katılmalı ve servis merkezlerinin bildirdiği diğer faaliyetleri gerçekleştirmelisiniz. Danışmanlık firmaları bu yıl ortalama 1.500-2.000 TL. Bir miktar para karşılığında bir proje hazırlıyorlar. Bu konuda herhangi bir tecrübeniz veya bilginiz yoksa bu firmalarla da görüşmeniz mantıklı olacaktır.

Yukarıdakiler hem açık pozisyonlar hem de yeni esnaflar için hazırlanmış KOSGEB iş projelerinden örnekler olup, danışmanlık firmalarına başvurmak yerine küçük düzenlemelerle kendi projenizi hayata geçirebilirsiniz.

Örneğin, bir restoran düşünün. Hazırlanan içerikte kapasitenin 100 kişi olduğu yazılabilir. Bu örneği 1000 kişi için derleyebilirsiniz.

Kafeniz 3 bölümden oluşuyor ve terası varsa örneği bu bağlamda inceleyebilirsiniz.

Ev hanımları börek, çörek yapabilecekleri bir dükkan açmak istiyorlar ise, sitemizden alacakları börekçi veya ev yemekleri lokantası kendilerine fevkalade örnek teşkil edecektir.

Üretecekleri ürünleri tek tek yazarak bu ürünlerden elde edecekleri amaçları raporlayabilirler.

Yukarıdaki videoda anlatıldığı gibi onay almak oldukça basit olsa da detayları açıklamanız sizin yararınızadır.

Kısa ve orta vadeli hedefler en az 10 yıl olarak belirtilirse KOSGEB onayı almak daha kolay olacaktır.

Kosgeb İş Planı Nasıl Doldurulur? (KOSGEB İş Modeli Örneği )

Kosgeb iş planı doldurma işlemi online olarak yapılacaktır. 2023 yılında pandemi nedeniyle tüm başvurular e-devlet üzerinden yapılacak olup, iş planları Kosgeb girişimcilik eğitiminde öğretilen yönergelere uygun olarak proje aşamasında elektronik ortamda hazırlanacaktır.

Bu nedenle iş planı başvuru sahibi tarafından sistem üzerinden veya danışmanlık firması tarafından KOSGEB sitesinde hazırlanabilir. Ancak yine de 2023 için hazırlanan girişimci iş planı örnekleri listesini gözden geçirmekte fayda var.

KOSGEB merkezleri ile yaptığımız görüşme sonucunda iş planı hazırlama aşamaları aşağıdaki gibidir:

  • Esnaf online olarak KOSGEB kaydını oluşturur.
  • KOSGEB kaydından önce kişinin vergi levhasını ve diğer işlemleri tamamlamış olması gerekir. (işletmenin açılmış olması)
  • İstenen destek programına internetten başvuru yapılır.
  • Başvuru sonrasında doldurulması gereken belgeler ve yeni nesil iş Modeli projesi yine online olarak doldurulur ve onaya sunulur.
  • Onaylanma ve red işlemleri yine internet üzerinden yapılmaktadır.

Artık size vereceğimiz tüm bilgiler ışığında iş planı hazırlayan danışmanlık firmalarına 1.000 TL vermek yerine projenizi kendiniz kolayca hazırlayabilirsiniz. Projeyi hazırlarken heyet önünde proje sunumunda ezberlemeniz gereken tüm detayları uygulamaya koyabileceğiniz için yönetim kurulunu ter dökmeden ikna edebilirsiniz. Bilmeniz gereken detaylar nelerdir, KOSGEB iş planı projenizi kendi evinizde kısa sürede nasıl hazırlayabilirsiniz, tüm adımları tek tek anlattık. İş planı hazırlama adımlarına, boş bir iş planında bilmeniz gereken konular, hangi alanların ve nasıl doldurulması gerektiğine geçelim.

Öncelikle, elinizde boş bir iş planı olmalı ve bu boş iş planı inceleyerek doldurulması gereken gerekli bilgiler ve alanların neler olduğunu bilmeniz gerekiyor. Boş iş planını nereden temin edebilirim diyorsanız Kosgeb kurumlarından ya da sitemize yüklediğimiz örnek boş iş planını bilgisayarınıza indirerek projeyi temin ediniz.

Kosgeb İş Planı Örneği Nelerden Oluşur?

Kosgeb iş planı Geleneksel Girişimci Destek programı başvuru formu içinde 2. bölümde bulunan iş modelidir. KOSGEB iş planı dediğimiz dosya, 2023 yılında ”İş modeline ilişkin bilgiler” bölümüdür.

Kosgeb iş planı örneği 10 bölümden oluşmaktadır. Girişimcilerin destekten yararlanabilmeleri için doldurmaları gereken iş planı olarak 10 bölümde çeşitli bilgiler verilmektedir. İş planı hazırlanırken önce girişimcinin adı, soyadı ve kişisel bilgileri yazılır. 10 aşamadan oluşan bu iş planının doldurma bölümlerinde aşağıdakiler yer almaktadır:

Geleneksel girişimciler için eski adıyla iş planı olarak bilinen 10 adımdan oluşan yeni nesil iş modeli formunun 2023 yılında doldurulması aşamaları şu şekildedir:

  1. Girişimci/İşletme Bilgileri: Girişimcinin ve İşletme fikri tanıtılır.
  2. Müşteri Grupları
  3. Değer Önerisi
  4. Ulaşım/Dağıtım Kanalları
  5. Müşteri İlişkileri
  6. Kilit Temel Faaliyetler
  7. Kilit (Temel) Kaynaklar
  8. Kilit (Temel) Ortaklar/İşbirlikleri
  9. Maliyet Yapısı
  10. Gelir Akışı

Kosgeb İş Modeli Nasıl Hazırlanır?

İş planı hazırlamak için Kosgeb resmi internet sayfasında yeni girişimciler için boş iş planı formu ve İŞGEM boş iş planı olarak yüklenen belgeler yardımcı olacaktır. Bu belgeleri bilgisayarınıza indirerek te kolaylıkla iş planı hazırlayabilirsiniz.

Kosgeb iş planı hazırlamak için uygulamalı girişimcilik eğitimine katılmalısınız. Eğitimler internet üzerinden uzaktan eğitim şeklinde verilmektedir. KOSGEB e-Akademi ile ücretsiz online girişimcilik eğitimine linke tıklayarak katılabilirsiniz. İş planı projesi hazırlamayı bilmiyorsanız sitemizde hazır Kosgeb proje örneklerini inceleyebilirsiniz. Kosgeb iş planı örnekleri arasından kendinize uygun olan iş planını seçebilirsiniz.

Kosgeb iş planı hazırlama aşamaları ve nelerden oluştuğunu merak edenler için gelelim iş planı proje aşamasında hangi alanlar var.

Kosgeb İş Modeli Nasıl Doldurulur? 2023

2023 yılında Kosgeb hibe desteğine başvurmak için Geleneksel girişimci destek programı Başvuru Formu II. İş Modeli formunun doldurulması gerekmektedir. Doldurulacak İş modeli 10 ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümleri doldururken, cevap bölümünde italik yazılan tüm soruları cevaplamanız gerekmektedir.

KOSGEB Proje Doldurma Birinci Bölüm Girişimci/İşletme Bilgilerini Yazın

Bu bölüm 4 maddeden oluşmaktadır. Girişimci iş bilgilerini doldurarak KOSGEB iş modelini doldurmaya başlayın.

  1. Kendiniz, işe ilişkin tecrübeleriniz, (doğum yılı, mezun olunan okullar, destek başvurusunda bulunacağınız işletmenizi faaliyet alanı ile ilgili geçmiş tecrübeleriniz gibi bilgiler olacak şekilde kısaca kendinizi tanıtmanız gerekiyor).
  2. İşletmeniz ve işletmenizin yürüttüğü faaliyetler hakkında bilgi vererek ( işletmede üretilen veya satın mal ve hizmetlere değinin).
  3. İşin mevcut durumu, sermaye yapısı ve sürdürülebilirliği maddesinde işletmenizin piyasadaki durumu, çalışan sayısı, pazar payı gibi bilgileri de içerecek şekilde mevcut durumdan bahsedilmelidir. İşletmem: 250 bin liralık özsermayeye sahiptir gibi sayısal veriler ile işletmenizin sermaye yapısını anlatmalısınız. Son olarak bu bölümde işletmenin devamlılığını nasıl sağlayacağınıza değininiz.) Örneğin: piyasanın güvenini kazanarak ve ürün ve hizmet kalitemizden taviz vermeyerek, muhasebe kayıtlarımızı dikkatli tutarak ve likitide oranımızda borçlanmamızı dengeleyerek, işletmemizin sürdürülebilirliğini sağlayacağız gibi hedef olan bir yaklaşımla devamlılığı nasıl sağlayacağınızı açıklayınız
  4. İş yerinin fiziki özellikleri, konumu ve seçim nedeniniz kısmında işletmenin metrekaresi, kat sayısı, adresi gibi bilgilere yer vermeli bu özellikleri seçme nedenleriniz ( pazara ve tedariklere yakın olması gibi) net ve anlaşılır şekilde işletme fiziki özellikleri hakkında bilgi veriniz.
  5. Videonun bu bölümünden izleyebilirsiniz.

