Uşaqlıqda və yetkinlikdə oyunun əhəmiyyəti

Çox vaxt biz oyunu uşaqlıq üçün bənzərsiz və yalnız o həyat mərhələsi ilə əlaqəli bir şey kimi əlaqələndiririk. Bununla yanaşı, son vaxtlar uşaqların belə oynamağa vaxtlarının olmadığını görürük.

Yeni növlərlə necə vay oynaya bilərəm

Xəbər verdiyimiz kimi, Prezident İlham Əliyev 2019-cu ili Azərbaycanda “Nəsimi İli” elan edib. Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında İlham Əliyev böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyini nəzərə alaraq bu ili ölkəmizdə “Nəsimi İli” elan etdiyini deyib. 1973-cü ildə Azərbaycan xalqının görkəmli şair və filosofu, hürufi təriqətinin nəğməkarı, insan zəkasının, istedadının və hisslərinin gözəlliyinin tərənnümçüsü İmadəddin Nəsiminin adı çəkiləndə yəqin ki, hamının gözü önünə kitablarda gördüyü sima, yaxud Azərbaycanın görkəmli aktyoru, xalq artisti Rasim Balayev gəlir.

İmadəddin Nəsiminin obrazını “Nəsimi” filimində canlandıran Azərbaycanın görkəmli aktyoru, xalq artisti Rasim Balayev Unikal.org-a Prezident İlham Əliyev 2019-cu ili Azərbaycanda “Nəsimi İli” elan etməsini təqdirəlayiq bir hadisə olduğunu, bu xəbərə çox sevindiyini deyib:
“Ölkə başçısının bu addımı Azərbaycan mədəniyyətinə, ədəbiyyatına olan diqqətinin göstəricisidir. Hesab edirəm ki, bu il təkcə “Nəsimi İli” deyil, ümumiyyətlə klassiklərimizi yenidən yaddaşlara həkk ediləsi tarix kimi yadda qalacaq”.
Rasim Balayev bu ilin “Nəsimi İli” elan edilməsinin ədəbiyyatımızla bərabər, həmçinin siyasi mənada da böyük bir hadisə olduğunu dilə gətirib:

“Çünki bu gün iranlılar və türkmənlər deyirlər ki, Nizami bizimdir. Yəni, bu il həmin klassiklərimizlə bağlı da tədbirlər keçiriləcək. Dünyanın bir sıra ölkələrindən ədəbiyyat adamları Azərbaycana gəlib, bu tədbirlərdə iştirak edəcək. Dünyaya bir daha çatdırağıq ki, Füzuli də, Nəsimi də, Nizami də bizimdir”.
Xalq artisti bu ilin “Nəsimi İli” elan edilməsi gənclərimizin İmadəddin Nəsimi haqqında biliklərini daha da artıra biləcəklər: “Bu gün əksər gənclərimiz ədəbiyyatla, tariximizlə çox az maraqlanırlar. Bir dəfə verilişə baxırdım. Aparıcı gənclərimizə Füzuli, Nizami, Nəsimi və digərlərinin şəkillərini göstərir. Onlardan görüntüyə görə adların tapılmasını soruşur. Amma, onlar bunu tapmaqda çətinlik çəkirlər. Hətta əksəriyyəti tanımır. Bu çox qəribədir! Bilmirəm orta məktəbdə dərs keçmirlər, nədir?! Amma bu bir böyük çatışmazlıq, faciədir ki, bu günki gənc nəsil klassiklərimizdən tutmuş, gənc ədəbiyyatçılarımıza qədər olan insanları tanımırlar. Bu yolverilməzdir”.

“Yenidən “Nəsimi” filimi çəkilərsə burada Nəsimi obrazını canlandıra bilərsinizmi?” sualımıza Rasim Balayev belə cavab verib:
“(Gülür)Yox əlbəttə. Düzdür, Nəsimi 48 yaşında faciəli şəkildə dünyasın dəyişib. Əgər onun 48 yaşlı obrazı təklif olunarsa bunu yenidən oynaya bilərəm. Təbii ki, 1973-cü ildəki ssenarini oynaya bilmərəm. Çünki, filimdə Nəsiminin bir neçə obrazı (cavanlıq və yaşlı dövrü) göstərilib.

Uşaqlıqda və yetkinlikdə oyunun əhəmiyyəti

Son dəfə yalnız oynamaq həzzi üçün oynadığınızı xatırlayırsınız?

