Turk xalqlari tarixi esmed muxtarova
Qadimgi sharq san’atida qadimgi Misr san’ati alohida o’rin tutadi. Qadimgi Misr san’ati deyarli 4000 yilni o’z ichiga olgan davrda tasviriy va amaliy san’at, me’morchilikning nodir durdonalari dunyoga keldiki bugungi kunda ham o’zining mahobati, badiiyligi bilan barchani hayratga soladi. Bu yerda birinchi marta inson va uning mehnati san’atkor asarida o’z ifodasini topdi. Qadimgi Misr san’atining yana bir o’ziga xos xususiyati shundaki, u din bilan aloqada va unga tobe bo’lgan. Misr ehromlari qatoridan joy olgan uch dinastiya firavni Joser maqbarasi, IV dinastiya fíravnlari Xufu, Xafra va Minkiura piramidalari Fifadagi Karnak va Luksor ibodatxonalari gigant me’morchilik san’atining nodir namunalaridir. Qadimgi Misr tasviriy san’ati me’morchilik bilan bog’liq holda rivoj topdi. Misr san’ati umumjahon san’ati taraqqiyotida o’ziga xos qaytarilmas o’rinni egallaydi.
SHARQ XALQLARI SAN’ATI TARIXI, MUSIQA MEROSI VA MAQOM IJROCHILIGI HAQIDA Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»
Sharq xalqlari / ijrochilik maktabi / Misr san’ati / Old Osiyo / Kichik Osiyo / Hindiston / Qobusnoma / o‘n ikki maqom / Panjgoh. / Oriental Peoples / School of Performing Arts / Egyptian Art / Old Asia / Asia Minor / India / Kobusnoma / Twelve makam’s / Panjgoh.
Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Tulkinjon Djurayevich Muxamedov
Ushbu maqolada Sharq xalqlari badiiy san’atining shakllanishi va rivojlanishi tarixi hamda musiqa merosi hamda an’analari haqida fikr yuritilgan. Maqom va uning o’ziga xos xususiyatlari, Sharq mutafakkirlari, musiqashunos olimlari va atoqli sozandalarining maqom ijrochiligiga oid qarashlari keng yoritilgan.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Похожие темы научных работ по искусствоведению , автор научной работы — Tulkinjon Djurayevich Muxamedov
ANSAMBL IJROCHILIGI FAOLIYATING TARIXI VA TARAQQIYOT BOSQICHLARI
Musiqa darslarini fanlararo aloqadorligida tashkil etish imkoniyatlari
O’QUVCHI-YOSHLARNI MUMTOZ MUSIQA ASARLARI VA XALQ OG’ZAKI IJODI NAMUNALARI BILAN TANISHTIRISHNING AHAMIYATI
Buyuk ipak yo’lining musiqiy madaniyatimiz rivojida ahamiyati
O‘zbek milliy musiqa merosining yoshlar tarbiyasidagi ahamiyati
i Не можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
ABOUT THE HISTORY OF ART OF THE EASTERN PEOPLE, MUSIC HERITAGE AND PERFORMANCE
This article discusses the history of the formation and development of the arts of the peoples of the East, as well as the musical heritage and traditions. The makam and its peculiarities, the views of Eastern thinkers, musicologists and famous musicians on the performance of the status are widely covered.
Текст научной работы на тему «SHARQ XALQLARI SAN’ATI TARIXI, MUSIQA MEROSI VA MAQOM IJROCHILIGI HAQIDA»
SHARQ XALQLARI SAN’ATI TARIXI, MUSIQA MEROSI VA MAQOM
Tulkinjon Djurayevich Muxamedov
Buxoro davlat universiteti San’atshunoslik fakulteti Musiqa ta’limi kafedrasi
Ushbu maqolada Sharq xalqlari badiiy san’atining shakllanishi va rivojlanishi tarixi hamda musiqa merosi hamda an’analari haqida fikr yuritilgan. Maqom va uning o’ziga xos xususiyatlari, Sharq mutafakkirlari, musiqashunos olimlari va atoqli sozandalarining maqom ijrochiligiga oid qarashlari keng yoritilgan.
