Mumi məlumat Fənnin adı, kodu və kreditlərin sayı

Tədrisin (öyrənmənin)

Ümumi fizika kursu

2023-01-24 13:05:00

“Ümumi fizika kursu” adlı dərs vəsaiti çap olunub

Bakı Mühəndislik Universitetinin (BMU) Fizika kafedrasının müdiri, dosent Razim Bayramlının həmmüəllifliyi ilə “Ümumi fizika kursu” adlı dərs vəsaiti çapdan çıxıb. AzEdu.az xəbər verir ki, kitab mühəndislik ixtisasları üzrə təhsil proqramı, eyni zamanda Elm və Təhsil Nazirliyinin müvafiq əmri ilə təsdiq edilmiş bakalavr hazırlığı üçün “Fizika”, Fizikanın əsasları” adlı fənn proqramları əsasında tərtib edilib. BMU-nun Tədris-Metodiki Şurasının müvafiq qərarı ilə nəşr olunan dərslikdə (ali məktəblərdə tədris edilən fizika fənninin saatlarındakı dəyişikliklər əsas götürülməklə) mühazirə mətnlərində mahiyyət saxlanılmaqla tədris materialı daha yığcam şəkildə yer alıb. Bu da tələbələri müxtəlif mövzuları konspektləşdirmək məcburiyyətin­dən azad etmək, çox da çətin olmayan materialın müstəqil sürətdə mənimsənil­mə­sinə nail olmaq məqsədi daşıyır. Vəsait ali riyaziyyat aparatından minimum istifadə etməklə, cədvəl düsturlarından, sadə törəmə və inteqral­lardan yararlanmaqla yazılıb. Əsas diqqətin öyrənilən hadisələrin fiziki mahiyyətinə verilən kitabda, həmçinin tarixi xülasələrdən, fiziki ölçmə üsullarının geniş şərhindən imtina olunub. Bundan başqa, dərs vəsaitində ümumi fizika­ kursunun mexanika, mole­kulyar fizika, elek­trik və maqnetizm, optika, habelə atom və atom nüvəsi bölmələrinin əsasları yer alıb. Vəsait fizika fənni tədris olunan digər universitet­lərin tələbələri, habelə hazırlıq kurslarının müəl­limləri, bu sahədə çalışan magistrlər və gənc tədqiqatçılar üçün də faydalı ola bilər.

Bu bölməyə aid digər xəbərlər

MDU-da kitab təqdimatı keçirilib

2023-03-10 09:13:00

Basketbol üzrə Tələbə Liqasının 14-cü turu keçirilib

2023-03-09 17:39:00

“Təhsilalanların elmə marağını artırmaq üçün nə etdik və ya nə edirik?”

2023-03-09 17:10:46

AzTU-da beynəlxalq seminar keçirilib

2023-03-09 17:04:00

Universitetin laborantı işdə vəfat edib

2023-03-09 14:11:00

UNEC tələbələri üçün proqramlaşdırma təlimləri keçirilir

2023-03-09 13:42:00

UNEC tələbələri Heydər Əliyev Mərkəzində

2023-03-09 12:59:00

BMU İdrak liseyinin şagirdləri arasında görüş keçirib

2023-03-09 12:05:09

UNEC xanımlar üçün konsert təşkil etdi

Ümumi məlumat Fənnin adı, kodu və kreditlərin sayı

(molekulyar fizika), IV cild (optika). [Mətn]: [ali məktəblər üçün dərslik]. Rəyçilər.

F.r.e.d., prof., Mirzəli Murquzov, prof., Bəhram Əsgərov, Prof. Eldar Məsimov. Azərb.

Resp. Təhsil Nazirliyi, Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı: Bakı Universiteti, 2011.540 s.