Çox vaxt biz oyunu uşaqlıq üçün bənzərsiz və yalnız o həyat mərhələsi ilə əlaqəli bir şey kimi əlaqələndiririk. Bununla yanaşı, son vaxtlar uşaqların belə oynamağa vaxtlarının olmadığını görürük.

Oyun, kiçikləri əyləndirən və ya böyüklərin anlarını canlandıran təhsil və pedaqoji dəyəri olan bir fəaliyyətdən çox kənara çıxır. Oyun, inkişafımız boyunca əldə etməli olduğumuz təkamül mərhələlərinin siyahısının bir hissəsidirməsələn, gəzməyi öyrənməyin bir mərhələsidir.

Şempanzelərə, delfinlərə, köpəklərə, aslanlara baxaq, bir çox başqa heyvanlar qocalınca ölənə qədər oynayırlar. Beləliklə, mədəniyyət oynamaq, oynamaq inkişaf etmək üçün vacibdir və yemək yeməyimizi, gəzməyimizi və danışığımızı dayandırmadığımız kimi bunu heç vaxt dayandırmamalıyıq.

• Əlaqədar məqalə: “Uşaqlığın 6 mərhələsi (fiziki və zehni inkişaf)”

Oyun və ifadə

Özümüzü ifadə etdiyimiz və bədənimizə və ağlımıza sərbəstlik verdiyimiz oyun. Oyun, illər keçdikcə atrofiyalaşdığımızın həyata keçirilmə mexanizmidir.

Oyuna “reallaşdırma texnikası” deyəcəyik, çünki bu, özümüzü görməyimizi, özümüzü tanımağımızı, özümüzü araşdırmağımızı təmin edir, özümüzü yerinə yetirməyimizə, daha sərbəst olmağımıza və potensialımızı inkişaf etdirməyimizə imkan verir. Bütün bunları atrofiyalayırıqsa, özümüzü, bədənimizi, duyğularımızı və hər şeydən əvvəl duyğularımızı ayıran özümüzü daha çox manipulyasiya edilə bilən insanlara çeviririk. Özümüzü tənzimləməyimizə imkan verənlər, özümüzü başa düşürük, nəyə ehtiyacımız olduğunu və nəyə ehtiyacımız olduğunu bilirik.

Oynamaq bizi indiki məqama daha da yaxınlaşdırır, çünki nəticə üçün deyil, onları etməkdən zövq almaq üçün edilən bir neçə təcrübədən biridir. ya da nə ilə əldə edilir. İndiki anla əlaqəli olduğumuz hər an xoşbəxtlikdir.

Oyun, varlığımızın sərbəst ortaya çıxmasına, çıxarmaq və ifadə etməyimiz lazım olan şeylərə imkan veririk, özbaşına qalmağımız ağıl, duyğu və bədəni uyğunlaşdırır. Yığdığımız bütün duyğular, gərginlik, narahat simptomlar, baş ağrıları və digərləri oyun anlarında sərbəst buraxıla bilər.

Oyunu necə bərpa etmək olar?

Oyunu geri almaq bəziləri üçün bir az çətin ola bilər. Yaxşı xəbər budur ki, bunun üçün bir növ olaraq hazırlanmış və hazırlaşmışıq! Niyə başa gələ bilər?

Bu qədər müddət ərzində maneə törədildikdə, həqiqi və spontan olmaq şüursuz qorxuları görünə bilər. Bunlar ümumiyyətlə blok şəklində görünür, məsələn, oynayarkən və ya gülərkən xəcalət hiss etmək. Gözəl olsaydı niyə güləndə üzümüzü dəfələrlə örtürük?

Əlavə olaraq, tez-tez “zövq” nü “vəzifə” ilə əvəzlədiyimizi və bunun “nəyin doğru” və “nəyin səhv” olduğuna dair şübhə hiss etdikdə çox məhdudlaşdıran bir sıra inanclarla müşayiət olunduğunu görürük. vaxtımı necə keçirəcəyimə qərar vermək.

Uzun müddət oynamayan bütün insanlar üçün ifadəli terapiya idealdır. Məsələn, özü ilə əlaqə qurmaq üçün bir vasitə kimi sənət terapiyası, “buraxma” və “buraxma” praktikası olaraq gülmə terapiyası, bədəndən xəbərdar olmaq və blokları buraxmaq üçün bir vasitə kimi rəqs terapiyası.