Kalit so’zlar: Sharq xalqlari, ijrochilik maktabi, Misr san’ati, Old Osiyo, Kichik Osiyo, Hindiston, Qobusnoma, o’n ikki maqom, Panjgoh.
ABOUT THE HISTORY OF ART OF THE EASTERN PEOPLE, MUSIC
HERITAGE AND PERFORMANCE
Tulkinjon Djurayevich Mukhamedov
Bukhara State University, Faculty of Art History Lecturer at the Department of Music
This article discusses the history of the formation and development of the arts of the peoples of the East, as well as the musical heritage and traditions. The makam and its peculiarities, the views of Eastern thinkers, musicologists and famous musicians on the performance of the status are widely covered.
Keywords: Oriental Peoples, School of Performing Arts, Egyptian Art, Old Asia, Asia Minor, India, Kobusnoma, Twelve makam’s, Panjgoh.
Tarixdan ma’lumki, yer yuzida yashovchi barcha xalqlarning o’z madaniyati va san’ati, shuningdek, musiqiy madaniyati mavjud bulib, ularning ma’naviy boyligi xisoblangan. Ayniqsa, Sharq xalqlarining musiqiy madaniyati xar bir xalq milliy musiqasining asosini tashkil etgan, nazariy va amaliy ijrochilik maktabiga ega bo’lgan. Sharq xalqlarining musiqiy boyligi bulgan maqom, mug’om, navba, raga, kyui singari
musiqiy ijrochilikning aniq turkumlari turli davrlarda turli ko’rinish va yo’nalishlar bilan ijro etilib kelingan va rivojlangan.
Maqom turkumlari, “Shashmaqom” ham o’zbek va tojik xalqlarining ulkan musiqiy boyligi hisoblanib, xalq bastakorlari ijodi natijasida shakllangan va boyib borgan. Hozirga kelib, bu turkum ijrolarining aniq shakliga, xarakteriga va an’anaviy ijro uslublariga to’liq egamiz deb ayta olamiz. Albatta, buning boisi, o’tgan maqomdon va bastakor ustozlarning bu borada qilgan ulkan ijodiy mehnatlarining natijasidir. Maqom ijrolari musiqiy madaniyatimizning asosini tashkil etganligi sababli bu mavzuga ko’proq to’xtalish maqsadga muvofiqdir.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Sharq xalqlari mumtoz musiqa san’ati va madaniyati tarixi katta davrni o’z ichiga oladi. Qadimgi sharqda mavjud bo’lgan qadimgi Misr podsholigi, old Osiyodagi Shumer, Akkad, Bobil (Vaviloniya), Ossuriya, Urartu, Xett davlatlari, Eron imperiyasi, O’rta Osiyo, Xindiston, Xitoy, va Janubiy Sharqiy Osiyodagi davlat va podsholiklar jahon madaniyati tarixida o’chmas iz qoldirdilar. Sharq xalqlari yashaydigan hududda quyosh nurining mo’lligi, suvi, toshqin daryolari, serunum yerlari odamlarni erta dehqonchilik va chorvachilik bilan shug’ullanishga o’rgatdi. Qadimgi Sharqda san’at uzoq vaqt xunarmandchilikni bir qismi sifatida qoldi. Eramizdan avvalgi 5000-4000 yillardayoq bu yerlarda sinfiy jamiyat – quldorlik jamiyati shakllana boshladi va bu jamiyat yangi eraning boshlarigacha davom etdi. Quldorlik jamiyati san’atining vazifasi esa ko’pchilikni boshqaruvchi sinfga, ekspluatatorlar g’oyasini omma ichida targ’ib qilish bo’lib qoldi. Sharq xalqlarining realizmi ham o’ziga xos xususiyatga ega. U ko’pincha voqelik, kishilar va tushunchalarni fantastik obrazlarda, ramziy va shartli belgilarda tantanali, ulug’vor qilib ifodalaydi. Biz Sharq san’atini o’rganganda alohida yirik san’atkorlar ijodi to’g’risida to’xtalmaymiz. Chunki san’at namunalari omma ichidan chiqqan noma’lum iste’dod egalari tomonidan yaratilgan.