İkinci Bölüm Müşteri Grupları Bölümünün Doldurulması

Müşteri Grupları Bölümünün Doldurulması: Bu bölüm de hizmet sunduğunuz tüm müşteri gruplarını tanıtın.

  • Müşterileriniz kimlerdir? Her bir müşteri grubunu ayrı ayrı tanımlayınız (yaş, bölge, cinsiyet, gelir durumu gibi ayırt unsurlar dikkate alınarak her bir müşteri grubu ayrı ayrı tanımlanmalıdır).

KOSGEB İş Modeli Doldurma Üçüncü Bölüm Değer Önerisi

Değer önerisi iş modelinin üçüncü ve en önemli bölümü: Bu bölümde müşterilerinize sunduğunuz mal ve hizmetlerin neler olduğunu, adlarını, tek tek yazmalı daha sonra bunları müşteri gruplarında belirttiğiniz hangi gruplara sunduğunuzu açıklamalı ve sunmuş olduğunuz ürün hizmetle bu müşterilerin hangi ihtiyaçlarını ya da sorununu nasıl giderdiğinizi, bir başka ifade ile nasıl bir değer (marka) yarattığınızı belirtmelisiniz.

Bu bölümde ayrıca rakiplerinizden bahsedin Rakiplerinize göre üstün ve zayıf yönlerinizi karşılaştırmalı bir şekilde açıklayın. Yani rakiplerinizden sizi ayıran farkı anlatın.

“Önemli bir ipucu verecek olursak: Burada sizinle aynı alanda faaliyet gösteren rakiplerinizden isim vererek bahsetmeniz daha yerinde olacaktır. Kendimize rakip tanımıyoruz vb. ifadelerden kaçının. Hayatın gerçekliğinden uzak ve yanıltıcı söylemlerden kaçınarak, kendi değerinizi doğru ifadeler ile tanıtın. Unutmayın ki bir firma ürettiğiniz ürün ve hizmetle aynı ürün veya hizmeti üretmese bile aynı ihtiyacı karşılayabiliyorsa o firma sizin rakibinizdir. Videoyu izleyin.

Değer Önerisi: Değer önerisi, müşterilerinize sunduğunuz ürün ve hizmetlerdir.

  • Müşteri grupları bölümünde belirttiğiniz her bir müşteri grubu için sunduğunuz ürün ve hizmetler belirtilmelidir.
  • Müşterilerin sunduğunuz ürün ve hizmetlere neden ihtiyaç duyduğunu ve müşterilerinizin hangi sorunlarını giderdiğinizi açıklayınız.
  • Rakipleriniz kimlerdir? Değer önerinizi, rakipleriniz ile işletmenizi mukayese ederek değerlendiriniz.

Kosgeb İş Modeli Dördüncü Bölüm Ulaşım/Dağıtım Kanallarını Doldurun

Ulaşım/Dağıtım Kanalları: Sunduğunuz ürün ve hizmetleri müşterilere nasıl ulaştırıyorsunuz (doğrudan, dolaylı, toptan perakende, mağazadan, internet vb.).

Bu bölümde sunmuş olduğunuz hizmet ve ürünü hangi yollarda müşteriye ulaştıracaksınız sorusuna yanıt vermelisiniz. Yani ürünü doğrudan, dolaylı, toptan perakende, mağazadan, internet hangi yolla ulaştıracaksınız bunun detaylarını yazmalısınız.

KOSGEB İş Modeli Beşinci Bölüm Müşteri İlişkilerini Hazırlayın

Müşteri İlişkileri: İlk iletişimi nasıl kuracaksınız, nasıl müşteri kazanacaksınız, yeni ürün ve hizmetlerinizi nasıl tanıtacaksınız, bu soruların yanıtlarını vermelisiniz. Garanti gibi satış sonrası hizmetlerinizden bahsetmeli, geri bildirim ve müşteri değerlendirmelerini toplamak için telefon yüzyüze iletişim, dijital iletişim sosyal medya yöntemlerinden hangisi uyguladığınızı da açıklamalısınız.

  • Müşteri grupları bölümünde belirttiğiniz her bir müşteri grubu ile nasıl iletişim kuruyorsunuz?
  • Yeni müşteri kazanma ve tutundurma yöntemlerinizi anlatınız.
  • Ürün/hizmet tanıtımı, sunumu ve satış sonrasında hangi araçları kullanıyorsunuz (broşür, internet sayfası, sosyal medya, telefon vb.)

KOSGEB Proje Hazırlama Altıncı Bölüm Kilit Temel Faaliyetler

Kilit (Temel) Faaliyetler: Ürün/hizmeti oluşturmak, dağıtmak ve kazanç sağlamak için yaptığınız kilit (temel) faaliyetler nelerdir? (Üretim/hizmetin başlangıcından, müşteriye ulaştırılması ve satış sonrası sağlanan hizmetler dâhil tüm süreç aşamalarını ve varsa gerekli ruhsat, izin vb. belirtiniz)

Burada ürün veya hizmetin başlangıcından, müşteriye ulaştırılması, ve satış sonrası sağlanan hizmetler dahil olmak üzere tüm aşamaları ayrı ayrı belirtin. Ama asıl önemlisi.. Olmazsa olmazlarınız.. Yani işyerinizin kapısını açtıktan sonra ürün ya da hizmetinizi müşteriye ulaştırana kadar ki tüm süreçleri düşündüğünüzde sizi siz yapan, farkınızı ortaya koyan, Kilit faaliyetiniz nedir? Faaliyetinizin ana konusu nedir? Sanayi sicil belgesi, sicil gazetesi, imza sirküleri gibi, tüm gerekli ruhsat izin gibi belgeleri bu alana doldururken detaylandırmalısınız.

KOSGEB İş Modeli Yedinci Bölüm Kilit (Temel) Kaynaklar

Kilit (Temel) Kaynaklar: Bu bölümde kilit temel faaliyetleri gerçekleştirmek için ihtiyacınız olan personel, makine sermaye, arsa, gibi tüm kaynakları yazın. Kaynakların Kosgeb destekleri ile alınıp alınmayacağının, bir önemi olmadığını unutmayın. Yine elinizde ki tüm kaynaklarınızı düşündüğünüzde sizi siz yapan, farkınızı ortaya koyan, kilit kaynaklarınız nelerdir, Yine bu bölümde işyerinizde çalışan veya çalışacak olan tüm personelin görevleri hakkında kısaca bilgi vermelisiniz.

  • Kilit (temel) faaliyetleri gerçekleştirmek için ihtiyaç duyulan kaynaklar (personel, makine, sermaye, teknoloji, arsa, bina.) nelerdir?
  • İşletmenizde çalışan/çalışacak personel ve görevleri hakkında bilgi veriniz.

KOSGEB İş Planı Sekizinci Bölüm Kilit (Temel) Ortaklar/İşbirlikleri

Kilit (Temel) Ortaklar/İşbirlikleri: Bu bölümde şayet varsa işbirliği yaptığınız kişi kurum ve firmalar ile ne tür işbirliği ve ortaklıklar yürüttüğünüzü kısaca açıklamalısınız. Tedarikçilerinizin kimler olduğunu ve bu tedarikçileriniz ile ne tür bir tedarik süreci yürütmekte olduğunuza, ürün veya hizmetinizi müşteriye ulaştırırken, kimlerle nasıl işbirliği yaptığınıza, reklamlarınızı yaparken hangi ortakla nasıl çalıştığınıza, ve buna benzer varsa diğer işbirliklerinize bu bölümde yer verin.

