Səlib yürüşləri

Yaxşı bir misal var: hər zərərdə bir xeyir gizlənib. Bəşəriyyət tarixinə utanc gətirən səlib yürüşləri sonralar Avropada müsbət dəyişikliklərə yol açdı. Qərb xalqları Şərq təbiətinin gözəlliyini, parlaq günəşini ilk dəfə seyr etdilər. Genişlik və daha firavan həyat arzusuna düşdülər. Nə kilsə, nə dövlət bunu onlara verə bilirdi. Onlar bu rahatlığı artıq orta əsrlərdə təşəkkül tapmağa başlayan şəhərlərdə tapdılar. Orta əsrlərin birinci yarısı yeni şəhərlərdə məskunlaşma əsri idi. Qədim Misir, Babilistan, Assuriya şəhərlərin dünyası idi. Yunanıstan şəhər dövlətləri ölkəsi idi. Finikiyanın tarixi iki şəhərin – Tir və Sidonun tarixindən ibarətdir. Roma imperiyası da öz yüksəlişi üçün ana şəhər dövlətə – Romaya borclu idi. Yazı, incəsənət, astronomiya, arxitektura, ədəbiyyat, teatr – bütün bunlar şəhərlərdə təşəkkül taparaq intişar etmişdi. Səlib yürüşləri çox şeyi dəyişdirdi. Arxasında korobeynik (çərçi qutusu) olan avropalı orta əsrlər taciri at arabası və yaxşı atlar aldı, səlib yürüşlərinin köhnə iştirakçılarına pul verib onlara onu yolkəsənlərdən qorumağı tapşırdı. Beləcə, Qərbdə həyat inkişaf etməyə başladı. Elə sürətlə inkişaf etdi ki, 16-18-ci əsrlərdə baş verən sənaye inqilabları Qərbi güclü bir təkanla irəli atdı.

Səlib yürüşləri

Tarixin qara səhifəsi: səlib yürüşləri

Ermənilər səlibçilərin onları himayə etdiklərini bildirirlər

Son illər Ermənistan mətbuatında və erməni diaspor təşkilatlarına xidmət edən nəşrlərdə xəstə təxəyyüllü erməni “alimləri”nin XI-XIII əsrlərdə baş vermiş səlib yürüşlərində avropalı-erməni həmrəyliyini sübuta yetirməyə cəhd edən “elmi” c ızmaqaraları tez-tez yer almağa başlayıb. Məqsəd bəllidir: ermənilər avropalılarla qədim tarixi bağlılıqları barədə uydurduqları növbəti yalanları dünya ictimaiyyətinə həqiqət kimi təlqin etmək niyyətinə düşüblər.

Səlib yürüşlərinin tarixinə nəzər salaq. XI əsrdə türklər Kiçik Asiyada biri-birinin ardınca yeni ərazilər fəth edirdilər. İtaliyanın şəhər dövlətləri Asiyadakı mülklərini itirə biləcəklərini hiss edərək türklərin amansız vəhşiliklər törətdikləri barədə qorxulu şayiələr yaymağa başladılar. Roma kilsəsi fürsət düşən kimi Məhəmməd (s.ə.s) peyğəmbərin tərəfdarlarını xaçpərəstlərə qarşı zorakılıqlarda suçlayır, dini nifrət və təfriqə yayırdı.

