Bulut texnologiyasi va undan foydalanish metodikasi TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR. презентация

14 3. Bulutdagi noqulayliklar Bu “bulut” va siz bilishingiz va e’tiborga olishingiz kerak bo’lgan bir qator kamchiliklarga ega: Internet mavjud bo’lmaganda kirish imkoni bo’lmaydi va agar u bo’lmasa, unda faqat kompyuterga yuklab olingan hujjatlar bilan ishlash mumkin bo’ladi. Ta’kidlash joizki, Internet tez va sifatli bo’lishi kerak. O’rnatilgan dasturga qaraganda katta hajmdagi ma’lumotlarni uzatishda bulut xizmati asta-sekin ishlashi mumkin. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

Şəbəkə texnologiyaları

Daha aşağı səviyyənin vəzifəsi verilənləri qəbul etmək, öz informasiyasını (məsələn: başqa kompüterdəki uyğun səviyyə ilə düzgün qarşılıqlı əlaqədə olmaq üçün formatlama və ya ünvan) əlavə etmək və verilənləri sonrakı səviyyəyə ötürməkdir. İnformasiya yalnız şəbəkə modelinin ən aşağı səviyyəsinə — fiziki səviyyəyə çatdıqdan sonra ötürmə mühitinə düşür və alan kompüterə çatır. İnformasiya göndərildiyi səviyyəyə alan kompüterdə çatanadək onun bütün səviyyələrini əks ardıcıllıqla keçir.
Göründüyü kimi, şəbəkədə proqramların “ünsiyyəti” sizin tanışınızla poçt vasitəsilə ünsiyyətinizə çox bənzəyir. Mətni yazdığınız kağız vərəqi yuxarı səviyyədən bir sıra zəruri mərhələni keçərək aşağıya ötürülür. Bu zaman o, xidməti informasiya (müəyyən növ zərf, zərfin üzərində ünvan, poçt indeksi) ilə “örtülür” və müəyyən emala məruz qalır (poçt şöbəsindəki poçtalyon məktubu götürür, zərfin üzərinə markalar yapışdırır, ştempel vurulur, çeşidləmədən sonra isə məktub başqa şəhərə göndərilmək üçün poçt konteynerinə düşür). Bu qayda ilə sizin informasiya ən aşağı səviyyəyə — poçt nəqliyyatına çatır ki, oradan da təyinat məntəqəsinə daşınır. Orada əks proses baş verir: konteyner açılır, məktub çıxarılır, ünvan oxunur və poçtalyon məktubu tanışınıza çatdırır. Sonra isə tanışınız zərfi açıb məktubu çıxarır və mətni oxuyaraq sizin ona vermək istədiyiniz ilkin informasiyanı alır.
İndi gəlin OSI modelinin səviyyələri ilə yaxından tanış olaq.
1-ci səviyyə — Fiziki (Physical). Burada 2-ci səviyyədən (kanal səviyyəsindən) alman strukturlaşdınlmamış verilənlər axınının fiziki mühitlə (elektrik və ya işıq siqnalları şəklində) ötürülməsi həyata keçirilir. Fiziki səviyyə bağlantını (link) dəstəkləməyə cavabdehdir və elektrik, optik, mexaniki və funksional interfeysləri ətraflı (məsələn: gərginliyi, tezliyi, dalğa uzunluğunu, bağlayıcıların növlərini, siqnalların kodlaşdırılma sxemini və s.) təsvir edir.