Qadimgi sharq san’atida qadimgi Misr san’ati alohida o’rin tutadi. Qadimgi Misr san’ati deyarli 4000 yilni o’z ichiga olgan davrda tasviriy va amaliy san’at, me’morchilikning nodir durdonalari dunyoga keldiki bugungi kunda ham o’zining mahobati, badiiyligi bilan barchani hayratga soladi. Bu yerda birinchi marta inson va uning mehnati san’atkor asarida o’z ifodasini topdi. Qadimgi Misr san’atining yana bir o’ziga xos xususiyati shundaki, u din bilan aloqada va unga tobe bo’lgan. Misr ehromlari qatoridan joy olgan uch dinastiya firavni Joser maqbarasi, IV dinastiya fíravnlari Xufu, Xafra va Minkiura piramidalari Fifadagi Karnak va Luksor ibodatxonalari gigant me’morchilik san’atining nodir namunalaridir. Qadimgi Misr tasviriy san’ati me’morchilik bilan bog’liq holda rivoj topdi. Misr san’ati umumjahon san’ati taraqqiyotida o’ziga xos qaytarilmas o’rinni egallaydi.
Old Osiyo san’ati deganda o’rta yer dengizi, havzasining sharqiy qismi sohillari, Kichik Osiyoning tog’li tumanlari chegaralarida eramizdan avvalgi Shumer, Akkad, Ossuriya, Urartu, Bobil kabi qator davlatlar mavjud bo’lib, ular jahon san’ati tarixiga o’z hissalarini qo’shganlar. Bu yerda haykaltaroshliknining go’zal asarlari yaratildi, devoriy suratlar, nozik amaliy-dekorativ buyumlar ishlandi. Akkad podsholigi davrida Old Osiyo yagona davlatga birlashtirildi. Shu davrda tasviriy san’at realizmi ortdi. Ayni shu davrda Shumer dostoni “Gilgamish» yaratildi. “Sargon haykali”, “Semit portreti”, “Narasmin stellasi” o’sha davrning mashhur asarlaridandir. Old Osiyo san’atida nodir me’morchilik va tasviriy san’at yodgorliklari yuzaga keldi.
Qadimgi Sharqda o’ziga xos hisoblangan Hindiston san’ati ham qator taraqqiyot bosqichlarini bosib o’tdi. Bu taraqqiyot jarayonida hind san’atiga goh Shumer, goh Grek san’atining ta’siri bo’lgan. Lekin shunga qaramay, uning san’atida o’ziga xoslik mavjud bo’lib, u asosan xalq san’ati, ayniqsa hunarmandchilik ta’sirida bo’lgan. Hindiston san’ati qadimdan har-xil dinlar ta’sirida rivoj topgan. Qadimgi Hindiston san’atining gullagan davri Mauriya sulolasi (e.av. 272-232 y)da sodir bo’ldi. Ashoka hukmronligi davrida buddizm keng tarqaldi. Ibodatxonalar qurilishiga, tasviriy san’at asarlariga keng e’tibor berildi. Adjantadagi g’or ichidagi ibodatxona va shunga o’xshash qator san’at asarlari qadimgi hind madaniyatining nodir namunalaridir.
Buyuk Turon zaminida musiqa madaniyati va ijrochilik san’atining rivojlanishi qadim zamonlarga bog’lanib ketadi. Buyuk Sharq allomalari Muhammad Al- Xorazmiy, Abu Nasr Forobiy, Ahmad al Farg’oniy, Abu Ali ibn Sino, Pahlavon Mahmud, Umar Hayyom, Mirzo Ulug’bek, Zaxiriddin Muhammad Bobur, Abdurahmon Jomiy, Alisher Navoiy, Pahlavon Muhammad, Najmiddin Kavkabiy, Darvish Ali Changiy va boshqa ulug’ bobokalonlarimiz o’zlarining risolalarida ijrochilik san’ati, musiqa ilmi va tarixi, cholg’u sozlarining tuzilishi, ijroviy uslublari, san’atkorlik qonun – qoidalariga oid qimmatli ma’lumotlarni bayon etib ketganlar. Mashhur didaktik asar «Qobusnoma»da ham hofizlik va san’atkorlikning qoidalariga bag’ishlangan alohida bob o’rin olgan.