Bu elə bir dövr idi ki, Avropa səfalət içində idi. Əmək alətləri o qədər primitiv idi ki, tarladan toplanan məhsul heç əkinçilərin ailələrini doyuzdura bilmirdi. Xristian ölkələrində tez-tez kütləvi aclıqlar baş verir, səfil və narazı dəstələr yollarda quldurluq edir, başıpozuqluq yaradırdılar. Belə bir vaxtda avropalılar günəşin səxavətlə qızdırdığı Asiyanın bərəkətli zəmilərini ələ keçirib ləziz nemətlərindən dadmaq həsrərtində idilər. Bu əhval-ruhiyyəni hamıdan yaxşı Roma kilsəsinin rəhbərləri duymuşdular. Papa II Urban hesab etdi ki, artıq Asiyaya yürüş etməyin vaxtı yetişib. Bu niyyətlə papa 1095-ci ildə Fransanın Klermonte şəhərində iclas çağırıb alovlu nitq söylədi. “Kafirlər”in Müqəddəs torpağı, guya, murdarladıqlarını özünəməxsus boyalarla təsvir edib axırda ac və qəzəbli kütləyə dedi ki, hələ Musa peyğəmbərin dövründən qədim Fələstində çaylardan süd və bal axırdı. Papa həmin an xəyallar ında Asiyanı “diz üstə çökdürməyə hazır olan” cəngavərlərə təklif etdi ki, qoy onlar arvad və uşaqlarını evlərində qoyub İsa peyğəmbərin qəbrini “kafirlər”dən azad etmək üçün yürüşə çıxsınlar. Elə həmin gündən bütün qitəni dini isterika bürüdü. Hamı Müqəddəs torpağa can atırdı. Salnaməçilər yazırlar ki, adamlar ağıllarını itirmişdilər, əmək alətlərini emalatxanalarda ataraq əllərinə silah alır, türklərlə haqq-hesab çəkmək üçün yola d üşməyə hazır olduqlarını deyirdi.

Lakin bu adamların heç onundan biri Fələstin torpaqlarını bir dəfə də olsun görə bilmədi. Onların çoxunun yola düşməyə heç pulu da yox idi. İlk səlibçi dəstələri yollarda oğurluq və quldurluqla məşğul idilər, hətta dilənçilik etməyi özlərinə ar bilmirdilər. Onlar hansı kənddən, məmləkətdən keçirdilərsə, ora qorxu və dağıntılar gətirirdilər.Bu özbaşınalıqlara dözməyən yerli sakinlər bəzən öz xaç qardaşlarını öz əlləri ilə boğub öldürürdülər.

Bəli, Birinci səlib yürüşünün iştirakçıları vəhşi, başıpozuq quldur dəstəsinə çevrilmişdilər. Onların başında ağıldan kəm olduğu şübhə doğurmayan keşiş Pyotr Pustınnı və cəngavər Valter Qolyak dururdu. Səlibçilər yolda rast gəldikləri bütün yəhudiləri amansızcasına döyür, var-dövlətlərini əllərindən alır və çox vaxt da qətlə yetirirdilər. Lakin Birinci səlib yürüşünün iştirakçıları Macarıstandan bu yana gələ bilmədilər. Minlərlə adam yollarda itib batdı. Birinci cəhdin acı nəticələri Roma kilsəsi üçün əməlli-başlı dərs oldu. Başa düşdülər ki, təkcə quru eyforiya hesabına “Müqəddəs torpağı “azad etmək” mümkün olmayacaq. Buna görə də düz bir il İkinci səlib yürüşü üçün 200 min nəfərdən ibarət ordu toplamaqla məşğul oldular. Silahla davranmaq təcrübəsi olmayanlara təlimlər keçdilər. Ordunun başına kifayət qədər döyüş təcrübəsi olan Normandiya hersoqu Robert gətirildi.

1996-cı ildə İkinci səlib yürüşünün iştirakçıları Roma papasının “xeyir-duası” ilə yola çıxdılar. Bizansın paytaxtı Konstantinopala çatanda cəngavərlər onlara təntənəli qəbul düzəldən Şərqi Roma imperatoruna sədaqət andı içdilər. Sonra səlibçilər Asiyaya daxil oldular və yolda əllərinə keçən bütün müsəlman kəndlilərini öldürdülər. Vaxt itirmədən özlərini Fələstinə yetirdilər, şəhərin müdafiəsini yararaq qabaqlarına çıxan bir kimsəyə – uşaq və qadınlara, qocalara rəhm etməyərək onları amansızcasına qılıncdan keçirdilər.