2-ci səviyyə — Kanal (Data-link). Özündən yuxarıdakı şəbəkə səviyyəsindən (3-cü səviyyədən) aldığı verilənlərin səviyyəyə xətasız ötürülməsini təmin edir. Çünki fiziki səviyyə özü xətaların yoxluğuna zəmanət vermir və verilənləri təhrif edə bilər. İnformasiya bu səviyyədə kadrlara (frame) yerləşdirilir: kadrın başlanğıcında alanın və göndərənin ünvanlan, idarəedici informasiya, sonunda isə ötürülmə zamanı yaranan xətalan aşkarlamağa imkan verən yoxlama cəmi (checksum) olur.
3-cü səviyyə — Şəbəkə (Network). Şəbəkənin istənilən (hətta dünyanın müxtəlif yerlərindəki) nöqtələri arasında rabitənin təmin edilməsinə cavabdehdir. Şəbəkə çoxlu sayda rabitə xətləri ilə birləşdirilmiş ayrı-ayrı şəbəkələrdən ibarət ola bilər. İnformasiya göndərəndən alana həmişə birbaşa marşrutla ötürülmür, yolda o, bir şəbəkədən başqasına yönələ bilər və ya bir adresata müxtəlif marşrutlarla göndərilə bilər. Bu səviyyənin məqsədi informasiyanın verilməsi üçün marşrutu qurmaq, dəstəkləmək və açıq saxlamaqdır.
4-cü səviyyə — Nəqliyyat (Transport). İnformasiyanın bir kompüterdən başqasına çatdırılmasına zəmanət verir. Bu səviyyədə göndərən kompüterdə böyük verilənlər blokları daha kiçik paketlərə bölünür və lazım olan ardıcıllıqla alan kompüterə göndərilir. Alan kompüterdə paketlər yenidən ilkin verilənlər blokları şəklində yığılır.
5-ci səviyyə — Seans (Session). Şəbəkənin müxtəlif kompüterlərindəki iki şəbəkə proqramı arasında bağlantını qurmağa, saxlamağa və bitirməyə imkan verir. Belə bağlantıya şəbəkə seansı deyilir. Bu səviyyə yarımçıq kəsilmiş rabitə seanslarının bərpasına da cavabdehdir. Bundan başqa, insanlar üçün əlverişli olan kompüter adlarının şəbəkə ünvanlarına çevrilməsi (adların tanınması) da beşinci səviyyədə yerinə yetirilir.
6-cı səviyyə — Təqdimat (Presentation). Kompüterlər arasında ötürülən informasiyanın formatını müəyyənləşdirir. Verilənlərin yemdən kodlaşdırılması (informasiyanın mübadilədə iştirak edən bütün kompüterlərin anlayacağı şəklə salınması), sıxlaşdırılması və açılması, şifrləmə və şifrin açılması, şəbəkə fayl sistemlərinin dəstəklənməsi kimi məsələlər burada həll olunur.
7-ci səviyyə — Tətbiqi proqram (Application). Şəbəkədəki kompüterlərdə işləyən tətbiqi proqramlar arasında qarşılıqlı əlaqə interfeysini təmin edir. İstifadəçi məhz bu proqramların köməyi ilə faylların mübadiləsi, elektron poçtun göndərilməsi, uzaqdan erişim və başqa şəbəkə xidmətlərinə çıxış əldə edir.