Oyunu uşaqlarımızla paylaşmağın faydaları

Uşaqlara pulsuz oyun anları və boşluqlar verməklə inkişaflarının daha zəngin olmasına imkan veririk. Özləri olmayan, ancaq hiss etməli olduqları rolları kəşf edə, təcrübə edə, özlərini kəşf edə bilər və hər şeydən əvvəl sözlərlə edə bilmədikləri və ya hətta anlaya bilmədikləri hər şeyi sərbəst buraxa və ifadə edə bilərlər.

Digər tərəfdən, Bir ata və ya ana olaraq övladınızla pulsuz oyun anlarını bölüşə bilmək, bağlanma və bağlanma baxımından bir çox fayda gətirir. Pulsuz oyun dedikdə düzəlişdən azad və mühakimədən azad bir oyun nəzərdə tuturam. Zövq, əyləncə, gülüş, fiziki təmas, görünüş və hər şeydən əvvəl qeyd-şərtsiz sevgiyə yalnız qəsdən diqqət yetirildiyi bir oyun.

Bu tip oyunların paylaşılması oğlumuza təhlükəsizlik təmin etmək, ona güvən vermək, özünü araşdırmaq və ifadə etmək deməkdir. Onun bizə əhəmiyyət verdiyini, onun haqqında daha çox bilmək istədiyimizi, şirkətinin bizim üçün xoş olduğunu, özünü ifadə etməsinin vacib olduğunu və bunu etməsinin onun üçün yaxşı olduğunu ötürəcəyik. Hisslərinizi hiss etməyin yaxşı olub olmadığını bilməməyiniz üçün duyğularınızı doğrulayacaq və xoşagəlməz hisslərdən azad edəcəyik. Bütün bunlarla birlikdə ana / ata və uşaq arasında sağlam bir bağ quracağıq.

Sağlam bağlılığın inkişafı uşaqlarımızın dünya ilə, gerçəkliklə və ətrafdakı insanlarla əlaqəsi və əlaqəsi olan əlaqələrin ən vacib cəhətlərindən biri olmaqdır.

Uşaqlarımla hansı oyun oynaya bilərəm?

Bəzən övladlarımız üçün ən yaxşı fəaliyyətin çox yeni və işlənmiş olduğuna inanırıq. Gəlin bu mifi pozaq, oyunların bu tip olmasına ehtiyac yoxdur.

Bir mahnı oxumaq, rəqs etmək, baxışları tutmaq, başqasının barmağı qolumun oynaqlarından birinə çatanda qapalı gözlərlə təxmin etmək, ləzzətləri təxmin edərək digərinin şəklini çəkmək kimi sadə oyunlar ola bilər. , qoxular, toxumalar, gözləri örtülü əşyalar, bir heyvanı təqlid edərək danışmaq, bir heyvan, bitki, bir obyekt, yanğınsöndürən, müəllim və ya hər hansı bir peşə olduğunu göstərmək, filmlər və ya qondarma personajlar və cizgi filmləri təxmin etmək, bir zəncir düzəltmək başqaları arasında masaj.

Yuxarıda göstərilən bütün bu oyunlar yalnız material tələb edən oyunlar deyil, həm də uşaqlar üçün və özümüz üçün çox stimullaşdırıcı oyunlardır. Onlarla, əvvəlki bəndlərdə göstərilən hər şeydən faydalanmaqla yanaşı, duyğusal olaraq stimullaşdıracağıq, daha sonra özümüzü daha çox duyğusal tənzimləməyə xidmət edəcək bədən haqqında daha çox məlumatlılığımızı təmin edəcəyik.

Bu səbəbdən oyunun yaxşı bir inkişaf üçün nə üçün lazım olduğunu, oyunu paylaşaraq nə kimi faydalar qazandığımızı və həyatımız boyunca davam etdirməyin vacibliyini gördük.

İndi yalnız et, oynamaq, ləzzət almaq və hiss etməkdir!

“Oynamayan uşaq uşaq deyil, amma oynamayan kişi içində olan uşağını itirdi və çox darıxacaq” -Pablo Neruda

• Müəllif: Coral Rodríguez. ARA Psixologiyasında Uşaq və Yeniyetmələr Psixoloqu. Davranış Bozuklukları, Duygusal İdarəetmə və Zehinlilik Mütəxəssisi.