İndi kəskin təzada diqqət yetirin. Səlibçilər bu qədər vəhşiliklər törədəndən sonra arzularına çatdıqları üçün gözlərindəki sevinc yaşlarını silə-silə şənlənirdilər. Lakin onların sevincinin ömrü qısa oldu. Bir neçə gündən sonra türklər əlavə qüvvələrlə hücuma keçərək yenidən Yerusəlimə sahib oldular və deyilənlərə görə, bu dəfə artıq onlar səlibçilərə rəhm etmədilər.

Roma papaları sonrakı iki əsr yarım ərzində daha 7 səlib yürüşü təşkil etdilər. Səlibçilər getdikcə səyahət texnikasını da təkmilləşdirmişdilər. Belə ki, o dönəmlərdə quru yolla Şərqə doğru hərəkət etmək yorucu olduğu qədər də təhlükəli idi. Səlibçilər vaxta qənaət etmək üçün Alp dağlarını aşaraq özlərini Genuya və Venesiya şəhərlərinə çatdırır və buradan gəmilərə minib yola düşürdülər.

Genuya və venesiyalı gəmi sahibləri çox acgöz idilər. Onlar səlibçilərin hesabına çoxlu var-dövlət qazanmaq fürsətini əldən verə bilməzdilər. Aralıq dənizi boyunca gəmi marşrutu yaradaraq yaxşı pul qazanırdılar. Pulu olmayan səlibçiləri gediş haqqını ödəmələri üçün aylarla özlərinə müftə işləməyə məcbur edirdilər. Venesiya şəhər dövləti daha da varlanaraq Aralıq dənizi boyunca yeni ərazilər ələ keçirdi. Bir vaxtlar Yunanıstana məxsus olan Kipr, Krit, Rodos adalarındakı koloniyalar da Venesiyanın nəzarətinə keçdi.

Tacirlər pul qırır, yeni ərazilər ələ keçirirdilər. Bütün bunların səlibçilərin məqsədlərinə çatması üçün faydası az olurdu. Əslində səlibçilər özləri də Müqəddəs torpağa dini təəssübkeşlikdən daha çox var-dövlət dalınca gedirdilər. Əvvəlki ruh yüksəkliyi isə azalırdı. Şərqi Roma imperiyasına ehtiramla və qatı düşmən qismində təsəvvür etdikləri müsəlmanlara, ilk növbədə, türklərə nifrətlə yürüşə çıxan səlibçilərin zaman keçdikcə həyata baxışları dəyişirdi. Onları hər addımda aldadan və xaça xəyanət etməyi belə özlərinə rəva görən bizanslı yunanlara nifrət edirdilər. Rumlu ağalarının qılığına girib özlərini məzlum kimi aparan ermənilərin tülkü xislətləri də yürüş iştirakçılarının hiddətinə səbəb olmuşdu. Səlib yürüşünün iştirakçları türklərin mərd, nəcib və xeyirxah əməllərinə heyran qalmışdılar. Onlar görürdülər ki, türklər ədalətli insanlardır, pislik etmək niyyətləri yoxdur. Türklərlə düşmənçilik yox, dostluq etməyin daha faydalıdır. Əlbəttə, bu barədə aşkarda danışmırdılar. Lakin səlibçilər evlərinə qayıdanda türklərin həyat tərzini istər-istəməz təqlid edirdilər. Şərqli döyüşçülərlə müqayisədə avropalı cəngavərlər çox geri qalmışdılar, silahları da kobud və yöndəmsiz idi. Qərbli döyüşçülər varvar həyat tərzinin rəmzinə çevrilmiş ağır silahları gəzdirməkdən tədricən imtina etdilər. Onlar artıq türk və ərəblərdə olduğu kimi geniş ipək paltarlar geyinirdilər. Avropalılar türklərdən şalvar geyinməyi də öyrəndilər. Bəli, cəza məqsədləri ilə başlanan səlib yürüşləri on minlərlə avropalı üçün ümumi savad və mədəni tərbiyə məktəbinə çevrildi.