Müəllif: Ramin Mahmudzadə, İsmayıl Sadıqov, Naidə İsayeva
Mənbə: İnformatika 11 — Ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinfi üçün İnformatika fənni üzrə DƏRSLİK

• Teqlər:
• Texnologiya
• , proqram təminatı

Bulut texnologiyasi va undan foydalanish metodikasi TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR. – презентация

Презентация на тему: ” Bulut texnologiyasi va undan foydalanish metodikasi TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR.” — Транскрипт:

1 Bulut texnologiyasi va undan foydalanish metodikasi TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

2 REJA: 1. Bulut texnologiyasi va undan foydalanish metodikasi. 2. Bulutli texnologiyalar nima? 3. Bulutdagi noqulayliklar TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

3 Bulutli texnologiyalar – bu Internet-foydalanuvchiga Internet-xizmat sifatida kompyuter resurslari taqdim etiladigan ma’lumotlarni qayta ishlash texnologiyalari. “Bulut” so’zi bu erda barcha texnik tafsilotlarni yashiradigan murakkab infratuzilmani ifodalovchi metafora sifatida mavjud.Bulutli hisoblash (bulutli hisoblash), shuningdek, “bulutli hisoblash” atamasi ham qo’llaniladi) ma’lumotlarni qayta ishlash texnologiyasidir, unda foydalanuvchiga Internet xizmati sifatida kompyuter resurslari va imkoniyatlari taqdim etiladi. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

4 Umuman olganda, bunday modellarni joriy etish haqida so’zlashuvlar o’tgan asrning 60- yillari oxiridan beri davom etmoqda. Keyin butun dunyo bo’ylab kompyuter tizimlarining hisoblash quvvatidan jamoat yordami ko’rinishidagi tashkilot bilan foydalanish kontseptsiyasi paydo bo’ldi, uning mualliflari Jozef Liklider va Jon Makkarti edi. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

5 Keyingi qadam 1999 yilda obuna orqali taqdim etiladigan veb-saytlar ko’rinishidagi CRM tizimlarini joriy etish bo’ldi, bu esa Internet korporatsiyasi orqali hisoblash resurslariga kirishni ta’minladi. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

6 Bulutli ma’lumotlarni kontseptsiya sifatida qayta ishlash quyidagilarni o’z ichiga oladi: 1) xizmat sifatida infratuzilma 2) xizmat sifatida platforma 3) dastur sifatida xizmat sifatida 4) ma’lumotlar xizmat sifatida 5) xizmat sifatida ish joyi TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

7 Bulutli texnologiyalar – Bu xizmatlarni taqdim etuvchi turli xil tushunchalarni o’z ichiga olgan. bitta katta tushunchadir. Masalan, dasturiy ta’minot, infratuzilma, platforma, ma’lumotlar, ish joyi va boshqalar. Bulutli ma’lumotlarni saqlash – Onlayn saqlash modeli, unda ma’lumotlar tarmoqda tarqatilgan ko’plab serverlarda saqlanadi va mijozlar, asosan uchinchi tomon tomonidan foydalanish uchun taqdim etiladi. Bulutli texnologiyalar Bulutli hisoblash (hisoblash) – tarqatilgan ma’lumotlarni qayta ishlash texnologiyasi, unda foydalanuvchiga Internet xizmati sifatida kompyuter resurslari va imkoniyatlari taqdim etiladi. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

8 2. Bulutli texnologiyalar nima? Aniqlashdan boshlaylik, chunki bulutli texnologiyalar foydalanuvchiga qurilmaga dasturlarni o’rnatmasdan ma’lumotlarga kirish imkoniyatini anglatadi, chunki barcha qo’llab-quvvatlovchilar serverlar tomonidan ta’minlanadi. Bunday xizmatlar bepul va pullik bo’lishi mumkinligini bilish juda muhim va barchasi so’rovlarga bog’liq. Bulutli texnologiyalardan foydalanish nimani anglatishini tushunish uchun ularning oddiy sharoitlardan farqini tushunishingiz kerak. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

9 Masalan, elektron pochta mijozi kompyuterga o’rnatilganda va barcha ma’lumotlar qattiq diskda saqlanganda elektron pochtani oling. Bunday holda, foydalanuvchi fayllar bilan nima qilishni hal qiladi. Agar biz brauzer orqali foydalanadigan pochta haqida gapiradigan bo’lsak, unda bu allaqachon texnologiya. Bu erda aniqki, agar serverda muammolar bo’lsa, u holda pochtaga kirish yo’qoladi. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

10 Bulutli xizmatlarning afzalliklari Boshlash uchun, keling, mavjud plyuslarga to’xtalib o’tamiz, ular quyidagilardan iborat: Ma’lumotni saqlash uchun siz qimmatbaho kompyuter va aksessuarlarni sotib olishingiz shart emas, chunki hamma narsa “bulutda” saqlanadi. Kompyuterning ishlashi yaxshilanadi, chunki ofis ishlarida va boshqa sohalarda bulutli texnologiyalar masofadan turib dasturlarni boshqaradi, shuning uchun kompyuterda juda ko’p bo’sh joy qoladi. Har yili texnik xizmat ko’rsatish bilan bog’liq muammolar kamayadi, chunki jismoniy serverlar soni doimiy ravishda kamayib boradi va dasturiy ta’minot doimo yangilanib turadi. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