Zaminimizda o’tkazilgan tarixiy qazilmalar natijasida topilgan dutor, surnay, qonun, nayga o’xshash sozlar, toshlarga o’yib bitilgan sozandalarning soz chalib turganidagi tasvirlari, miniatura asarlaridagi sozanda va hofizlarning rasmlari o’lkamizda ijrochilik san’ati qadimdan rivojlanib kelganligidan dalolat beradi. Sharq xalqlarining musiqiy merosi bo’lmish Maqom, Mug’om, Dastgoh, Navba, Raga, Kyui kabi ijrochilikning murakkab turkumlari avloddan – avlodga og’zaki ravishda o’tib kelgan. Tarixiy manbalar, bilimdon ustoz san’atkorlarning fikri hamda ilmiy
tadqiqotlarga qaraganda, XIII-XVII asrlarda O’rta Osiyo, Xuroson va Ozarbayjon xalqlari musiqasida quyidagi o’n ikki (davozdax) maqom mavjud bo’lgan. Bular «Ushshoq», «Navo», «Buzalik», «Rost», «Husayniy», «Hijoz», «Rohaviy», «Zangula», «Iroq», «Isfahon», «Zirofqand», «Buzurg»dir.
Yana bir tarixiy manbaga murojaat qiladigan bo’lsak, ulug’ olim Mirzo Ulug’bek Tarag’ayning «Risola dar ilmi musiqa» (Musiqa ilmi haqida risola) kitobining «Dar bayoni duvozdah maqom» (o’n ikki maqom zikrida) bobida shunday fikrlar keltiriladi: Xoja Abdulqodir ibn Adurahmon Marog’iy, Xoja Sayfidin Abdulmo’min, Sulton Uvays Jaloiriylarning so’zlariga qaraganda, avvalda maqomlar yettita bo’lgan : «Maqomi rost», «Maqomi Ushshoq», «Maqomi Navo», «Maqomi Roho», «Maqomi Hijoz», «Maqomi Iroq», «Maqomi Husayniy». Yana ushbu risolada ulug’ bobomiz Ulug’bekning o’zi tanbur va nog’orani juda yaxshi chalganligini, «Bulujiy», «Shodiyona», «Axloqiy», «Tabriziy», «Usuli ravon», «Usuliy otlig’» singari kuylarni ixtiro qilganligini ta’kidlab o’tadi.
Yuqoridagi fikrlarga suyangan holda, shunday xulosa qilish mumkinki, tarixiy sharoitda yangi ijro yo’llari sayqallangan ko’rinishlari bilan jilolanib kelgan. Keyinchalik xalqning etnik joylashishi, yashash sharoitlari, turmush tarziga qarab ularning turlicha madaniy rivojlanish davriga asoslanib har xil maqom yo’llari ham o’z o’rnini topganligi ehtimoldan holi emas.
Natijada XVIII asrga kelib Buxoroning «Shashmaqom» (Olti maqom)i: «Buzruk», «Rost», «Navo», «Dugoh», «Segoh», «Iroq» maqomlari o’zining nasr va mushkulot qismlari bilan rivojlangan bo’lsa, Farg’onaning «Chor maqom»i (To’rt maqom), «Dugoh Husayniy»ning yettita yo’li, «Chorgoh»ning oltita ijrochilik yo’li, «Shahnozi Gulyor»ning oltita ijrochilik yo’li hamda «Bayot» yo’llarining savti va taronalari bilan jilolanib, ijro etib kelingan.