Beş il əvvəlki tarixi nailiyyət – xüsusi təyinatlılar Günnüt yüksəkliyini necə azad edib?

Beş il əvvəlki tarixi nailiyyət – xüsusi təyinatlılar Günnüt yüksəkliyini necə azad edib? “2016-cı il Aprel döyüşləri Azərbaycan Ordusunun hərbi qüdrətini göstərdisə, 2018-ci il Günnüt əməliyyatı zamanı qazanılan strateji yüksəklik və ərazilər ordumuzun nə qədər böyük manevr qabiliyyətinə malik olduğunu təsdiq etdi”.

20 May , 2023 10:28
https://static.report.az/photo/de82fd5f-89f2-398a-8adb-2bc4f6000bfe.jpg

“2016-cı il Aprel döyüşləri Azərbaycan Ordusunun hərbi qüdrətini göstərdisə, 2018-ci il Günnüt əməliyyatı zamanı azad olunan strateji yüksəklik və ərazilər ordumuzun nə qədər böyük manevr qabiliyyətinə malik olduğunu təsdiq etdi”. Bunu “Report”un Naxçıvana ezam olunan əməkdaşına açıqlamasında Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusunun zabiti Kamran İbrahimov deyib.

Камран Ибрагимов

Əməliyyatla bağlı danışan K.İbrahimov bildirib ki, 2018-ci ilin yazında Əlahiddə Ümumqoşun Ordusu tərəfindən xüsusi təyinatlılara Şərur rayonunun Günnüt kəndinin ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi barədə tapşırıq verilib: “Tapşırıqdan dərhal sonra xüsusi təyinatlı qüvvələr olaraq Günnüt kəndinin ətrafına gəldik və kiçik qruplar şəklində bölündük. Kəndin ərazi relyefi sıx və yüksək dağlıq olduğu üçün konkret tapşırıqlar qoyuldu. Biz qruplar şəklində gecə vaxtı həmin strateji yüksəklikləri ələ keçirdik. Səhər hava işıqlandığından düşmən gördü ki, mühüm strateji postlar artıq Azərbaycan xüsusi təyinatlıları tərəfindən azad edilib”. Onun sözlərinə görə, əməliyyat nəticəsində ümumilikdə 8 önəmli mövqe düşməndən təmizlənib. Bu mövqelərdən 5-i Günnüt kəndinin, 3-ü isə Qızılqaya dağının ərazisinə düşür. “Ermənilər bundan sonra bizi iriçaplı silahlardan, pulemyotlardan, hətta minaatanlardan atəşə tutdu. Təəssüflər olsun ki, bu zaman xüsusi təyinatlıların mənsubu Adil Tatarov şəhid oldu. Onun şəhid olması bizdə qisas hissini daha da artırdı və düşməni geri çəkilməyə məcbur etdik. Onlar xeyli itki verdi. Günnüt əməliyyatının yeganə şəhidinin şərəfinə azad etdiyimiz postlardan birinə Adil Tatarovun adını verdik”, – K.İbrahimov deyib.

Рашад Мамедов

Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusunun zabiti Rəşad Məmmədov da Günnüt əməliyyatında iştirak edib. O söyləyib ki, 2018-ci il mayın əvvəllərində Günnüt kəndi istiqamətində qruplar tərkibində yerdəyişmələr olub, bir neçə gün ərazinin kəşfiyyatı aparılıb: “Mayın 17-dən 18-nə keçən gecə baş leytenant Orxan Hümbətovun qrupu ilə Günnüt kəndinin şimal-qərbindəki 1850 yüksəkliyinə hərəkətə başladıq. Həmin an səs və işıq maskalanmasına ciddi riayət etməli idik. Səhər saat beş radələrində mühəndis işlərini tam bitirdik və fərdi mövqelər hazırladıq. Artıq saat altıda düşmənin aktivliyi tam müşahidə edildi. Saat onda isə ermənilər mənim mövqeləndiyim postu 73 mm-lik SPQ-9 tank əleyhinə qumbaraatanlardan atəşə tutdular. Şəxsi heyət düşmənin atışı altında əlaqə səngərləri və mühəndis işləri görürdü. Xüsusilə qeyd etmək istəyirəm ki, erməni xüsusi təyinatlılarından ayrılmış snayperlər şəxsi heyətimizi atəş altında saxlayırdılar. Hesab edirəm ki, ən böyük uğurum isə mövqeləndiyim yerdə itki verməməyimiz oldu. Əsgərlərim yorulmaq bilmədən düşmən hücumuna qarşı adekvat cavab tədbirləri görürdülər”. O vurğulayıb ki, Günnüt əməliyyatında topladıqları döyüş təcrübəsini Vətən müharibəsində də tətbiq ediblər. “Mən Füzuli, Cəbrayıl, Xocavənd və Şuşa uğrunda gedən döyüşlərin iştirakçısı olmuşam. Noyabrın 25-də Kəlbəcər rayonunun təhvil alınmasında iştirak etmişəm. Cənab Ali Baş Komandan İlham Əliyev tərəfindən “Xocavəndin azad olunmasına görə”, “Cəbrayılın azad olunmasına görə”, “Füzulinin azad olunmasına görə”, “Şuşanın azad olunmasına görə”, “Kəlbəcərin azad olunmasına görə”, “Vətən uğrunda” və “İgidliyə görə” medalları ilə təltif olunmuşam”, – R.Məmmədov bildirib.