Hərbi və siyasi nöqteyi-nəzərdən səlib yürüşləri müvəffəqqiyyətsizliyə düçar oldu. Xristianlar üç səmavi dinin müqəddəs yeri sayılan “Əbədi şəhər” – Yerusəlimi bir neçə dəfə qəsb etməyə nail olsalar da, türklər hər dəfə tezliklə şəhəri geri alırdılar. Səlib yürüşlərinin davam etdiyi iki yüz əlli il ərzində Suriya ,Fələstin və Kiçik Asiyada onlarla kiçik krallıqlar təşkil olunmuşdu. Bunlar da çox keçmədən yenidən türklərin nəzarətinə keçmişdi.

Nəhayət, 1244-cü ildə sonuncu – Altıncı səlib yürüşü tam uğursuzluqla nəticələndi. Yerusəlim bundan sonra uzun əsrlər boyu türklərin nəzarətində qaldı. Xristianlardan fərqli olaraq türklər dini təfriqələrə son qoydular, Fələstində hər üç dinin nümayəndələri uzun əsrlər boyu əmin-amanlıq şəraitində yaşadılar.

Yaxşı bir misal var: hər zərərdə bir xeyir gizlənib. Bəşəriyyət tarixinə utanc gətirən səlib yürüşləri sonralar Avropada müsbət dəyişikliklərə yol açdı. Qərb xalqları Şərq təbiətinin gözəlliyini, parlaq günəşini ilk dəfə seyr etdilər. Genişlik və daha firavan həyat arzusuna düşdülər. Nə kilsə, nə dövlət bunu onlara verə bilirdi. Onlar bu rahatlığı artıq orta əsrlərdə təşəkkül tapmağa başlayan şəhərlərdə tapdılar. Orta əsrlərin birinci yarısı yeni şəhərlərdə məskunlaşma əsri idi. Qədim Misir, Babilistan, Assuriya şəhərlərin dünyası idi. Yunanıstan şəhər dövlətləri ölkəsi idi. Finikiyanın tarixi iki şəhərin – Tir və Sidonun tarixindən ibarətdir. Roma imperiyası da öz yüksəlişi üçün ana şəhər dövlətə – Romaya borclu idi. Yazı, incəsənət, astronomiya, arxitektura, ədəbiyyat, teatr – bütün bunlar şəhərlərdə təşəkkül taparaq intişar etmişdi. Səlib yürüşləri çox şeyi dəyişdirdi. Arxasında korobeynik (çərçi qutusu) olan avropalı orta əsrlər taciri at arabası və yaxşı atlar aldı, səlib yürüşlərinin köhnə iştirakçılarına pul verib onlara onu yolkəsənlərdən qorumağı tapşırdı. Beləcə, Qərbdə həyat inkişaf etməyə başladı. Elə sürətlə inkişaf etdi ki, 16-18-ci əsrlərdə baş verən sənaye inqilabları Qərbi güclü bir təkanla irəli atdı.

Bu, artıq başqa yazının mövzusudur. Bu yazının məğzi budur ki, Roma kilsəsinə əbədi xəcalət gətirən səlib yürüşlərini Qərb dünyası unutmağa və unutdurmata çalışdığı bir vaxtda bədnam ermənilər dünyaya car çəkirlər ki, səlibçilər, guya, o zaman erməniləri qəddar türklərin əlindən xilas etmək niyyəti ilə Şərqə gəlirdilər. Bunun cəfəngiyat olduğunu salnamələr heç bir şübhə yeri qoymadan sübut edir.