Tedarikçilerinizden isim vererek bahsetmenizi tavsiye ederiz. Unutmayın ki sizi rakiplerinizden ayıran özelliklerinizi sağlamak için işbirliği yaptığınız, olmazsa olmaz bir kilit ortağınız varsa bunu özellikle belirtmelisiniz.

  • Ürün/hizmet sunum sürecinde işbirliği yaptığınız kilit (temel) kişi/kurum/firmalar kimlerdir?
  • Tedarikçileriniz kimlerdir?

KOSGEB İş Projesi Dokuzuncu Bölüm Maliyet Yapısı

Maliyet Yapısı: Burada cevaplamanız gereken toplam 4 şık bulunmaktadır. İlk ikisi tablodan oluşmaktadır. buradaki tablolarda hazır olarak verilen gider başlıkları var. Bu başlıklarda bir değişiklik yapmayın. Sadece işletmeniz ile ilgili alanları doldurun. Dikkat etmeniz gereken nokta ilk tabloda ki giderler, ikinci tabloda ki kaynaklar tarafından karşılanabiliyor olmalıdır. Aksi halde finansman sorunu ile karşı karşıyasınız demektir.

Bu bölümde tablolardan sonra gelen üçüncü kısımda ürün ve hizmeti oluşturmak, dağıtmak ve kazanç sağlamak yaptığınız makine alımı, işyeri kiralanması, hammadde alımı, fuarlara katılım, nakliye gibi en önemli maliyet unsurlarından kısaca bahsetmelisiniz.

Dördüncü kısımda ise Kosgeb desteği alana kadar yada almama durumunda işletme sermayesi, makine techizat alımı vb. haller için finansman ihtiyacınızı nasıl karşılayacağınızı açıklamalısınız. Unutmayın! Destek başvurusunda bulunmanız size destekten yararlanma garantisi sağlamamaktadır. Her zaman beklenmedik durumlara karşı bir B planı yapmalısınız.

İşinizi kurmak için katlandığınız maliyetler nelerdir?

  1. BAŞLANGIÇ YATIRIM GİDERLERİ TUTAR (TL)
    • İşletme kuruluş giderleri
    • Arazi/proje/bina-inşaat/tadilat giderleri
    • Makine ve teçhizat giderleri
    • Tefrişat giderleri
    • Taşıma, sigorta, montaj giderleri
    • İthalat ve gümrükleme giderleri
    • Lisans giderleri
    • Diğer giderler
    • TOPLAM (TL)

Başlangıç yatırım giderlerinin kaynağını belirtiniz

  1. BAŞLANGIÇ YATIRIM GİDERLERİNİN KAYNAĞI TUTAR (TL)
    • Özkaynak Kullanımı
    • Şahıslardan Alınan Borçlar
    • Banka Kredisi
    • Diğer (Belirtiniz:…) TOPLAM (TL)
  2. Ürün/hizmeti oluşturmak, dağıtmak ve kazanç sağlamak için yaptığınız en önemli maliyet unsurları nelerdir?
  3. İşletmenizin gelir-gider dengesi kurulana kadar finansman ihtiyacınızı (işletme sermayesi, makine-teçhizat alımı ve benzeri durumlar için) nasıl karşılayacağınızı, KOSGEB desteği başvuru, değerlendirme ve ödeme sürelerini de dikkate alarak açıklayınız.

KOSGEB İş Modeli Onuncu Bölüme Gelir Akışını Yazın

Kosgeb İş Modelinde Gelir Akışı Bölümünü Doldurun: Bu bölümde gelir modelinizi nasıl kurguladığınızdan bahsetmelisiniz. Örneğin: ürün ve hizmet satışı, komisyon, üyelik reklam alma, gelir ortaklığı gibi gelir kalemlerinden hangilerinden para kazanacağınızı detaylı olarak açıklamalısınız. Ürün/hizmetlerinizin fiyatlandırmasını nasıl yaptığınızı açıklarken bu ürün veya hizmeti üretmek için hangi maliyetlere katlandığınızı ve toplam maliyet üzerinden nasıl bir fiyatlandırma yapacağınız belirtin.

Örneğin maliyetlerinizi üzerine yüzde kaç kar marjı koyarak satışa sunacağınızı yazmalısınız satış fiyatını nasıl belirleyeceksiniz bu konuya yer vermelisiniz. Daha sonra müşteriniz ödemeleri hangi yolla yapıyor sorusuna yanıt olarak nakit, taksitli, kredi kartı gibi yöntemlerden hangilerini kullanıyor bunları açıklamasınız.

  • Gelir modeliniz nedir? (Nereden para kazanacaksınız? Ürün/Hizmet satışı, komisyon, üyelik, reklam alma, gelir ortaklığı vb.)
  • Ürün/hizmetlerinizin fiyatlandırmasını nasıl yaptığınızı açıklayınız.
  • Müşterileriniz ödemelerini hangi yolla yapıyor? (nakit, taksitli, kredi kartı vb)

Bu sorunun ardından karşımıza iki tablo geliyor. İşletme gelirleri ve işletme giderleri tablosunu doldururken, ilk ayı işletmenizi kurduğunuz ay olarak hesap etmeniz gerekiyor.

Yukarıda ki tabloda Kosgeb iş modeli doldurma formatının işletme gelir ve giderleri yer almaktadır. Bu tabloyu doldururken birinci ay işletmenizin kurduğunuz ay olacak şekilde verileri girin. Tüm kalan aylar doldururken de geçmiş ay için gerçekleşmiş veriler, gelecek aylar için de tahmini verileri kullanın. PDF olarak bilgisayarınızı indirin ve işletmenizin gider ve gelir analizini bu forma doldurun.

Örneğin işletmenizin kuruluş tarihi itibariyle 7. ayında bu formu dolduruyorsanız, ilk yedi ay için gerçekleşen gelir ve gideri tabloya yazın. Geriye kalan aylar için se tahmini gelir ve gider beklentilerinizi yazmalısınız. Aynı şekilde tahmini fiyat artışını düşünerek ikinci yıl toplamını da yazmayı unutmayın.

İşletme gelirleri tablosunda müşteriye sunulan tüm ürün ve hizmetleri ürün ve hizmetin adıyla birlikte her biri ayrı satırlarda olacak şekilde belirtmelisiniz.

Tablolarda tüm aylarla birlikte birinci ve ikinci yıl toplamlarını da yazmayı ihmal etmeyin.

Bu içeriğimizde sizlere hem Geleneksel girişimci desteğinden hem de İleri girişimci desteğinden faydalanmak için doldurmanız gereken iş modeli hakkında detaylı bilgileri anlattık. Kosgeb tarafından sağlanan tüm destek işlemleri tamamen ücretsiz ve aracısız olarak yapılmaktadır.

Yine de yukarıda ki iş planlarından da faydalanabilirsiniz.

Hem Geleneksel girişimci desteğinden hem de İleri girişimci desteğinden faydalanmak için doldurmanız gereken İŞ MODELİ FORMUNA ulaşmak için aşağıdaki linke tıklayınız.

Kosgeb İş Planı Hazırlayan Danışmanlık Firmaları

İnternet üzerinde onlarca firma tarafından belirli ücretler karşılığında proje hazırlanmaktadır. Bu firmalardan bazıları sadece danışmanlık hizmeti vermektedir. Kosgeb İş Planı Hazırlayan Danışmanlık Firmaları:

  • Hibe Sepeti: 0850 225 1923
  • Arguma Danışmanlık: 0216 706 1403
  • ISO kalite TSE HYB 13573 belgeli
  • Sigma Center: 0224 232 22 73
  • Keşif danışmanlık: 0-850 888 16 41
  • Rönesans: 0 216 411 29 73
  • İnci Danışmanlık
  • Rota danışmanlık
  • Değişim danışmanlık

KOSGEB Destek Programları hakkında detaylı bilgileri ve merak edilen soruların cevabı için Pazartesi-Cuma günleri 08:30-17:30 saatleri arasında Çağrı Merkezini arayabilirsiniz.

KOSGEB Çağrı Merkezi Numarası: 444 1 567

KOSGEB Ne Kadar Destek Veriyor?

Yeni yıl itibari ile Girişimciliği Geliştirme Destek Programı ile destekler verilmeye devam ediyor. Kesin onay alan iş projelerine bu yılda Girişimcilik Genel Destek programı kapsamında 60.000 TL. ile 370.000 TL. arasında destek veriliyor.

  • İleri girişimci iseniz 370.000 TL’ ye kadar
  • Geleneksel girişimci iseniz 60.000 TL.’ ye kadar destek alabilirsiniz.

