QəDİm siVİLİzasiyalar tariXİ
Antik cəmiyyətlərin əsas xüsusiyyətləri. Antik sivilizasiya və müasir dövr.
Antik siVİLİzasiyalar tariXİ
Qədim Yunanıstan tarixi Balkan yarımadası və Egey bölgəsində quldarlıq cəmiyyətinin yaranması, çiçəklənməsi və süqutunun öyrənilməsinə əsas diqqət yetirir. Bu dövr e.ə. III-II min. əvvəllindən yəni Krit adasında ilk dövlətlərin yaranmasından başlayır. Dövrün tədrisi e.ə. II- I əsr. Şərqi Aralıq dənizi bölgəsində yerləşən yunan və ellin dövlətlərinin Roma imperiyası tərəfindən işğalı ilə sona çatır.Yunanlar iki min illik tarixi bir dövr ərzində nəinki iqtisadi cəhətdən güclü olan respublika quruluşlu polis cəmiyyəti yaratmışlar, onlar həmçinin Roma və eləcə də dünya mədəniyyətinə böyük təsir göstərmiş mədəni irsi miras qoymuşlar.
Qədim Roma tarixi qədim dünyanın quldarlıq cəmiyyətinin ən yüksək inkişaf nöqtəsi olan Romanın yaranması, çiçəklənməsi və süqutunu geniş şəkildə işıqlandırır.
- Antik sivilizasiyalar Qədim Yunanıstan və qədim Roma tarixi haqqında təsəvvür yaranır;
- Qədim Yunanıstan və qədim Roma-ümumdünya tarixinin tərkib hissəsidir;
- Qədim Yunan polislərin, qədim Roma dövlət quruluşunu, quldarlıq ictimai-iqtisadi formasiyasının inkişafını öyrənir;
- Qədim Azərbaycan mədəniyyətinin antik sivilizasiyalar ilə ortaq izlər daşıdığını öyrənir;
İnkişaf etdiriləcək qabiliyyətlər:
– analitik düşüncə
– fikrin müstəqil ifadə edilməsi
Bütün tələbələr dərslərdə iştirak etməyə borcludurlar. Üzrlü səbəbləri (xəstəlik, ailə vəziyyəti və s. ) olanlar dəvamiyyətsizliyinin səbəbini dekanlığa bildirməlidir. 20% dən artıq dərs buraxan tələbələr imtahana buraxılmır.
Dərsə 15 dəqiqədən artıq gecikən tələbə dərsə buraxılsa da, ona qaıb işarəsi yazılır. Ancaq o, sonrakı saatlara girə bilər.
Yoxlama işi
Müəllimə və dekanlığa qabaqcadan məlumat verilən səbəblərdən yoxlama işində iştirak etməyən tələbə yoxlama işini növbəti həftədə yaza bilər.
Tələbənin imtahanda iştirakı və ya imtahanın buraxılması ilə bağlı bütün məsələlər fakültə rəhbərliyi tərəfindən həll olunur. Suallar dərs mövzuları əsasında hazırlanacaq. Aralıq imtahanının sualları yekun imtahanında təkrarlanmır.
İmtahan qaydalarının pozuntuları
Aralıq və yekun imtahanında tələbə tərəfindən imtahanın gedişini pozmaq və köçürmə qadağandır. Həmin halda tələbənin imtahan işi ləğv olunur və tələbə 0 (sıfır) qiyməti ilə imtahandan kənarlaşdırılır.
Fənni bitirmə qaydası:
Fənn ciddi olaraq Universitetin qiymətləndirmə siyasətinə riayət edir. Buna görə də bir qayda olaraq, fənni uğurla keçmək üçün ümumi qiymətin 60%- ni toplamalıdır. Qeyri- müvəffəq qiymət alan tələbə digər semestr və ya növbəti il fənni yenidən götürə bilər.
Tələbələrin davranış qaydaları.
Dərs zamanı dərs gedişini pozmaq, icazəsiz müzakirə, mobil telefonlardan istifadə və ya qeyri- etik hərəkətlər etmək qadağandır. Fənni uğurla bitirmək üçün tələbələr dərsdə fəal olmalı və digərlərini də iştiraka cəlb etməlidirlər.
Qədim Yunanıstanın ümumdünya tarixində yeri. Qədim yunan tarixinin dövrləşdirilməsi. Mənbələr. Tarixi əsərlər. Fəlsəfi və ictimai-siyasi ədəbiyyat. Arxeoloji tədqiqatlar. Qədim Yunanıstanın təbii şəraiti və əhalisi.
Arxaik Yunanıstan b.e.ə. VIII-VI əsr. Yunan quldar polis-dövlətlərin yaranması və formalaşması. Qədim Sparta oliqarxik polis nümunəsi kimi. Qədim Attikada polisin formalaşması. Quldar demokratiyasının bərqərar olması.
Yunan-İran müharibələri və onların Yunanıstanın ictimai-iqtisadi və mədəni-siyasi inkişafına təsiri.
B.e.ə. V-IV əsrlərdə Yunanıstanın iqtisadiyyatı.