Xalq qəzeti.-2010.-19 dekabr.-S.6.

səlib yürüşləri

1095-ci ildə, Fransanın Clermont şəhərində Papa II Urban Avropa xristianlarını “döyüşmək üçün Şərqə doğru yürüş etməyə çağıran bir çıxış etdi.kafirlər”Qüds şəhəri də daxil olmaqla bu bölgəyə hakim olan müsəlmanlar, xristianlar tərəfindən müqəddəs sayılırdı, çünki bura Müqəddəs Qəbirin yerləşdiyi yer, yəni İsa Məsihin qəbri idi.

Beləliklə adını almış bir sıra hərbi və dini ekspedisiyalar anadan oldu Səlib yürüşləri və yalnız Şərqə deyil, İberiya Yarımadası və Şimali Afrikaya da uzandılar, çünki bu bölgələr səkkizinci əsrdən bəri müsəlman ərəblərin hakimiyyəti altında idi.

Xaç yürüşlərinin bir cəhəti olduğunu unutmayın Müqəddəs müharibə, kimi Cihad İslami, niyyəti kafirlərlə mübarizə aparmaq olduğundan, bu halda Katolik olmayanla döyüşmək demək idi. və hamısı Tanrı adına.

Papa II Urbanın çağırışına sadiq qalmaq böyük idi və bu, böyük ölçüdə ortaya çıxan böhranla artan orta əsr insanın dindarlığı ilə izah olunur. Avropa cəmiyyəti problemlərini din yolu ilə həll etməyə çalışırdı. Lakin, Səlib yürüşlərini yaradan amilləri tapmaq üçün, əlbəttə ki, dini məsələyə əlavə olaraq, prosesdə iştirak edən maraqlar toplusunu da təhlil etmək vacibdir.

Səlib yürüşlərinin səbəbləri

Bu deyildi demoqrafik artım Avropa əhalisinin artığının digər bölgələrə yönəldilməsini tələb edirdi və bu, Səlib yürüşlərinin başlanğıcı üçün bir təşviq sayıla bilər. Zadəganlar Xaç yürüşlərində feodal sisteminə yeni bir nəfəs almağa xidmət edəcək Avropadan kənarda yeni torpaqları fəth etmək üçün bir yol görürdülər.

İtaliyanın Cenova və Venesiya şəhərlərindən bir çox tacir, hərəkəti mümkün saydıqları üçün hərəkata qoşuldu ticarət üçün Aralıq dənizinin yenidən açılması Şərqin zəngin mərkəzləri ilə.

Katolik Kilsəsi üçün təsirini genişləndirmə ehtimalı Şərqdə yeni davamçıları fəth etmək, 1054-cü ildə Şərqi Şizm tərəfindən yaradılan Pravoslav Kilsəsi ilə mümkün birləşməyə əlavə olaraq.

Avropa əhalisinin ən kasıb və marjinal təbəqələri üçün Şərqə doğru genişlənmə yeni yaşamaq gözləntilərini, məsələn iş, torpaq və bəxt.

Avropa xaricində də bir maraq var idi: Bizans İmparatorluğu, Səlib yürüşlərinin Konstantinopolu təhdid edən müsəlman qüvvələrin böyüməsini dayandırmasına kömək edə biləcəyini ümid edirdi.

Bununla birlikdə, Səlib yürüşləri üçün başlanğıc nöqtəsinin olduğu gerçəyini unutmamalıyıq dini sual. O qədər ki, ekspedisiyaların başlamasının dərhal səbəbi Xristianların Qüds şəhərindəki Müqəddəs Qəbiristanlığa həcc ziyarətində müsəlman türklər tərəfindən təyin olunan qadağa. On birinci əsrin ortalarına qədər bölgədəki ticarətdən qazanc əldə edən ərəb xəlifələri tərəfindən ziyarətlərə tez-tez gedilir və icazə verilirdi. Türklərin Orta Şərq üzərində hökmranlığı ilə həcc ziyarətləri qadağan edildi və bu, Xristian Qərbinin reaksiyasına səbəb oldu.

səlib yürüşləri

Yaxın Şərqə doğru bir neçə səlib yürüşü olmuşdur. Biz onları adətən Dilənçilərin Səlib Hərəkatı və Uşaqların Səlib Yürüşü kimi tanınan səkkiz rəsmi və iki qeyri-rəsmi Səlib yürüşünə bölürük.