Ренат Шихнабиев

Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusunun zabiti Renat Şıxnəbiyev də uğurlu Günnüt əməliyyatını qürur hissi ilə xatırlayır. O deyib ki, həmin əməliyyat 3 mərhələdən ibarət olub. R.Şıxnəbiyev qeyd edib ki, əvvəlcə düşmənin Günnütdəki fəaliyyəti ilə bağlı kəşfiyyat aparmalı, mayın 20-dən etibarən isə onların bölmələrinin daxilinə və hakim yüksəkliklərə sızma əməliyyatı həyata keçirməli, daha sonra isə orada tərtiblənməli idilər. Zabit qeyd edib ki, bütün bu fəaliyyətlər uğurla həyata keçirilib: “Düşmənin postlara gəlib-getmək yollarını bizim bölmələrimiz tərəfindən aşkar görünməsini təmin etdik. Ən önəmli postlar olan Ağbulaq yüksəkliyi, Qızıl qaya massivindəki Qara qaya yüksəkliyinin ələ keçirməyimiz uğurlu əməliyyatın bariz nümunəsidir. Bu əməliyyatda ən böyük uğurumuz Gorus-Laçın-Xankəndi marşrutuna nəzarəti ələ keçirməyimiz oldu. Təbii ki, bu amil də Vətən müharibəsi zamanı düşmən bölmələrinin hərəkətini optik cihazlarla müşahidə edərək məlumatları əvvəlcədən yuxarı komandanlığa ötürürməyə imkan verdi”. Onun fikrincə, Günnüt əməliyyatını Qarabağ zəfərinə gedən yolun bir mərhələsi də adlandırmaq olar: “Vətən müharibəsi zamanı Füzuli, Xocavənd və Şuşanın azad olunması uğrunda gedən döyüşlərdə iştirak etmişəm və cənab Prezident İlham Əliyev tərəfindən “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı” fəxri adına, eyni zamanda “Xocavəndin azad olunmasına görə”, “Füzulinin azad olunmasına görə” və “Şuşanın azad olunmasına görə” medalları ilə təltif edilmişəm”.

Xatırladaq ki, 2018-cı il mayın 20-dən 27-dək Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusunun əks-həmlə əməliyyatı nəticəsində Şərur rayonunun Günnüt kəndi, Ağbulaq yüksəkliyi, Qızılqaya dağı, Qaraqaya dağı düşməndən azad olunub, Dərələyəz mahalının Arpa kəndi isə Azərbaycan Ordusunun nəzarəti altına keçib. Döyüşlər nəticəsində ümumilikdə 11 min hektarlıq ərazi ermənilərdən təmizlənib. Əməliyyat Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə İrəvan-Yeğeqnadzor-Gorus-Laçın-Xankəndi avtomobil yoluna nəzarət etməyə imkan verib. Hərbi əməliyyatlar zamanı Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri Adil Tatarov şəhid olub. Azad edilən ümumilikdə 11 min hektara yaxın ərazinin 8 min hektardan artığı əkin üçün, xüsusilə dəmyə əkinçiliyi üçün yararlı ərazilərdir. Həmin ərazilərdə həm taxılçılıq, üzümçülük, həm də maldarlıq, qoyunçuluq və arıçılığın inkişaf etdirilməsi üçün münbit şərait var.