Geleneksel ve ileri girişimcilere verilen KOSGEB Destekleri:

  • Kuruluş döneminde gerçek kişi iseniz 5.000, sermaye şirketi iseniz 10.000 TL.
  • İşyerinin açılışından 1 senenin sonuna kadar prim gününe göre 5.000 TL. ile 20.000 TL. arasında
  • İşin kurulmasının 1 senenin sonundan 2. senenin bitimine kadar ise yine prim sayısına göre 5-20 bin arasında destek veriyor.

İleri girişimcilere bu desteklere ilaveten Teknoloji düzeylerine göre:

  • Orta düşük 100 bin,
  • Orta yüksek 200 bin,
  • Yüksek teknolojiye ise 300 bin lira destek sağlanıyor.

Firmalar ile yapacağınız anlaşma neticesinde ödemenin hibe onayı sonrasında yapılacağını belirtip, eğer destek alamaz iseniz ödeme yapamayacağınız yönünde bir sözleşme imzalarsanız, işinizi garantiye almış olursunuz. Tabi bu durumu firmaların kabul edip etmeyeceği de, kendi tasarruflarındadır.

KOSGEB kredisinin nasıl alınacağını öğrenin!

Kosgeb Başkanının twitter hesabını takip edin!

Mustafa VARANK

Sanayi ve Teknoloji Bakanının KOSGEB güncel paylaşımlarını izleyin!

KAYNAKLAR:

Sayın KENAN SERT tarafından hazırlanan KOSGEB Bünyesinde Verilen Desteklerin KOBİ’lerin Proje Yazma Alışkanlıklarına (Becerilerine) Etkisinin Ölçülmesi Marmara Bölgesi Örneği isimli İstanbul Üniversitesi Yüksek Lisans tezini inceleyebilirsiniz.

KOSGEB tarafından yayınlanan dergileri takip etmenizi öneririz.

Kosgeb Girişimcilik Destek Programı Kapsamındaki İşletmelerin Harcama Dağılımı Ve Piyasaya Etkileri: İstanbul İli Avrupa Yakası Örneği sayın Serhat DİNLER tarafından hazırlanan Yüksek Lisans tezine göz atmanızı tavsiye ederiz.

AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan müƏLLİMLƏR İnstitutu

Bu istiqamətdə sinif saatının mövzuları müxtəlif ola bilər.

Məsələn; “Azərbaycanın təbii sərvətləri”, “Xalqımızın böyük oğul-

ları”, “Əsrin müqaviləsi”, “İpək yolu”,“Bizim Konstitusiyamız”,

“Dövlət rəmzlərimiz”, “Xalqımızın tarixi abidələri”, habelə maraqlı

həyat hadisələrindən, elm və texnika yeniliklərindən, öyrənilmiş və

öyrənilməmiş sirlərindən sinif saatlarında danışmaq olar.

İstiqamətverici funksiyalı sinif saatında şagirdlər praktik

olaraq, fəaliyyətə, əməli işə, ictimai-faydalı əməyə istiqamətlənirlər.

Bu zaman şagirdlər real olaraq praktik fəaliyyətə qoşulurlar.

Təşkiledici funksiyalı sinif saatı isə sinif kollektivinin

təşkilinə, kollektivdə ictimai rəyin yaradılmasına, ictimai münasi-

bətlərin təkmilləşməsinə, kollektivin hər hansı işə səfərbər edilməsi-

nə həsr olunur. Bir sıra təcrübəli sinif rəhbərləri hər bir tədris ilinin

əvvəlində təşkilati sinif saatı keçirirlər. Bu saatda sinfin fəallarının-

şagirdlərin ictimai tapşırıqları, vəzifələri bir daha konkretləşdirilir.

Sonra şagirdlər sinfin iş planı ilə tanış olurlar, planın iş bölgüsü

icraçılar, təşkilatçılar və s. tərəfindən müəyyənləşdirilir.

Təşkilat funksiyalı sinif saatlarında sinfin təlim-tərbiyə işləri-

nin vəziyyəti, şagirdlərin davranışı, təhsilə, yoldaşlarına münasibəti

və s. məsələlər müzakirə edilə bilər. Belə müzakirələr şagirdlərin

mənəvi, əxlaqi keyfiyyətlərinin inkişafına, onların mütəşəkkil fəa-

liyyətinə, kollektivin möhkəmlənməsinə, fəaliyyətinin təkmilləşmə-

sinə kömək edir.

Sinif saatında ekspromt söhbətlər də aparıla bilər. Yəni əvvəl-

cədən nəzərdə tutulmamış, hazırlıq görülməmiş, qəflətən ortaya çı-

xan məsələ haqqında söhbət edilir. Bu çox zaman ayrı-ayrı şagird-

lərin müəyyən hərəkət və davranışı, habelə şagird qaydalarının po-

zulması halları, hüquq və vəzifələri müzakirə edilir, operativ qərar-

lar çıxarılır. Bəzən sinfin həyatında baş verən gözlənilməz hadisə,

münaqişə, mürəkkəb situasiyalar müzakirə və təhlil edilir.

Belə hallarda təcrübəli sinif rəhbərləri təkcə günahkarları

müəyyənləşdirməklə kifayətlənmir, həm də hadisəni müzakirə et-

məklə bu və ya digər əxlaqi-etik problemin mahiyyətini hər bir şa-

girdə anlaşıqlı şəkildə izahatını verir. Şübhəsiz, belə sinif saatı şa-

girdlərin əxlaqi şüur və davranışının, mənəviyyatının formalaşması-

na müsbət təsir göstərir, onların ədalətli, prinsipial hərəkət etmələ-

rinə, öz yoldaşlarına qarşı diqqətli olmağa, hərəkətlərinə düzgün

qiymət vermələrinə kömək edir.

Sinif saatları öz təşkil xüsusiyyətlərinə görə də 3 növə bö-

Birinci növ sinif saatlarını sinif rəhbəri şəxsən özü keçirir.

Belə sinif saatlarında sinif rəhbərləri müəyyən aktual mövzu ilə

şagirdlər qarşısında çıxış edir. Mövzular rəngarəng və müxtəlif ola

bilər. Məsələn; “Asudə vaxtı necə keçirməli?”, “Gün rejimini necə

qurmalı?”, “Müstəqil çalışmağın sirləri” və s. Əlbəttə, sinif rəhbər-

ləri belə mövzulara hazırlaşmalı və yeri gələrsə, ayrı-ayrı mütəxəs-

sisləri, pedaqoq-alimləri cəlb edə bilərlər.

İkinci növ sinif saatlarını sinfin şagirdləri təşkil edir. Sinif

rəhbəri şagirdlərlə birlikdə sinif saatının mövzusunu müəyyənləş-

dirir, şagirdlərin kitabxanadan, dövri mətbuatdan istifadə etmələri

üçün istiqamətlər göstərir, bədii ədəbiyyatdan, həyatdan nümunələr

göstərmək üçün tapşırıqlar verir.

Şagirdlər sinif saatına müstəqil hazırlaşarkən fəallıq və təşəb-

büskarlıq göstərir, maraqlı təkliflər, yaradıcı fikirlər irəli sürürlər.

Belə sinif saatları daha çox yaradıcı xarakterli olur, sinif onu bay-

ram təntənəsi kimi səbirsizliklə gözləyir. Bu növ sinif saatlarının

keçirilməsinə “Milli qəhrəmanlarımız”, “Torpaqdan pay olmaz”,

“Vətən onlarla fəxr edir”, “Doğma diyarım” və s. mövzular misal

Üçüncü növ sinif saatlarını dəvətli şəxslər aparırlar. Sinif

saatı müxtəlif peşə sahibləri, maraqlı həyatı olan şəxslərin, mü-ha-

ribə iştirakçılarının, veteranların iştirakı ilə keçirilir. Şagirdlərin

belə şəxslərlə görüşü onların təlim və tərbiyəsinə qüvvətli təsir gös-

tərir, bilik və dünyagörüşünü xeyli genişləndirir.