Xorazm maqomlarida ham yuqorida ta’kidlangan olti maqom ijrosini alohida uslubiy va o’ziga xos yo’nalishini kuzatish mumkin. Bunda faqat keyinchalik yettinchi maqom sifatida chertim yo’lidagi «Panjgoh» maqomi kiritilgan. Shuning uchun avloddan-avlodga o’tib kelgan bebaho musiqiy boyligi sanalmish Buxoro, Xorazm, Farg’ona, Toshkent maqomlari, betakror ashula va katta ashulalar singari durdonalar bizga berilgan ulug’ ne’mat sifatida ardoqlanadi.
1. SH. M. Mirziyoev, Buyuk kelajagimizni mard va oliy janob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent “O’zbekiston” – 2017 y.
2. I. A. Akbarov, Musiqa lug’ati. Toshkent G’. G’ulom nomidagi adabiyot va san’at nashriyoti – 1987 y.
3. F. M. Karamatov, “O’zbek xalq musiqa merosi”. Toshkent G’. G’ulom nomidagi nashriyot – 1978 y.
4. Madrimov, B. X. (2018). O’zbek musiqa tarixi. O ‘quv qo ‘llanma, 120.
5. Madrimov, B. X. (2020). Representation of teachers of music culture and pedagogical creativity and pedagogical technology. Bulletin of science and education, (21-2), 99.
6. Мадримов, Б. Х. (2020). Бухарский шашмаком-феномен в культуре Центральной Азии. Наука, техника и образование, (10 (74)).
7. Ярашев, Ж. Т. (2021). МУЗЫКАЛЬНАЯ ТЕРАПИЯ. Scientific progress, 7(5).
8. Yarashev, J. Т. (2013). “Bukhorcha” and “Mavrigi” song classes-as a national and noetic spiritual values of the Uzbek nation. ТРАДИЦИОННАЯ И СОВРЕМЕННАЯ КУЛЬТУРА: ИСТОРИЯ, АКТУАЛЬНОЕ ПОЛОЖЕНИЕ, ПЕРСПЕКТИВЫ, 114.
9. Yarashev, J. T. (2019). Research on Bukhara music heritage through axiologic features. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol, 7(12).
10. Мухамедов, Т. Д. (2020). Способы направления студентов на информационные технологии. Вестник науки и образования, (21-2 (99)).
11. Мухамедов, Т. Д. (2021). СПОСОБЫ И СРЕДСТВА РАЗВИТИЯ МУЗЫКАЛЬНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ УЧАЩИХСЯ НА УРОКАХ МУЗЫКИ. Проблемы науки, 43.
12. К, Ш. (2019). Ахлокий поклик рухий камолот асоси. “Жауон маданий цивилизацияси контекстида хожагон,нацшбандия тасаввуфий таълимотлари илмий-маънавий меросининг умумбашарий ауамияти”, 1 бет.
13. К, Ш. (2019). Мусика таълими жараёнида мустакил ишларнинг самарадорлигини ошириш. “Бухоро шашмацоми: тарихий-назарий ва амалий масалалари “, 2 бет.
14. Камолов, Ш. (2018). Касб-хунар коллежларида муаммоли таълимдан фойдаланиш. Международный сборник научных статей по теме: “Перспективы развития психологии на современном этапе”, 2 бет.
15. Хасанов, Х. Р. (2020). Культура и искусство в эпоху Амира Темура и темуридов. Вестник науки и образования, (21-2 (99)).
16. Ахтамов, И. И. У. (2021). МАКСОМ АНЪАНАВИЙ КАСБИЙ МУСИКА НАМУНАЛАРИНИ УРГАНИШДА ОВОЗ ХУСУСИЯТЛАРИ. Scientific progress, 1(5).
17. Кушаев, И. А., & Ахтамов, И. И. (2020). ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ТРАДИЦИОННОЙ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ МУЗЫКИ (НА ПРИМЕРЕ ИСКУССТВА ДАСТАНА). Academy, (11 (62)).
Bo’lim: Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati
Изданы три тома уникального труда Ф. Агасыолгу «Доисламская история азербайджанских тюрок»
Экс-министр образования Азербайджана, профессор Фирудин Агасыоглу (Джалилов) провел презентацию I, II и III томов книги «История азербайджанских тюрков до ислама». На презентации приняли участие общественно-политические деятели, ученые, представители общественности и СМИ.
Выступивший писатель Юнус Огуз расценил издание книги как знаменательное событие, отметив, что издание является лучшим результатом 30-летнего труда автора: « Против чего выступает Ф.Джалилов? Азербайджанская культура не является культурой, пришедшей с Азии. Наша культура распространилась по всей Евразии. История тюркской культуры существовала еще 5-6 тыс. лет назад. Наконец-то, вышла в свет книга, которую мы ждали с нетерпением.». Davomini o’qish
Олжас Сулейменов. Луна, Солнце, Америка!…
Описываемые тысячелетия – это уже историческое время. (Историю культурного человечества договорились начинать с Шумера, когда, считается, появилась первая письменность. Поэтому в качестве артефакта, представляющего время, можно признавать письменный знак и слово. По этим приметам внимательный исследователь может восстановить маршруты миграций этносов. Davomini o’qish
Мир-Теймур Мамедов. Из серии «Тюркские тамги»
Художник пишет о тамгах: «Тюркские тамги настолько разнообразны и красивы по своей графике, стилистике, что вполне естественно вошли в культуры многих народов. Огромное количество как самих тамг, так и их отдельных элементов я постоянно встречаю в своих путешествиях по многонациональному Азербайджану в декоративно -прикладном искусстве. Многие тамги так и остались не раскрытыми, можно строить версии, предположения. Научный анализ возможен в случае появления целого ряда аналогов из разных регионов, что очень затруднительно. В моей коллекции есть тамги с возрастом более 18 000 лет. Они скопированы с древних образцов керамики. Некоторые легко прочитываются, особенно те, которые связаны с солнцем, землей, женщиной, мужским началом. Другие так и остались для меня тайной. Начинаю публиковать рисунки выполненные на основе тюркских тамг» Davomini o’qish
O’rxon Pamuq. Deraza orti manzaralari.
7 июль — таниқли турк адиби Ўрхон Памуқ (Помуқ) таваллуд топган кун.
2006 йилда адабиёт соҳасида Нобел мукофотига икки ижодкорнинг номзоди киритилган эди. Бири — Адонис тахаллуси билан танилган суриялик шоир Али Аҳмад Саид, иккинчиси — туркиялик ёзувчи Ўрхон Памуқ. Барча адабий доиралар ва матбуот вакилларининг аксарияти, мукофот, албатта, Адонисга тегса керак, деган фикрда эдилар. Davomini o’qish
O’rxon Kamol. Eng muhimi, non.
Саҳифа атоқли турк ёзувчиси Ўрхон Камол таваллудининг 100 йиллигига бағишланади.
Умуман, ҳозирги одамларга ҳам ҳайрон қоласан: кунига беш марта минорадан азон айтиб намозга чақиришади, черковда қўнғироқлар чалинади, одамлар тўп-тўп бўлиб мачит, черков, синагогларга боришади, яна шундай оломон бўлганча мачит, черков, синагоглардан чиқиб келишади. У ерга нимага боришади? Рамазон, ҳайит ёки бошқа байрамларда одамлар ҳаво шари учиришади, болаларга пушти, бинафша, кўк, сариқ рангли кўйлаклар кийдириб ясантириб қўйишади, болалар ҳам роса яйраб олишади. Кейин рамазон ҳамда бошқа байрамлар ўтгач, яна одатдаги олачалпоқ кунлар бошланади. Ёмғир ёғиб, шиддатли шамол уй пиромонларини узиб юлқийди, ёмғир аралаш парча-парча қор ёғади, изғирин кучаяди. Davomini o’qish
O’rozboy Abdurahmonov. Berdaq dunyosi va she’rlari.