THE İlk səlib yürüşü (1096-1099) hərəkatın başlanğıc hədəfləri ilə əlaqəli uğurlu olan yeganə hərəkət idi, çünki iştirak edən zadəganlar Qüdsü və bölgədəki mülklərinin Avropa xətti boyunca təşkil edildiyi digər şəhərləri də işğal etməyi bacardılar. feodal quruluşu. Xristianlar tərəfindən Qüdsün fəthi həddindən artıq şiddətlə qeyd edildi. Şəhərin məbədində təxminən on min müsəlman öldürüldü, hətta qırğından qaçan qadınlar və uşaqlar belə.

Birinci Səlib yürüşünün əldə etdiyi uğur nəticəsində, monastır əmrləri meydana çıxdı kimi Qüds şəhərini qorumaq məqsədi daşıyırdı Şövalyeler Templar, və ya kimi xəstələrə və yaralılara qayğı göstərmək Xəstəxanalar sifarişçisi.

Hələ Birinci Səlib yürüşü ilə əlaqəli olaraq, adlanan şeydə ortaya çıxdı Dilənçilər Səlib yürüşü. Pedro Hermit və Gautier Sem-Vintém tərəfindən təşkil edilən bu, təxminən 40.000 nəfərdən ibarət idi, Avropa şəhərlərində həyatda qalmaq üçün alternativ axtaran marginal yoxsulların əksəriyyəti. Bu xaçlılar, yol boyu aclıq və xəstəlikdən əziyyət çəkərək Konstantinopola yol aldılar. Paytaxtına edilən hücumlardan qorxan Konstantinopol İmperatorundan kömək aldıqdan sonra Səlibçilər türklər tərəfindən qırıldı.

THE İkinci səlib yürüşü (1147–1149), Fransa Kralları VII Louis və Müqəddəs Roma İmparatorluğu’nun III Conrad başçılığıyla, Birinci Səlib Sırasında Xristianlara itirdiyi ərazilərin bir qismini geri qaytarmış Müsəlman Türkləri qovmaq üçün təşkil edildi. Lakin, ikinci səlib yürüşü liderləri arasındakı fikir ayrılıqlarına görə uğursuz oldu.

1187-ci ildə Qüds, Sultan Səlahəddin başçılıq etdiyi hərbi əməliyyatla müsəlmanlar tərəfindən geri alındı. Bu etdi Üçüncü səlib yürüşü (1189–1192), “kimi də bilinirKings Crusade”, Krallar Ricardo Coração de Leão (İngiltərə), Frederico Barba Ruiva (Müqəddəs Roma-Alman İmparatorluğu) və Felipe Augusto (Fransa) rəhbərlik etdiyi kimi. Bu Səlib yürüşünün məqsədi Qüdsə nəzarəti bərpa etmək idi, lakin Sultan Səlahəddin ilə Qüdsə xristian həcc ziyarətinə icazə verən bir müqavilənin imzalanması ilə sona çatdı.

At Dördüncü səlib yürüşü (1202-1204) Venesiya (İtaliya) şəhərindən olan tacirlərin ticarət maraqları mövcud idi və beləliklə “Ticarət səlib yürüşü”. Haçlılar, Bizans İmperiyasının yerləşdiyi və böyük bir ticarət mərkəzi olan Konstantinopola hücum edərək şəhəri işdən çıxarıb minlərlə insanı öldürdülər. Bu səlib yürüşünün nəticəsi olaraq, Venesiya, Qərbi Şərqlə iqtisadi cəhətdən yenidən birləşdirərək Aralıq dənizində mövcud olan dəniz ticarətinə rəhbərlik etdi. Dördüncü səlib yürüşünün Qüdsə yaxınlaşmadığı üçün hərəkatın ilkin hədəflərindən tamamilə uzaqlaşdığını unutmayın.