Belə tədbirə hazırlaşarkən sinif rəhbəri görüş iştirakçısı ilə

əvvəlcədən görüşüb söhbət edir, tədbirin istiqaməti, məqsəd və

vəzifələri, sinfin xüsusiyyətləri və s. məsələlər haqqında onlara mə-

lumat verir. Bununla bərabər, sinif rəhbəri də şagirdləri görüşə ha-

zırlaşdırır. Kimin gəlməsi haqqında, onun şəxsi keyfiyyətləri, icti-

mai vəzifəsi haqqında məlumat verir. Sinfin fəallarına görüşün təş-

kili üçün lazımi tapşırıqlar da verir. Onlar sinfi tərtib edir, hədiy-

yələr alır, çıxışa hazırlaşır, özfəaliyyət kollektivinin konsertini ha-

zırlayırlar. Belə görüşlərdə vacib cəhət odur ki, şagirdlər hörmətli

qonağı lazımınca salamlasın, qayğıkeşlik nümayiş etdirsin və diqqət

göstərsin, çıxışını alqışlasın, hörmətlə yola salsın.

Dərs kimi sinif saatına da hazırlaşmaq zəruridir. Hər sinif

saatına həm keçirilmə ərəfəsində, həm də bütün pedaqoji fəaliyyət

boyu hazırlaşmaq lazımdır. Bunun üçün sinif rəhbərinin kifayət qə-

dər biliyi, təşkilatçılıq, didaktik, konstruktiv, kommunukativ qabi-

Bəzən sinif rəhbəri sinif saatı üçün hazır materialların, semi-

narların yoxluğundan şikayətlənir.Lakin unutmaq olmaz ki, ən yaxşı

hazır material belə, müəllimin yaradıcı işini əvəz edə bilməz. Sinif

saatında söhbət üçün ən yaxşı material bizim bu günki həyat tərzi-

miz, problemlərimiz və perspektivlərimizdir.

10.11. Sinif rəhbərinin tərbiyəvi iş planı

Sinif rəhbəri rəhbərlik etdiyi siniflə bağlı olaraq təlim-tərbiyə

işini planlaşdırarkən sinif rəhbəri həm tərbiyənin məqsəd və vəzifə-

lərini nəzərə almalı, həm də məktəbin ümumi iş planı ilə hesablaş-

Sinif rəhbəri tədbirlər planı hazırlayarkən sinfin bilik və tərbi-

yəlilik səviyyəsini, onların maraq və tələbatlarını, psixoloji key-fiy-

yətlərini nəzərə almalıdır.

Sinfin tərbiyə işlərinə aid plan illik və yarımillik tərtib edi-

lir. Daha sonra sinif rəhbəri öz işini daha konkret qurması üçün

“Aylıq təqvim plan” da tutması işin xeyrinədir. Bu tor – qrafik

formasında tutula bilər ki, bu da daha konkret xarakter daşıyır.

Təlim-tərbiyə işini planlaşdırarkən sinif rəhbəri hansı tələbləri

əsas götürməlidir? Bu tələblər aşağıdakılardır:

1) Məqsədəuyğunluq; 2) optimallıq; 3) planın reallığı;

4) konkretlik (icra vaxtı və məsul şəxs dəqiq göstərilməli); 5) ya-

şauyğunluq; 6) yerli şəraitin nəzərə alınması; 7) perspektivlik və

işdə rejimin təmin edilməsi.

Sinif rəhbəri öz işini planlaşdırarkən “Məktəblilərin tərbiyə

edilməsinin nümunəvi məzmunu”nu əsas götürməlidir. Sinfin iş

planı müəyyən ardıcıllıqla qurulmalıdır. Adətən, iş planının əvvəlin-

də sinfin ümumi səciyyəsi verilir. Buna çox zaman sinfin pasportu

da deyilir. Sonra sinif fəallarının xarakteristikası verilir və sinfin

qarşısında duran tərbiyəvi tədbirlər qeyd edilir.

Sonrakı bölmə “Şagird kollektivi ilə aparılan işlər” adlanır.

Burada bir tədris ili ərzində şagirdlərlə aparılacaq tərbiyə işlərinin

əsas məzmunu planlaşdırılır. Bura daxildir: Şagirdlərlə aparılan in-

tellektual tərbiyə işləri; Əxlaq tərbiyəsi üzrə aparılan işlər; Şagird-

lərin mənəvi tərbiyə məsələləri; Əməksevərlik tərbiyəsi; Estetiik

tərbiyə; Fiziki tərbiyə və sağlamlıq işləri; Uşaq birliyi və Gənclər

təşkilatı ilə aparılan işlər; “Valideynlərlə aparılan işlər”

Tədbirlərin təşkili zamanı sinif rəhbəri tərbiyəyə kompleks ya-

naşma prinsipinin tələblərini əsas götürməli və hər bir tədbirin məz-

mununu müəyyənləşdirərkən bu prinsipin tələblərindən çıxış etməli-

Planlaşdırma işlərində və ümumiyyətlə tərbiyə işlərinin

təşkilində şagirdlərin fərdi xüsusiyyətlərini, onların həyat şəraitini

öyrənmək tərbiyə işində çox mühüm amildir. Bu, birinci növbədə,

sinif rəhbərinin vəzifəsinə daxildir. Sinif rəhbərinin işinin müvəf-

fəqiyyəti və səmərəliliyi hər bir şagirdin daxili aləmini, psixologi-

yasını dərindən bilməkdən də asılıdır. Həqiqətən də məktəblilərin

fərdi xüsusiyyətlərini yaxşı bilmədən onları düzgün tərbiyə etmək

Sinfin tərbiyə işinin səmərəli təşkili və həyata keçirilməsi

üçün onun məqsədyönlü, real, məzmunlu və aydın planlaşdırılması

zəruridir və vacibdir. Sinif şagirdləri ilə aparılacaq işlərin düzgün

planlaşdırılması tərbiyə prosesinin səmərəsinin və keyfiyyətinin

yüksəldilməsində mühüm rol oynayır.

Sinif rəhbərinin tərtib etdiyi tərbiyəvi iş planı iki başlıca

məqsəd güdməli, iki mühüm tələbə cavab verməlidir

1) Sinif rəhbərinin iş planı məktəbin qarşısında qoyulan təlim-

tərbiyə prosesinin xüsusiyyətlərinə;

2) Habelə sinfin xüsusi inkişaf səviyyəsinə, real imkan və

tələblərinə uyğun şəkildə konkret və aydın olmalıdır.

Sinif rəhbəri tərbiyəvi iş planını müasir məktəbin məqsəd və

vəzifələrini, öz sinfinin ümumi inkişaf səviyyəsini və vəziyyətini,

ayrı-ayrı şagirdlərin fərdi xüsusiyyətlərini, ailə vəziyyətini, maddi

imkanını, fiziki və mənəvi tələbatını və s. nəzərə alaraq tərtib etməli

və hazırlamalıdır. Sinif rəhbərinin iş planı mürəkkəb, çoxcəhətli və

maraqlı səciyyə daşıyan sənəddir. Bu sinif rəhbərinin ən məsuliy-

yətli işinin mahiyyətini aşkara çıxarır.

Buna görə də bir məktəbdə eyni adlı ayrı-ayrı siniflər (məsə-

lən; VIIa, VIIb, VIIc və s.) üzrə işləyən sinif rəhbərlərinin tərbiyə

işlərinə aid planları tamamilə eyni deyil, bir-birindən müəyyən

dərəcədə fərqli olur. Sözsüz ki, iki qoşa siniflərdə bir planla müvəf-

fəqiyyətlə işləmək mümkün deyildir və olmaz. Sinif rəhbərinin iş

planı, adətən, rüblük, yaxud yarım illik hazırlanır. Sinif rəhbərinin

iş planında, ilk növbədə, sinif haqqında ümumi informasiya faktları

(“Sinfin pasportu”) verilir.

Sinif rəhbəri planının “Sinif pasportu” adlı giriş hissəsində

sinifdəki şagirdlərin ümumi sayı, o cümlədən oğlan və qızların, əla-

çıların miqdarı, hətta uşaqların soyadı və adları da göstərilməlidir.

Bu məlumatla bərabər, həmin hissədə sinif rəhbərləri sinif nüma-

yəndəsinin, sinif divar qəzetinin redaksiya heyəti üzvlərinin, Uşaq-

lar birliyi təşkilatının, sinif valideyn komitəsi üzvlərinin soyadı və

adlarını qeyd edirlər.

Bunlardan əlavə, planda sinfin səviyyəsini və fəaliyyətini

ümumi şəkildə səciyyələndirən qısa xarakteristika verilir. Daha son-

ra isə planın giriş hissəsində tədris ilinin yarım ili, yaxud il ərzində

sinfin qarşısındakı vəzifələr müəyyənləşdirilir və aydın göstərilir.