B.e.ə. VIII-IV əsrlərdə Qədim Yunan mədəniyyəti.
Qədim yunan mədəniyyəti inkişafının əsas şərtləri. Yunan dini. Memarlıq. Incəsənət və heykəltəraşlıq. Yunan ədəbiyyatı. Yunan teatrı. Yunan fəlsəfəsi. Elmi biliklər.Qədim Yunan mədəniyyətinin irsinin əhəmiyyəti.
Aralıq imtahanı (qədim Yunanıstan tarixi )
Giriş. Mənbələr. Apennin yarımadasının coğrafi mövqeyi və təbii şəraiti. Etnik tərkibi. Etrusk problemi.
Qərbi Aralıq dənizində ağalıq uğrunda Roma və Karfagenin mübarizəsi. Birinci Pun müharibəsi. İkinci Pun müharibəsi.
Romanın Şərqi Aralıq dənizində ekspansiyası və ellin dövlətlərin (Makedoniya, Yunanıstan) dağılması. III Pun müharibəsi. Romanın Aralıq dənizinin qüdrətli quldar dövlətinə çevrilməsi.
E.ə. II əsrin sonu və I əsrin əvvəllərində Roma dövləti.
Romada siyasi mübarizənin kəskinləşməsi. Müttəfiqlər müharibəsi. Şərq əyalətlərindən Roma əleyhinə hərəkat. Sullanın diktaturası. Spartak üsyanı.
Roma resublikası siyasi sisteminin böhranı və Roma respublikasının süqutu.
E.ə. 70-ci 60-ci illərdə siyasi qrupların mübarizəsi. I Triumvırat. II Triumvırat.
B.e.ə. III-I əsrlərdə Roma mədəniyyəti.
Erkən imperiya dövrü. Oktavian Avqustun prinsipatı.
Roma imperiyası Yuli-Klavdilər sülaləsi və Flavilər sülaləsi zamanı.
Roma imperiyası eramızın II əsrində (“Qızıl əsr”).
Antonilər sülaləsinin hakimiyyəti. Daxili və xarici siyasət.
I-II əsrlərdə Roma mədəniyyəti.
Roma imperiyası eramızın III əsrində. Quldarlıq cəmiyyəti və dövlətinin böhranı. Xristianlığın meydana gəlməsi və onun təkamülü.
Final imtahanı (Qədim Roma tarixi)
QəDİm siVİLİzasiyalar tariXİ
1 * . Yusif Yusifov. Qədim Şərq tarixi. Bakı, 2007 və başqa nəşrlər.
2 * . Древние цивилизации. Под. Ред. Г. М Бонгард- Левина. Москва, 1989.
3 * . Yusif Həsənov. Qədim Roma tarixi. Bakı, 1975.
4. Telman Orucov. “Qədim Roma: qüdrətin qabarması və çiçəklənməsi”, Bakı 2008
5 * . M.Erivanski. Qədim Yunanıstan tarixi. Dərs vəsaiti. Bakı, 1963.
6. Мифологический словарь (müxtəlif nəşrlər)
7. Хрестоматия по истории древнего Востока. Под ред. М.А.Коростовцева и др. часть I. Москва 1980
8. Mühazirə mətnləri.
Əlavə vəsait
9. Tofiq Mustafazadə. Ümumi tarix, I kitab. Bakı, 2009, III, IV bölmələr
10. Cəlil Nağıyev. Qədim Şərq ədəbiyyatı tarixi. Bakı, Asiya nəşriyyatı, 2004
11. Tərlan Novruzov. Qədim Şərq ədəbiyyatı. I hissə, Bakı, Adiloğlu, 2007
12. Əli Sultanlı. Antik ədəbiyyat tarixi. Bakı, 2008
13. S. Kramer. Tarix Şumerdən başlanır. Bakı 2009
– Mövzu ətrafında interaktiv müzakirələr
– Mühazirələrin əsas tezisləri yazılı olaraq tələbələrə
– Xəritələr, video və digər əyani vəsaitlərdən istifadə
– Mövzularla əlaqədar olaraq İncəsənət muzeyinə ekskursiyanın
Yoxlama yazı işləri
Fənnin sonunda tələbələrin aşağıdakılara yiyələnmələri gözlənilir:
– Sivilizasiya anlayışını qavramaq
– Qədim Şərq və antik cəmiyyətlərin sivilizasiya barədə biliklərə yiyələnmək, onların dünya tarixində yerini başa düşmək
– Mədəniyyətimizin bu sivilizasiyalarla ortaq izlər daşıdığını öyrənmək
Bütün tələbələr dərslərdə iştirak etməyə borcludurlar. Üzrlü səbəbləri (xəstəlik, ailə vəziyyəti və s. ) olanlar dəvamiyyətsizliyinin səbəbini dekanlığa bildirməlidir. 20% dən artıq dərs buraxan tələbələr imtahana buraxılmır.
Tələbə dərsə 5 dəqiqədən gec gələrsə, o, dərsə buraxılmır. Ancaq o, sonrakı saatlara girə bilər.