2.Əhmədov Faiq Abduləvvəl oğlu. Ümumi fizika kursu. Rəyçilər. F.r.e.d., prof.,

A.H.Kazımzadə, f.r.e.d., prof., N.M. Mehdiyev. Ali məktəblət üçün dərs vəsaiti. Bakı,

3. B.D. Əliyev, Q.T.Həsənov. Ümumi fizika kursu. Rəyçilər. F.r.e.d., prof., E.M.

Qocayev, f.r.e.d., prof., N.M. Mehdiyev. Ali məktəblət üçün dərs vəsaiti. Bakı, 2004,

4.Əliyev Bayram Zeynal oğlu. Ümumi fizika kursu. Rəyçilər. F.r.e.d., prof., S.A.

Hacıyev, f.r.e.n., dos., Q.İ. Qəribibov. Ali məktəblət üçün dərs vəsaiti. Bakı, Elm, 2010,

Kursun vebsaytı

Tədris metodları

Qrup müzakirəsi

Praktiki tapşırıqlar

Praktiki məsələnin təhlili

Qiymətləndirmə

Komponentləri

Tarix/son müddət

Aralıq imtahanı

Praktiki məsələ

Kurs işi (Layihə)

Prezentasiya/Qrup

Final imtahanı

Kursun təsviri

Ümumi fizika kursu tələbələrin müasir hazırlıq sistemində əsasdır. O aşağı il tələbələri üçün

tədris edilir və onun əsas məsələsi fundamental bilik bazasının yaradılmasıdır ki, onun

əsasında sonradan fizikanın bütün bölmələrinin daha dərindən və incəliklə öyrənilməsini

inkişaf etdirmək olar. Bununla bağlı olaraq “Ümumi fizika” kursunda qarşıya qoyulan əsas

tələblər formalaşır: Onlardan birincisi kursun metodoloji və dünyagörünüşünün inkişafı

istiqamətində olmasıdır. Tələbələrdə bizi əhatə edən ətraf aləmin vahid, səlist, məntiqi fiziki

mənzərəsini formalaşdırmaq zəruridir. İkincisi, klassik fizikanın vahid yanaşması çərçivəsində

təbiətdə baş verən bütün hadisə və proseslərə baxılmalıdır, onlar arasında əlaqə yaradılmalıdır,

əsas qanunlar aşlanmalı və onları riyazi şəkildə ifadə etmək lazımdır. Üçünçüsü isə, tələbələrə

fiziki eksperimentlərin aparılması, nəticələrin təhlili və alınmış verilənlərin analizi

Kursun məqsədləri

Bu kurs Xəzər Universitetinin fizika ixtisası üzrə tələbələr üçün işlənib hazırlanmışdır.

Kursun məqsədləri:

Klasssik mexanikanın qanunauyğunluqlarını tələbələrə aşlamaqdır.

Tədris boyunca tələbələri əyani vəsaitlərlə tanış etmək

Tədrisin (öyrənmənin)

Kurs materialının çatdırılmasında əsas forma mühazirələrdir. Ümumi fizika üzrə mühazirələrin

vacib tərəfi budur ki, real və kompüterdə fiziki eksperimentlər aparılmalı, tədris filmləri,

model kompüter proqramları istifadə olunmalıdır. Kursun proqramında mühüm bölmələr

seminar dərslərə çıxarıla bilər. Bir qayda olaraq, seminarlarda mürəkkəb riyazi aparat tələb

edən nəzəri materiallara, məsələlərin müxtəlif həll metodlarına baxılır. Seminarlarda alınan

materialların möhkəmlənməsu üçün tələbələr müxtəlif səpgili ev tapşırıqları ala bilər.

Qaydalar (Tədris

siyasəti və davranış)

Sinif üçün hazırlıq

Bu kursun strukturu sinifin xaricində sizin fərdi tədqiqatınızı və hazırlığınızı çox vacib

edir. Mühazirə materialı mətndə təqdim edilən əsas məsələlər üzərində fikrini

cəmləşdirəcək. Kursdan əvvəl təyin edilmiş fəsilləri oxumaq və onlarla bir qədər tanışlığa

malik olmaq mühazirənin başa düşmənizə çox kömək edəcək. Mühazirənin və ya fəsilin

sonunda siz tipik imtahan suallarını, qeydlərinizi, həll edilmiş problemləri və hadisələri

Effektivlik (keçid /uğursuzluq)

Bu kurs ardıcıl olaraq Mühəndislik fakultəsinin apardığı qiymətləndirmə siyasətini ciddi

izləyir. Beləliklə, tələbə kursdan normal olaraq keçmək üçün ən azı 60% həddi aşmalıdır.

Müvəffəqiyyətsizlik halında, o növbəti müddət və ya ili kursu təkrar etməyə məcbur

Yalan/ plagiat

Yoxlama sorğuları, aralıq və buraxılış imtahanları ərzində aldadaraq və ya başqa

plagiatdan istifadə nəticədən imtinaya gətirəcəkdir. Bu halda tələbə avtomatik olaraq heç

bir müzakirələrsiz sıfır (0) alacaq.

Professional davranış direktivləri

Tələbələr sinif saatları ərzində professional olaraq əlverişli akademik ətraf mühiti

yaratmaq üçün davranacaqlar. Kursa aid olmayan müzakirələr və qeyri-etik davranış ciddi

Cədvəl (dəyişdirilə bilər)

(planlaşdırılmış)

Fənnin mövzuları

Dərslik/Tapşırıqlar

Mexanika (4 saat)

Maddi nöqtənin kinematikası. Zaman və məkan. Maddi

nöqtənin dinamikası. Saxlama qanunları. Qeyri-inersial

hesablama sistemləri. Nisbilik nəzəriyyəsinin əsasları.

Qocayev N.M. Ümumi fizika

kursu. I cild (mexanika).

fizika kursu. Səh. 5-27, 35.

Maye və qazların mexanikası (4 saat)

Hidro- və aerostatikanın əsasları. Paskal qanunu. Bernulli

tənliyi. Mayelərin özlülüyü. Dalğalar. Eninə və uzununa

dalğalar. Dalğaların əks olunması və sınması. Dalğaların

interferensiyası. Akustika elementləri. Ultrasəs.

Qocayev N.M. Ümumi fizika

kursu. I cild (mexanika).

fizika kursu. Səh. 87 – 96,

Molekulyar fizika (4 saat)

Sistemin istilik tarazlığı. Tarazlıq şərti. İdeal qaz. Temperatur

anlayışı. Sürət baxımından qaz molekullarının səpilməsi.

termodinamik yanaşma. Termodinamik parametrlər.

Qocayev N.M. Ümumi fizika

kursu. II cild (molekulyar

fizika). Səh. 27 -52

B.D. Əliyev, Q.T. Həsənov.

Ümumi fizika kursu. Səh.

Termodinamika (4 saat)

Sistemin istilik tutumu. Dövri proseslər. İstiliyin işə

çevrilməsi. Karno tsikli və onun effektivliyi. Termodinamik

sistemlərdə entropiya anlayışı. Entropiya və ehtimal. Real qaz

və mayelər. Mayelərdə səth effektləri. Səthi gərilmə əmsalı.

Kristal və amorf hallar. Maye kristallar haqqında anlayış.

Qocayev N.M. Ümumi fizika

kursu. II cild (molekulyar

fizika). Səh. 103 – 129, 143-

fizika kursu. Səh. 178-234

Elektrik və maqnetizm (4 saat)

Elektrostatika. Elektrik sahə gərginliyi vektoru. Naqillər

Pyezoelektriklər. Sabit elektrik cərəyanı.

B.D. Əliyev, Q.T. Həsənov.

Ümumi fizika kursu. Səh.

Sabit maqnit sahəsi (4 saat)

Elektromaqnetizm. Maqnit sahəsinin induksiya vektoru.

Amper qanunu. Molekulyar cərəyanlar haqqında anlayış.

Domen strukturu. Elektromaqnit induksiyası. Faradeyin

elektromaqnit induksiya qanunu. Fuko cərəyanı.

B.D. Əliyev, Q.T. Həsənov.

Elektromaqnit rəqsləri (4 saat)

Rəqs konturu. Konturda məxsusi rəqslər. Harmonik rəqslər

tənliyi. Dəyişən sinusodial cərəyan.

B.D. Əliyev, Q.T. Həsənov.

ÜMUMİ FİZİKA KURSU FİZİKA -1

Ali məktəbdə fizikanın tədrisinin əsas vəzifələrindən biri təbiətin əsas qanunlarını tələbəyə izah etmək, alınmış biliklərdən istifadə edilməsi vərdişlərini inkişaf etdirmək, həmçinin, əsas xüsusiyyəti yalnız öyrənilən hadisənin ideal modeli ilə işləmək bacarığı deyil, bu modeli real gerçəkliklə əlaqələndirən fiziki düşüncə məntiqini təkmilləşdirməkdir. Fizikanın öyrənilməsi mütəxəssisin elmi dünyagörüşünün formalaşması üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Fizika fənni, riyaziyyat və nəzəri mexanika ilə yanaşı bütün mühəndis və xüsusi kurslar üçün əsas baza fənni hesab edilir.

Fizika sürətlə inkişaf edən elmdir. Əvvəllər yeni nailiyyət hesab olunanlar müəyyən müddətdən sonra ya köhnəlir, ya da ümumi qəbul edilmiş təsəvvürlərə çevrilir. Bu zaman köhnə nailiyyətlər yanlış hesab olunmur, fizikanın inkişafı yalnız onun tətbiq edilmə sərhədlərini müəyyən edir.

Bu vəsait Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin 1-ci kursunda oxuyan tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur. Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetində ümumi fizika kursu Fizika-1 və Fizika-2 olmaqla iki mərhələdə tədris edilir. Fizika-1 mərhələsində mexanikanın fiziki əsasları, statistik fizika və termodinamika, elektrik və maqnetizm bölmələri, Fizika-2 mərhələsində isə rəqslər və dalğalar fizikası, həndəsi optika, kvant fizikası bölmələri tədris edilir.

Bu materialların həmçinin, veb səhifə formatında hazırlanması və universitetin elektron ünvanında yerləşdirilməsi tələbələrin mühazirəni yazmadan, informasiya texnologiyalarından istifadə etməklə mühazirələrin tam mətnlərini əldə etmələrinə imkan verir. Bu da tədrisin keyfiyyətini yüksəltməklə yanaşı vəsaitdən elektron dərslik kimi digər tələbə və müəllimlərin də istifadə etməsinə imkan verir.

Üç bölmədən ibarət olan dərs vəsaitinin 1-ci bölməsi kinematikanın elementləri, maddi nöqtə dinamikasının elementləri, mexanikada saxlanma qanunları, nisbilik prinsipi, bərk cisimlər mexanikasının elementləri, relyativist dinamikanın elementləri və səlt mühit mexanikasının elementlərinə həsr edilmişdir.

Ikinci bölmədə dinamik və statik qanunauyğunluqlar, molekulyar-kinetik nəzəriyyənin elementləri, termodinamikanın elementləri haqqında məlumatlar verilmişdir.

Üçüncü bölmə elektrostatika, sabit elektrik cərəyanı, vakuumda statik maqnit sahəsi, maddə daxilində statik elektrik və maqnit sahələri, Maksvell tənlikləri, elektrodinamikada nisbilik prinsipi, kvazistasionar elektromaqnit sahəsi mövzularına həsr edilmişdir.

Dərs vəsaitinin əsasını müəlliflərin uzun illər boyu AzMİU-da oxuduqları mühazirələr təşkil edir. Mühazirələrin şərhi zamanı 1-ci kurs tələbələri üçün əlverişli riyazi aparatdan istifadə edilməsinə cəhd edilmişdir.

Müəlliflər ümid edirlər ki, bu vəsaitdən istifadə etməklə tələbələr müasir fizikanın əsasları, onun nailiyyətləri və problemləri ilə yaxından tanış olacaqlar. Müəlliflər əmindirlər ki, müasir fizikanın əsaslarını öyrənmək tələbələrə gələcəkdə, yuxarı kurslarda bir çox xüsusi texniki fənnləri daha müvəffəqiyyətlə mənimsəməyə imkan verəcəkdir.

Aşağıdakı düyməyə vuraraq resursu yükləyə bilərsiniz.