Bölmələr adı altında həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan tərbi-

yəvi işlər və tədbirlər planda konkret və aydın şəkildə yazılır və

onun icra olunması tarixi də qeyd olunur. Uşaqlar birliyi və Gənclər

təşkilatlarının iştirakı ilə birgə aparılacaq işlər, görüləcək tədbirlər

göstərilir, bu tədbirlərin həyata keçirilməsi üçün məsul şəxslərin,

cavabdeh rəhbər şagirdlərin, sinif şagird təşkilatlarının soyadları və

adları da qeyd olunur.

Bəzən sinfin tərbiyəvi tədbirlərində müdiriyyətin nümayən-

dələrinin, sinif valideyn komitəsinin üzvlərinin, ayrı-ayrı valideyn-

lərin və s. iştirakı zəruri olur və onlar sinfin sinifdənkənar müəyyən

tədbirlərində iştirak etməli olurlar.

Bəzən də sinif kollektivi və ya onun fəal üzvləri, ayrı-ayrı

rəhbər təşkilatçı şagirdləri məktəb üzrə təşkil edilib keçirilən müəy-

yən tədbirlərdə (fənn gecələrində, idman yarışlarında və s.) bir yer-

də fəal iştirak edir, belə işlərə cəlb edilirlər. Bütün bu tədbirlər sinif

rəhbərinin tərbiyə işlərinə illik iş planında öz əksini tapmalı və

aydın qeyd olunmalıdır.

Sinfin tərbiyə işlərinə aid iş planı belə layihə şəklində hazır

olduqda, onunla əvvəlcə sinif fəallarının, sonra isə sinfin bütün şa-

girdlərinin tanış edilməsi zəruridir. Bu tanışlığı “sinif saatı”nda hə-

yata keçirmək mümkündür.

Bu zaman şagirdlərə planda həyata keçirilməsi nəzərdə tutu-

lan ayrı-ayrı konkret maddələr və məsələlər ilə bilavasitə yaxından

tanış olur və real vəziyyətdən çıxış edərək öz mənəvi maraq, arzu və

təklifləri ilə sinfin qarşısına qoyulan perspektiv vəzifələrin, tədbir-

lərin daha da zənginləşməsində fəal iştirak edirlər.

Sinfin iş planında şagird kollektivinin rəy, arzu və istəklərinin

nəzərə alınması planda göstərilən həmin işləri şagirdlərin həvəslə və

ləyaqətlə həyata keçirməsinə maraq və imkan yaradır, habelə

onların təşəbbüskarlığını, məsuliyyətini, fəallığını artırır. Şagirdlə-

rin arzu etdikləri və özlərinin əqli,fiziki, əxlaqi, əmək, estetik tələ-

batı üçün zəruri və faydalı bildikləri tədbirlərin daha yüksək səviy-

yədə təşkili və keçirilməsində böyük həvəslə və fəal iştirak edir və

onları ləyaqətlə həyata keçirməyə nail olurlar. İş planının layihəsi

müzakirə olunarkən sinif rəhbərinin rəhbər rolu, aparıcı mövqeyi

mühafizə olunur və yalnız şagirdlərin fəallaşdırıcı təklifləri nəzərə

alınır və plana daxil edilir sinif rəhbəri müzakirə vaxtı məktəbin

məqsəd və vəzifələri baxımından şagirdlərin rəy və çıxışlarına

mütləq münasibət göstərir, onlara düzgün təlimat və istiqamət verir.

İş planı tam hazır olduqda və müdiriyyət tərəfindən bəyənilib

təsdiq edildikdə, sinif rəhbəri onun əsasında işə başlayır və işləyir.

Belə ki, o, vaxtaşırı sinfin iş planını nəzərdən keçirib oradakı mad-

dələrə, məsələlərə diqqətlə baxıb, nəzərdə tutulan tədbirləri bir-bir

sinfin şagirdləri və aidiyyəti olan şəxslərlə birlikdə konkret vaxtda

təşkil edir və həyata keçirir.

Görülmüş işləri, həyata keçirilmiş tədbirləri isə icra edilmiş iş

kimi, həmçinin icra edilməmiş tədbirləri, onların yerinə yetirilmə-

məsinin obyektiv səbəblərini konkret şəkildə planın “Qeyd” qrafa-

sında qeyd edib yazır.

Suallar və tapşırıqlar

“Sinif saatı” dedikdə, nəyi nəzərdə tutursunuz? Fikrinizi

Sinif saatının müddəti nə qədər olmalıdır?

Sinif saatının hansı funksiyaları vardır?

Sinif saatını keçirərkən sinif rəhbəri hansı mərhələləri həll

Sinif saatının məzmunu necə olmalıdır?

Sinif saatının təşkili xüsusiyyətlərinə görə hansı növləri var?

Onları şərh edin.

Sinif rəhbərinin iş planında olan bölmələri sadalayın.

Sinfin tərbiyə işlərinin planlaşdırılması haqqında danışın.

Əlizadə H.Ə., Qasımova L.N., Əliyev B.H. Məktəbdə tərbiyə

işinin metodikası. Bakı, 1990.

Əliyev P.B., Əhmədov H.H. Təhsil müəssisələrində tərbiyə

işinin metodikası. Bakı, 2010.

Hüseynzadə R.L. Sinif saatı və onun təşkili metodikası. AMİ-nin

“Elmi əsərləri”, 1999, № 7.

Musayev İ.V. Müəllimin və sinif rəhbərinin peşə fəaliyyətinin

Qaralov Z.İ. Tərbiyə: prinsiplər, məzmun, metodika. (3 cilddə).

Bakı: Pedaqogika, 2003.

Hüseynzadə R.L., İsmayılova M.C. Tərbiyə işi və onun metod-

kası.(Dərs vəsaiti) Bakı: ADPU, 2012.

İlyasov M. İ. Şagirdlərin peşə seçməyə hazırlanması. Bakı: Elm,

SİNİFDƏNXARİC VƏ MƏKTƏBDƏNKƏNAR

TƏRBİYƏ İŞLƏRİ ÜZRƏ TƏŞKİLATÇININ

VƏZİFƏLƏRİ, İŞİNİN MƏZMUNU, FORMA

VƏ METODLARI

Əhatə olunan məsələlər:

11.1. Sinifdənxaric və məktəbdənkənar tərbiyə işləri üzrə təşkilatçı,

onun vəzifələri, işinin məzmunu və peşəsinə verilən pedaqoji

11.2. Sinifdənxaric və məktəbdənkənar tərbiyə işləri üzrə

təşkilatçının iş planı və tərtibinə verilən pedaqoji tələblər.

11.1. Sinifdənxaric və məktəbdənkənar tərbiyə işləri üzrə

təşkilatçı, onun vəzifələri, işinin məzmunu və peşəsinə

verilən pedaqoji tələblər

Sinifdənxaric və məktəbdənkənar tərbiyə işləri üzrə

təşkilatçı (tərbiyə işləri üzrə təşkilatçı) o ümumtəhsil məktəbində

direktorun müavini hesab edilərək məktəbdə və məktəbdənkənar

tərbiyə işlərinin əsas təşkilatçısı və rəhbəridir.

Sinifdənxaric və məktəbdənkənar tərbiyə işləri üzrə təşkilat-

çının əsas vəzifəsi sinif rəhbərləri və müəllimlərin apardığı tərbiyəvi

işlərə rəhbərlik etmək, onlara lazımi metodiki kömək və istiqamət-

lər vermək, şagird kollektivinin, uşaq və gənclər təşkilatının apar-

dığı tərbiyəvi işləri nizamlamaq və məqsədyönlü təşkil etməkdir.

Məktəbdə tərbiyə işləri üzrə təşkilatçının üç mühüm vəzifəsi

Məktəbdə tərbiyə işləri üzrə təşkilatçının vəzifələri aşağıdakı

sxemdə göstərilmişdir:

1. Təşkilati vəzifə aşağıdakı işləri özündə birləşdirir:

 Həyata keçirilmiş işləri təhlil etmək, onların müvəffə-

qiyyətli və nöqsanlı tərəflərini ayırd etmək, tədbirin müvəffəqiyyət-

lə həyata keçirilməsinə maneə olan amilləri müəyyən etmək;

 Tədbirin həyata keçirilməsinin məqsədinin müəyyən

edilməsi. Bu həm tədbirin nə üçün keçirilməsinin, həm də son nəti-

cəsinin əvvəlcədən müəyyən edilməsinə şərait yaradar;

 Qarşıya qoyulmuş məqsədin həyata keçirilməsi yollarını

TƏŞKİLATÇISININ

Sinif rəhbərinin valideynlərlə iş planı

Bir uşağın tərbiyəsi yalnız təhsil müəssisəsinin işçiləri tərəfindən deyil, həm də ailə tərəfindən həyata keçirilir, buna görə bu təsir sahələri arasında qarşılıqlı əlaqələrin qurulması çox vacibdir. Yalnız bu vəziyyətdə uşağın formalaşması, inkişafı və təhsili tamamlanacaqdır.