“Денгиз балиғини бермади…”, деб нола қилган шоирнинг дунёга келиши ҳақида халқ орасида ҳар хил ривоятлар юради. Ушбу сатрларни ўқиган бугунги авлод ўша пайтлари ҳам Орол чекиниб кетган экан-да, деб ўйлаши мумкин. Йўқ, денгиз ҳам, дарё ҳам балиққа тўла бўлган, лекин кемалару ов қуроллари зўравонларнинг қўлларида эди, баъзи жойларда камбағалларга ов қилиш маън этилганди. Балиқларга тўла дарё ва денгиздан камбағалнинг ризқи-насибасини Оллоҳдан сўраб, юртдошларини сабр-тоқат ва бардошлиликка даъват этган шоир бу дунёдан адолат ва эркинлик излаган эди. Davomini o’qish
Xurshid Davron. Navoiy kimdir? Turkmi? Chig’atoymi? O’zbekmi?
Айтишим лозимки,ҳозир, бу ёзувларга киришишдан олдин, бор-йўғи бир кун олдин (ҳали Темур оғанинг ёзмишларидан бехабарлигимда) Озарбайжоннинг янги чиқажак «Китобчи» нашри томонидан берилган саволларга жавоб ёзарканман, «Сиз учун аъанавийликнинг асоси нима?» деган саволга » Мен учун аъанавийликнинг замини, энг аввало, туркий тилим ва халқим руҳининг бир қисми бўлмиш юрагимдир» деб жавоб ёзганимни эсладим. Davomini o’qish
Maxtumquli Firog’iy. She’rlar.
Бу йил бутун турк оламида Махтумқули Фироғийнинг 290 йиллиги нишонланади. Туркманистонда 2014 йилни Махтумқули йили деб эълон қилинганлиги ҳам миллат мутафаккирига бугунги миннатдор авлодларнинг беқиёс эҳтироми тимсолидир.Атоқли шоир ижоди ўзбек халқи учун ҳам қадрли, ўзбеклар Махтумқулини ўзимники деб билади. Davomini o’qish
Ramiz Ravshan: Adabiyot insonni yolg’izlikdan qutqaradi.
Етмишинчи йилларнинг бошида машҳур турк шоири Фозил Ҳусни Доғларжа бир ёш шоир шеърларини ўқиб чиққач,ҳайратга тушиб,сўраган экан: «Бу одам тирикми,борми?». Айтибдиларки: «Бор,соғ-саломат». Турк шоири яна-да ҳайратланиб,айтган экан: «Сизларда (СССРни назарда тутган) асл шоирларни ё қатл,ё қатағон этадилар? Нега ўлдирмадилар,ахир,бу одам ҳақиқий шоир-ку!».
Фозил Ҳусни Доғларжа ўқиган шеърларнинг муаллифи озарбайжон шоири Рамиз Равшан эди. Davomini o’qish
Ramiz Ravshan. Nafasimni daraxtdan mevaday teraman.
Рамиз Равшаннинг шеърияти ўзликни англаш сари йўлда туғилган шеърлардир. У дунёдан фожиавий тарзда зериккандир: “Ахир, бундоқ ким зерикар – Оғзимда тилим зерикар, Чўнтакда қўлим зерикар. Йўлимга қизлар чиқсалар, Ёқамга бир гул тақсалар, Ёқамда гулим зерикар… Бу қайғунинг борми чеки, Бу на ғамдир дунёдаки?! Биламан, менга кўз тикиб, Қайдадир ўлим зерикар”. У дунёга чизиқ тортади-да, кўз очиб кўрганларидан ториқа-ториқа онасига: “Мени қайтариб ичингга ол”, демоққача боради. Davomini o’qish
Qosimjon Sodiqov. Mangu qumaru.
“Қутадғу билиг”мангуликка дахлдор ёдгорликдир. Баласағунлик Юсуф Хос Ҳожиб уни 1069/1070 йили Кошғарда ёзиб тугатган. Асар ўн уч минг мисрадан ортиқроқ бўлиб, туркий адабиёт тарихида маснавийда битилган илк йирик шеърий асардир.Асарнинг илк, ўз даври қўлёзмалари сақланмаган. Унинг кейинчалик кўчирилган учта йирик қўлёзмаси қолган, холос: бири уйғур, иккиси араб хатида. Davomini o’qish
Odil Yoqubov. Adib va chin inson.