12 Dasturni sotib olish narxi kamayadi, chunki dasturni “bulut” uchun faqat bir marta sotib olish kerak va bu hammasi, va ba’zida siz uni ijaraga buyurtma qilishingiz ham mumkin. Bulutli texnologiyalar saqlanadigan ma’lumotlar miqdorida cheklovlarga ega emas. Aksariyat hollarda bunday xizmatlar hajmi millionlab gigabaytni tashkil qiladi. Dasturlar avtomatik ravishda yangilanadi, shuning uchun yuklab olingan dasturlarda bo’lgani kabi, bunga rioya qilishning hojati yo’q. “Bulut” dan har qanday operatsion tizimda foydalanish mumkin, chunki dasturlarga kirish veb-brauzerlar orqali amalga oshiriladi. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

13 Yangi bulutli texnologiyalar sizga har doim hujjatlarga kirish huquqini beradi, chunki asosiysi Internetning mavjudligi. Yaxshi xavfsizlik va ma’lumotlarni yo’qotishdan himoya qilish, chunki yuborilgan ma’lumotlar avtomatik ravishda saqlanadi va nusxalari zaxira serverlarga tashlanadi. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

14 3. Bulutdagi noqulayliklar Bu “bulut” va siz bilishingiz va e’tiborga olishingiz kerak bo’lgan bir qator kamchiliklarga ega: Internet mavjud bo’lmaganda kirish imkoni bo’lmaydi va agar u bo’lmasa, unda faqat kompyuterga yuklab olingan hujjatlar bilan ishlash mumkin bo’ladi. Ta’kidlash joizki, Internet tez va sifatli bo’lishi kerak. O’rnatilgan dasturga qaraganda katta hajmdagi ma’lumotlarni uzatishda bulut xizmati asta-sekin ishlashi mumkin. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

15 Xavfsizlik kamdan-kam hollarda, lekin ko’p holatlarda Cloudzaxira nusxalarini yaratadi, shuning uchun tashvishlanishga hojat yo’q. Ko’pchilik sizga bir qator xizmatlarni taqdim etish uchun pul to’lashingiz kerakligidan xijolat tortadi, ammo bu odamlar pul ishlashlari kerak bo’lgan biznes loyihadir. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

16 Bulutli dastur Bulut xizmatlarining ma’lum tasnifi mavjud, shuning uchun ushbu “bulutlar” toifalari quyidagicha ajratiladi: Umumiy. Bu ko’p sonli kompaniyalar va xizmatlar tomonidan darhol foydalanilishi mumkin bo’lgan IT infratuzilmasi. Abonent istalgan kompaniya va individual bo’lishi mumkin. Umumiy bulutli texnologiyalardan foydalanuvchilar “bulut” ni boshqarish va boshqarish imkoniyatiga ega emaslar, chunki faqat xizmat egasi buni amalga oshiradi. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

18 Kompyuterlar va Internet ta’lim tizimiga bir qator vazifalarni bajarish jarayonini takomillashtirish va osonlashtirish uchun kirishdi. O’quv jarayonidagi bulutli texnologiyalardan quyidagi maqsadlarda foydalanish mumkin: Xodimlarning muhim hujjatlar bo’yicha hamkorligini tashkil etish, masalan, yillik reja yoki dastur. Ularning har biri hujjatning qismi uchun javobgardir va agar kerak bo’lsa, barcha foydalanuvchilar sharhlar qoldirishlari va ma’lumotlarni to’ldirishlari mumkin. TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR

19 ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT . TALIMDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR