Venesiya respublikası xv srd

İqtisadi münasibətlər: Azərbaycandan xam neft və neft məhsullarının ixracının istiqamətləndiyi əsas ölkə kimi İtaliya ölkəmizin ən iri ticarət partnyoruna çevrilib. İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin əsasını Azərbaycanın ixracatı təşkil edir. Statistik məlumatlara əsasən, 2003-cü ildən bəri Azərbaycan ixracatının 51,9%-i İtaliyaya istiqamətlənib. İtaliyadan Azərbaycana isə daha çox neft sektoru üçün borular, tütün, dəri məmulatlar, mebel ixrac edilir.

İtaliya XI-XV əsrlərdə

İtaliyada kommunalar, şəhər respublikaları. Klassik feodalizm dövründə İtaliyanın birləşdirilməsi başa çatmadı. Fransa və İngiltərədə isə mərkəzləşmiş dövlət yaranmışdı. Almaniya da İtaliya kimi iqtisadi və siyasi cəhətdən parçalanmış halda idi. Avropanın digər dövlətlərinə nisbətən İtaliyada şəhərlər daha tez meydana gəlib sürətlə inkişaf etmişdi. Şəhərlərin sürətlə inkişaf etməsində səlib müharibələri mühüm rol oynamışdı.

X-XI əsrlərdə İtaliya şəhərlərində senyorlara qarşı mübarizə başlandı. Əksər şəhərlərin senyorları yepiskoplar idi. Bu şəhərlərin senyorlara qarşı mübarizədə, başqa ölkələrdə olduğu kimi, kral hakimiyyəti kimi müttəfiqi yox idi. Mübarizə nəticəsində Milan, Boloniya, Piza və s. şəhərlərdə kommunalar yarandı. (Şəhərlərin senyorlara qarşı mübarizə ittifaqı.) Onlar özləri qanunlar qəbul edir, bütün məsələləri müstəqil həll edirdilər. Azad kommunalar tədricən ətraf əraziləri də ələ keçirərək şəhər dövlətlərinə və ya respublikalara çevrildilər. Bu feodalların nüfuzunu qırdı. Onları şəhərlərə köçürüb nəzarət altında saxladılar. Şəhərin əleyhinə çıxış etmək istəyən feodalı ciddi cəza gözləyirdi. Nəticədə kəndlilər şəxsən azadlıq əldə etdilər. Onlar feodal zülmündən qurtarıb şəhər kommunalarına vergi verirdilər.

Italiyanın ən böyük və varlı şəhərlərindən biri Florensiya idi. XIV əsrdə burada iri mahud emalatxanaları var idi. Bu müəssisələr ilkin kapitalist müəssisəsi olan manufakturalar idi. Manufakturada əmək bölgüsü var idi, muzdlu əməkdən istifadə olunurdu, əl əməyi üstünlük təşkil edirdi. Bu manufakturalarda heç bir istehsal vasitələri olmayan 10 min fəhlə (çompi) işləyirdi. 9 nəfər üzvü olan Senyoriya şəhəri idarə edirdi. Senyoriyaya şəhər varlıları başçılıq edirdi. Şəhər əhalisi iki təbəqəyə bölünürdü:

1) “Piylənmiş camaat”. Buraya varlı tacirlər, emalatxana və bank sahibləri daxil idi;

2) “Arıq camaat”. Buraya xırda sənətkarlar, tacirlər, fəhlələr daxil idi. “Piylənmiş camaatdan narazı olan çompilər 1378-ci ildə üsyan etdilər. Onların tələbləri Senyoriya tərəfindən yerinə yetirildi. Üsyanın ilk günü varlıların çoxu şəhərdən qaçdı. Emalatxanalar işləmədi. Çompilərin vəziyyəti ağırlaşdı. Varlılar birləşib üsyanı yatırtdılar və üsyanın təşkilatçılarına divan tutdular.

XV əsrdə İtaliyanın bir sıra şəhərlərində varlı ailələr hakimiyyəti ələ keçirdilər. Onların hakimiyyəti irsi idi. Belə hökmdarlar «tiran» (yunan dilində hakimiyyəti zor gücünə ələ keçirən şəxsə tiran deyirlər), onların idarə üsulu isə «tiranlıq» adlanırdı. Milan, Florensiya, Boloniya və b. şəhərlər belə idarə edilirdi. Florensiyada hakimiyyət Mediçilər ailəsinin əlində idi. Onun ən görkəmli nümayəndəsi Böyük Lorenso idi. O, sərt qaydalar qoymuşdu, bütün işləri təkbaşına həll edirdi. Yüksək vəzifələri öz adamlarına verirdi.

Venesiya dəniz respublikası. Şərqlə ticarət. XV əsrdə Avropanın ən qüdrətli dəniz dövlətlərindən biri Venesiya respublikası idi. Bu respublika bütün Aralıq dənizi hövzəsi və şərq ölkələri ilə aparılan ticarətdə hakim mövqe tuturdu. Venesiya Şərqlə ticarətdə və vasitəçilikdə varlanırdı. Egey dənizi hövzəsində və Konstantinopolda ticarət məntəqələrini ələ keçirmişdi. Venesiyalılar Çin, Hindistan, Yaxın və Orta Şərqdən, o cümlədən Azərbaycandan müxtəlif malları Avropaya gətirirdilər. Venesiya XIV əsrdə yeganə rəqibi Genuyanı Şərqlə ticarətdə vasitəçilikdən sıxışdırıb çıxartdı. Venesiya sənətkarlarının bəzək əşyaları bütün Şərqdə şöhrət qazanmışdı. XII əsrdə burada şüşə və bədii şüşə, güzgü istehsalı genişləndi. XII əsrdə Venesiyada veksel və çek sistemi tətbiq olunmuş, 1156-cı ildə burada Avropada ilk dövlət bankının əsası qoyulmuşdu.
Həmçinin bax:
Italiya haqqında

Venesiya respublikası xv srd

Münasibətlərin tarixi: Bakıdan 55 km məsafədə yerləşən Qobustan ərazisindəki qayalar üzərindəki qədim latın yazıları Roma imperiyası legionlarının hələ uzaq keçmişdə Azərbaycan ərazisində olduqlarını sübut edir.

Orta əsrlərdə İtaliyadan Azərbaycana çoxlu sayda səyyahlar gəlmişlər. Onların arasında Marco Polonu xüsusilə qeyd etmək olar. XVI-XVIII əsrlərdə Səfəvilər dövləti ilə Venesiya Respublikası arasında intensiv diplomatik və iqtisadi əlaqələr mövcud olub. 1549-cu ildə Romada Nəsrəddin Tusinin “Təhriri-öqlidis” (“Evklid Başlanğıcının təfsiri”)” əsərinin latın dilində tərcüməsi çap edilib.

1918-1920-ci illərdə Azərbaycan Demokratik Respublikası ilə İtaliya arasında diplomatik münasibətlər mövcud olub və İtaliya Bakıda konsulluğunu açıb.

Siyasi əlaqələr: 1 yanvar 1992-ci il tarixdə İtaliya Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyıb. İki dövlət arasında diplomatik münasibətlər 8 may 1992-ci ildə yaradılıb. İtaliya öz səfirliyini Cənubi Qafqaz respublikalarından ilk dəfə 1997-ci ildə Azərbaycanda açıb. İtaliyada Azərbaycan səfirliyi isə 2003-cü ildən fəaliyyət göstərir.

Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həlli üçün 1992-ci ilin martında yaradılmış ATƏM-in Minsk qrupunun ilk sədri İtaliya olub.

25-28 sentyabr 1997-ci ildə Prezident Heydər Əliyevin İtaliyaya ilk rəsmi səfəri dövlətlər arasında bütün sahələrdə münasibətlərin inkişaf etdirilməsi üçün əhəmiyyətli addım olub. Həmin səfər zamanı Heydər Əliyev İtaliya prezidenti, baş naziri və digər hakimiyyət nümayəndələri ilə görüşüb. İtaliya rəhbərləri Azərbaycan Prezidenti ilə söhbət zamanı Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə ədalətli həllinə və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin olunmasına tərəfdar olduqlarını bildiriblər.

1998-2003-cü illərdə İtaliya müxtəlif dövlət orqanlarının təmsilçiləri Azərbaycana səfər ediblər. Tərəflər arasında aparılan danışıqlar və müzakirələr nəticəsində bir çox sahələrdə tərəfdaşlıq məqsədilə müqavilələr bağlanıb.

24-26 fevral 2005-ci il tarixdə İtaliya prezidenti Adzelyo Çampinin dəvəti ilə Prezident İlham Əliyev İtaliyada rəsmi səfərdə olub. Adzelyo Çampi İlham Əliyevlə görüşündə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə toxunaraq vaxtilə İtaliyanın da belə problemlə qarşılaşdığını və bu təcrübədən istifadə edərək, Azərbaycana kömək göstərməyə hazır olduqlarını bildirib. ATƏT-in Minsk qrupunun vasitəçilik səylərinin hələ bir nəticə vermədiyini xatırladan Prezident Adzelyo Çampi bildirib ki, İtaliya Minsk qrupunun fəaliyyətinin gücləndirilməsi üçün köməyini əsirgəməyəcəkdir. Prezident İlham Əliyev Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzünün ağır nəticələrindən, münaqişənin ATƏT-in Minsk qrupu çərçivəsində sülh yolu ilə aradan qaldırılması sahəsində aparılan danışıqlardan bəhs edib, problemin beynəlxalq hüquq normaları əsasında həll edilməsinin vacibliyini vurğulayıb.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 25-26 noyabr 2008-ci il tarixdə İtaliya Baş Naziri Silvio Berluskoninin dəvəti ilə İtaliyada növbəti rəsmi səfərdə olub. Səfər çərçivəsində Prezident Silvio Berluskoni və digər dövlət rəsmiləri ilə görüşüb. Görüşlərdə İtaliya və Azərbaycan əməkdaşlığının perspektivləri müzakirə edilib. İlham Əliyev İtaliyanın “Rai international” telekanalına müsahibə verib, Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən və Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyi siyasətində rolundan danışıb.

İqtisadi münasibətlər: Azərbaycandan xam neft və neft məhsullarının ixracının istiqamətləndiyi əsas ölkə kimi İtaliya ölkəmizin ən iri ticarət partnyoruna çevrilib. İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin əsasını Azərbaycanın ixracatı təşkil edir. Statistik məlumatlara əsasən, 2003-cü ildən bəri Azərbaycan ixracatının 51,9%-i İtaliyaya istiqamətlənib. İtaliyadan Azərbaycana isə daha çox neft sektoru üçün borular, tütün, dəri məmulatlar, mebel ixrac edilir.

İtaliya işgüzar dairələri Azərbaycanda böyük məbləğdə sərmayələr qoyur, həyata keçirilən bir sıra beynəlxalq əhəmiyyətli layihələrdə iştirak edirlər.

Heydər Əliyevin İtaliyaya ilk rəsmi səfəri iqtisadi münasibətlərin inkişafında xüsusi rol oynayıb. Bu səfər nəticəsində bağlanan “İqtisadi əməkdaşlıq haqqında Birgə Bəyanat”, “İnvestisiyaların qorunması və həvəsləndirilməsi haqqında müqavilə” iki ölkə arasında iqtisadi münasibətlərin inkişafında xüsusi rol oynayıb. Səfər zamanı bu sazişlərdən başqa Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti və İtaliyanın “Eni-Acip” şirkəti arasında “Kürdaşı” blokunun kəşfiyyatı, işlənməsi və hasilatın pay bölgüsü haqqında” sazişin əsas kommersiya prinsipləri və müddəaları barədə sənəd imzalanıb.

24-25 noyabr 2004-cü il tarixdə Italiya Xarici İşlər Nazirinin müavini M.Boniver Azərbaycanda səfərdə olub. 25 noyabr 2004-cü il tarixində “Azərbaycan Respublikası və İtaliya Respublikası arasında iqtisadi münasibətlər üzrə Məşvərət Forumu haqqında birgə Bəyannamə” imzalanıb.

8 fevral 2007-ci il tarixində İtaliyanın Avropa Siyasəti və Beynəlxalq Ticarət üzrə Nazirinin müavini Milos Budin Bakıda səfərdə olub. Səfər zamanı Xarici İşlər və İqtisadi İnkişaf nazirliklərində, Milli Bank, eləcə də kommersiya banklarında iki ölkə arasında iqtisadi münasibətlərin daha da inkişaf etdirilməsi üçün bir sıra məsələlərə dair müzakirələr keçirilib. İlham Əliyev Milos Budinlə görüşündə bildirib ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı dünyada ən yüksək sürətlə inkişaf edir və burada böyük investisiyalar tələb edən layihələr həyata keçirilir. Miloş Budin isə öz növbəsində Azərbaycanın regionda və beynəlxalq siyasətdə gündən günə artan rolunun İtaliya şirkətlərinin Azərbaycana olan marağını artırdığını bildirib.

11-22 dekabr 2007-ciil tarixdə İtaliya İqtisadi İnkisaf Naziri Pierluici Bersani Azərbaycanda səfərdə olmuşdur. Səfər zamanı Pierluici Bersani Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev, Energetika və Sənaye Naziri və İqtisadi İnkisaf Naziri ilə görüşüb. Səfər nəticəsində iqtisadi inkişaf nazirləri “Azərbaycan və İtaliya arasında təbii qaz sektorunda əməkdaşlığa dair” saziş imzalayıblar.

Mədəni əlaqələr: Azərbaycan və İtaliya arasında mədəni əlaqələrin böyük tarixi var. XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Bakıda italyan arxitektorları tərəfindən müxtəlif binalar tikilib. Dante və Petrarkinin əsərləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilib və kütləvi sayda nəşr edilib. Məşhur azərbaycanlı müğənnilər – Şövkət Məmmədova, Bülbül, Müslüm Maqomayev, Azər Zeynalov opera ifaçılığı sənətinin əsaslarına İtaliyada yiyələniblər.

Heydər Əliyevin ilk rəsmi səfəri zamanı 25 sentyabr 1997-ci il tarixində Romada Azərbaycan Respublikası Hökuməti və İtaliya Respublikası Hökuməti arasında mədəniyyət, elm və texnologiya sahəsində Birgə Bəyannamə, 1 iyun 2002-ci il tarixində isə Bakıda Azərbaycan Respublikası Hökuməti və İtaliya Respublikası Hökuməti arasında “Mədəniyyət, elm və texnologiya sahəsində əməkdaşlıq haqqında” saziş imzalanıb.

19 dekabr 2006-cıiltarixində Azərbaycan Respublikasının İtaliyadakı Səfirliyi Roma şəhər Meriyasının patronajlığı, İtaliya Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi və “Associazione II Tempietto” təşkilatının əməkdaşlığı ilə Romanın məşhur “Sala Umberto”teatrında Azərbaycan incəsənət ustalarının konsertini təşkil edib.

11 dekabr 2006-cı iltarixində İtaliyanın Peruca şəhərindəki Əcnəbilər Universitetində Azərbaycan Respublikasının İtaliyadakı Səfirliyi və “İtaliya-Azərbaycan Dostluq Assosiasiyası” tərəfindən Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Gününə həsr edilmiş “Azərbaycan-İpək Yolu üzərində Qədim Torpaq” adlı tədbir keçirilib.

İtaliya Azərbaycana ən çox humanitar yardım göstərən dövlətlər sırasındadır. Azərbaycanla İtaliya arasında 1 iyun 2005-ci il tarixində imzalanmış humanitar yardım göstərilməsinə dair saziş Azərbaycanda məskunlaşmış qaçqın və məcburi köçkünlərin çətin vəziyyətinin yüngülləşdirilməsinə yönəldilib. Bundan əlavə İtaliya Hökuməti Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bir sıra tibbi-sosial yönümlü müəssisələrə yardım göstərib.

Ümumi tarixi arayış 5 aprel 2010-cu ildə tərtib olunub.

Venesiya tarixi

Venesiya, İtaliyanın ən yaxşı şəhəri olan bu şəhərdir. Bu sayısız kino tərəfindən yaradılmış romantik bir ünsür inkişaf etdirdi və bir şaşırtıcı qorxu filmi sayəsində də daha qaranlıq bir atmosfer meydana gətirdi. Şəhər VI əsrdən bəri tarixə malikdir və bir dəfə daha böyük dövlətin bir şəhəri deyil: Venesiya bir zamanlar Avropanın ən böyük ticarət güclərindən biri idi.

Venesiya Çindən bütün yolları köçürən İpək Yolu Ticarət marşrutunun Avropa sonu idi və nəticədə kosmopolit şəhər idi, əsl ərimə pot idi.

Venesiyanın kökləri

Venesiya, Truva qaçan insanlar tərəfindən qurulduğu bir mif yaratma mifini inkişaf etdirdi, ancaq yəqin ki, Lombard işğalçılarından qaçan İtalyan qaçqınlar Venesiya lagün adalarına düşərgələrə düşəndə, yəqin ki, VI əsrdə formalaşmışdı. 600-ci ildəki bir həll üçün sübut var və bu, 7-ci əsrin sonuna qədər öz piskoposuna sahib olan böyüdü. Qəsəbədə tezliklə Ravenna şəhərindəki bazadan İtaliyanın bir hissəsinə bürünən Vizantiya imperiyası tərəfindən təyin olunmuş bir xarici hökmdar var idi. 751-ci ildə, Lombardlar Ravenna’yı fəth edərkən, Bizans dux, şəhərdə yaranmış tacir ailələri tərəfindən təyin olunan Venesiya Dağı oldu.

Bir Ticarət Gücünə İnkişaf

Növbəti bir neçə əsr ərzində Venesiya həm İslam dünyası, həm də Vizantiya imperiyası ilə işləməkdən xoşbəxt bir ticarət mərkəzi kimi inkişaf etdi və onlarla yaxınlaşdı.

Həqiqətən, 992-ci ildə Venesiya, Bizans hökmranlığını qəbul etmək əvəzinə imperiya ilə xüsusi ticarət hüquqları qazanmışdı. Şəhər zənginləşdi və müstəqillik 1082-ci ildə qazandı. Lakin Bizans ilə ticarət üstünlüklərini qoruyub saxladılar. Hökumət də inkişaf etmiş, bir dəfə diktatorluq ittihamçıları, sonra şuralar tərəfindən dəstəklənmişdir və 1144-cü ildə Venesiya ilk dəfə kommuna çağırılmışdır.

Venesiya Ticarət İmperiyası kimi

12-ci əsr Venesiyanı və Vizantiya imperiyasının qalan hissəsini bir sıra ticarət müharibələrinə cəlb etdi. Venesiya on üçinci əsrin hadisələrindən əvvəl Venesiyaya fiziki bir ticarət imperiyası qurma şansını verdi: Venesiya Həzrətin ‘ Müqəddəs Torpaq , ‘lakin haçlılar ödəmədikləri zaman bu sıxışdı. Bəzi Vizantiya imperatoru Venesiyanı ödəmək və taxtına qoyduqları təqdirdə Latın xristianlığına çevirmək vəd etdi. Venesiya bunu dəstəklədi, amma geri döndükdə və çevrilməyincə / əlaqəyə girmək istəmədikdə, əlaqələr azaldı və yeni imperator sui-qəsd edildi. Haçlılar daha sonra Constantinople’i mühasirəyə aldılar, tutdular və işdən çıxardılar. Venesiya tərəfindən bir çox xəzinələr şəhərin bir hissəsini, Kritdən və böyük bir imperiyada Venesiya ticarət limanları halına gəldiyi Yunanıstanın bir hissəsini əhatə edən böyük sahələri iddia etmişdi.

Venesiya daha sonra güclü bir İtalyan ticarət rəqibi olan Genoa ilə müharibə etdi və mübarizə 1380-ci ildə Chioggia döyüşü ilə Genoa ticarətini məhdudlaşdıran bir dönüş nöqtəsinə çatdı. Digərləri də Venesiyaya hücum etdi və imperiya müdafiə olundu. Bu arada, Doges’in gücü zadəgan tərəfindən aşındı. Ağır müzakirələrdən sonra, XV əsrdə, Venesiya genişləndirilməsi Vicenza, Verona, Padua və Udinin ələ keçirilməsi ilə İtaliya materikini hədəf aldı.

Bu dövr, 1420-50, Venedik zənginliyi və gücünün yüksək nöqtəsi idi. Əksər hallarda ticarət yolları ilə tez-tez səyahət edən Qara Ölümdən sonra geri döndü.

Venesiyanın azaldılması

Venesiyanın azalması 1453-cü ildə, Konstantinopol Osmanlı türklərinə düşdükdən sonra Venesiyanın şərq torpaqlarının bir çoxu təhdid edər və uğurla ələ keçirəcəkdi. Bundan əlavə, Portuqaliyalı dənizçilər də Afrikanı yuvarlaqlaşdırdılar, şərqə başqa bir ticarət marşrutu açdılar. İtaliyada də genişlənmə Papa Kambrai Liqasını Venesiyaya meydan oxumaq, şəhərin üstünə vurduqda geri qayıtdı. Torpaq yenidən bərpa olunmasına baxmayaraq, nüfuzunun itirilməsi böyük idi. 1571-ci ildə Türklər üzərində Lepanto döyüşü kimi qələbələr azalmağı dayandırmadı.

Bir müddətdir Venesiya uğurla diqqət mərkəzində qaldı, daha çox istehsal etdi və özünü ideal, uyğun bir respublika kimi tanıtdı – millətlərin əsl qarışığı.

Papa 1606-cı ildə Papa həbsxanasında Venesiyanı yerləşdirdi, başqa şeylər arasında, dünyəvi məhkəmədə kahinləri sındırarkən, Venesiya onu geri qaytarmağa məcbur edərək dünyəvi hakimiyyət üçün bir zəfər qazandı. XVII və XVIII əsrlərdə Venesiya digər güclərin Atlantik və Afrika ticarət marşrutlarını, Britaniya və Hollandiya kimi dəniz güclərini təmin etdiyi kimi, azaldı. Venesiyanın seaborne imperiyası itirdi.

Respublikanın sonu

Venesiya Respublikası 1797-ci ildə Napoleonun Fransız ordusu şəhərin yeni, fransız, “demokratik” hökuməti qəbul etməsinə məcbur edəndə sona çatdı; şəhər böyük bir sənət əsəri talan edildi. Venesiya Napoleon ilə sülh müqaviləsindən sonra Avstriyaya qısa bir müddət qalıb, 1805-ci ildə Austerlitz döyüşündən sonra Fransaya çevrildi və İtaliyanın qısamüddətli Krallığının bir hissəsini təşkil etdi. Napoleonun gücündən düşməsi Venesiyanı avstriyalı qayda ilə geri qaytardığını gördü.

1846-cı ildə Venesiya ilk dəfə materiklə bir dəmir yolu ilə əlaqəli olsa da, yerli əhalidən çox sayda turist çıxdı. 1848-9-cu illərdə Avstriyadan çıxdıqda qısa bir müstəqillik var idi, lakin sonuncu imperiya isyancları əzdi. İngilis ziyarətçiləri çöküntüyə bir şəhər danışmağa başladı. 1860-cı illərdə Venesiya yeni İtaliyanın dövlətində qaldığı İtaliyanın yeni Krallığının bir hissəsinə çevrilmişdir və Venesiyanın memarlıq və binalarına yaxşı münasibət göstərmək üçün mübahisələr atmosferin böyük hissini qoruyan konservasiya səyləri qazanmışdır. Halbuki 1950-ci illərdən etibarən əhali yarıya düşüb, daşqın problem olaraq qalır.