Sinif rəhbərinin valideynlərlə iş birliyi

Sinif müəllimi, məsuliyyət daşıdığı şagird kollektivinin maraqlarını təmsil edən müəllimdir. Sinif rəhbərinin şagirdlərin valideynləri ilə işi uşaqların öyrənmə və inkişafının təşkili üçün vacibdir. Bu əməkdaşlığı uşaqların yeni bir komandaya, vəzifə və məsuliyyətlərə yeni alışmağa başladığı ilk təhsil mərhələsində davam etdirmək xüsusilə vacibdir.

Sinif müəllimi məktəbdə baş verən bütün dəyişikliklər və yeniliklər barədə valideynləri məlumatlandırmalıdır. Münaqişə, akademik performansın azalması və ya başqa bir səbəblə əlaqədar problemli bir vəziyyət yaranarsa, sinif müəllimi bu barədə valideynlərə məlumat vermək məcburiyyətindədir. Müəllimin valideynlərlə qarşılıqlı əlaqəsinin əsas məqsədi budur. Əgər uşağın valideynləri yoxdursa, iş onun qəyyumları ilə aparılmalıdır.

Valideynlərlə işin planlaşdırılması

Sinif rəhbərinin valideynlərlə iş planı bir tədris ili üçün tərtib olunur. Bu müddət ərzində sinif müəllimi müəyyən sayda yetişdirmə toplantısı, sinifdənkənar fəaliyyət və qarşıya qoyulmuş hədəflərə çatmağa yönəlmiş digər işləri aparmalıdır. Sinif müəllimi ilə valideynlər arasında söhbətlər də planlaşdırılmamış ola bilər.

Valideynlərlə iş planlaması tələbə evinə fərdi ziyarətə daxildir. Bu, yalnız ailənin həyatını müşahidə etmək üçün deyil, həm də valideynlərə və uşağa daha yaxın olmaq üçün edilir.

Sinif rəhbərinin valideynlərlə işinin forma və metodlarını müəllim fərdi keyfiyyətləri, şəxsiyyət xüsusiyyətləri, təcrübəsi və biliyi əsasında müəyyənləşdirir. Bir iş üsulu seçərkən valideynlərin həyat tərzinin xüsusiyyətlərinə, fəaliyyət sahəsinə və dini inanclarına da etibar etmək lazımdır.

Ev müəllimi ilə valideynlər arasında məhsuldar əməkdaşlıq həmişə faydalıdır.

Valideynləri cəlb etmək məqsədi

Sinif rəhbərinin valideynlərlə qarşılıqlı fəaliyyətinin əsas məqsədi uşağın hərtərəfli inkişafı, öyrənmə motivasiyasının formalaşması və yaradıcılıq qabiliyyətlərinin açıqlanması üçün əlverişli şərait yaratmaqdır.

Bu məqsədə çatmaq üçün aşağıdakı tapşırıqları yerinə yetirməlisiniz:

  • Valideynləri pedaqoqlarla səmərəli əməkdaşlığa hazırlayın. Bu vəzifəni yerinə yetirmək üçün valideynləri tanımaq, onlarla söhbət aparmaq, uşağın məktəb problemlərində valideynin fəal iştirakının nə qədər vacib olduğunu izah etmək lazımdır.
  • Valideynlərin pedaqoji mədəniyyətini yaxşılaşdırmaq. Bu mərhələdə müəllim valideynlərə müəyyən yaşda bir uşağın psixoloji qavrayışı və inkişafının xüsusiyyətləri ilə əlaqəli məlumatları çatdırmalı və müstəqil təhsil üçün ədəbiyyatı tövsiyə etməlidir.
  • Valideynləri məktəb həyatında iştirak etməyə təşviq edin. Evdəki təyinatlar müdaxilə etməməlidir. Valideynləri həcmli işlərlə yükləməyə ehtiyac yoxdur. İstəklər və tapşırıqlar sadə və faydalı olmalıdır.
  • Valideynlərə uşağında baş verən dəyişiklikləri başa düşməyi və fərq etməyi öyrət. Valideynlərin uşağın davranışına verdiyi yanlış reaksiya mənfi nəticələrə səbəb ola bilər, bu səbəbdən müəllimləri olan bir qrupdakı valideynlər, uşağın sapma davranışını düzəldən eyni davranış taktikasını seçməlidirlər.
  • Uşağın davranışına təsir edəcək tədbirlərin tapılmasına kömək göstərin.

Valideyn iclasları

Hər bir valideyn iclasının bir mövzusu, məqsədi və vəzifəsi olmalıdır. Sinif müəllimi, uşaqları öyrənmə və inkişaf etdirmə prosesində ortaya çıxan aktual problemlər əsasında valideynlərlə görüşmək üçün bir plan hazırlayır.

Müəllim işə valideynləri ilə söhbət təşkil edəcək və suallarını cavablandıracaq bir psixoloq cəlb edə bilər. Seçdiyiniz bir mövzuda bir təqdimat və ya video nümayiş hazırlaya bilərsiniz.

Uşaqların tərəqqisi və inkişafına həsr olunmuş bir valideyn iclası konstruktiv olmalıdır. Hər bir tələbə üçün statistika hazırlamaq lazımdır. Bir neçə lideri vurğulayın, öyrənmə qüsurlu uşaqları qeyd edin. Ən yaxşı tələbələri diplomlarla təltif etmək və valideynlərinə təşəkkür etmək. Zəif uşaqların valideynləri ilə söhbət aparmaq, zəif irəliləmənin səbəblərini müəyyənləşdirməyə, bu problemi həll etməyin yollarını müəyyənləşdirməyə çalışmaq lazımdır.

Valideyn komitəsi

Sinif rəhbərinin məsuliyyətinin bir hissəsi şagirdlərin valideynlərinə verilir. Onların ən aktivləri 2-7 nəfərdən ibarət ola biləcək bir valideyn komitəsi təşkil edir. Hər bir komitə üzvünün öz vəzifələri var. Valideyn komitəsinin əsas vəzifələrini sadalayaq:

  • təhsil müəssisəsinin ödəyə bilməyəcəyi uşaqların ehtiyaclarının müəyyənləşdirilməsi;
  • uşaqların inkişafı və təhsili üçün lazımlı əşyaları almaq üçün pul toplamaq;
  • tətillərdə müəllimlər üçün hədiyyə alışının təşkili;
  • tədbirlərin təşkilində kömək;
  • uşaqlarla işləməkdə kömək;
  • məktəb bufetində məhsulların keyfiyyətinə nəzarət;
  • bir təhsil müəssisəsinə kömək almaq üçün yerli hakimiyyət orqanları ilə qarşılıqlı əlaqə;
  • məktəbdə və ya məktəbdənkənar işlərdə yüksək nəticə göstərən şagirdləri həvəsləndirmə yollarının seçimi;
  • məktəb proqramında geridə qalan uşaqlara kömək.

Komitənin fəaliyyəti formal olaraq Təhsil Qanunu ilə tənzimlənir. Sədr, katib və xəzinədar daxil olmalıdır. Valideynlər komitəsi iclasları ildə ən azı üç dəfə keçirilir. İclaslar təhsil müəssisəsinin nizamnaməsinə əsasən təşkil olunur, bütün qərarlar açıq səsvermədən sonra verilir.

Valideynlərlə sinifdənkənar fəaliyyət

Hər bir sinifdənkənar fəaliyyət müəyyən bir məqsədlə aparılır: tanışlıq, yaradıcılıq uğurlarının nümayişi, rəqabət, liderin müəyyənləşdirilməsi, davranış diaqnozu və s. Valideynlərin iştirakı hadisəni avtomatik olaraq uşaq üçün daha yüksək səviyyəyə keçir. Hər uşaq bacarıqlarını və biliklərini özlərinə və başqalarının valideynlərinə göstərmək istəyir. Birgə fəaliyyətlər uşaqlar üçün faydalıdır və böyüklər üçün təhsil – bu valideynlər ilə sinif müəllimi işinin bir formasıdır.