1212-ci ildə Uşaq səlib yürüşü, Qüdsün yalnız “təmiz ruhların” əli ilə müsəlmanlardan azad ediləcəyi inancı ilə dəstəkləndi. Papa III Günahsızın istəklərinə qarşı belə minlərlə uşaq Qüdsə göndərildi və Şərq bazarlarında ölü və ya köləliyə satıldı.

Misir Müsəlmanlarına qarşı yönəldilmişdir Beşinci səlib yürüşü (1217–1221) tamamilə uğursuz oldu. THE Altıncı səlib yürüşü (1228–1229), Müqəddəs Roma İmparatorluğunun imperatoru II Frederik’in əmri ilə Türk İmperiyasındakı daxili problemlərdən faydalanaraq Xristianlar üçün Qüdsün azad edilməsinə dair danışıqlar apardı. Ancaq bu razılaşma on ildən çox davam etmədi.

THE Yeddinci (1248-1250) və Səkkizinci səlib yürüşləri (1270) Fransa kralı IX Louis tərəfindən Misir və Şimali Afrikaya qarşı rəhbərlik edildi, lakin ikisi də uğursuz oldu.

Səlib yürüşlərinin nəticələri

Haçlı yürüşləri, Qüdsün qəti işğalı sona çatmadığından hərbi planda uğursuz oldu. Digər tərəfdən, aşağı orta əsrlər Avropa cəmiyyətində onların yaratdığı dəyişikliklər böyük idi.

Səlib yürüşlərinin a Avropa hüdudlarından kənarda genişlənmə. Məsələn, İber Yarımadasında zadəganlar ərəblərin hakimiyyəti altında olan torpaqları fəth etməklə nəticələndi.

İtalyan şəhərləri üçün Səlib yürüşləri bunun nəticəsi olaraq qaldı Şərqlə ticarət etmək üçün Aralıq dənizinin yenidən açılması. Bu, 8-ci əsrdən bəri Ərəb və Bizans hakimiyyəti altında olan məqamların yenidən ələ keçirilməsi ilə mümkün olmuşdur. Maddi maraqlar inancın üstünə qoyuldu. Silahlar, fil sümüyü, qızıl, gümüş, ətirlər, ipək parçalar və məşhur ədviyyatlar (qərənfil, darçın, zəncəfil, istiot və s.), Eləcə də digər lüks əşyalar, İtaliyanın Cenova şəhərlərindən olan tacirlərin əlləri ilə Avropaya nüfuz etməyə başladı. və digərləri arasında Venesiya.

ticarət yenidən doğuldu kiçik Avropa şəhər və qəsəbələrində, yeni tətbiq və yeni adətlərlə. Valyutalar, bazarlar, mənfəət, ticarət və treyderlər: kəndli dünyaya və feodalizmin pul ticarətinə zidd olan yeni ifadələr və yeni tətbiqlər.

Əvvəlcə Birinci Səlib yürüşünün uğuru ilə güclənən Katolik Kilsəsi, feodal zadəganlığı və Roma Kilsəsinin Avropa üzərində həyata keçirdiyi siyasi hakimiyyəti aşan bəzi Avropa krallarının güclənməsinin şahidi oldu.

Nəhayət, Səlib yürüşlərindən sonra feodal dünyası dağılmış vəziyyətdə idi.

Biblioqrafik istinadlar:

FERREIRA, José Roberto Martins, Tarix. São Paulo: FTD; 1997.
MORAES, José Geraldo. Mədəniyyətlər yolu. São Paulo: Cari. 1994.