Yoxlama işi
Müəllimə və dekanlığa qabaqcadan məlumat verilən səbəblərdən yoxlama işində iştirak etməyən tələbə yoxlama işini növbəti həftədə yaza bilər.
Tələbənin imtahanda iştirakı və ya imtahanın buraxılması ilə bağlı bütün məsələlər fakültə rəhbərliyi tərəfindən həll olunur. Suallar dərs mövzuları əsasında hazırlanacaq. Aralıq imtahanının sualları yekun imtahanında təkrarlanmır.
İmtahan qaydalarının pozuntuları
Aralıq və yekun imtahanında tələbə tərəfindən imtahanın gedişini pozmaq və köçürmə qadağandır. Həmin halda tələbənin imtahan işi ləğv olunur və tələbə 0 (sıfır) qiyməti ilə imtahandan kənarlaşdırılır.
Fənni bitirmə qaydası:
Fənn ciddi olaraq Universitetin qiymətləndirmə siyasətinə riayət edir. Buna görə də bir qayda olaraq, fənni uğurla keçmək üçün ümumi qiymətin 60%- ni toplamalıdır. Qeyri- müvəffəq qiymət alan tələbə digər semestr və ya növbəti il fənni yenidən götürə bilər.
Tələbələrin davranış qaydaları.
Dərs zamanı dərs gedişini pozmaq, icazəsiz müzakirə, mobil telefonlardan istifadə və ya qeyri- etik hərəkətlər etmək qadağandır. Fənni uğurla bitirmək üçün tələbələr dərsdə fəal olmalı və digərlərini də iştiraka cəlb etməlidirlər.
Öyrənmə və Tədris Metodları.
– Mühazirələrin əsas tezisləri yazılı olaraq tələbələrə veriləcəkdir
– Xəritələr, video və digər əyani vəsaitlərdən istifadə
– Mövzularla əlaqədar olaraq, Azərbaycan Tarix muzeyi, İncəsənət muzeyinə ekskursiyanın təşkil edilməsi
Qədim sivilizasiyaların tarixi kökləri, öyrənilməsi tarixi. Mənbələr.
Təbii- coğrafi şəraiti və əhalisi. Qədim Misirin tarixi xülasəsi.
biliklər. İncəsənət, Memarlıq.
Qədim İkiçayarası (Mesopotomiya) sivilizasiyası. Öyrənilmə tarixi və
dövrü təsnifatı.Təbii şəraiti və əhalisi. Qədim Mesopotomiyanın tarixi xülasəsi. Şumer, Akkad.
fəsil 16, s.318-329];
Aralıq imtahan yoxlaması – 1 (20 bal)
Tarixi xülasə. Əhəməni dövləti və siyasi tarixin əsas mərhələləri.
[1, fəsil 18, s.451-476];
Antik sivilizasiyalar. “Antik Dövr” anlayışı.
Antik cəmiyyətlərin əsas xüsusiyyətləri. Antik sivilizasiya və müasir dövr.
Təbii- coğrafi şəraiti və əhalisi. Qədim Yunanıstanın tarixi xülasəsi. Erkən Yunanıstan. Arxaik Yunanıstan. Klassik Yunanıstan. Yunan polisinin böhranı. Makedoniyalı İskəndərin Şərq yürüşü.
Məktəb və təhsil. Əfsanələr və miflər. Lirika. Tragediya və komediya.
12, səh 19-68; 134-247]
Yunan fəlsəfəsi. Onun əsas istiqamətləri. Görkəmli filosoflar. Elmi
biliklər. Din. İncəsənət. Heykəltəraşlıq. Qədim yunanlarıın həyat tərzi.
Ellin dövlətləri. Ellin mədəniyyətinin səciyyəvi əlamətləri.Ellin mədəniyyətinin mərkəzləri. İskəndəriyyə Museyonu və kitabxana.
Dəqiq elmlər. Ellin fəlsəfəsinin əsas cərəyanları. Ədəbiyyat. İncəsənət.
(Seminar və yoxlama iş)
Təbii şəraiti və əhalisi. Qədim Romanın tarixi xülasəsi. Erkən Roma.
[3, s.4-38; 50-51] [mühazirə mətnləri]
Roma respublikası e.ə. V-I əsr. Dövlət quruluşu
Patrisilərlə plebeylərin mübarizəsi. Aqrar siyasət. Romanın xarici siyasəti. Pun müharibələri. Ellinist Şərq ölkələrinin işğal edilməsi. Romada demokratik hərəkat, qulların üsyanı. Roma respublika böhranı. Sulla diktaturası.
Roma imperiyası. Avqustun prinsipatı. Avqustdan sonrakı imperatorlar, onların daxili və xarici siyasəti.Son Roma imperiyası, imperiyanın parçalanması və süqutu.
Mədəniyyət. İdarəçilik. Hüquq. Siyasi və məhkəmə natiqliyi. Ədəbiyyat. Poeziya. Din.Tamaşalar. Şəhərlər. Tikintilər. Roma ordusu.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.