Uşaqlar, xüsusən də valideyn-uşaq yarışması formasını alsalar, valideynlik fəaliyyətini çox sevirlər. Bu vəziyyətdə uşaq ən yaxşı nəticəni əldə etmək üçün hər cür səy göstərəcəkdir. Oyun zamanı valideyn və övlad arasında əməkdaşlıq seçimi məktəb tədbirləri təşkil edərkən də tez-tez istifadə olunur. Oyunda uduzan olmamalı, əks halda komanda uduzarsa uşaq valideyninə qarşı mənfi münasibət inkişaf etdirə bilər.

Valideynlərin məktəb həyatında fəal iştirakı

Çox sayda valideynin daimi işinə baxmayaraq, sinif müəllimi onları tədbirlərdə, konsertlərdə, tamaşalarda, sərgilərdə iştiraka cəlb etməlidir. Cazibə forması istək xarakterinə malik olmalıdır. Həddindən artıq təzyiq və davamlı tapşırıqlar valideynləri məktəblə ünsiyyətdən çəkindirə bilər. Valideynlərin ev müəlliminə köməkləri mümkün olmalıdır.

Məşğul və az işləyən valideynlər məktəb tədbirlərinə tamaşaçı və azarkeş kimi dəvət edilə bilər. Valideyn fəalları ilə hər şey daha asandır – özləri tətil və tədbirlərin təşkilində müəllimlərə kömək etməyə hazırdırlar.

Valideynlər üçün fərdi məsləhət

Fərdi söhbət aparmaq üçün müəllim tələbə evinə gələrək yaşayış şəraitinə baxa bilər, ailədəki mikroiqlimi müşahidə edə bilər, tələbənin iş yerini görməyi xahiş edə bilər. Ev mühiti uşağın inkişafına və akademik fəaliyyətinə böyük təsir göstərir, buna görə şəxsiyyətin harmonik inkişafına mane ola biləcək bütün kritik məqamları müəyyənləşdirmək çox vacibdir. Ev müəllimi, xüsusən də birinci sinfə gəldikdə şagirdlərin bütün valideynləri ilə təkbətək ünsiyyət üçün vaxt verməlidir.

Sınıf rəhbərinin valideynlərlə işi baxımından ailə ilə ünsiyyətə, valideynlərin marağına xüsusi diqqət yetirilməlidir. Valideynlər tərəfindən laqeydlik və ya əməkdaşlıq etmək istəməməsi varsa, onları məlumatlandırmalı və motivasiya etməli, davranışlarının uşaq üçün bir nümunə olduğunu izah etməlisiniz.

Valideynlər üçün yaradıcı tapşırıqlar

Məktəb fəaliyyətlərində iştirak yalnız uşaqlara deyil, valideynlərinə də yaradıcılıqlarını göstərməyə imkan verir. İbtidai məktəbdə valideynlər məktəb sərgilərinin hazırlanmasında və digər fəaliyyətlərdə fəal şəkildə iştirak edir, övladına və sinif rəhbərinə kömək edirlər.

Lazımi bacarıqların olmaması səbəbindən uşaqlar bəzi yaradıcı tapşırıqları təkbaşına yerinə yetirə bilmirlər. Bu vəziyyətdə valideynlər uşağa kömək etməlidirlər. Əsas odur ki, uşağın vəzifələrini valideynə ötürməsi baş vermir. Yaradıcılıq prosesi bir uşaq və bir yetkinin birgə əməkdaşlığı ilə baş verməlidir.

Bu cür vəzifələr bilərəkdən seçilməlidir. Valideynlər və bir uşaq üçün yaradıcı bir tapşırıq maraqlı və faydalı olmalıdır. Müsabiqənin qalibləri mütləq bir yüksəliş və ya mükafat almalıdırlar. Ən fəal valideynlərin və uşaqların fotoşəkilləri şərəf lövhəsinə asıla bilər.

Valideynlər üçün təşkilati tapşırıqlar

Bəzi hallarda, ev müəllimi məsuliyyətləri məsuliyyətli valideynlərə həvalə edə bilər. Tədbir və ya ekskursiya təşkil edərkən valideynlər bəzi funksiyaları yerinə yetirə bilər: pul toplamaq, avtomobil kirayəsi, bilet almaq, yemək təşkil etmək və s.

Bu məsələlərlə məşğul olmaq imkanı və vaxtı olan təşkilatçı vəzifələrinə ən məsuliyyətli valideynlər seçilir. Əgər sinif müəllimi uşağın məktəb həyatına qarışmayan valideynləri müəyyənləşdiribsə, onda onlardan kiçik bir tapşırığı yerinə yetirmələrini xahiş edə bilərsiniz. Bunu tamamladıqdan sonra maraq üçün valideynə təşəkkür etməlisən.

Təşkilati məsələlər pul məsələləri ilə də əlaqəli ola bilər. Bəzən valideynlərdən övladları üçün lazım olan avadanlıq almaq istənir.Bu vəziyyətdə, valideyn komitəsinin xəzinədarı digər valideynlərdən pul yığır və yığıncaq istədiyiniz əşyanın alınmasına qərar verir.

Valideynlərin bir məktəb psixoloqu ilə qarşılıqlı əlaqəsi

Bir uşaq ahəngdar bir şəkildə inkişaf edirsə, sinif yoldaşları ilə fəal şəkildə ünsiyyət qurur və yaxşı işləyirsə, narahat olmaq üçün heç bir səbəb yoxdur. Bununla birlikdə, əksər hallarda öyrənmə və sosial uyğunlaşma prosesində uşağı təhrik edən, öyrənməsinə və ya inkişafına müdaxilə edən müxtəlif vəziyyətlər meydana gəlir. Məsələn: xarici görünüşünə görə uşaq lağa qoyulur, hiperaktiv tələbə həmyaşıdlarının fikrini yayındırır, şagird sinifdə fikirlərini yayındırır və s.

Bu vəziyyətdə uşaq psixologiyası sahəsində bacarıqsız olan valideynlər vəziyyəti təkbaşına həll edə bilməyəcəklər. Sinif rəhbərinin valideynlərlə iş planında psixoloqun məsləhətləri olmalıdır. Məktəb psixoloqu problemin səbəblərini anlamağa kömək etməli və mübahisəli məsələni həll etmək üçün valideynlərə tövsiyələr verməlidir. İbtidai sinifdə valideynlərə yönəlmiş fəaliyyətlər məcburidir.

Riskli valideynlərlə iş

Demək olar ki, hər sinifdə funksional olmayan ailələrdə böyüyən şagirdlər var. Bir ailənin bu kateqoriyaya aid edilə biləcəyi əlamətlər aşağıdakılar ola bilər:

  • valideynlər narkotik asılılığı;
  • ailə böyük və az gəlirlidir;
  • valideynlərdə zehni xəstəliklər var;
  • valideynlər uşağa qarşı çox tələbkar və qəddardır;
  • uşaq böyüklər tərəfindən istismara məruz qalır;
  • uşaq tərk edilir və özünə buraxılır.

Bu cür uşaqlarla işləmək çox çətindir, çünki stimulun təsiri olduğu zaman davranış düzəldilməsi görünən nəticələr vermir. Problemli valideynlərlə ünsiyyət həm sinif rəhbərinə, həm də psixoloqa daha çox vaxt verilməlidir. Ev mühitinin uşağına mənfi təsir yalnız körpənin psixoloji inkişafında deyil, həm də təhsildə və sosiallaşmada özünü göstərə bilər. Sinif rəhbərinin valideynlərlə iş planına birgə iclasların təşkili daxil edilməlidir. İnam və motivasiya valideynlərin fəaliyyətini təsir etməyə kömək etmirsə, müəllim qəyyumluq xidmətinə müraciət etməlidir.

Nəhayət

Valideynlər bir uşaq üçün yalnız bir bilik və bacarıq mənbəyi deyil, həm də davranış və əxlaq standartları modelidir. Uşaq məktəbə getməyə başlayanda valideynlərin rolu qismən müəllimlər tərəfindən götürülür. Bu iki tərəfin qarşılıqlı əlaqəsi səmərəli və təsirli olmalıdır, buna görə müəllimlər valideynləri məktəb problemlərinə, tədbirlərə, tətillərə cəlb etməyə çalışırlar.

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.