10 июнь — Чингиз Айтматов хотираси куни.
Бугун Чингиз оғанинг вафот этганига 6 йил тўлади. Буюк адибни хотирлар эканмиз, ишонч билан айтамизки,унинг ижоди инсоният маданий меросининг энг ёрқин саҳифаси бўлиб қолади,унинг номи асрлар оша яшайди. Davomini o’qish
SAYT BO’LIMLARI
- ADIB XURSHID DAVRON HAYOTI VA IJODI
- Adib haqida maqola va ma’lumotlar
- Adib kitoblari
- Badiha, esse, maqola, suhbat
- Dostonlar, she’rlar, turkumlar
- Drama, qissa, hikoya, esse
- Qisqa mulohazalar, luqmalar
- Ssenariy va loyihalar
- Tarjimalar
- Alisher Navoiy hayoti va ijodi
- Amir Temur hayoti va faoliyati
- Islom tarixi, adabiyoti va madaniyati
- Tasavvuf tarixi, va adabiyoti
- Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati
- Ona tili va Milliy alifbo
- San’at va Musiqiy meros
- Tarixiy hujjatlar, nodir qo’lyozmalar
- Xotira va yodnomalar
- Yangi kitoblar va asarlar taqdimoti
- Yoshlar ijodi
- Inson hayoti
- Lug’atlar, Qomuslar
- Maktubot
- Naqllar, hikmatlar, rivoyatlar
- Muborak kun
- Tarixiy sana
Turk xalqlari tarixi esmed muxtarova
BÜTÖV AZƏRBAYCAN OCAQLARI
14:22 / 03-04-2021
18:37 / 04-10-2018
22:39 / 08-03-2017
19:11 / 23-02-2017
19:08 / 23-02-2017
22:26 / 10-01-2017
23:36 / 09-01-2017
18:53 / 26-12-2016
22:15 / 20-11-2016
11:26 / 17-11-2016
18:50 / 07-11-2016
22:41 / 28-10-2016
13:10 / 05-10-2016
20:42 / 04-10-2016
21:37 / 11-09-2016
10:06 / 03-09-2016
11:28 / 25-07-2016
00:00 / 06-07-2016
23:49 / 14-06-2016
23:24 / 17-05-2016
Son Xəbərlər
“Türk dünyasında Novruz” mövzusunda dəyirmi masa (18/03/2023)
19:38 / 18-03-2023
Səid Mətinpur: Hüquqlarımızın tələbi ilə bağlı özümüz öncül olmalıyıq
12:39 / 16-03-2023
İranda aksiyalarda saxlanılan uşaqlar fiziki və cinsi zorakılıqlara məruz qalır
12:25 / 16-03-2023
Son Məqalələr
Molla rejimi cənublu azərbaycanlıların Araz çayına yaxınlaşmasından da qorxur
22:25 / 07-12-2022
Şirvani Ədilli: Qan Turalının meyxana haqqında fikirlərinə cavab
14:45 / 25-05-2022
Faiq Ələkbərli: Çağdaş dövrdə Bütöv Azərbaycan ideyası və Bütöv Azərbaycan Ocaqları (BAO)
11:04 / 14-11-2021
Son Müsahibələr
Dilavər Əzimli ilə müsahibə
13:52 / 17-04-2020
Sayman Aruz: Urmiya gölü qurudularsa 14 milyon azərbaycanlı köç etməyə məcbur olacaq.
22:31 / 26-11-2018
Qacarlar “İran” demək deyil – Faiq Ələkbərli
23:12 / 13-10-2017
Son Tədbirlər
“Bütöv Azərbaycan mübarizəsində qadınların rolu” mövzusunda dəyirmi masa (11/03/2023)
12:18 / 14-03-2023
“Bütöv Azərbaycan gənclərin gözü ilə” mövzusunda diskussiya (04/03/2023)
09:50 / 05-03-2023
“Azərbaycan gənclərinin Bütöv Azərbaycan haqqında düşüncələri” mövzusunda II dəyirmi masa (25/02/2023)
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.